Τετάρτη 17 Μαρτίου 2010

Η ύβρις της απληστίας



από το ιστολόγιο μη μαδάς τη μαργαρίτα

Θα ξεκινήσω μια μικρή σπουδή στην απληστία, παραθέτοντας μερικά αθώα δεδομένα.

- 8.767.147,03 εισέπραξε ο κ. Προβόπουλος τα τρία τελευταία χρόνια, με νόμιμο τρόπο.-Λίγο λιγότερα από 300.000 ευρώ το χρόνο θα εισπράττει ο νέος μάνατζερ της ΔΕΗ, Αρθούρος Ζερβός. - 25.000 ευρώ το μήνα ήταν ο μισθός του κυρίου Παναγόπουλου, αφεντικού της ΕΡΤ. Από τον υπουργό επικοινωνιών κύριο Γερουλάνο, ανακοινώθηκε η δραματική μείωση του μισθού του νέου ΕΡΤιάρχη, σε μόλις 6.500 ευρώ.
- 580.000 ευρώ το χρόνο, δηλαδή 48.333 ευρώ το μήνα είναι η αμοιβή του κυρίου Παναγή Βουρλούμη, διευθυντή του ΟΤΕ.
- Σε μόλις 5.400 ευρώ ανέρχεται ο μισθός του κάθε ευρωβουλευτή μας (όσο και του κάθε βουλευτή μας στο ελληνικό κοινοβούλιο). Eυτυχώς όμως τριπλασιάζεται, αφού στο ποσό του «βασικού μισθού» προστίθεται και ημερήσια αποζημίωση (300 ευρώ) για κάθε συνεδρίαση. Ευτυχώς επίσης δικαιούνται άλλα 14.000 ευρώ το μήνα για αμοιβές συνεργατών του γραφείου τους. Άγνωστη είναι η αμοιβή τους για τη συμμετοχή σε διάφορες επιτροπές.
- 250000 ευρώ το χρόνο ήταν ο μισθός των δύο δημοσιογράφων της πρωινής δήθεν ενημέρωσης της ΕΡΤ.-και τόσα άλλα.

Τι κάνουν με τόσα χρήματα αυτοί οι κύριοι και οι οικογένειές τους; Συσσωρεύουν και επενδύουν για νάχουν και τα εγγόνια τους; Ξοδεύουν αλόγιστα για να ικανοποιήσουν το όνειρο της απόκτησης πολλών και ακριβών αγαθών; Ανεβάζουν την εκτίμησή τους στο κοινωνικό τους περίγυρο; Ζουν εν τέλει συναρπαστικά; Καλύτερα από εμάς; Νιώθουν ηδονή διαφορετικής ποιότητας όταν έρχονται σε οργασμό;

Δεν προβληματίζομαι αν οι δουλειές που κάνουν αξίζουν τέτοιες αμοιβές. Η περίπτωση του διευθυντή της ΕΡΤ που από 25000 ευρώ έπεσε στα 6500 ευρώ είναι ενδεικτική.
Κάποιος είπε να παίρνουν τόσα και πήραν, αν έλεγε λιγότερα ή περισσότερα πάλι το ίδιο θα συνέβαινε. Πράγματα παράλογα, χωρίς αντικειμενικές σταθερές, τόσα καθορίζει η αγορά για τους κυρίους αυτούς, τόσα εισπράττουν. Αναρχία.
Και πίσω από αυτές τις κραχτές περιπτώσεις χιλιάδες άλλοι αμείβονται με τρελά ποσά για το κοινωνικό έργο που παράγουν.
Και πίσω από αυτούς όλοι εμείς οι κοινοί θνητοί στο κυνήγι του χρήματος. Κάποιοι τους ζηλεύουν, κάποιοι ονειρεύονται να τους μοιάσουν, κάποιοι τους δείχνουν στα παιδιά τους σαν παραδείγματα προς μίμηση, όχι προς αποφυγή. Όλοι τους βρίζουν.

