Τετάρτη 6 Ιουλίου 2011

Τρεις παλιές ιδέες (και μια ακόμη) [2]:

Μια πρόταση για την αναδιάρθρωση της εξυπηρέτησης του χρέους των ιδιωτών στις τράπεζες, από δάνεια κατοικίας και καταναλωτικά δάνεια


"Είναι ώριμη η εισαγωγή της έννοιας ανάληψης κινδύνου και από τους ιδιώτες δανειστές"
του Γιώργου Προκοπάκη

Η μεσαία τάξη στην Ελλάδα δεν έχει τα ίδια χαρακτηριστικά με αυτό που ονομάζεται middle class στην αγγλοσαξωνία και σε όλη τη Δύση. Σε όλο τον δυτικό κόσμο η αναφορά γίνεται σ’ αυτό που εμείς ξέρουμε ως μεγαλογιατροί, μεγαλοδικηγόροι, μεγαλοκάτι, δηλαδή τη άνω μικρή φέτα των ελληνικών μεσαίων στρωμάτων.
Το πρόβλημα στην παρατεταμένη κατάσταση κρίσης είναι με τα κοινωνικά στρώματα που για “αντικειμενικούς” λόγους δεν μπορεί να προσαρμοσθούν στη νέα κατάσταση. 
Τα ανώτερα στρώματα, ακόμη και με απώλειες, δεν έχουν ιδιαίτερο πρόβλημα προσαρμογής. Τα χαμηλότερα στρώματα, ενώ είναι πιο ευάλωτα όσον αφορά βασικές ανάγκες, μπορεί να προσαρμοσθούν με μηδενικού ή οριακού κόστους (εξορθολογισμός και αναμόρφωση προνοιακού συστήματος) ρυθμίσεις της Πολιτείας. Επίσης, η κοινωνική αλληλεγγύη μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά (σοβαρή ανακούφιση με μικρό κόστος).
Το πρόβλημα υπάρχει με το μεσαία στρώματα, τα οποία έχουν εκτεθεί στην τραπεζική πίστη και βρίσκονται με ανελαστικές (ή αυξανόμενες) δανειακές υποχρεώσεις ενώ τα εισοδήματα συρρικνώνονται. Ένα ζευγάρι δημοσίων υπαλλήλων με 40 χιλ οικογενειακό εισόδημα, υφιστάμενο μείωση αποδοχών κατά 20% βρίσκεται με 8 χιλ λιγότερα. Το ποσόν είναι οι δόσεις στεγαστικού δανείου 100 χιλ. Μάλλον τυπική περίπτωση. Το ανελαστικό της υποχρέωσης, καθιστά τη μείωση δύσκολα απορροφήσιμη, πολύ περισσότερο σε περιβάλλον αυξημένων φόρων κατανάλωσης.
Αν λάβουμε υπ’ όψιν το γεγονός ότι κάπου 40%-50% των Ελλήνων είναι αυτοαπασχολούμενοι, των οποίων το εισόδημα είτε έχει μειωθεί πολύ περισσότερο από το μέσο όρο ή είναι μη προβλέψιμο, το πρόβλημα εμφανίζεται πολύ εντονότερο. Κυρίως αν λάβουμε υπ’ όψιν και τον παράγοντα της μεγάλης αβεβαιότητας.
Το πρόβλημα αυτό δεν “χτυπάει” στις τράπεζες, δεδομένου ότι υπάρχουν οι εμπράγματες εγγυήσεις. Πλην όμως, η “εξασφάλιση” των τραπεζών γίνεται με τεράστιο οριακό κόστος για τον δανειζόμενο. 
Ο κύκλος πλειστηριασμού καταλήγει με την τράπεζα ίσα βάρκα-ίσα νερά τον δανειολήπτη να έχει απωλέσει αξία πολλαπλάσια του χρέους την οποία καρπούται ο ενδιάμεσος ο οποίος έχει παρέμβει στον πλειστηριασμό (ακόμη και στην περίπτωση που η διαδικασία είναι καθαρή από κυκλώματα – κοράκια). Απλούστατα γιατί η τράπεζα δεν ενδιαφέρεται για ο,τιδήποτε πέραν του εναπομείναντος κεφαλαίου (και προσαυξήσεων). 
