Σάββατο 20 Νοεμβρίου 2010

Μια πρόταση για την κρίση



του Γιάνη Βαρουφάκη
ΠΗΓΗ: protagon.gr

Όταν το σπίτι μας καίγεται, κάποια στιγμή πρέπει να σταματήσουμε την ερμηνεία του φαινομένου και να καταπιαστούμε με την πυρόσβεση.
Ο αναγνώστης που θεωρεί ότι ο μηχανισμός στήριξης της ελληνικής οικονομίας έχει περιθώρια να αποδώσει επιθυμητά αποτελέσματα, ας σταματήσει την ανάγνωση εδώ.
Όποιος ακόμα πιστεύει πως η Κρίση μπορεί να αντιμετωπιστεί σε εθνικό επίπεδο, μέσα από τον συνδυασμό περιορισμού του κράτους, αύξησης φόρων, καταπολέμησης της διαφθοράς και διαρθρωτικών αλλαγών, θα έπρεπε να έχει ήδη σταματήσει να διαβάζει.
Το άρθρο αυτό έχει γραφτεί για εσάς που έχετε πλέον πειστεί, ίσως μετά το ξέσπασμα της Ιρλανδικής κρίσης, ότι όλη η Ευρώπη αρμενίζει στραβά.
Ότι ναι μεν η Ελλάδα κουβαλάει από καιρό τα δικά της, ιδιαίτερα, αμαρτήματα αλλά ότι η παρούσα Κρίση μόνο σε Ευρωπαϊκό επίπεδο μπορεί να αντιμετωπιστεί.

Στις αράδες που ακολουθούν προτείνω δύο εφικτές τομές που θα έβγαζαν την Ευρώπη από την Κρίση και θα έδιναν στην Ελλάδα τις ανάσες που χρειάζεται για να κάνει τις μεταρρυθμίσεις που τόση ανάγκη έχουμε.

Το ζητούμενο

Δύο πράγματα έχει ανάγκη η Ευρώπη: Σταθεροποίηση και Ανάκαμψη. Η Σταθεροποίηση απαιτεί το σπάσιμο του φαύλου κύκλου στην παγίδα του οποίου έχει πιαστεί όλη η ευρωζώνη. Ποιος είναι αυτός; Η ευρωζώνη ταλανίζεται από δύο παράλληλες και αλληλένδετες κρίσεις. Όμως η ΕΕ επικεντρώνεται στην μία αγνοώντας επιδεικτικά την άλλη. Έτσι, η συνολική Κρίση χειροτερεύει. Πιο συγκεκριμένα, η κρίση που τραβά την προσοχή όλων, είναι η κρίση χρέους των υπερχρεωμένων κρατών. Η Ευρώπη ρίχνει όλο της το βάρος στη τιθάσευση αυτής της κρίσης μέσω περιορισμών, περικοπών, λιτότητας κλπ. Στο μεταξύ τα γιατροσόφια αυτά έχουν ως αποτέλεσμα να φουντώνει η δεύτερη, παραμελημένη, κρίση που, δυστυχώς, είναι εξ ίσου σημαντική: Είναι η κρίση των ευρωπαϊκών τραπεζών στις οποίες 'ανήκει' το χρέος των υπερχρεωμένων κρατών. Πρόκειται για τράπεζες νεκροζώντανες που επιβιώνουν διασωληνομένες με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ECB) η οποία τις κρατά σε αυτή την κατάσταση ζόμπι ταΐζοντας τες άπλετο, πάμφθηνο δανεικό χρήμα. Έλα όμως που εκείνες, όσα κεφάλαια και να τους δανείσει η ECB, αρνούνται να δανείσουν στις επιχειρήσεις και στα νοικοκυριά επειδή τρέμουν στην σκέψη ότι δεν θα πάρουν πίσω τα χρήματα που τους χρωστούν τα υπερχρεωμένα κράτη; Το αποτέλεσμα είναι μία πανευρωπαϊκή τραπεζική 'απεργία' δανειοδότησης του ιδιωτικού τομέα. Κάπως έτσι βαθαίνει η ύφεση, μειώνονται τα κρατικά έσοδα των υπερχρεωμένων κρατών, αυξάνονται τα χρέη τους ως ποσοστό του ΑΕΠ και, συνεπώς, πανικοβάλλονται ακόμα πιο πολύ οι τράπεζες.

Να ο φαύλος κύκλος που πρέπει να σπάσει ώστε να σταθεροποιηθεί η ευρωζώνη. Όμως και να σπάσει, αυτό δεν εγγυάται ότι δεν θα μας ξαναπροκύψει. Ούτε ότι το σπάσιμό του, από μόνο του, θα φέρει την Ανάκαμψη, δηλαδή την απορρόφηση 16 εκατομμυρίων ανέργων και 20 εκατομμυρίων υπο-απασχολούμενων ευρωπαίων που χάνουν, μέρα με την μέρα, την εμπιστοσύνη τους στην δυνατότητα της δημοκρατίας να βρει λύσεις, πέφτοντας έτσι εύκολα θύματα της ξενοφοβίας, της μισαλλοδοξίας και του λαϊκισμού. Για αυτό τον λόγο, καταθέτω μια πρόταση με δύο μέρη. Ένα για την Σταθεροποίηση της ευρωζώνης και αμέσως μετά ένα δεύτερο για την Ανάκαμψη.

Σταθεροποίηση: Το πρώτο μέρος της πρότασης

Πως λοιπόν σπάει ο φαύλος κύκλος που μεταδίδει την Κρίση από την Ελλάδα στην Ιρλανδία, και από την κρίση χρέους στην κρίση του τραπεζικού συστήματος, κατόπιν στην επιταχυνόμενη ύφεση και τανάπαλιν; Ιδού ένας απλός τρόπος: Φανταστείτε ότι αντί για τις διμερείς 'διαπραγματεύσεις' μεταξύ τρόικας και ελληνικής κυβέρνησης, ή τρόικας και ιρλανδικής κυβέρνησης, κλπ., συγκαλείται μία Τριμερής Σύνοδος στην οποία συμμετέχουν:
(Α) Αρχηγοί των υπερχρεωμένων κρατών (Ελλάδα, Ιρλανδία, Πορτογαλία, Ισπανία, Ιταλία, Βέλγιο),
(Β) Εκπρόσωποι των ευρωπαϊκών τραπεζών που κατέχουν τα ομόλογα των προηγούμενων, και
(Γ) Εκπρόσωποι της ευρωζώνης, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ECB), της ΕΕ, ακόμα και του ΔΝΤ

Έχοντας και τα δύο μέρη του 'προβλήματος' στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης, μαζί με τους ασκούντες την οικονομική πολιτική της ευρωζώνης, μια αμοιβαία επωφελής συμφωνία είναι εφικτή που θα συρρικνώσει το συνολικό χρέος, θα καταπραΰνει τις αγορές, και θα σταθεροποιήσει την κατάσταση. Ακολουθεί ένα παράδειγμα τέτοιας συμφωνίας:

(1) Οι ευρωπαϊκές τράπεζες αποδέχονται να μειώσουν τις απαιτήσεις τους από τα υπερχρεωμένα κράτη (π.χ. αποδεχόμενες νέα ομόλογα μικρότερης αξίας και μακρύτερης διάρκειας).
(2) Τα υπερχρεωμένα κράτη δεσμεύονται να περιορίσουν τις δαπάνες τους σε τομείς που δεν ενισχύουν την φτώχεια και δεν πλήττουν την μελλοντική παραγωγικότητα της χώρας τους.
(3) Η ECB αναλαμβάνει να παράσχει όση ρευστότητα χρειάζονται οι τράπεζες στο διηνεκές ενώ, παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕIB) αναλαμβάνει να πολλαπλασιάσει, με συνοπτικές διαδικασίες, τις επενδυτικές της δραστηριότητες σε περιφέρειες, και όχι μόνο χώρες, πληττόμενες από την ύφεση.