Δεν υπάρχει λόγος, απλά αυτοί τα κατάφεραν, μα τι κέρδισαν;
Μήπως δεν αναπνέουν τον ίδιο μολυσμένο αέρα, δεν τρώνε τα ίδια μεταλλαγμένα, ο ίδιος βλαβερός ήλιος δεν τους μαυρίζει; Το άγχος μήπως χάσουν το τεράστιο μισθό τους δεν τους ζορίζει; Η απληστία τους δεν φαντάζει στα μάτια των παιδιών τους κάπως; Δεν γλύφουν, δεν ταπεινώνονται; Ο καρκίνος δεν παίζει στη γειτονιά τους; Το τροχαίο είναι αδύνατον; Υπάρχει αιωνιότητα;

Οι ακραίες περιπτώσεις αμοιβής για υπηρεσίες είναι το καλύτερο παράδειγμα για να αντιληφθούμε τον πλανητικό θρίαμβο της αγοράς και το παράλογο αυτού.
Η ιδεολογία της ανάπτυξης, το «πιο γρήγορα, πιο ψηλά, πιο δυνατά», έχει πλέον αποσαθρώσει τις κοινωνικές σχέσεις και έχει οξύνει τις ανισότητες, κάνοντας όμως χειρότερο τον τρόπο ζωής, όχι μόνο των οικονομικά ασθενέστερων.
Η συσσώρευση χρήματος και η αλόγιστη κατανάλωση δεν αλλοιώνουν μόνο το φυσικό περιβάλλον στο οποίο ζούμε. Δεν αποστραγγίζουν μόνο τις φυσικές πηγές. Πρώτα και κυρίαρχα αλλοιώνουν το κοινωνικό περιβάλλον, κάνοντας τον ακραίο οικονομισμό επίκεντρο της ανθρώπινης ζωής και στόχο της ύπαρξης.
Στραγγίζουν τις ψυχές.
Οι ψυχικές ασθένειες που συνεπάγεται αυτός ο τρόπος ζωής δεν οφείλονται στην έλλειψη του χρήματος, αλλά στην κατοχή του. Στη δίψα της απόκτησης μα και στην κόλαση της διαχείρισης.

Η απληστία και η αλαζονεία δεν θεωρήθηκαν τυχαία αμαρτίες. Προσέβαλαν τον ίδιο τον άπληστο αλλοιώνοντας της ανθρώπινη φύση του. Τον έκαναν να δίνει υπέρτατη αξία σε υλικά αγαθά που μετά τον κύκλο τους θα γίνουν σκουπίδια.

Κάποτε είδα έξω από ένα πλουσιόσπιτο να πετάνε φθαρμένα παπούτσια prada και αναρωτήθηκα, παλιώνουν και αυτά; Δηλαδή πεθαίνουν και οι πλούσιοι;

Αν κάτι έχει να προτείνει η εναλλακτική αριστερή σκέψη σήμερα είναι η ανάγκη για ένα άλλο τρόπο ζωής. Η ύβρις της συσσώρευσης και της κατανάλωσης δεν οδηγεί μόνο σε οικολογική καταστροφή, αλλά και σε μια ηθική και ψυχική εξαθλίωση. Είναι καιρός να αποκαλυφθεί.
Το μίζερο και παραπονιάρικο σύνθημα «δώστε και σε μας κάτι παραπάνω» που φωνάζουν οι προλετάριοι, είναι καιρός να αντικατασταθεί με την απαίτηση για ποιότητα ζωής. Και η ποιότητα επιτυγχάνεται με την επιστροφή σε παραδοσιακούς τρόπους παραγωγής και κατανάλωσης που κυριαρχούσαν όταν οι λαοί ζούσαν κοντά στη φύση και αναγκαστικά τη σεβόντουσαν.
Να παράγουμε ότι χρειαζόμαστε, να καταναλώνουμε ότι χρειαζόμαστε για να επιβιώσουμε. Να προτάξουμε την αρμονία στις κοινωνικές σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων, την αδελφοσύνη, την ειρήνη, την οικονομική συμβίωση με το περιβάλλον. Δεν είναι ουτοπία είναι πλέον ανάγκη.
Η αποανάπτυξη δεν σημαίνει στασιμότητα, σημαίνει την ύφεση της ανταγωνιστικότητας στις κοινωνικές σχέσεις.

