Πέμπτη 4 Φεβρουαρίου 2010

O ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ, η οικολογική κρίση και οι συνεργασίες


του Στάθη Λουκά*

Yπάρχει μιά διάχυτη εκτίμηση σε συνιστώσες του ΣΥΡΙΖΑ: ότι η επιτυχία των Οικολόγων-Πράσινων στις ευρωεκλογές, καθώς και η μερική επιτυχία στις εθνικές εκλογές οφείλεται στο ότι «η αστική πολιτική» συνέβαλε στην «προβολή και στην πριμοδότιση των Πράσινων ως ένα εν δυνάμει κυβερνητικό εταίρο...». Αυτή η εκτίμηση τροφοδοτεί και ενισχύει την αντίσταση διαφόρων συνιστωσών του ΣΥΡΙΖΑ απέναντι στις διαδικασίες συγκρίσεων και συγκλίσεων, σε διάφορα θέματα, μεταξύ ΣΥΝ και Οικολόγων-Πρασίνων.

Παρόλο που η οικολογική αντίθεση ήρθε συνολικά στην επιφάνεια, εδώ και σαράντα σχεδόν χρόνια, και την τελευταία δεκαπενταετία προστέθηκε και ο οικολογικός προσδιορισμός στις πινακίδες και τους τίτλους των κομμάτων, η πολιτική και θεωρητική ωρίμανση της συνολικής αριστεράς παραμένει προσκολλημένη στις προσεγγίσεις του δεκάτου εννάτου και του μέσου εικοστού αιώνα.

Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι, μέχρι το 2007, είχε υποτιμηθεί (πράγμα που ξεπερνιέται με την παρέμβαση του Μ. Παπαγιαννάκη) από τον ΣΥΝ/ ΣΥΡΙΖΑ η σημασία του Πρωτοκόλλου του Κιότο. Σημασία που σχετίζεται όχι μόνο με την ποιότητα της ανάπτυξης και την απασχόληση, αλλά και με ό,τι αφορά στην οργάνωση της πολιτικής, στο χώρο, στην προσέγγιση των προβλημάτων και στην προβολή τους, στα «κομβικά σημεία» στα οποία παίρνονται οι πραγματικές αποφάσεις - τυπικές και ουσίας.

«...σημερα ζούμε σε συνθετες κοινωνίες, στις οποίες η πολιτική έχει μια ισχυρά σύνθετη διάρθρωση. Οι χώροι της πολιτικής είναι διάσπαρτοι στο χώρο, στην κοινωνία και στον κόσμο» (Π. Ινγκράο), και το Πρωτόκολλο του Κίοτο αποτελούσε και αποτελεί ένα κλειδί επικοινωνίας και παρέμβασης στη διαφορετικότητα αυτών των κομβικών χώρων.

Η ωρίμανση των προβλημάτων και η αποτυχία - πέρα από τα αναμενόμενα όρια - της συνάντησης της Κοπεγχάγης απαιτούν από την αριστερά, και κύρια από τη ριζοσπαστική-ανανεωτική, δύο βασικές επιλογές στην κατεύθυνση των αλλαγών, πέραν από τις προσθετικές πινακίδες και, πολλές φορές, τις μαξιμαλιστικές κορωνίδες.

Η πρώτη αλλαγή που είναι αναγκαία έχει να κάνει με τον προσδιορισμό ενός νέου περιγράμματος των ιδεωδών της αριστεράς (που πηγάζουν από την πραγματικότητα), ενώ η δεύτερη αλλαγή αφορά σε μια διαφορετική αντίληψη της πολιτικής, καθώς και της πρακτικής της.

Η ροή της εθνικής και διεθνούς πραγματικότητας δείχνει ότι έφτασε η στιγμή που ο ΣΥΝ πρέπει να δηλώσει καθαρά και ξάστερα ότι οι αξίες από τις οποίες ξεκινούν οι γενικές του προγραμματικές προτάσεις δεν προκύπτουν μόνο από την ανάλυση των σχέσεων - κονωνικών, οικονομικών, ιδεολογικών και φύλου - μεταξύ ανδρών και γυναικών, που ιστορικά έγιναν ή ακόμα γίνονται από το κομμουνιστικό, σοσιαλιστικό και δημοκρατικό κίνημα.

Συμληρώνονται και εξιδανικεύονται, αντίθετα, από την οικολογική ανάγνωση και θεώρηση της σχέσεως μεταξύ ανθρωπίνου γένους και φύσης, μεταξύ κονωνικο-οικονομικού σχηματισμού και περιβάλλοντος, δηλ. με την οικολογική αντίθεση.

Η οικολογική αντίθεση γεννιέται από το γεγονός ότι η φύση θεωρείται σαν μέσον για την πραγμάτωση του «επι μέρους σκοπού», που είναι ο μηχανισμός της καπιταλιστικής ανάπτυξης ή του στόχου της απεριόριστης «βιομηχανιστικής» αντίληψης του «υπαρκτού σοσιαλισμού» - και των υπαρκτών κομμουνιστικών ελληνικών βουλγάτων ακόμη και σήμερα.