Παρατηρήστε πως μια τέτοια συμφωνία θα συρρίκνωνε το συνολικό χρέος χωρίς να πλήξει τους κατόχους ομολόγων στο σύνολό τους (π.χ. ιδιώτες, ασφαλιστικά ταμεία) και σίγουρα όχι εκείνους που δεν έφταιξαν σε κάτι για την σημερινή ευρωπαϊκή Κρίση.

Έτσι, εξασφαλίζεται η αξιοπιστία των ευρωπαϊκών κρατών απέναντι στους δανειστές μας. Το 'κούρεμα' των κρατικών χρεών που θα προκύψει στο πλαίσιο του (1) παραπάνω θα αφορά μόνο τις ευρωπαϊκές τράπεζες που αμάρτησαν οικτρά προ του 2008 και οι οποίες, έτσι κι αλλιώς, φυτοζωούν ελέω του ευρωπαϊκού δημοσίου (της ECB). Προσέξτε ότι ακόμα και αυτές θα ανακουφιστούν από μια τέτοια συμφωνία. Κι αυτό επειδή, όπως έχουν τα πράγματα σήμερα, με την κρίση χρέους και ύφεσης να πλήττει όλο και πιο βάναυσα τα υπερχρεωμένα κράτη, οι τράπεζες φοβούνται ότι το 'κούρεμα' που τελικά θα υποστούν θα είναι πολύ πιο άγαρμπο από αυτό στο οποίο θα συμφωνούσαν στο πλαίσιο της Συνόδου που πρότεινα παραπάνω. Επί πλέον, μια τέτοια συμφωνία θα τους εξασφάλιζε την συνέχιση της στήριξης από την ECB για χρόνια πολλά (ή έως ότου έρθει η πολυπόθητη Ανάκαμψη) ενώ, παράλληλα, η δραστηριοποίηση της ΕΙΒ θα ενέπνεε κύματα αισιοδοξίας για την αναπτέρωση της οικονομικής δραστηριότητας. Εν συντομία, μία συμφωνία σαν αυτή θα οδηγούσε στην άμεση συρρίκνωση του συνολικού χρέους χωρίς χαμένους. Αυτό θα το κατανοούσαν οι αγορές και πολύ γρήγορα η Σταθεροποίηση θα ήταν γεγονός (και τα περιβόητα spreads θα υποχωρούσαν).

Μετά την σταθεροποίηση, τι;

Η Σταθεροποίηση, όταν την πετύχουμε, θα βρει την Ευρώπη λαβωμένη, υποτονική, περισσότερο διαιρεμένη από ποτέ. Για να επιτευχθεί η Ανάκαμψη πρέπει πρώτα από όλα να μειωθεί κι άλλο, και σε βάθος χρόνου, το συνολικό χρέος, να αυξηθούν ραγδαία οι επενδύσεις και, πάνω από όλα, να ξανα-σχεδιαστεί η αρχιτεκτονική του ευρώ ώστε η Ευρώπη να μπορεί να κοιμάται ήσυχη με την σκέψη ότι διορθώθηκαν τα δομικά του προβλήματα και ότι μια νέα αρνητική εξέλιξη δεν θα μας επιστρέψει στην παγίδα του σημερινού φαύλου κύκλου. Πριν καταθέσω το δεύτερο μέρος της πρότασής μου, επιτρέψτε μου πρώτα μια επισκόπηση των προτάσεων που έχουν συζητηθεί ήδη για το μέλλον της ευρωζώνης καθώς και μια εξήγηση γιατί δεν τις θεωρώ ικανοποιητικές.

Αν η σημερινή Κρίση απέδειξε κάτι αυτό ήταν πως η νομισματική μας ένωση στερείται τα αμορτισέρ που χρειάζονται ώστε να απορροφήσουν τους κραδασμούς ενός μεγάλου σεισμού.

Η ακαμψία του υπάρχοντος ευρωσυστήματος αντανακλάται στο ιδεολογικό τρίπτυχο της ευρωζώνης: "Απαγορεύεται η Διάσωση - Απαγορεύεται η Έξοδος - Απαγορεύεται η Αναδιάρθρωση". Με άλλα λόγια, ένα κράτος-μέλος το οποίο βρίσκεται στην δεινή θέση να μην μπορεί να αποπληρώσει τα χρέη του δεν δικαιούται να περιμένει βοήθεια από τις Βρυξέλλες, δεν δικαιούται να βγει από την ευρωζώνη (για να αντιμετωπίσει την κρίση υποτιμώντας το νόμισμά του), και δεν δικαιούται να απειλήσει με στάση πληρωμών ζητώντας καλύτερους όρους αποπληρωμής. Αυτό το τρίπτυχο επιβλήθηκε εξ αρχής με σκοπό να απαντηθεί η κριτική των ευρωσκεπτικιστών ότι η νομισματική ένωση θα έδινε κίνητρα σε κάποιες χώρες, όπως η Ιταλία και η Ελλάδα, να χρεώνονται χωρίς περιορισμούς με αποτέλεσμα το ευρώ να είναι ένα αδύνατο, πληθωριστικό νόμισμα. Τότε που σχεδιαζόταν το ευρώ, το τρίπτυχο άρεσε ως ιδέα με την τριπλή απαγόρευση να χαϊδεύει τα αυτιά, ιδίως τα γερμανικά, και να φαντάζει ως εγγύηση της αξίας του κοινού νομίσματος.

Το πρόβλημα όμως με το συγκεκριμένο τρίπτυχο είναι και δεν απέτρεψε τον υπερδανεισμό και είναι ανεφάρμοστο σε περίοδο Κρίσης (ίσως μάλιστα να μην τον απέτρεψε επειδή είναι ανεφάρμοστο). Πριν το 2008, τότε που το χρηματοπιστωτικό σύστημα παρήγαγε ωκεανούς νέου ιδιωτικού χρήματος καθημερινά, οι οικονομίες της ευρωζώνης μεγεθύνονταν όλες μαζί (αν και σε διαφορετικούς ρυθμούς και με διαφορετικό, ποιοτικά, τρόπο). Υπό αυτές τις συνθήκες, το τρίπτυχο άντεχε. Όταν όμως ήρθε η Πτώση, τα τρία του "Απαγορεύεται" άρχισαν να μην μπορούν να συγκατοικήσουν: Δεδομένου ότι, πράγματι, έξοδος από το ευρώ είναι τεχνικά αδύνατη, οι υπερχρεωμένες χώρες που βρέθηκαν σε αδυναμία αποπληρωμής δανείων είτε θα πτώχευαν (επιβάλλοντας de facto την Αναδιάρθρωση) είτε θα διασώζονταν (με την παροχή χαμηλότοκων δανείων). Τελικά, στην περίπτωση της Ελλάδας, η Γερμανία επέβαλε να μην γίνει ούτε το ένα ούτε και το άλλο. Απλά, το πρόβλημα παραπέμφθηκε, διογκούμενο, στο μέλλον. Πως; Προσφέροντας ένα νέο τεράστιο δάνειο σε όρους απαγορευτικούς. Γιατί απαγορευτικούς; Επειδή είχαν στόχο να διατηρήσουν ανέπαφο το τρίπτυχο. Με άλλα λόγια, το ότι το Μνημόνιο δεν μπορεί να χαρακτηριστεί Διάσωση της χώρας (ό,τι και να λέει ο πρωθυπουργός) οφείλεται στο ότι η Γερμανία το σχεδίασε ώστε να μην αποτελεί Διάσωση. Η αποτυχία του ήταν προϊόν σχεδίου και ουχί ατυχήματος. Γιατί; Επειδή η Γερμανία δεν είχε, τουλάχιστον ως τον περασμένο Μάιο, αποδεχθεί το τέλος του τρίπτυχου.