Υποτίθεται ότι ο νόμος Κατσέλη (έκανε οκτώ μήνες να εγκριθεί από την Κομισσιόν) προστατεύει από κατασχέσεις δανειολήπτες μέχρι 200 χιλ. Πλην όμως, μέχρι το τέλος 2010 μόνον μία (1) από τις 1.300 περιπτώσεις που επιχειρήθηκε ενεργοποίηση των όρων του νόμου έληξε αισίως για τον δανειολήπτη. Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις αυτό που κυριάρχησε ήταν είτε η άρνηση συνεργασίας προς λύση από τη μεριά των τραπεζών, είτε διακανονισμός με επιμήκυνση και συνήθως αύξηση επιτοκίου. Παρόμοια κατάσταση παρατηρείται και με τις κατασχέσεις δια καθυστερούμενα καταναλωτικά δάνεια (ή και πιστωτικές κάρτες).
Μιας και είναι της μόδας, είναι ώριμη η εισαγωγή της έννοιας ανάληψης κινδύνου και από τους ιδιώτες δανειστές. Μερικές απλές ρυθμίσεις μπορεί να εξομαλύνουν την κατάσταση, αναγκάζοντας τις τράπεζες να προσέλθουν στις διαπραγματεύσεις διακανονισμού με λογική εύρεσης συνολικής λύσης. Τέτοιες μπορεί να είναι:
  1. Όσον αφορά καταναλωτικά δάνεια και κάρτες, οι πιστωτές δεν μπορεί να διεκδικήσουν με κατασχέσεις περιουσιακών στοιχείων ποσά πέραν του κεφαλαίου που απομένει από ένα δάνειο ίσου αρχικού κεφαλαίου με επιτόκιο στεγαστικό συν 1%-2%, θεωρώντας ότι όλες οι καταβολές (που έχουν γίνει με υψηλό επιτόκιο) έχουν γίνει για το φανταστικό δάνειο. Το χρέος όπως υπολογίζεται από την αρχική σύμβαση παραμένει (άρα, όταν θα βελτιωθεί η κατάσταση του δανειολήπτη θα μπορεί να αρχίσει ξανά να το εξυπηρετεί). Με τον τρόπο αυτό, οι τράπεζες έχουν άμεσο κίνητρο να προσέλθουν σε άμεση μετατροπή των μη εξυπηρετούμενων καταναλωτικών δανειων σε οιονεί στεγαστικά (με λίγο αυξημένο επιτόκιο) και να ελέγξουν αυστηρά την παροχή καταναλωτικής πίστης.
  2. Όσον αφορά στεγαστικά δάνεια, σε περίπτωση μη εξυπηρετουμένου δανείου, η τράπεζα μπορεί να προχωρήσει σε “υποχρεωτική αγορά” του ακινήτου, καταβάλοντας στον δανειολήπτη τη διαφορά μεταξύ της εμπορικής αξίας κατά τη στιγμή της σύναψης του δανείου (ή το 120% της τρέχουσας αντικειμενικής αξίας) και του απομένοντος κεφαλαίου. Με τον τρόπο αυτό, ο κίνδυνος από τις αλλαγές στην αγορά ακινήτων περνάει σε μεγάλο ποσοστό στις τράπεζες – ακόμη και με τη μορφή “ποινής” για την πολιτική πίστης που ακολούθησαν. Μια τέτοια ρύθμιση παρέχει κίνητρο στην τράπεζα να επιδιώξει, αντί της δικαστικής οδού, τον διακανονισμό με επιμήκυνση, διαφοροποίηση επιτοκίου, διευκόλυνση δόσεων – ακόμη και οικειοθελές κούρεμα. Όσον αφορά τον δανειολήπτη, καταλήγει σε μια κατάσταση που “ένα deal δεν πήγε καλά, αλλά το κόστος είναι δίκαιο”. Διαλύει επίσης τα κυκλώματα περί τους πλειστηριασμούς – μπορεί να έχει και θετικές επιπτώσεις με δικαστηριακές αποσυμφορήσεις.
Η προστασία των μεσαίων στρωμάτων έχει ιδιαίτερη σημασία γιατί είναι ακριβώς αυτά τα οποία, επειδή πλήττονται δυσανάλογα από την “ακαμψία” των τραπεζών, μπορεί να είναι η πελατεία των πιο ακραίων λαίκιστικών πολιτικών θέσεων.

