Πρέπει η Αριστερά να είναι μίζερη;

Μόνο μίζερος δεν ήταν ο συχωρεμένος μουσάτος θείος μας: μια χαρά πέρναγε (και με την υπηρέτρια)

Από το ιστολόγιο Κουπέπκια ατάκτως τυλιγμένα, koupepkia.blogspot.com, 5/10/09

Το σκηνικό στο εκλογικό περίπτερο του ΣΥΡΙΖΑ στα Προπύλαια μού φάνηκε χτες θλιβερό. Το δε χειρότερο είναι ότι το σκηνικό ήταν θλιβερό παρόλο που οι παρευρισκόμενοι υποτίθεται ότι χαίρονταν. Είναι τελικά ανίκανος ο ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ να χαρεί με κάτι; Θεωρεί τη μιζέρια καθήκον του; Έχω εδώ και χρόνια αυτή την εντύπωση, κι εμπεδώθηκε χτες με τις δηλώσεις του Αλέξη Τσίπρα.

Φαινομενικά, οι δηλώσεις του εξέφραζαν ανακούφιση και χαρά για το εκλογικό ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ. Τι μας είπε λοιπόν; Μας είπε ότι, δεδομένων των συνθηκών, το ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί νίκη και δήλωσε ότι οφείλεται αποκλειστικά στους «αριστερούς ανθρώπους», τους οποίους κι ευχαρίστησε. Και μετά, με το ίδιο φαινομενικά θριαμβευτικό ύφος, είπε ότι δώσαμε πολλούς αγώνες «με το κεφάλι ψηλά» και θα δώσουμε κι άλλους ακόμα, πάλι «με το κεφάλι ψηλά». Κυρίως, όμως, με μια φράση όρισε το ακροατήριό του: ο ΣΥΡΙΖΑ είναι, μας είπε, η φωνή της «ξεχασμένης κοινωνίας», η φωνή των «πιο αδύναμων». Ε, λοιπόν, δεν μπορώ να φανταστώ τίποτα λιγότερο αριστερό από έναν τέτοιο ορισμό της Αριστεράς. Τίποτα πιο μίζερο, και κυρίως πιο μικροαστικό και βαθιά συντηρητικό από μια τέτοια δήλωση.

Καταρχάς, εντελώς αυθόρμητα, δεν θέλω να ταυτίζομαι μ’έναν πολιτικό χώρο που αυτοπροσδιορίζεται κατ’αυτό τον τρόπο. Δεν θέλω να είμαι ο «ταπεινός και καταφρονεμένος», δεν είμαι ο Ξανθόπουλος ή ο Βασιλάκης Καΐλας στις ελληνικές ταινίες και δεν ψηφίζω Αριστερά για τη «φουκαριάρα τη μάνα μου» - η οποία καθόλου φουκαριάρα δεν είναι, αν και ψηφίζει πάντα ανανεωτική Αριστερά. Σημαίνει αυτό ότι δεν είμαι αριστερή; Πρέπει να είμαι μίζερη για να είμαι αριστερή; Δεν το πιστεύω.

Η Αριστερά φυσικά και εκπροσωπεί και αυτούς που σπρώχνονται στο περιθώριο. Στόχος της όμως είναι αυτούς που σπρώχονται στο περιθώριο (κι αυτούς που σκέφτονται βάσει της κατάστασής τους, για να θυμηθούμε και τον Μαρξ) να τους κάνει κυρίαρχο ρεύμα. Όχι κυρίαρχους με τον τρόπο που το καταλαβαίνουν τα αστικά κόμματα που ορίζονται βάσει σχέσεων εξουσίας, όχι δηλαδή να γίνουμε εμείς οι κυρίαρχοι και κάποιοι άλλοι να περιθωριοποιηθούν. Απλώς να φέρει την κοινωνία ολόκληρη, χωρίς αποκλεισμούς, σε θέση να διεκδικήσει η ίδια μια πιο ισότιμη, πιο ουσιαστικά δημοκρατική οργάνωση της κοινωνίας.

Οι αριστεροί θεωρούν ότι αυτό είναι εφικτό με τους αγώνες τους. Αυτό δεν γίνεται με το να συνεχίζουμε να βλέπουμε τους εαυτούς μας σαν τους «ξεχασμένους» αυτής της κοινωνίας. Αυτοί που θεωρούν ότι είναι «ξεχασμένοι» δεν είναι οι αριστεροί, είναι οι δεξιοί μικροαστοί, γιατί η Δεξιά έτσι βλέπει την κοινωνία: μια κοινωνία από πάντα και για πάντα χωρισμένη σε κυρίαρχους και κυριαρχούμενους. Όσοι δεξιοί λοιπόν δεν ανήκουν στους κυρίαρχους, θεωρούν ότι είναι κακομοίρηδες, θεωρούν ότι πάντα οι άλλοι έχουν τα προνόμια, τα βύσματα, τις ευκαιρίες ν’αλλάξουν κάτι στη ζωή τους. Και θεωρούν, ως εκ τούτου, ότι μόνος τρόπος ν’αλλάξει κάτι και στη δική τους κακόμοιρη ζωή δεν είναι ν’αγωνιστούν, αλλά να προσκολληθούν με κάποιον τρόπο στην εξουσία, σ’όλες της τις εκφάνσεις: από τον προϊστάμενο στη δουλειά ως το «μέσο» που θα τους εξασφαλίσει προνομιακή μεταχείριση στον στρατό ή μια θέση εργασίας.