Ακόμα όμως και σε ένα τέτοιο βίαιο οικονομικό περιβάλλον είναι δυνατός ο εναλλακτικός τρόπος ζωής. Καθώς η κρίση βαθαίνει και ανατρέπει βεβαιότητες θα χρειαστούν, η αλληλοβοήθεια, η αυτοοργάνωση σε μικρές ομάδες κοινοκτημοσύνης ή ανταλλαγής αγαθών.

Θα χρειαστεί να πείσουμε τα παιδιά μας ότι υπάρχει παιχνίδι και έξω από τα κινέζικα σκουπίδια. Να μην κάνουμε τα παιδιά μας θεατές της βίας δεν σημαίνει να τους κλείνουμε την ΤV σε βίαιες σκηνές.
Τι πιο βίαιο από γονείς που εργάζονται ολοημερίς και καταναλώνουν αλόγιστα για τα μάτια των παιδιών;

Να πείσουμε τους εαυτούς μας για λιγότερα αγαθά που μόνο αγαθά δεν είναι και συνεπώς λιγότερη εργασία και περισσότερο έρωτα.
Να αποκαλύψουμε , πρώτα στους εαυτούς μας, μετά στους άλλους, τη μεγάλη απάτη της περισσότερης δουλειάς για περισσότερο πλούτο και περισσότερα σκουπίδια.
Ίσως τότε μας μείνει χρόνος και για περισσότερο διάβασμα, περισσότερη σκέψη, περισσότερη επικοινωνία, περισσότερη πραγματική ζωή. Μας λείπει.


9 σχόλια:

  1. Ξεκάθαρος leo.
    Να απαιτήσουμε ποιότητα ζωής και να ξεκαθαρίσουμε τι σημαίνει ποιότητα ζωής!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Καλημέρα!
    δε ξέρω αν ξεχάσε κάποιος! Αυτό λέγεται συσσώρευση κεφαλαίου και όχι απληστία!
    Θωμάς

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Ακριβώς, εκεί βρίσκεται το ζήτημα, όπως λεει ο Θωμάς. Το ζήτημα δεν είναι μια ατομική συμπεριφορά, η απληστία εν προκειμένω, που την βλέπουμε σαν να υπήρχε αιώνια κι ανεξάρτητα μ' ο,τιδήποτε άλλο. Το ζήτημα είναι ποιοι δομικοί, συστημικοί, μόνιμοι - στο βάθος της ιστορίας και στο εύρος της υλικής υπόστασης των διαφορετικών κοινωνικών όντων - μηχανισμοί αποκρυσταλλώνουν ποιες σχέσεις συμβίωσης των όντων, ποιες σχέσεις παραγωγής κι αναπαραγωγής των αντιφθέσεων της υλικής και της πνευματικής πραγματικότητας μέσα στην οποία ζουν τα κοινωνικά όντα.