Πέρασαν έξι μήνες μέχρι η κα Μέρκελ να παραδεχθεί το προφανές: Ότι το πρόβλημα δεν λύθηκε τον Μάιο αλλά απλά αναβλήθηκε διογκούμενο. Η παραδοχή αυτή πήρε την μορφή της αναγνώρισης ότι το τρίπτυχο δεν μπορεί να επιζήσει της Κρίσης. Ότι πρέπει να αναθεωρηθεί. Κάπως έτσι προέκυψε η πρόταση της κας Μέρκελ, που ανοήτως αποδέχθηκε ο κ. Σαρκοζύ, να καταργηθεί το ένα από τα τρία "απαγορεύεται": το τρίτο, που απαγορεύει την Αναδιάρθρωση. Η σκέψη της κας Μέρκελ ήταν ότι, στο μέλλον, πρέπει να επιτρέπεται. Η τραγωδία εδώ είναι ότι αυτή της η πρόταση δεν θα βοηθήσει μελλοντικά ενώ υπονομεύει την δική της πολιτική που μας επέβαλε τον Μάιο και την οποία επιμένει ότι πρέπει να ακολουθήσουμε:

• Υπονομεύει το παρόν γιατί, όπως επισήμανε σωστά ο Γιώργος Παπανδρέου, οι αγορές άκουσαν περί Αναδιάρθρωσης και πανικοβλήθηκαν, παρά το γεγονός ότι η κα Μέρκελ δεν αναφερόταν στο υπάρχον χρέος. Τέτοια ώρα τέτοια λόγια. Η Κρίση είναι τόσο βαθειά που αυτά είναι ψιλά γράμματα για τις αγορές. Κάνουν σαν να θέλουν να πανικοβληθούν...
• Υπονομεύει το μέλλον επειδή, αντί να ενισχύει την αρχιτεκτονική της ευρωζώνης, την πλήττει ακόμα περισσότερο. Φανταστείτε να εκδίδει η Ελλάδα ομόλογα που προβλέπουν την πιθανή μείωση της ονομαστικής τους αξίας, σε περίπτωση που το κράτος μας αδυνατεί να τα πληρώσει. Ποιος θα τα αγοράσει; Κανείς, παρά μόνον αν του προσφέρουν τεράστια επιτόκια. Άρα, η πρόταση της κας Μέρκελ ουσιαστικά είναι να μην μπορούν τα κράτη που έχουν ανάγκη δανείων να δανείζονται. Άλλο ένα πειθαρχικό μέτρο το οποίο, ανεξάρτητα από τον αντίκτυπό του στην Ελλάδα, θα οδηγεί σε νέες κρίσεις χρέους χώρες που είναι ελλειμματικές - κρίσεις που (κι εδώ έγκειται η ανοησία της πρότασης) θα αποτελούν τροχοπέδη για ολόκληρη την ευρωζώνη, της Γερμανίας συμπεριλαμβανομένης

Μήπως η λύση βρίσκεται, όπως ισχυρίζονται κάποιοι φίλοι και συνάδελφοι, στην δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου (ΕΝΤ); Η ιδέα εδώ είναι να υπάρχει ένας μόνιμος μηχανισμός δανειοδότησης των υπερχρεωμένων κρατών, εφόσον αποδεχθούν αυστηρή λιτότητα, έως ότου μπορέσουν να ορθοποδήσουν. Με άλλα λόγια, η προτεινόμενη λύση είναι η μετατροπή του δικού μας μηχανισμού στήριξης ΔΝΤ-ΕΕ σε μόνιμο θεσμό εντός του κόλπου της ΕΕ - ένα ΕΝΤ που, ουσιαστικά, λειτουργεί ως εσωτερικό, μόνιμο ΔΝΤ. Θα ήταν κάτι τέτοιο μια λύση; Όχι και ξανά όχι. Το πρώτο όχι αναφέρεται στο γεγονός ότι, όπως αποδεικνύεται καθημερινά, αυτή η 'λύση', η οποία ήδη εφαρμόζεται στην Ελλάδα, δεν αποδίδει σε περιόδους Κρίσης. Το δεύτερο όχι αφορά το γεγονός ότι η πρόταση για ένα ΕΝΤ αγνοεί την ουσία του προβλήματος: Το πρόβλημα δεν είναι πως θα διασώζεται με νέα δάνεια ένα κράτος-μέλος αλλά το πως θα ξανα-σχεδιαστεί η αρχιτεκτονική του ευρώ ώστε τα μέλη-κράτη να μην χρειάζεται να διασωθούν με δανεικά υπό πίεση.

Εν πολλοίς, εδώ που φτάσαμε, η ευρωζώνη έχει έρθει αντιμέτωπη με το απλό αλλά αμείλικτο δίλημμα: Διαλύεται ή αλλάζει την αρχιτεκτονική της. Η διάλυση θα ήταν καταστροφική για όλους, τόσο για τις πλεονασματικές χώρες όσο και για τις υπερχρεωμένες. Ένα νέο γερμανικό νόμισμα θα υπερτιμάτο τόσο που η γερμανική βιομηχανία θα γονάτιζε, προς τέρψιν των ΗΠΑ και της Κίνας. Ένα νέο μαλακό ευρώ για εμάς τους παρακατιανούς (Έλληνες, Πορτογάλους κλπ) θα μας βοηθούσε μεν εξαγωγικά αλλά θα μας έστελνε στην αγκαλιά ενός άσπλαχνου στασιμοπληθωρισμού (συνύπαρξη ανεργίας και καλπάζοντος πληθωρισμού).
Συνεπώς, όλοι μας έχουμε συμφέρον να αποφύγουμε την διάλυση του ευρώ. Άρα, μας μένει ως μόνη ατραπός ο επανασχεδιασμός της ευρωζώνης. Πως την θέλουμε;

Τι πρέπει να αλλάξει;

Είναι πολλοί εκείνοι που πρεσβεύουν ότι η μόνη λύση είναι η ομοσπονδιοποίηση. Η δημιουργία οικονομικής κυβέρνησης της ευρωζώνης, όπως την χαρακτήρισε ο Νικολά Σαρκοζύ. Όμως με το που λένε κάτι τέτοιο, αμέσως πέφτουν σε βαθιά κατάθλιψη οι ίδιοι! Γιατί; Επειδή κατανοούν ότι πρόκειται για ουτοπία. Εδώ είδαμε και πάθαμε να εγκρίνουμε την Συμφωνία της Λισαβόνας. Ούτε στον αιώνα τον άπαντα δεν θα πέρναγε η ιδέα μιας οικονομικής ομοσπονδίας από τα κοινοβούλια της Γερμανίας, της Ιρλανδίας, της Δανίας κλπ κλπ. Με αυτή την σκέψη κατά νου, αποσύρουν την πρόταση της ομοσπονδίας και επιστρέφουν στην απόγνωση.