14 σχόλια:

  1. Γιώργο Προκοπάκη
    σήμερα σου βγάζω το καπέλο.
    Η πρότασή σου είναι πραγματικά ιδιοφυής. Δεν ξέρω βέβαια , αν είναι υλοποιήσιμη.
    Θα μπορούσε όμως να μπεί σαν όρος στους πλειστηριασμούς.
    Οτι δηλαδή ναί μεν η τράπεζα μπορεί να πάει σε πλειστηριασμό , αλλά με τιμή εκκίνησης το 120% της αντικειμενικής αξίας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ευχαριστώ.
    Από τα μάκρο-στοιχεία θεωρώ ότι είναι εφικτή. Δηλ., το σύνολο των στεγαστικών ήταν το 2009 86 δισ, με 30% μη εξυπηρετούμενα δάνεια (τώρα είναι 13-15%) συζητάμε για 25 δισ προς διακανονισμό. Η λογική είναι, προκειμένου να μπουν σε διαδικασίες πλειστηριασμού μπορούν να το αναδιαρθρώσουν με ένα βολικό για αμφότερους κουρεματάκι, και όπου τους παίρνει ας είναι fair να πάρουν τα λεφτά τους οι τράπεζες και να μη χάσει αξία ο δανειζόμενος.

    Είναι ένα παλιό σημείωμα πριν τρεις μήνες (από τα πολλά προς άπειρα) με μικρά και μεγάλα μέτρα. Δεν είχε στόχο τη δημοσίευση. Το θεωρούσα τσόντα στο +1 του Γιώργου στο προηγούμενο ποστ. Πάντως αυτό που θα με ενδιέφερε ως συζήτηση είναι η έννοια του "πληττόμενου" από τα μέτρα. Είανι σαφές το πρόβλημα των "αδύναμων", αλλά κοινωνικά (ιστός και τέτοια) ίσως το πρόβλημα να είναι πιο σημαντικό για στρώματα που εκφεύγουν από την παραδοσιακή συλλογιστική.

    Θα με ενδιέφερε να "τεστάρω" αυτή την υπόθεση. ¨οσοι πιστοί...

    Γιώργος Προκοπάκης

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. G. Prokopaki,

    Συγνώμη αλλά είσαι άσχετος!

    Για την ακρίβεια δεν ξέρεις τι σου γίνεται.
    1. Οι τράπεζες λένε ψέματα, τα μη εξυπηρετούμενα στεγαστικά (απλήρωτα από 4 μήνες και πάνω) είναι σχεδόν 80%. Το 50% είναι απλήρωτα εδώ και ένα χρόνο.
    2. Οι κάρτες είναι κόκκινες 90%.
    3. Τα καταναλωτικά, επειδή αναχρηματοδοτούνται συνεχώς είναι κόκκινα 40-50%.

    Λύση είναι μόνο μία. Με βάση το εισόδημα κάθε δανειολήπτη οι τράπεζες θα πρέπει να μπορούν να διεκδικούν μέχρι το 30% του εισόδηματος, του τμήματος εκείνου που περισσεύει μετά την αφαίρεση του βασικού μισθού. Συγνώμη αλλά έτσι γίνεται παντού σε όλη την Ευρώπη, καμία τράπεζα δεν δανείζει αν το 30 του εισοδήματος δεν καλύπτει την δόση. Δηλαδή, αν κάποιος έχει μισθό 1.500 αφαιρούνται 750 βασικός και οι τράπεζες μπορούν παίρνουν το 30% του υπολειπόμενου, δηλαδή 225 Ευρώ τον μήνα μάξιμουμ επί μία δεκαετία για καταναλωτικά και μία 20ετία για στεγαστικά.