    Στο επίπεδο όμως της ευθύνης ή του ηθικού μοντέλου που διακατέχει τους "άπληστους" του κόσμου τείνω να συμφωνήσω με τον Λεωνίδα. Με τη μόνη όμως διαφορά ότι οι κρίσεις κι οι επικρίσεις, οι ταυτίσεις ή οι διενέξεις, μέχρι κι η πολιτική ενότητα ή οι αποστάσεις από τις κυρίαρχες μορφές της πολιτικής πράξης, δεν αποτελούν προϋποθέσεις, αλλά συνέπειες της εμμενούς και υλικής δυναμικής κίνησης του κόσμου των κοινωνικών όντων. Όπως ο άπληστος διαμορφώνεται σαν τέτοιος μέσα σ' ένα ωφελιμιστικό κι ατομιστικό σύστημα ταξικών αδικιών και καπιταλιστικής συσσώρευσης (όπως σωστά επισημαίνει ο Θωμάς), έτσι και το ηθικό διακύβευμα της συμπεριφοράς του άπληστου μέσα στο σύστημα του καπιταλισμού είναι μια συνέπεια της αντίδρασης απέναντι στα καθημερινά προβλήματα της επιβίωσης της "γυμνής" ζωής, η οποία στην κυριολεξία θανατώνεται από την καπιταλιστική νεκρο-οικονομία και την εξουσιαστική νεκρο-πολιτική.

    Επομένως, η φιγούρα του άπληστου μέσα στον καπιταλισμό δεν είναι η φιγούρα του στιγερού εφιάλτη, που προωθεί κι ενσαρκώνει την κοινωνική σαπίλα και διαφθορά, αλλά είναι η φιγούρα του νεκροθάφτη της κοινωνικής αλληλεγγύης ή αμοιβαιότητας, απέναντι στον οποίο στέκονται οι αγώνες για τη συλλογική ανόρθωση, για την πανανθρώπινη και καθολική χειραφέτηση της κοινωνίας μέσα σε δικαιότερες μορφές κοινωνικής οργάνωσης. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι είναι στα χέρια όσων μπορούν να βλέπουν και θέλουν να ξεχωρίζουν τη συστημική απληστία και την κοινωνική αδικία να αγωνισθούν να τη μετατρέψουν από νεκροθάφτη ενός άλλου μέλλοντος και κόσμου, εφικτού μέσα από τους χειραφετικούς αγώνες, σε νεκροθάφτη του υπαρκτού άδικου ταξικού παρόντος, που μοχθεί να εξουσιάζει τον κόσμο για να διαιωνίζει τις μελαγχολικές ματαιότητες ενός κενού ωφελιμισμού κι ενός ναρκισσιστικού ατομικισμού που επαγγέλεται το καπιταλιστικό σύστημα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Σπίθα και Γιώργο ήμουνα σίγουρος ότι θα συμφωνείτε με τα γραφόμενα και ευχαριστώ για τα καλά σας λόγια. Άν μιλάμε για εναλλακτική αριστερά θα πρέπει να ανοίξουμε και τέτοια μέτωπα. Δυστυχώς οι διαγκωνισμοί και οι ίντριγκες στον ΣΥΝ πήγαν εξαφάνισαν αυτά τα πεδία από την πολιτική σκακιέρα.