Κι όμως, δεν θα έπρεπε να απογοητεύονται. Ξέρετε γιατί; Επειδή δεν χρειάζεται καμία αλλαγή στο νομοθετικό πλαίσιο, κανένα μεγαλεπήβολο σχέδιο ομοσπονδίας, κανένας γύρος δημοψηφισμάτων και κοινοβουλευτικών διαδικασιών έγκρισης. Πράγματι, όλες οι αλλαγές που χρειάζονται μπορούν κάλλιστα να γίνουν χωρίς την παραμικρή θεσμική παρέμβαση. Μπορούμε να αποκτήσουμε, αύριο κιόλας, κοινή ευρωπαϊκή οικονομική πολιτική, de facto οικονομική ομοσπονδία. Το μόνο που χρειάζεται είναι τρεις απλές αλλά γενναίες παρεμβάσεις. Τις παραθέτω παρακάτω:

Μια νεα αρχιτεκτονική του ευρώ: Το δεύτερο μέρος της πρότασης

(1) Άμεση, και χωρίς κόστος, μεταφορά ομολόγων του κάθε κράτους-μέλους αξίας ίση με το 60% του ΑΕΠ του στην ECB η οποία, για να τα καλύψει, εκδίδει ευρωομόλογα ίσης αξίας. Τα κράτη εξακολουθούν να χρωστούν τα ομόλογα αυτά αλλά πληρώνουν χαμηλότερους τόκους ανάλογους με το επιτόκιο των ευρωομολόγων
(2) Μαζικό πανευρωπαϊκό επενδυτικό πρόγραμμα συγχρηματοδοτούμενο από τη ΕΙΒ και την ECB, η οποία χρησιμοποιεί (για το δικό της μέρος) τα ευρωομόλογα που εκδίδει
(3) Νέοι εποπτικοί μηχανισμοί που θα επιβάλουν την δημοσιονομική πειθαρχία στα κράτη

Σήμερα, μόνο το (3) συζητείται, υπό την ασφυκτική πίεση της Γερμανίας. Είναι προφανές ότι, από μόνη της, η πειθαρχία δεν θα φέρει την ανάκαμψη. Τα (1) και (2) όμως έχουν την δυνατότητα να την επιτύχουν. Ας τα δούμε ένα-ένα και προσεκτικά:

Η παρέμβαση (1) σέβεται και αντανακλά την αρχή του Maastricht σύμφωνα με την οποία τα κράτη δικαιούνται ένα χρέος της τάξης του 60% του ΑΕΠ. Είναι, αν θέλετε, το νόμιμο χρέος της κάθε χώρας. Αφού λοιπόν είναι νόμιμο, μπορεί κάλλιστα να περάσει στην ECB η οποία το αναλαμβάνει εκδίδοντας ευρωομόλογα για να το καλύψει (τα χρέη πάνω από το 60% της κάθε χώρας παραμένουν πρόβλημά της - ένα πρόβλημα που όμως έχει ήδη αντιμετωπιστεί με το πρώτο μέρος της πρότασης, βλ. παραπάνω). Μια τέτοια κίνηση έχει τρία ευεργετικά αποτελέσματα: Πρώτον, μειώνει ιδιαίτερα το συνολικό βάρος του χρέους καθώς θα μειωθούν σημαντικά οι συνολικοί τόκοι. Δεύτερον, δεν παραβιάζει το Maastricht και, συνεπώς, δίνει στην Γερμανία 'άλλοθι' να αποδεχθεί την συγκεκριμένη παρέμβαση. Τρίτον, εκδίδοντας ευρωομόλογα η ECB θα ελκύσει επενδυτές και wealth funds (Κίνα, Νορβηγία, Αραβικά Εμιράτα) που πολύ θα ήθελαν να τα αγοράσουν. Έτσι, το ευρώ θα θέσει υποψηφιότητα για τον ρόλο ενός νέου αποθεματικού νομίσματος (σήμερα μόνο το δολάριο παίζει αυτό τον ρόλο).

Η παρέμβαση (2) θα αποτελέσει την βάση για ένα νέο πανευρωπαϊκό New Deal με στόχο αρχικά την Ανάκαμψη και στην συνέχεια την Ανάπτυξη. Στην βάση δανεισμού που αποκλειστικό στόχο θα έχει τις παραγωγικές επενδύσεις (και όχι την κάλυψη ελλειμμάτων), θα επιτρέπει παραγωγικές επενδύσεις στις ευρωπαϊκές περιφέρειες (όχι μόνο του Νότου) που μαστίζονται από την ύφεση χωρίς να απαιτεί από τα κράτη (υπερχρεωμένα και μη) να καταβάλουν ποσοστό συγχρηματοδότησης (το οποίο θα καλύπτει πλέον η ECB με την χρήση ευρωομολόγων). Ουσιαστικά, με αυτόν τον τρόπο η ΕΙΒ θα μετατραπεί σε έναν μηχανισμό ανακύκλωσης των πλεονασμάτων άνευ του οποίου καμία νομισματική ένωση δεν μπορεί ούτε να λειτουργήσει αποδοτικά στις καλές εποχές ούτε και να απορροφά τους κραδασμούς μιας κρίσης.

Επίλογος

Πολύ σωστά, πολλοί με ρωτούν: Ωραία η ανάλυση αλλά τι κάνουμε; Ποια πρακτική λύση προτείνεις; Τι θα έπρεπε να προτείνει στην ΕΕ ο πρωθυπουργός (ιδίως τώρα που φαίνεται θυμωμένος με το αδιέξοδο στο οποίο ΔΝΤ και ΕΕ τον έχουν σπρώξει); Στο άρθρο αυτό κατέθεσα την απάντηση-πρότασή μου. Αποτελείται από δύο μέρη. Το πρώτο μέρος αφορά μία απλή κίνηση που μπορεί να σταθεροποιήσει την ευρωζώνη και να αντιμετωπίσει την Κρίση μέσα σε ημέρες. Το δεύτερο μέρος σκιαγραφεί τρεις απλές παρεμβάσεις που προσφέρουν στην Ευρώπη όλα τα πλεονεκτήματα μιας πραγματικής οικονομικής ενοποίησης χωρίς να χρειάζεται να αναλωθούμε σε συζητήσεις επί συζητήσεων και χρονοβόρες νομοθετικές ή θεσμικές αλλαγές οι οποίες, έτσι κι αλλιώς, θα οδηγούνταν σε αδιέξοδο. Νομίζω ότι αξίζει να συζητηθεί.


Υ.Γ. Η πρόταση αυτή είναι προϊόν μακρών συζητήσεων με τον Stuart Holland, ο οποίος την συνυπογράφει - βλ. εδώ για μία αγγλική έκδοση της ίδιας πρότασης. Ο Stuart διδάσκει οικονομικά στο Πανεπιστήμιο της Coimbra στην Πορτογαλία. Προηγουμένως είχε διατελέσει καθηγητής στα πανεπιστήμια της Οξφόρδης και του Sussex ενώ την δεκαετία 1979-1989 εκλεγόταν συνεχώς βουλευτής στη Βουλή των Κοινοτήτων (Βρετανία). Αν και ηγετικό στέλεχος του Εργατικού Κόμματος, επέλεξε την θέση του Συμβούλου του Προέδρου της Commission Jacques Delors σε μια περίοδο που ετίθεντο τα θεμέλια της ευρωζώνης.



16 σχόλια:

  1. Γιώργο << να χεις την ευχή μου >>. Πολύ καλή επιλογή! Ειχα σκεφθεί κι εγώ να το στείλω. Ασχετα με τα αν διαφωνείς κανείς , σε ένα η περισσότερα σημεία η και συνολικά με το κείμενο, είναι μια πρόταση, ένας προβληματισμός συνολικός, κάτι για να διαφωνήσουμε η να συμφωνήσουμε επί της ουσίας, χωρίς να περιοριζόμαστε στα στενά όρια της χώρας μας .
    Ο Βαρουφάκης έχει γράψει πολύ ενδιαφέροντα άρθρα και έχει ( έστω προσπαθεί να έχει ) συνολική, ολοκληρωμένη άποψη και πρόταση. Αξίζει να τον διαβάζουμε, έστω κι αν διαφωνούμε εν όλω η εν μέρει μαζί του. Και πάλι συγχαρητήρια για την επιλογή σου!
    Καλό Σ Κ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Η Ευρώπη έβαλε τα χέρια της και έβγαλε τα μάτια της.
    Ευρωπαικές χώρες όπως η Γερμανία η Αγγλία και η Γαλλία μαζί με την Αμερική πέρασαν μιά χρυσή 15ετία επένδύοντας στην Κίνα την κουμμουνιστική .
    'Εκλεισαν αυτιά και μάτια για ανθρώπινα δικαιώματα περιβάλον κλπ και στην λογική του δώσε υμιν σήμερον υποθήκευσαν το μέλλον όλων μας.
    Τι έχουμε λοιπόν σήμερα και τι περιμένουμε.
    Χιλιάδες κοντέινερς με κινέζικα προιόντα κατακλύζουν την Ευρωπαική αγορά. Το 72% του στόλου μεταφοράς εμορευματοκιβωτίων απασχολείται από τους Κινέζους για τα λιμάνια της Ευρώπης και της Αμερικής.
    Εάν δεν παρθούν μέτρα προστατευσιμού σε λίγα χρόνια δεν θα παράγεται τίποτα στις αναπτυγμένες χώρες.
    Ολα τα χριστουγεννιάτικα που θα πουληθούν μαζί με τα παιχνίδια των πολυκαταστημάτων έχουν παραχθεί στην ΚΙΝΑ.
    Εάν αθροίσουμε και το πρόβλημα των πολλών εκατομμυρίων λαθρομεταναστών που σε λίγα χρόνια θα εισρεύσουν στην Ευρώπη το πρόβλημα θα είναι συνολικά μη αναστρέψιμο.
    Φιλικά ΠΑΝΟΣ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Με αφορμή το ενδιαφέρον άρθρο του κ. Γιάννη Βαρουφάκη, θέλω να παραπέμψω εδώ σε παλαιότερη αρθρογραφία μου, σχειζόμενη με το θέμα. (Δείτε στο μπλογκ μου τα άρθρα μου : "Οιονεί δημόσιο χρέος της ευρωζώνης θα γίνει το ελληνικό δημόσιο χρέος" http://tassosanastassopoulos.blogspot.com/2010/05/blog-post_23.html
    "Στην μαζική έκδοση κρατικών ομολόγων για άντληση ρευστού χρήματος από την ΕΚΤ, βρίσκεται η λύση του ελληνικού προβλήματος" http://tassosanastassopoulos.blogspot.com/2010/10/2009-daneismos-apo-ekt.html και
    "Οι διαβουλεύσεις για την ίδρυση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Οικονομικής Σταθερότητας, ως δανειστή της τελευταίας καταφυγής για τα κράτη της ευρωζώνης και τα αντιφατικά σχέδια για την απορρόφηση του ελληνικού χρέους"
    http://tassosanastassopoulos.blogspot.com/2010/10/daneistis-tis-teleftaias-katafygis.html ).

    Μπορεί να μοιάζει απίστευτο, αλλά η ευρωζώνη, αυτό το νεοφιλελεύθερο κατασκεύασμα του Μάαστριχτ, βρίσκεται στα πρόθυρα της διάλυσης, ακριβώς, λόγω των χαοτικών θεσμικών του ανεπαρκειών, που έχουν να κάνουν με το γεγονός ότι η ευρωζώνη οικοδομήθηκε, ως μια ατελής νομισματική ένωση, πολύ πριν υπάρξει ως μια ενιαία ευρωπαϊκή αγορά και φυσικά πολύ πριν υπάρξει ως μια ομοσπονδιακή πολιτική ένωση.

    Αυτό είναι το πρόβλημα της ευρωζώνης και όλης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ή θα γίνει ομοσπονδιακή πολιτική ένωση, με μια ενιαία αγορά (όπως π.χ. οι Η.Π.Α., οι οποίες - ό,τι και να λέγεται - είναι πλήρως προστατευμένες απέναντι στην διεθνή οικονομική ύφεση, την οποία ξεπέρασαν γρηγορότερα και ευκολότερα από την Ευρώπη), ή θα διαλυθεί στα εξ ών συνετέθη, μετασχηματιζόμενη, στην καλύτερη περίπτωση (αν δεν προχωρήσει σε ενιαία ομοσπονδιακή δομή) σε ένα μικρό κλειστό κλαμπ του ευρωπαϊκού Βορρά, που με ηγεμόνα την Γερμανία θα συμπεριλαμβάνει τον περίγυρό της και την Γαλλία - αν και η συμμετοχή της τελευταίας σε ένα τέτοιο σχήμα είναι υπό αμφισβήτηση -, αφού προηγουμένως εξωπεταχθούν από την τωρινή διευρυμένη ευρωζώνη, ως σαββούρα, οι ελλειμματικές χώρες του νότου, αλλά και του Βορρά (Ιρλανδία) .

    Η τρέχουσα γερμανική πολιτική (με την, κατά τον ανόητο και διαχειριστικά εντελώς ανίκανο Γιώργο Παπακωνσταντίνου, "ηθική της βάση"), ακριβώς σε αυτό φαίνεται ότι αποσκοπεί.

    Η γερμανική πολιτική ελίτ (τουλάχιστον αυτή που τώρα κυβερνάει την Γερμανία και ουσιαστικά όλη την ευρωζώνη) ωθεί τις χώρες του νότου στην έξοδο, είτε μέσω του μηχανισμού που επιχειρεί να επιβάλει στην ευρωζώνη, είτε με την δημιουργία τέτοιων κοινωνικών συνθηκών, που θα οδηγήσουν τις χώρες αυτές από μόνες τους να βγουν από αυτήν, αφού η πολιτική του σκληρού ευρώ και η σύστοιχη επιμονή της ελίτ του ευρωπαϊκού (αλλά και του παγκόσμιου) χρηματοπιστωτικού συστήματος επιβάλλουν στην ευρωζώνη και στον αναπτυγμένο κόσμο μια ύφεση μεγάλης κλίμακας, συνοδευόμενη από υψηλή ανεργία, υποτιμώντας την πραγματική οικονομία και τους παραγωγούς (μισθωτή εργασία και παραγωγικό κεφάλαιο), αποσκοπώντας να αυξήσουν την πραγματική οικονομία του φετίχ τους, δηλαδή του χρήματος, το οποίο πρέπει κατ' αυτές τις ελίτ να μην "πληθωριστεί", μέσα από την αύξηση του όγκου της νομισματικής κυκλοφορίας του, που γι' αυτές είναι ένας εφιάλτης, που τους κυνηγάει από καταβολής του καπιταλιστικού συστήματος και έχει διατυπωθεί ως συγκεκριμένη πρόταση από τον Τζων Μαίηναρντ Κέϋνς, ήδη, από το 1924, όταν ο πρακτικά ριζοσπάστης (αν και πολιτικά συντηρητικός) Βρετανός οικονομολόγος, πρότεινε, ως λύση για το ξεπέρασμα των καπιταλιστικών κρίσεων την ευθανασία των εισοδηματιών (των ραντιέρηδων), μέσα από τον πληθωρισμό των αποταμειυμένων εισοδημάτων τους, τα οποία δεν επενδύουν στην πραγματική οικονομία.

    Μια πρόταση η οποία ουδόλως έχει χάσει την αξία της και ισχύει απολύτως σήμερα...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Εκτός από τα άρθρα του στο protagon.gr δείτε και την παρουσία του στις συζητήσεις για την οικονομία στις εκπομπές του ΣΚΑΙ(!) Νέοι Φακέλοι και Πρώτη Γραμμή.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Ο γερμανικός κυβερνητικός συνασπισμός φαίνεται, λοιπόν, ότι αποσκοπεί στο να απομακρυνθούν από την ευρωζώνη, οι ελλειμματικές χώρες, τιθέμενες εκτός ευρώ, μέσα από ένα μηχανισμό, ο οποίος δεν θα είναι μηχανισμός διάσωσής τους, αλλά μηχανισμός, που θα προσπαθεί να "εξορθολογίσει" και να ελαχιστοποιήσει τις καταστροφικές επιπτώσεις αυτής της διαδικασίας στο ευρωπαϊκό τραπεζοπιστωτικό σύστημα.