Ε, λοιπόν, οι αριστεροί δεν είναι έτσι. Οι αριστεροί ακόμα κι όταν είναι όχι απλώς «ξεχασμένοι» αλλά καταπιεσμένοι με την πιο ωμή έννοια, ακόμα κι όταν δεν έχουν πια κανέναν τρόπο ν’ακουστεί η φωνή τους ή έστω ν’αντιδράσουν, με κάποιο τρόπο έχουν έτσι κι αλλιώς το κεφάλι ψηλά, και δεν χρειάζεται να τους υπενθυμίζει κανείς. Γιατί οι αριστεροί είναι αυτοί που στέκονται απέναντι σε κάθε είδους εξουσία, αυτοί που έστω με το βλέμμα τους δείχνουν στον κυρίαρχο ότι δεν τον φοβούνται, ότι επάνω τους δεν έχει κανενός είδους κυριαρχία. Κι αυτό όποιος έχει βιώσει έστω και λίγο την πραγματική ζωή το ξέρει, κι αν είναι αριστερός το έχει γευτεί και το έχει καταλάβει, έστω και στην πιο μικρή κλίμακα: έχει δει ότι δεν έχει λόγο να φοβάται ούτε τον κακόμοιρο λοχία στον στρατό, ούτε τον προϊστάμενό του, ούτε τον διπλανό του με το σπουδαίο «μέσο».

Αν όμως ζει σε μια κομματική γυάλα, αν δεν έχει βγει από το τετράγωνο που ορίζουν η Σόλωνος, η Θεμιστοκλέους, η Καλλιδρομίου κι η Ασκληπίου, τότε είναι πιθανό να μην το έχει συνειδητοποιήσει. Αν θεωρεί ότι είναι καλύτερο να μένει στα γνωστά του μέρη με ανθρώπους του ίδιου «χώρου» (θλιβερή έχει καταντήσει αυτή η έκφραση) επειδή εκεί έξω η πραγματική ζωή δεν ανταποκρίνεται στα δικά του πρότυπα περί «Αριστεράς» και «εναλλακτικού», τότε μάλλον προτιμά να μένει «ξεχασμένος» κι η χαρά του, ακόμα και στις νίκες, έχει κάτι το καταθλιπτικό – όπως ήταν καταθλιπτικός ο χορός που είδα χτες το βράδυ στο περίπτερο του ΣΥΡΙΖΑ, χορός ανθρώπων που δεν συνηθίζουν να χορεύουν...

Όποιος έχει βγει στην πραγματική ζωή καταλαβαίνει ότι αλλού παίζεται το παιχνίδι, ότι το διακύβευμα δεν είναι να είμαστε αριστεροί στο προστατευμένο περιβάλλον μας, αλλά εκεί έξω. Αν δεν το καταλάβει αυτό ο ΣΥΡΙΖΑ, τα εκλογικά του ποσοστά θα τα οφείλει στη συναισθηματική ψήφο παλιών αριστερών και στην απογοήτευση από τα μεγάλα κόμματα. Αν θέλει να γίνει κυρίαρχο ρεύμα, αν θέλει να πάψει να είναι «ξεχασμένος», πρέπει να βγει στην κοινωνία και να της δείξει ότι με τους αγώνες κερδίζονται πράγματα. Αντί λοιπόν να διυλίζει τον κώνωπα σε θεωρητικά ζητήματα, αυτό που προέχει είναι να βρεθεί σ’όλους τους τομείς της κοινωνίας και να δείξει τον δρόμο για αγώνες, από τον πιο μικρό στον πιο μεγάλο, να συνηθίσει τους ανθρώπους στην ιδέα της αξιοπρέπειας, της αλληλεγγύης και του αγώνα. Τότε, θα αποκτήσει ερείσματα στην κοινωνία. Τότε, το ότι είναι η φωνή της «ξεχασμένης κοινωνίας» θα έχει νόημα αριστερό κι όχι νόημα χριστιανικής παρηγοριάς.Μπορεί να είμαστε οι «ξεχασμένοι», ή να συντασσόμαστε μαζί τους, αλλά αυτό το κάνουμε γιατί προσδοκάμε νακερδίσουμε με τους αγώνες μας κάτι άλλο σ’αυτή τη ζωή, κι όχι να μας δοθεί η άλλη ζωή για την ταπεινοφροσύνη και την καρτερικότητά μας.