    Θωμά και ο καπιταλισμός ανθρώπινο κατασκεύασμα είναι, μια από τις εκδηλώσεις της απληστίας του. Αλλά αν γράψουμε κάτι και δεν έχει 10 φορές τη λέξη κεφάλαιο, φαίνεται ότι δημιουργούνται παρανοήσεις.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Μωυσή καταρχή χαίρομαι για την παρέμβασή σου, είναι πάντα εύστοχη και χρήσιμη.
    Θεώρησα απλά περιττό να κάνω αυτή την αναφορά, στον καπιταλισμό που τη θεωρώ δεδομένη, ειδικά μεταξύ μας.
    Ωστόσο ο άπληστος διαμορφώνεται, όπως γράφεις, μέσα σε ένα ωφελιμιστικό κι ατομιστικό σύστημα ταξικών αδικιών και καπιταλιστικής συσσώρευσης, αλλά θα συμπλήρωνα και το σύστημα αυτό απότοκο της απληστίας μας είναι.
    Ακόμα ο άπληστος εκτός από εφιάλτης και νεκροθάφτης είναι και θύμα του ίδιου του συστήματος που τον αναπαράγει και τον εξαθλιώνει. Ταυτόχρονα όμως τον χρησιμοποιεί ως μοντέλο ζωής, βάζοντας στο ίδιο λούκι ευρύτερες κοινωνικές ομάδες που δεν είχαν κανένα λόγο να τσιμπήσουν, που παλιότερα έμεναν εκτός. Ο μεγάλη επιτυχία του σύγχρονου κεφάλαιου είναι η μαζική κουλτούρα που έχει επιβάλει, κάτι που σήμερα έχει κυριαρχήσει και με τη βοήθεια της τεχνολογίας.
    Αν κάτι με ενδιαφέρει σήμερα, είναι το ποια εργαλεία θα ήταν ικανά να καταδείξουν το ανώφελο αυτής της κουλτούρας και από εκεί να αρχίσει η μεταλλαγή και η ριζοσπαστικοποίηση των μαζών.
    Το παλιό μοντέλο, της ριζοσπαστικοποίησης μέσα από την ανέχεια και την εξαθλίωση δεν το βλέπω πια να περπατάει εδώ και καιρό. Ταυτόχρονα ποιος είναι ο άλλος εφικτός κόσμος; Αν είναι ο κόσμος της ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων, νομίζω ότι το αδιέξοδο είναι φανερό πριν καν μπούμε στο δρόμο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Εγώ θεωρώ ότι είναι λάθος ο όρος συσσώρευση.
    Δεν συμβαίνει ποτέ στον καπιταλισμό.
    Η συσσώρευση είναι χαρακτηριστικό των προ-καπιταλιστικών κοινωνικών συστημάτων.
    Στον καπιταλισμό αντίθετα με την λογική της συσσώρευσης έχουμε την λογική της επένδυσης σε κεφάλαιο.

    Εν πάσει περιπτώσει, ο Θωμάς κάπου είχε ακούσει τον όρο "πρωταρχική συσσώρευση" που επειδή "ασφυκτιούσε" κατά κάποιον τρόπο την εποχή της φαιουδαρχίας, έπαιξε ρόλο στην αμφισβήτηση της φαιουδαλικής "τάξης" και ταυτόχρονα οικοδόμησε τις καπιταλιστικές νησίδες που στην συνέχεια παίξαν τον ρόλο στην οικοδόμηση του καπιταλισμού.
    Αναφέρεται μ'αυτή την έννοια στον Μάρξ.
    Ξαναλέω ότι δεν έχει σχέση με τον πλούτο στον καπιταλισμό, που δεν είναι χρυσάφι στο σεντούκι, αλλά επενδύσεις κεφαλαίου.
    Πρωταχρική συσσώρευση έκαναν οι πειρατές, οι άποικοι του νέου κόσμου, οι ληστές κλπ.
    Η ρώσικη, η Βουλγα΄ρικη, η Ρουμάνικη , η Σέρβικη μαφία μετά την κατάρευση του υπαρκτού.
    Ετσι η απληστία μπορεί να συνεχίσει να λέγεται απληστία κατά την γνώμη μου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Και φυσικά το σχόλιο το έγραψα με πλήρη εμπάθεια προς τους αντίπαλους της ανανεωτικής αριστεράς "φίλους" του ΣΥΡΙΖΑ, που ψάχνουν συνεχώς ευκαιρία για να ασκήσουν αφ'υψηλού τρομάρα τους, νεομακαρθική φίμωση, σε κάθε κείμενο από την ανανεωτική αριστερά.
    Εκνευρίζομαι με αυτό το στυλάκι και δηλώνω σε όλους ότι καλό είναι να το σκεφτούν καλά άλλη φορά τι θα γράφουν.
    Θα πέρνουν απάντηση στο ίδιο και πιό επιθετικό πνεύμα.
    Γι'αυτό να γράφουν μόνο αν είναι σίγουροι ότι είναι έτοιμοι να στηρίξουν αυτά που γράφουν.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Na και μια πληρωμενη μαρξιστικη απαντηση απο τον Κωστη σε νεοσταλινικους ασχετους mike

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Θέλετε να βάλετε ενεργό link στο σχόλιό σας; BlogU