Ο Μαρξ, που ανάλυσε τις κονωνικές σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων στην καπιταλιστική κοινωνία, μας άφησε τη ρήση «η εργασία είναι ο πατέρας του υλικού πλούτου και η γή είναι η μητέρα του». Μια ρήση που μας υπογραμμίζει σαν παρακαταθήκη συνειδητοποίησης το μοναδικό ρόλο της φύσης και της δραστηριότητας μετασχηματισμού του ανθρώπινου γένους, ενώ από την άλλη μεριά δεν μας δείχνει τα όρια αυτής της παρέμβασης στη φύση: δεν μπορούσε ο ίδιος να τα προβλέψει.

Πέφτει λοιπόν σε μας αυτό το καθήκον να τα προσδιορίσουμε, λαβαίνοντας υπ’όψη ότι αυτή η οικολογική αντίθεση ενυπάρχει και στους δύο κοινωνικοοικονομικούς σχηματισμούς, που αναμετρήθηκαν τον περασμένον αιώνα.

Επιστημονικά, οι αρχές της θερμοδυναμικής τείνουν στην κατεύθυνση προσδιορισμού ορίων. Για πρώτη όμως φορά μια συνολική προσπάθεια προσδιορισμού γίνεται το 1972, με τη δημοσίευση «Των ορίων της ανάπτυξης» από τη «Λέσχη (επιστημόνων ) της Ρώμης», για να φθάσουμε στις σημερινές – μέσα απο μια σειρά Διεθνών Διασκέψεων - πιό εμπεριστατωμένες, και επιβεβαιούμενες από την εξέλιξη της πραγματικότητας, επιστημονικές προσεγγίσεις.

Για την αριστερά κομμουνιστικής προέλευσης, η οικολογική αντίθεση έρχεται στην επιφάνεια με τις παρεμβάσεις του Ε. Μπερλινγκουέρ το 1977 και 1979, με την πολιτική πρόταση της «austerità», και τις επακόλουθες αναζητήσεις και συγκρίσεις με το υπό διαμόρφωση οικολογικό κίνημα.

Για τον προσδιορισμό και τον εμπλουτισμό της πολιτισμικής και κοινωνικής ταυτότητας της αριστεράς δεν φθάνει πιά να προχωρήσουμε με την προσθήκη ταμπελών, με ενσωματώσεις, με παραθέσεις αξιών πλάϊ σε γενικούς προσδιορισμούς («ριζοσπαστική αριστερά» και λενινιστικά κακέκτυπα) και την ενεργειακή πολιτική που διαμορφώνεται απο «οικονομική επιτροπή» κλπ.

Η συνάντηση της πολιτικής κουλτούρας της αριστεράς - κομμουνιστικής και σοσιαλιστικής προέλευσης - με άλλες κουλτούρες που ωρίμασαν κατά το δεύτερο ήμιση του εικοστού αιώνα έπρεπε και μπορούσε να γίνει με την πολιτισμική και κοινωνική ανανέωση της αριστεράς.

Οι αξίες της οικολογίας, όπως και εκείνες της σεξικής διαφορετικότητας (που δυστυχώς δεν ευδοκιμούν στον ΣΥΝ) είναι «εξωτερικές» σε σχέση με την πολιτισμική παράδοση της ελληνικής αριστεράς, με τη βασανιστική εξαίρεση περιορισμένων ευρωκομμονιστικών τάσεων. Επόμενα πρέπει να είμαστε περισσότερο "αυτοκριτικοί" και να μην δείχνουμε ότι διδάσκουμε τους άλλους απο τη "καθηγητική έδρα" που δεν την είχαμε ούτε την έχουμε. Όμως δεν μπορεί να υπάρξει μια αριστερά του εικοστού πρώτου αιώνα χωρίς την πλήρη ανάληψη και «εσωτερικοποίησή» τους δια μέσου μιας αυτόνομης πολιτισμικής διαδικασίας, που θα διαπερνά και θα διαποτίζει την κοινωνικήν της θεώρηση και θα διαπερνάται απ’ αυτή.

Ενώ κατά συνέπεια η οικολογική θεώρηση της πολιτικής δεν είναι κήρυγμα για μια κοινωνία που είναι μακριά στο χρονικό ορίζοντα και που πρέπει να οικοδομηθεί μετά τη λύση «της αντίθεσης κεφαλαίου-εργασίας». Αντίθετα εκράζει ανάγκες και απαιτήσεις του, σήμερα, που είναι συγκεκριμένες, που πρέπει να γίνουν αντιληπτές στην ουσία τους, κι όχι συντεχνιακά κι επί μέρους. Απαιτεί, δηλαδή, μια αριστερή μεταρρυθμιστική πρωτοβουλία, συγκρίσεις και συγκλίσεις.

* 29/1/10, ananeotiki.gr


6 σχόλια:

  1. "Απαιτεί, δηλαδή, μια αριστερή μεταρρυθμιστική πρωτοβουλία, συγκρίσεις και συγκλίσεις".