    Ασχέτως αν συνολικά κάποιος χρωστάει 400 χιλιάδες (κάπου εκεί είναι το μέσο ύψος οφειλών ανά οικογένεια που έχει αγοράσει σπίτι), θα πληρώνει όσο μπορεί.

    Επομένως δεν τίθεται θέμα κουρέματος αλλά άμεσης διαγραφής του 90% του χρέους καθενός που τα εισοδηματικά του δεδομένα δεν του επιτρέπουν να πληρώνει πλήρως τα τοκοχρεολύσια.

    Αν πτωχεύσουν και κλείσουν οι τράπεζες ακόμη καλύτερα. ΕΠΕΙΔΗ οι ελληνικές τράπεζες είναι οι πιο αισχρές στον κόσμο. Σήμερα που τα επιτόκια έχουν ακριβύνει, στην Ολλανδία για παράδειγμα το επιτόκιο πιστωτικών καρτών ξεκινάει από 6%, στην Ελλάδα από 17,5% και φτάνει μέχρι και 23,5%!!!. Τα καταναλωτικά δάνεια δίνονται με 9-10% στην Γαλλία, ενώ στην Ελλάδα 15-19%.

    Σε πληροφορώ επίσης ότι αν πάνε σε σπίτια ανέργων ή που εκλεισαν οι δουλειές τους να κάνουν κατασχέσεις θα αντιμετωπίσουν καραμπίνες. Και αυτά που βλέπεις με τους πολιτικους θα τα δεις χειρότερα με τους τραπεζικούς.

    Ας μην ξεχνάμε ότι όσοι έχουν λεφτά στην Ελλάδα και είναι αραχτοί και χαλαροί και "δεν καταλαβαίνουν γιατί αυτή η υστερία" διαθέτουν πλούτο που κατά 95% έχει αποκτηθεί με άδικο τρόπο, είτε δηλαδή με κληρονομιά είτε με κλοπή (των φόρων). Αντίθετα, οι βιοπαλαιστές έπεσαν στα δάνεια. Φυσικά υπήρξαν και οι ηλίθιοι με χαμηλά εισοδήματα που υπερδανείστηκαν (όμως,επιμένω, στις άλλες χώρες οι τράπεζες και ο νόμος δεν επιτρέπουν τον υπερδανεισμό) αλλά και τα λαμόγια που εκμεταλλεύτηκαν την ευκαιρία. Αυτοί όμως είναι λίγοι.

    Ξυπνήστε επιτέλους, οι άνθρωποι στην Αθήνα τρώνε από τα σκουπίδια.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Αν θέλουμε να συζητάμε για τα πραγματικά προβλήματα των πραγματικών ανθρώπων, πρέπει να λέμε και κάτι επί της ουσίας.

    Όπως, π.χ., τι γίνεται έτσι και δεν πτωχεύσουν οι τράπεζες; Ή ακόμη χειρότερα, αν μια πτωχευμένη τράπεζα αγοραστεί για το συμβολικό ένα ευρώ από κάποια ξένη; Η οποία παίρνει και το πακέτο δανείων! Τα ίδια θα λες!

    Σωστά για το 30% της "πιστωτικής έκθεσης". Τι θα γίνει με όλους αυτούς για τους οποίους δεν τηρήθηκε; Ας πρόσεχαν οι τράπεζες θα μου πεις, αν δεν το πει και το δικαστήριο, υπάρχει ένα προβληματάκι! Με τους άλλους, που τηρήθηκε κατά τη δανειοδότηση αλλά δεν ισχύει πια;

    Λυπάμαι, αλλά δεν μπορώ να συζητάω επί τη βάσει φανταστικών στοιχείων για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Στοιχεία δημοσιεύονται και ελέγχονται. Αν τα πάντα είναι εικονική πραγματικότητα, ή μάλλον πολλές εικονικές πραγματικότητες (μία για τον καθένα), δεν έχει έννοια να συζητάμε κάν.