    Απέναντι σε έναν τέτοιο σχεδιασμό, αυτές οι χώρες της ευρωζώνης δεν έχουν πολλά περιθώρια - πέρα από το να μπουν σε μια διαδικασία αέναης πραγματικής λιτότητας, η οποία στην πορεία του χρόνου θα τις εξουθενώσει, όπως, πιθανότατα, θα εξουθενώσει και την ίδια την Γερμανία, ως εξαγωγική χώρα - εκτός αν αυτή βρει άλλες αγορές για τα προϊόντα της εκτός ευρωζώνης (το ενδιάμεσο σενάριο της επαναφοράς μιας προτεσταταντικής ασκητικής ζωής, που θα στηρίζεται στην επίτευξη των στόχων του ζουρλομανδύα που λέγεται Συνθήκη του Μάαστριχτ και της εύρεσης νέων αγορών, με μερική διατήρηση των ήδη υπαρχουσών στην Ευρώπη, φαίνεται ότι είναι το επικρατέστερο στο μυαλό των σύγχρονων μεταναζιστικών ελίτ της Γερμανίας).

    Φυσικά, σε μια τέτοια ευρωζώνη δεν έχουν θέση οι χώρες του νότου, η Ιρλανδία (και πιθανώς ούτε η Γαλλία). Πολύ πιθανόν, στο τέλος της διαδικασίας να μην έχει θέση ούτε και η Γερμανία.

    Οι χώρες αυτές πρέπει να βγουν από την ευρωζώνη και να επαναφέρουν τα εθνικά τους νομίσματα, αφού, βέβαια, προηγουμένως δώσουν όλες τις μάχες, που πρέπει να δοθούν, για να μην περάσουν τα σχέδια του παρόντος γερμανικού κυβερνητικού συνασπισμού και των ευρωπαϊκών χρηματοπιστωτικών ελίτ.

    (Αλλά ποιοί θα δώσουν αυτές τις μάχες; Ο ευήθης ΓΑΠ, οι υποταγμένοι σοσιαλνεοφιλελεύθεροι τύπου Σόκρατες και Θαπατέρο, ή ο "δον Ζουάν" Σίλβιο Μπερλουσκόνι (ή ο όποιος διάδοχός τους;)

    Ουδείς εξ αυτών θα δώσει τις πρέπουσες μάχες και γι' αυτό το ευρωπαϊκό οικοδόμημα, το οποίο εξελίσσεται σε ένα οικοδόμημα που κυριαρχείται από τις χρηματοπιστωτικές ελίτ, οι οποίες ουδόλως ενδιαφέρονται για την πραγματική οικονομία, οδεύει προς διάλυση, ή προς την μετατροπή του σε ένα σφαγείο των οικονομιών και των χωρών της Ευρώπης.

    Η λύση του ευρωπαϊκού δράματος στην κατεύθυνση της σωτηρίας της ευρωζώνης, δεν θα είναι οικονομικής φύσεως (αν και θα δώσει οικονομολογικού τύπου λύσεις στα ευρωπαϊκά οικονομικά προβλήματα, ανάλογες με εκείνες που έδωσε το ρουζβελτιανό οικονομικό επιτελείο κατά την δεκαετία του 1930 στις Η.Π.Α.).

    Η λύση του προβλήματος της ευρωζώνης στην κατεύθυνση της σωτηρίας της ευρωζώνης - αν υπάρξει - θα είναι λύση πολιτική και θα περνάει μέσα από την πολιτική και κρατική ομοσπονδιοποίηση της ευρωζώνης - και στην συνέχεια της Ε.Ε. -, με την δημιουργία ισχυρής κεντρικής κυβέρνησης, η οποία θα δίδει λόγο στον ευρωπαϊκό λαό, αν ακολουθηθούν τα δημοκρατικά πρότυπα διακυβέρνησης, που είναι η ουσιαστικά επαναστατική κληρονομιά του δυτικού πολιτισμού και θα ασκεί άμεσο και πλήρη έλεγχο στην κεντρική της τράπεζα την ΕΚΤ (η οποία δεν θα είναι αδέσποτη, όπως τώρα, γεγονός που επιτρέπει την πλήρη κυριαρχία των τραπεζοπιστωτικών ελίτ και των Γερμανών πολιτικών, μαζύ με τους Γάλλους, οι οποίοι - τουλάχιστον ο Σαρκοζύ και οι συν αυτώ - μετατρέπονται σε παρακολουθήματα των Γερμανών) και θα ασκεί δημοσιονομική πολιτική, αναδιανέμοντας το παραγόμενο κοινωνικό προϊόν, σε όλες τις χώρες της Ομοπονδίας, όπως συμβαίνει σήμερα στις Η.Π.Α.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Συμφωνώ Πάνο,
    τώρα οι κινέζοι έχουν και την τεχνογνωσία που πρόθυμα τους παρέδωσαν οι ευρωπαίοι και μπορούν να παράγουν ότι θέλουν: από προϊόντα τελευταίας ποιότητας έως πρώτης. Ότι θέλει ο πελάτης...
    Ήδη έχει αρχίσει η αντίστροφη πορεία δηλαδή της χρυσής 15ετίας των κινέζων στην Ευρώπη.
    Απορώ που οι Γερμανοί το βλέπουν τόσο κοντοπρόθεσμα - πραγματικά σε λίγο θα εξαρτώνται 100% από τους ευρωπαίους καταναλωτές.
    Επίσης το ζήτημα του προστατευτισμού δεν τίθεται από κανέναν φανερά τουλάχιστον - τι περιμένουν;
    Είναι μήπως υγιής ανταγωνισμός τα προϊόντα ενός φυλακισμένου λαού χωρίς δικαιώματα έναντι εκείνων λαών ελεύθερων και με κάποιο επίπεδο ζωής; Μήπως η ευρωπαϊκή άρχουσα τάξη έχει "εξαγοραστεί" από την κινεζική και το έχει ρίξει στον μεταπραττισμό;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Εδώ ακριβώς βρίσκεται και το σφάλμα της ανάλυσης του κ. Βαρουφάκη, μια ανάλυση η οποία έχει πολλές ενδιαφέρουσες προτάσεις, αλλά αγνοεί την ουσιωδέστατη πολιτική διάσταση του προβλήματος της ευρωζώνης.

    Αναφέρεται π.χ. ατα ευρωομόλογα και στην έκδοσή τους. Αλλά ποιός θα εκδώσει τα ευρωομόλογα;

    Ουδείς μπορεί να τα εκδώσει. Και τούτο διότι τα κάθε είδους ομόλογα αυτού του τύπου είναι κρατικά ομόλογα και συνδέονται με συγκεκριμένα περιουσιακά δικαιώματα επί των οποίων οι δανειστές, μπορούν να ασκήσουν τις όποιες απαιτήσεις τους, όταν το κράτος, που τα εξέδωσε, αρνηθεί να τα εξοφλήσει
    (αυτή άλλωστε ήταν και η ουσία της ελληνικής κρίσης τον Μάϊο του 2010 και αυτή την αδυναμία θέλησε η χρηματοπιστωτική ελίτ της ευρωζώνης και η τρόϊκα που ήλθε ως εκπρόσωπος των δανειστών της χώρας μας να αποτρέψουν, προκειμένου να μην καταρρεύσει σαν τραπουλόχαρτο το ευρωπαϊκό τραπεζοπιστωτικό σύστημα). Και φυσικά η ευρωζώωνη δεν είναι κράτος.

    Στην παρούσα φάση της κρίσης, η οποία έχει τις απαρχές τις στην οικοδόμηση της ευρωζώνης, ως ενός θεσμικού μηχανισμού, ο οποίος δημιούργησε μια ατελέστατη νομισματική ένωση (κάπως καλύτερη από την ναυαγήσασα "λατινική ένωση" του 19ου αιώνα) η ευρωζώνη έχει να αντιμετωπίσει το (και να απαντήσει στο) ζήτημα της άμεσης ανάγκης της πολιτικής - κρατικής ομοσπονδιοποίησής της.