    σωστά αυτά που απαιτεί για να μας πάει όμως που;
    Αυτό είναι το μεγάλο ερωτηματικό νομίζω. Συνεπώς πρέπει να φανταστούμε το αύριο, να θέσουμε μοντέλα σχέσεων ανθρώπων και περιβάλλοντος και να τελειώνουμε με την ανάπτυξη. Πόση, ποια και προς τα που.
    Όμως η αγγυλωμένη Αριστερά στο Λενινιστικό πρότυπο δεν έχει το οικολογικό στη σκέψη της πραγματικά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. @Γιωργο,ο Λουκας ειναι σοβαρος επιστημονας,συμφωνουμε.Γιατι δεν αναδημοσιευεις το αρθρο του Μπιστη στην Αυγη πριν 1 βδομαδα να γελασουμε λιγο και να κλαψουμε μαζι... Οταν το μεγα στελεχος διερωτατε γιατι να μας στηριξει καποιος σ'αυτους τους δυσκολους καιρους?Και απαντα.''για την...ζεστασια,συντροφικοτητα,την χαρα της...συμμετοχης[!] την ικανοποιηση της μη αναθεσης...Αυτη ειναι η απαντηση της ''Αριστερας'' σε καιρους κρισης για την διακυβερνηση της χωρας!Αςε τα ''αλλα''...Η οργη μου ειναι τοσο μεγαλη που με δυσκολια συγκρατω τις ''χριστοπαναγιες''.Οι νεοκομσομολοι πολιτικοι λαθρεμποροι της Αριστερας μας περνουν για ''αμερικανακια''.Αυτοι οι πραγματικα δεξιοι επαγγελματιες πανω στην πλατη μας,ως ποτε θα γινονται ανεκτοι και τιμητες?Ντρεπομαι που ειμαι μελος αυτου του κομματος και συντηρω στελεχη τετοιου επιπεδου που η Αριστερα δεν ξαναδε ποτε στην ιστορια της.Εργο του τυχωδιωκτικου Αλαβανου και των πατροκτονων αρπακτικων που θα διαλυσουν τα παντα,γιατι αυτο μονο ξερουν να κανουν. Υ.Γ.Ο εισαγγελευς χτυπησε την πορτα της γειτονιας μας ε? πρι αλεκτωρ φωνησαι τρις.Θυμασαι? mike

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. @ mike,
    σύντροφε η ώρα ήρθε

    σύντομα θα ακολουθήσει η καταιγίδα που έχει ανάγκη η ψυχή μας
    στο υπόσχομαι

    άλλωστε αυτό το μπλογκ αυτήν την αποστολή έχει βάλει μπροστά του
    να ξεσκεπάσει την υποκρισία και να ρίξει φως στις πράξεις αυτών που η αρρωστημένη φιλοδοξία του Αλαβάνου μας φόρεσε καπέλο όταν δεν αξίζουν ούτε να λέγονται αριστεροί

    δεν ξέρεις πόσο καταλαβαίνω αυτά που λες
    και για τον εισαγγελέα είχες δίκιο!

    ευχαριστώ για την στήριξη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. @ leo,
    δεν πειράζει
    θα της κάνουμε λίγη φυσιοθεραπεία σύντομα και ίσως γιάνει...
    σημασία νομίζω έχει ότι οι σύγχρονοι αριστεροί (όπου κι αν τους βρίσκεις) σκέπτονται οικολογικά και νδεν βρίσκουν καμιά αντίθεση ανάμεσα στην οικολογία και την αριστερά

    Εάν κάποιοι δεν καταλαβαίνουν...δώσαμε

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Ενα ερώτημα έχω εδώ και πολλά χρόνια, σχετικό με το πως αφήνουμε όλους αυτούς που πέρνουν την εξουσία να μας μεταχειρίζονται σαν πειραματόζωα.
    Και γιά να γίνω συγκεκριμένος.
    'Ολοι δεχόμαστε πως σαν χώρα είμαστε ένα μπάχαλο σε όλους τους τομείς ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΥΝΗΔΗΣΗ ΠΟΛΙΤΩΝ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ - ΠΑΔΕΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ εννοώ κοινωνική και πολλά άλλα.
    Ο μακαρίτης Ανδρέας Παπανδρέου κάποια στιγμή είχε πεί πως το προτυπό του για το πως θα ήθελε να γίνει η Ελλάδα ήταν η Σουηδία.
    Μιά χώρα με σεβασμό στον πολίτη και με ξεκάθαρη θέση σε όλους τους τομείς.
    Εάν δεν ορίσουμε στόχο συγκεκριμένο δεν θα πετύχουμε τίποτα.
    Η αριστερά πρέπει να δείξει στόχο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. @Γιωργο,εχεις την στηριξη μου.Την Κυριακη θα ζητησω στηριξη της ιστοσελιδας απ'ολους.mike

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Θέλετε να βάλετε ενεργό link στο σχόλιό σας; BlogU