Κυριακή 4 Ιουλίου 2010

Από τις ωραίες εκρήξεις στις συγκεκριμένες προτάσεις

Όταν αρνείσαι- για να γίνω επίκαιρος- διαρρήδην το μνημόνιο του ΔΝΤ και δηλώνεις ότι θα το ανατρέψεις στους δρόμους, στην καλύτερη περίπτωση δίνεις χαμένες μάχες οπισθοφυλακών και στη χειρότερη απλώς χαϊδεύεις τα αφτιά του ακροατηρίου σου. Όταν αντίθετα εγκύπτεις στα πραγματικά ζητήματα, επεξεργάζεσαι και καταθέτεις τις δικές σου συγκεκριμένες αντιπροτάσεις, τότε υπερασπίζεσαι ουσιαστικά τα λαϊκά συμφέροντα.

του Χρήστου Χωμενίδη*

Τι εννοούμε λέγοντας «Ευρωπαϊκή» Αριστερά; Μιαν Αριστερά η οποία να εκπορεύεται από την ευρωπαϊκή πολιτική παράδοση; Ή μιαν Αριστερά που να πιστεύει πως το παρόν και το μέλλον της πατρίδας μας είναι άρρηκτα δεμένο με την πορεία της Ευρώπης συνολικά;

Για να έχει- έτσι κι αλλιώς- αιτία ύπαρξης η Αριστερά, δύο βασικά χαρακτηριστικά οφείλει να διαθέτει και να μην τα διαπραγματεύεται ποτέ και για κανένα λόγο:

Πρώτον, έναν ουμανιστικό χαρακτήρα, ο οποίος να μην εξαντλείται σε αοριστολογίες και σε φανφάρες αλλά να την καθιστά τον φανατικότερο υπερασπιστή των ατομικών και πολιτικών δικαιωμάτων, των δημοκρατικών κεκτημένων, από την εποχή της Μάγκνα Κάρτα και εντεύθεν. Οσάκις η Αριστερά- είτε στο όνομα της επανάστασης είτε απλώς της ανωτέρας βίας- σάρωσε αντί να εξελίξει τους προϋπάρχοντες θεσμούς, οδηγηθήκαμε σε τερατογενέσεις που στοίχισαν τη ζωή εκατοντάδων εκατομμυρίων. Οποτε η Αριστερά ενέδωσε σε δόγματα όπως «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα», «η βία είναι η μαμμή της Ιστορίας» ή «νόμος είναι το δίκιο του εργάτη», η Δεξιά απέκτησε το πλεονέκτημα του υπερασπιστή της ανοιχτής κοινωνίας απέναντι στον ολοκληρωτισμό. Ο εικοστός αιώνας βρίθει τέτοιων φρικαλέων παραδειγμάτων. Μα και τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα δρουν δυνάμεις οι οποίες αυτάρεσκα συστήνονται ως αριστερές και πουστο όνομα της λαϊκής αγανάκτησης- υιοθετούν οι ίδιες ή εμπνέουν στην κοινωνία την πλέον συντηρητική και ενίοτε αντιδραστική νοοτροπία.

Η δεύτερη οντολογική προϋπόθεση για την Αριστερά είναι το να κοιτάζει κατάματα την πραγματικότητα και να υπηρετεί τον ορθό λόγο. «Ποιητικές» συλλήψεις, «εξ αποκαλύψεως» υπερβάσεις, ακόμη και η βεβαιότητα του Μαρξ για τον νομοτελειακό χαρακτήρα της έλευσης του σοσιαλισμού, όποτε δεν έγιναν επικίνδυνες, κατάντησαν γραφικές. Ενας εφηβικός ενθουσιασμός, ένας νεανικός καλπασμός οδήγησε πράγματι την Αριστερά στις ενδοξότερες στιγμές της. Αν όμως λαχταράμε μια Αριστερά η οποία να μην εξαντλείται σε ωραίες εκρήξεις αλλά να παίζει έναν πάγιο και καθοριστικό ρόλο στο συλλογικό γίγνεσθαι, τότε λαχταράμε μια Αριστερά με εμπεριστατωμένες θέσεις, με πειστική εναλλακτική αφήγηση. Οταν αρνείσαι- για να γίνω επίκαιρος- διαρρήδην το μνημόνιο του ΔΝΤ και δηλώνεις ότι θα το ανατρέψεις στους δρόμους, στην καλύτερη περίπτωση δίνεις χαμένες μάχες οπισθοφυλακών και στη χειρότερη απλώς χαϊδεύεις τα αφτιά του ακροατηρίου σου. Οταν αντίθετα εγκύπτεις στα πραγματικά ζητήματα, επεξεργάζεσαι και καταθέτεις τις δικές σου συγκεκριμένες αντιπροτάσεις, τότε υπερασπίζεσαι ουσιαστικά τα λαϊκά συμφέροντα.

Είναι προφανές, πιστεύω, ότι η Αριστερά που περιγράφω- η μόνη Αριστερά που μπορεί να αντλήσει κάτι παραπάνω από την εκτόνωση και τη διαμαρτυρία- έχει τις ρίζες της στη σκέψη όχι του Μάο αλλά του Μπερλίνγκουερ. Οραματίζεται όχι τον «νέο άνθρωπο του σοσιαλισμού» (όπως τον αποκαλούσε ο - προσφάτως αναστηλωθείς από το ΚΚΕ - Ιωσήφ Στάλιν) μα την, κατά Κορνήλιο Καστοριάδη, αυτονόμηση και χειραφέτηση των ανθρώπων γενικά. Είναι σαφές ότι αυτή η Αριστερά αποτελεί τον γόνιμο καρπό του ευρωπαϊκού πολιτισμού, ο οποίος ξεκίνησε με την εμβληματική φράση «Εδοξε τη Βουλή και τω Δήμω», αρθρωμένη στη σκιά της Ακρόπολης τον 5ο αιώνα π.Χ.

Μια τέτοια Αριστερά δεν διανοείται τη χώρα μας αποκομμένη από το ευρωπαϊκό γίγνεσθαι. Ούτε όμως και αποδέχεται μια Ευρώπη που μας κουνάει το δάκτυλο με προτεσταντική αυστηρότητα, για να μας μετατρέψει πρώτα σε αποδιοπομπαίο τράγο και ύστερα σε πρόβατο επί σφαγήν. Διαπραγματεύεται, ελίσσεται, παλεύει και αναδεικνύει το προφανές: Πως από όσες δομικές αδυναμίες και στρεβλώσεις και αν πάσχει η ελληνική κοινωνία, δεν θα τη σώσεις σμπαραλιάζοντάς την. Οτι η στέρηση και το αυτομαστίγωμα που έχουν επιβληθεί εσχάτως στους Ελληνες δεν αποτελούν λύση. Ανάμεσα στον αυτιστικό απομονωτισμό των μεν και στην άνευ όρων ενδοτικότητα των δε, μια τέτοια Αριστερά βρίσκει τη θέση της και ανοίγει τα πανιά της.

Κοντολογίς: Ναι, υπάρχει όχι απλώς χώρος αλλά και κατεπείγουσα ανάγκη στην Ελλάδα για μια Ευρωπαϊκή Δημοκρατική Αριστερά. Καμία άλλη «Αριστερά» στις ημέρες μας δεν έχει να προσφέρει το παραμικρό.

*ΤΟ ΒΗΜΑ, 4/7/10

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Θέλετε να βάλετε ενεργό link στο σχόλιό σας; BlogU