    Όμως, αυτό το ουσιώδες, επείγον και επιτακτικό της πρόβλημα είναι αυτό που δεν συζητείται. Οι πολιτικοί ηγέτες, οι γραφειοκράτες των Βρυξελλών, οι χρηματοπιστωτικές και οι άλλες ελίτ της Ευρώπης συζητούν για τα πάντα, εκτός από αυτό, το οποίο αποτελεί και την καρδιά του προβλήματος της ευρωζώνης.


    Δεν είναι τυχαία αυτή η συμπεριφορά τους και τούτο επειδή όλα αυτά τα χρόνια απέφυγαν να δημιουργήσουν έναν ευρωπαϊκό λαό.

    Πράγματι, σε όλες τις άλλες μεγάλες οικονομικές και πολιτικές ενότητες που υπάρχουν στον πλανήτη (στις Η.Π.Α., στην Κίνα, στην Ρωσία, στην Ινδία, στην Ιαπωνία κλπ) τα εθνικά κράτη, στα οποία αυτές στηρίζονται - παρά και πέρα από την παγκοσμιοποίηση -, έχουν ως νομιμοποιητική τους βάση και αναφέρονται σε έναν λαό, στον οποίον οι εκεί ελίτ δίνουν (ή δεν δίνουν) λόγο και πάντως αναφέρονται σε αυτόν και στα μάτια του οποίου αποτελούν την ηγεσία τους, από την οποία σχηματίζεται και η κυβέρνησή τους.

    Στην Ευρώπη κάτι τέτοιο δεν υπάρχει (μόλις μιλούν και προσπαθούν να εφαρμόσουν ένα αντιδημοκρατικό θεσμικό πλαίσιο, το οποίο μάλιστα βρίσκεται στα σπάργανα του σχηματισμού του και το οποίο ακούει στο όνομα της "οικονομικής διακυβέρνησης", η οποία θα ασκείται από τους γραφειοκράτες των Βρυξελλών καθ' υπόδειξη των χρηματοπιστωτικών ελίτ και των Γερμανών μεταναζιστών πολιτικών και η οποία "οικονομική διακυβέρνηση" θα πνίγει ως ζουρλομανδύας όλες τις οικονομίες της ευρωζώνης χωρίς να δίνει λογαριασμό σε καμμία εκλεγμένη ομοσπονδιακή αρχή). Και γι' αυτό πάντοτε οι Αμερικανοί πολιτικοί κορόϊδευαν και κοροϊδεύουν τους Ευπρωπαίους συνάδελφούς τους, λέγοντάς τους ότι Ευρώπη δεν υφίσταται, επειδή δεν υπάρχει ευρωπαϊκός λαός, σε αντίθεση με τις Η.Π.Α., όπου υπάρχει αμερικανικός λαός, αφού όλοι οι πολίτες των Η.Π.Α., παρά τον πολυφυλετικό χαρακτήρα της αμερικανικής κοινωνίας, αισθάνονται ως ένας λαός, έχουν αναπτυγμένο εθνικό συναίσθημα και είναι διατεθειμένοι να πολεμήσουν και να πεθάνουν για τις Η.Π.Α., κάτι που ουδείς Ευρωπαίος είναι διατεθειμένος να το πράξει για την Ευρώπη, ακριβώς επειδή δεν υπάρχει στον πληθυσμό της η έννοια του ανήκειν σε ένα ενιαίο ευρωπαϊκό έθνος, με το αντίστοιχο κρατικό μόρφωμα, ως απότοκο μιας ενιαίας ευρωπαϊκής κοινωνίας.

    Γι’ αυτό και οι όποιες άλλες απαντήσεις, σαν αυτές του κ. Βαρουφάκη, είναι καλές, ως άσκηση επί χάρτου και όχι ως ρεαλιστική λύση. Και γι' αυτό η πορεία των πραγμάτων θα είναι αργή, βασανιστική και φοβερά επίπονη..

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Τάσο, αυτό είναι το ένα σενάριο.

    Το άλλο είναι να μην θέλουν όντως να αυτοκτονήσουν οι ευρωπαίοι γενικά και οι γερμανοί ειδικά (αφού κάτι τέτοιο θα γίνει σύμφωνα με όσα περιγράφεις).

    Οπότε θα προκριθεί το κούρεμα των χρεών και η αναδιάρθρωσή τους - εάν μάλιστα αυτό συνοδευτεί από μια λογική ώθηση στην ευρωπαϊκή ενοποίηση, μέτρα σαν αυτά που προτείνει ο Βαρουφάκης δεν είναι απίθανο να υιοθετηθούν - συχνά τα πράγματα "οδηγούνται" προς μια κατεύθυνση για να υιοθετηθούν αναγκαστικά τα αντίθετα.

    Άλλωστε όλες οι σημαντικές μεταρρυθμίσεις μέσα στην κρίση και στο παραπέντε υιοθετούνται!
    Τίποτα δεν είναι μοιραίο...αν δεν σηκώνεις τα χέρια ψηλά και δεν παραιτείσαι από την παρέμβαση στα πράγματα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. (Και κάτι για τον φίλο Πάνο :

    Η κομμουνιστική Κίνα, δεν είναι τίποτε περισσότερο από ένα υβρίδιο μιας άγριας μορφής καπιταλισμού, συνδυασμένη με μια σταλινογενή πολιτική απολυταχία, η οποία μετετράπη στην πορεία σε έναν πολιτικοκοινωνικό πινοσετισμό, όταν ο Μίλτον Φρήντμαν δίδαξε στον Ντενγκ Ξιάοπινγκ και στους Κινέζους γραφειοκράτες τα μυστικά του πρακτικά εφαρμοστέου νεοφιλελελευθερισμού, όταν κλήθηκε το 1988 - λίγο πριν από τα αιματηρά γεγονότα της Τιεν Ανμέν - από το Κ.Κ.Κ. και την κυβέρνηση της Κίνας να τους διδάξει την μετάβαση από μια κρατικά οργανωμένη οικονομία, σε μια κοινωνία οικονομικού νεοφιλελευθερισμού. Αυτό το υβρίδιο - μαζύ με το δικαίωμά τους να ιδιοποιηθούν την κρατική περιουσία - υπερασπίστηκαν ο Ντενγκ Ξιάοπινγκ και η πλειοψηφία των Κινέζων γραφειοκρατών, απέναντι στην εξεγερμένη κοινωνία εκείνη την εποχή. Και αυτό το δικαίωμα των Κινέζων γραφειοκρατών του Κ.Κ.Κ. υπερασπίστηκε ο Χένρυ Κίσσινγκερ, λέγοντας ότι "καμμία κυβέρνηση δεν θα μπορούσε να αφήσει την κεντρική πλατεία της πρωτεύουσάς της να την έχουν καταλάβει χιλιάδες ανθρώπων για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα").

    Αυτά, για να μην μπερδεύουμε τον όποιον "κομμουνισμό" (με ή χωρίς εισαγωγικά), με αυτό που συμβαίνει στην Κίνα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Γιώργο, καλό το "κούρεμα", καλή και η αναδιάρθρωση (το θέμα είναι ποιός θα τα κάνει, πως και με ποιούς όρους θα γίνουν). Καλά όλα αυτά. Αλλά χωρίς πολιτική ενοποίηση και ομοσπονδιακή δομή, με εκλεγμένη κεντρική κυβέρνηση, η Ευρώπη θα σέρνεται.

    Και μαζύ με αυτήν θα σέρνονται και οι λαοί της...