    Η πραγματικότητα λέει ότι μόνο μία (1) περίπτωση από τις πολλές εκατοντάδες προχώρησε στο πλαίσιο που λες μέσα στο 2010. Δηλαδή, το πλαίσο δεν επιτρέπει τη λύση του πραγματικού προβλήματος των πραγματικών ανθρώπων. Αν η λύση είναι να παρακάμπτεται το πρόβλημα δια της ρητορείας, πέστο και σ' αυτούς που έχουν το πρόβλημα. Απλώς ενημερώνω ότι μόλις προ εβδομάδος δόθηκε παράταση μερικών μηνών στην εκτέλεση πλειστηριασμών (για μέχρι 200 χιλ). Από τον Οκτώβρη, τα ίδια!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Ξέχασα να υπογράψω
    Το παραπάνω από
    Γιώργο Προκοπάκη

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Ας καταθέσω και εγώ στην συζήτηση την δική μου εμπειρία που είναι και για άλλους 130.000 που πήραν στεγαστικό σε Ελβετικό φράγκο.
    Πριν 4,5 χρόνια έδινα ενοίκιο 700 για το σπίτι που έμενα.
    Πήρα στεγαστικό δάνειο 20 ετίας με δόση 1.350 €.
    Η αντιστοιχία ήταν 300.000 € σε 487.200 Ελβετικά φράγκα.
    Σήμερα το κεφάλαιο έχει πέσει με τις πληρωμές 4,5 χρόνων σε 403.000 Ελβετικά φράγκα.
    Και εδώ έχουμε την τραπεζική τσαχπινιά (απάτη) το ποσό που αντιστοιχεί είναι 316.000 €.
    Δηλαδή χρωστάω περισσότερα από όσα πήρα αρχικά.
    Ο πελάτης δεν έχει ούτε τις τραπεζικές γνώσεις ούτε την δυνατότητα να προλάβει τις τρελές λογικές των τραπεζικών παιχνιδιών.
    Τι γίνεται σε αυτές τις περιπτώσεις συνάδελφοι των Ελβετικών δανείων????.
    Σε Ελβετικό φράγκο δεν έχουν δοθεί μόνο στεγαστικά αλλά και άλλων μορφών δάνεια.
    Μιλάμε για πρόβλημα μεγατόνων για το οποίο δεν μιλάει κανείς.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. >Ο πελάτης δεν έχει ούτε τις τραπεζικές γνώσεις ούτε την δυνατότητα να προλάβει τις τρελές λογικές των τραπεζικών παιχνιδιών.>

    Για αυτό λοιπόν τον λόγο ο κάθε πελάτης θα πρέπει να αγοράζει ένα προϊόν το οποίο μπορεί να το καταλάβει καλά και ιδιαίτερα τους κινδύνους που απορρέουν από αυτό. Λοιπόν στο παράδειγμα που αναφέρεις ας πούμε στις 31/05/2007 η ισοτιμία ευρώ φράγκου ήταν στο 1.62. Σήμερα βρίσκεται στο 1.20. Που σημαίνει πως μόνο από την αλλαγή της ισοτιμίας τα δάνεια αυτής της μορφής έχουν επιβαρυνθεί μόνο από την διακύμανση 25%. Θα πρέπει να το συζητήσεις με την τράπεζα σου και να ζητήσεις την βοήθεια κάποιου φίλου σου ή ανθρώπου που εμπιστεύεσαι ώστε να σου υποδείξουν πιθανές λύσεις.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Η φούσκα των ακινήτων εγκλόβισε ιδιώτες και τράπεζες. Αυτή την στιγμή υπάρχουν 50000 κατοικίες για πλειστηριασμό. Επιπλέον δε, υπάρχουν 150000 καινούριες κατοικίες απόυλητες. το 2006 τα μη εξυπηρετούμενα στεγαστικά δάνεια ήταν στο 3.5% και αναμένεται να ξεπεράσει το 10%. Χρειάζεται ένα μείγμα πολιτικής ώστε να ξεπεραστεί αυτό το αδιέξοδο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Φαίνεται από την περιορισμένη συζήτηση ότι η έννοια "πληττόμενα στρώματα"είναι ευρύτερη από την παραδοσιακή αντίληψή μας. Ίσως το σλόγκαν ὁδηγείται η μεσαία τάξη σε εξαφάνιση" να υποστεί κάποια επεξεργασία ώστε να αναδειχθούν οι τρόποι με τους οποίους πλήττεται και (εάν τα προλεταριακά μας βαρίδια το επιτρέπουν) να μιλήσουμε για παρεμβάσεις "ανακούφισης".

    ΓΠροκ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Πολλοι ταλαιπωρηθηκαν και ταλαιπωρουνται ποικιλοτροπως απο δανεια "ακριβα", "φθηνοτερα" και "φθηνα" σε ευρω, ελβ. φραγκα, γιεν κ.λ.π.
    Πρεπει να θεσπιστουν αυστηροι νομοι προστασιας των δανειστων με καθορισμο μεγιστου ποσου και επιτοκιου, αναλογα με το εισοδημα.
    Αυτοι που εχουν οφεληθει απο τους πλειστηριασμους ακινητων ειναι οι κατοιχοι ρευστου λ.χ. το κυκλωμα λαθρεμποριου καυσιμων και οχι μονον, στησιματος ποδοσφαιρικου στοιχηματος κ.λ.π.

    Αφωτιστος Φιλελλην

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Ναι, όλα τα στοιχεία στην Ελλάδα είναι απόλυτη εικονική πραγματικότητα. Αυτή είναι η συνθήκη της μεταπολίτευσης του 1974: Ψέμματα παντού και για όλα, προς όλους και κυρίως προς την ΕΕ.

    Δεν εφευρίσκω τον τροχό. Τα Greek Statistic είναι έννοια πλέον παγκόσμιως γνωστή.

    Τι 10% μη εξυπηρετούμενα στεγασικά;

    Πού ζείτε;

    Βγείτε στην κοινωνία. Πληττόμενα στρώματα και ιστορίες. Εδώ γίνεται μακελειό. Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι ζουν χωρίς ένα ευρώ στην τσέπη.

    Αν έχετε κανένα γνωστό διευθυντικό στέλεχος τραπεζικό ρωτήστε και θα μάθετε εύκολα την αλήθεια...

    Ως γνωστόν η Ιαπωνία είναι η χώρα όπου κανείς δεν λέει τίποτε σε κανέναν και η Ελλάδα η χώρα που δεν όλα λέγονται με ευκολία σε όλους...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Το θέμα είναι ότι δεν υπάρχει καμιά πολιτική δύναμη που να ανοίγει τέτοια μέτωπα...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Ποιός να ανοίξει τα καυτά θέματα?
    Το πολιτικό προσωπικό?
    Ζητάμε να τα βάλουν με τα πραγματικά αφεντικά αυτού του τόπου?
    Ποιοί?
    Οι κυβερνητικές μαριονέτες?
    Να ξεκαθαρίσουμε σε ποιούς ανήκει η Ελλάδα.
    Ποια είναι τα πραγματικά αφεντικά.
    Για ποιούς δουλεύει η βουλή, και για ποιούς νομοθετεί.
    Μόλις τα ξεκαθαρίσουμε αυτά τότε βλέπουμε τι μπορεί να γίνει.
    Γιώργος EL

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. http://www.booksreview.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=82%3A2010-06-09-09-38-55&catid=43%3A-8-2008&Itemid=55

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Θέλετε να βάλετε ενεργό link στο σχόλιό σας; BlogU