    Σε κάθε περίπτωση, η διαδικασία θα είναι αργή και επίπονη, διότι οι συνειδήσεις των ανθρώπων βρίσκονται πολύ πίσω από τις επιταγές της πραγματικότητας. Με ευθύνη, φυσικά, των ελίτ που διοικούν τις ευρωπαϊκές κοινωνίες, τις οποίες ουδόλως προετοίμασαν σε αυτήν την κατεύθυνση, αφού την ευρωζώνη την έκαναν έντρομοι μπροστά στην γερμανική ενοποίηση και τους παλαιούς εφιάλτες, που αυτή επανέφερε στις ελίτ της ευρωπαϊκής ηπείρου, χρησιμοποιώντας αυτό το θεσμικό εργαλείο, προκειμένου να υποτάξουν το υπό επανεμφάνιση γερμανικό θηρίο.

    (Το θηρίο, όμως, είναι τώρα πια πάλι παρόν. Και αυτήν την φορά δεν είναι ούτε αυτοκρατορικό, όπως το 1914, ούτε ναζιστικό, όπως το 1939. Είναι μεταναζιστικό και δημοκρατικό, αλλά αυτό δεν αλλάζει την ουσία των προβλημάτων)...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. "χωρίς πολιτική ενοποίηση και ομοσπονδιακή δομή, με εκλεγμένη κεντρική κυβέρνηση, η Ευρώπη θα σέρνεται"
    Συμφωνώ!!
    Αυτό είναι το πολιτικό διακύβευμα στην Ευρώπη σήμερα ακόμα κι αν φαίνεται ότι είναι τα ...ομόλογα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. "χωρίς πολιτική ενοποίηση και ομοσπονδιακή δομή, με εκλεγμένη κεντρική κυβέρνηση, η Ευρώπη θα σέρνεται"

    Αυτός πρέπει να είναι ο στόχος κάθε αριστερού στην Ευρώπη σήμερα. Σε αυτό πρέπει να συντονιστούν οι δυνάμεις της εργασίας για έναν καλύτερο συσχετισμό σε μία διαδικασία που έχει ήδη δρομολογηθεί. Για αυτό άλλωστε γίνεται αυτή η πρωτοφανής επίθεση στα δικαιώματα των ευρωπαίων εργαζόμενων και στις κατακτήσεις τους. Και φαίνεται πόσο λάθος εόταν απορρίφθηκε η ευρωσυνθήκη ως νίκη των λαών και του κινήματος. όμως αυτό που είναι να γίνει θα γίνει.
    ίχαν αυτοί που πανυγήριζαν το 2006

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Συμφωνω με τον Γ. Βαρουφακη , αφου αυτα πιστευω εδω και αρκετο καιρο. Πρωτος στοχος νομιζω , η πτωση της κυβερνησης Μερκελ. Διχως αυτο , ολα ειναι στον αερα. Υ.Γ. Τον Γιαννη τον ξερω , μενει κοντα μου , ηταν παντα αξιολογος ανθρωπος με καλες σπουδες. mike

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. Ο κ. Βαρουφάκης συνεχίζει το σκπετικό και την ανάλυση της πρότασής του στο 2ο άρθρο του που δημοσιεύει σήμερα στο protagon.gr.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  15. Ο Βαρουφάκης στις αξιοπρόσεκτες προτάσεις του κάνει ένα βασικό λάθος. Το έχω ξαναγράψει.

    Το λάθος βρίσκεται στην λογική του, για το ευρωομόλογο, που υποτίθεται ότι θα εκδώσει η Ε.Κ.Τ.

    Όμως, τα κρατικά ομόλογα εκδίδονται από κράτη και τις κυβερνήσεις τους (γι' αυτό και λέγονται κρατικά, ή δημόσια) για να μπορούν οι ομολογιούχοι να στρέφονται κατά της περιουσίας του κράτους, που έχει εκδώσει το όποιο ομόλογο, όταν το κράτος αυτό αρνείται, ή αδυνατεί να πληρώσει το ομόλογο στην ώρα του.

    Αυτό που μπορεί να κάνει μια Κεντρική Τράπεζα (εδώ η Ε.Κ.Τ.) είναι να αγοράζει και να πουλάει τα κρατικά ομόλογα. Και κυρίως να εγγυάται την πληρωμή των ομολόγων του κράτους της.

    Αυτός είναι ο ρόλος της Ε.Κ.Τ. Και αυτόν τον ρόλο δεν τον παίζει, ή, όταν τον παίζει, το κάνει τσιγγούνικα, με το στανιό και ανεπίκαιρα. Και πάντως, αρνείται πεισματικά να εγγυηθεί τα κρατικά ομόλογα των χωρών της ευρωζώνης, γεγονός το οποίο δημιουργεί όλες αυτές τις τραγικές καταστάσεις στην ευρωζώνη και ειδικά στις χώρες με τις πιο ευάλωτες οικονομίες.
    Και όλα αυτά, μεσούσης μιας οικονομικής ύφεσης, η οποία είχε (και έχει) ξεπεραστεί στον υπόλοιπο κόσμο και η οποία έχει εγκλωβιστεί στον χώρο της ευρωζώνης, αποκτώντας τοπικά χαρακτηριστικά, τα οποία, λόγω της σπουδαιότητας της ευρωπαϊκής οικονομίας στο παγκόσμιο πεδίο, απειλούν την επανατροφοδότηση της ύφεσης και την κάμψη όλων των οικονομιών.

    Αυτή η κατάσταση είναι που έχει οδηγήσει στην δυσπιστία των διεθνών χρηματοπιστωτικών αγορών, απέναντι στις χώρες της ευρωζώνης και στην αξιοπιστία του ευρώ, το οποίο οδηγείται στην εξαφάνιση, λόγω των θεσμικών ανεπαρκειών της ευρωζώνης και της επιμονής των ευρωπαίων γραφειοκρατών και των γερμανών πολιτικών, σε πολιτικές οι οποίες είναι εκτός τόπου και χρόνου και δρουν στραγγαλιστικά για τις περιφερειακές οικονομίες της, σήμερα και για τις υπόλοιπες αύριο.

    Η Ε.Κ.Τ., λοιπόν, δεν μπορεί να εκδώσει ευρωομόλογα (μπορεί, όμως και πρέπει να εγγυηθεί τα κρατικά ομόλογα των χωρών της ευρωζώνης και να τα θεωρήσει ως οιονεί ευρωομόλογα).

    Ευρωομόλογα μπορεί να εκδώσει μόνον μια κεντρική ευρωπαϊκή κυβέρνηση (πρόπλασμα της οποίας θα μπορούσε να είναι ο κ. Ρομπάϊ και η Comission). Η οποία κεντρική κυβέρνηση θα έχει ως χρηματοδότη των ομολόγων της την Κεντρική της Τράπεζα (την Ε.Κ.Τ., η οποία θα παύσει να είναι αδέσποτη, όπως τώρα και να είναι έτσι έρμαιο των διαθέσεων τω δύο μεγάλων χωρών της ευεωζώνης όπως, επίσης, είναι τώρα) και θα στηρίζεται σε ένα ευρωπαϊκό κράτος, το οποίο θα έχει περιουσία, η οποία θα μπορεί να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις των δανειστών της. Όμως, θεσμικά, η όλη υπόθεση της ευρωκυβέρνησης βρίσκεται πολύ πίσω από τις ανάγκες, που η ωμή πραγματικότητα θέτει.

    Και γι' αυτό δεν ευθύνονται, μόνον, οι Γερμανοί - αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς...


    Υπ' αυτές τις συνθήκες και για όσον χρόνο τα πράγματα δεν αλλάζουν, η Ελλάδα πρέπει να απομακρυνθεί τάχιστα από αυτόν τον θανάσιμο εγκλωβισμό της στην θηλιά του σκληρού ευρώ...

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Θέλετε να βάλετε ενεργό link στο σχόλιό σας; BlogU