Τρίτη 13 Σεπτεμβρίου 2011

Μια άψογη καταστροφή

του Paul Krugman

ΤΟ ΒΗΜΑ – ΤΗΕ NEW YORK TIMES
Την Πέμπτη ο Ζαν Κλοντ Τρισέ, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (Ε.Κ.Τ.), έχασε την ψυχραιμία του. Απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με το κατά πόσο η Ε.Κ.Τ. έχει καταντήσει μια «προβληματική» τράπεζα, επειδή αγοράζει ομόλογα καταχρεωμένων κρατών, ο κ. Τρισέ επέμεινε, σε υψηλούς τόνους, πως η στάση της ΕΚΤ ως προστάτιδας της σταθερότητα των τιμών υπήρξε «άψογη, άψογη!».

Όντως ήταν «άψογη»: αυτός είναι και ο λόγος που το ευρώ κινδυνεύει με κατάρρευση.

Ο οικονομικός αναβρασμός στην Ευρώπη δεν είναι πλέον αποκλειστικό πρόβλημα μικρών, περιφερειακών οικονομιών όπως η Ελλάδα. Αυτό που συμβαίνει τώρα είναι μια ολομέτωπη επίθεση των αγορών σε πολύ μεγαλύτερες οικονομίες όπως η Ισπανία και η Ιταλία. Στο σημείο αυτό, τα κράτη που βρίσκονται σε οικονομική κρίση αντιπροσωπεύουν το εν τρίτο του συνολικού ΑΕΠ της ζώνης του ευρώ, πράγμα που σημαίνει πως η ύπαρξη του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος εξακολουθεί να απειλείται.
Κι όμως, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις οι ευρωπαίοι ηγέτες όχι απλώς δεν είναι διατεθειμένοι να αντιμετωπίσουν την απειλή αποτελεσματικά, αλλά αρνούνται ακόμη και να την αναγνωρίσουν ως τέτοια.

Έχω επανειλημμένα παραπονεθεί για την υπερβολική κουβέντα που γίνεται σχετικά με τα δημοσιονομικά προβλήματα των ΗΠΑ και τον τρόπο που πέφτει το βάρος στα ελλείμματα, γεγονός που μεταθέτει το ενδιαφέρον της κυβέρνησης μακριά από την συνεχιζόμενη καταστροφική απώλεια τόσων θέσεων εργασίας. Δεν είμαστε οι μοναδικοί που το κάνουμε αυτό: στην πραγματικότητα, οι Ευρωπαίοι κάνουν το ίδιο με πολύ, πολύ χειρότερο τρόπο.

Ακούστε τι λένε πολλοί ευρωπαίοι ηγέτες και θα νομίσετε πως όλα τα οικονομικά βάσανα της Γηραιάς Ηπείρου είναι ένα απλό ηθικοπλαστικό παραμύθι «χρέους και τιμωρίας» : οι κυβερνήσεις δανείστηκαν πολλά χρήματα και τώρα πρέπει να πληρώσουν το τίμημα, με τα μετρα δημοσιονομικής λιτότητας να παρουσιάζονται ως η μόνη απάντηση.
Η ιστορία αυτή όμως, αν ισχύει, ισχύει μόνο για την Ελλάδα και για κανέναν άλλον. 
Η Ισπανία ας πούμε, πριν την οικονομική κρίση του 2008, είχε πλεόνασμα στον προϋπολογισμό της και χαμηλό χρέος. Η δημοσιονομική της επίδοση θα έλεγε κάποιος πως ήταν «άψογη». 
Οπότε για ποιο λόγο η Ισπανία, μαζί με την Ιταλία, που έχει υψηλότερο χρέος, αλλά μικρότερα ελλείμματα, έχουν τόσα προβλήματα; Η απάντηση είναι πως οι χώρες αυτές αντιμετωπίζουν πλέον ένα πρόβλημα μαζικής ανάληψης, μόνο που το εν λόγω πρόβλημα δεν στρέφεται ως συνήθως μόνο στις τράπεζες, αλλά επιβαρύνει και τις κυβερνήσεις τους.

Δείτε πως λειτουργεί: οι επενδυτές, για κάποιο λόγο, φοβούνται πως μια χώρα θα χρεοκοπήσει, γεγονός που τους κάνει απρόθυμους να αγοράσουν τα ομόλογα της συγκεκριμένης χώρας, εκτός εάν αυτά προσφερθούν με ένα πολύ υψηλό επιτόκιο. 
Όμως το γεγονός πως ένα κράτος προσφέρει υψηλό επιτόκιο, επιδεινώνει την δημοσιονομική του προοπτική, κάνοντας την χρεοκοπία του ακόμη πιο πιθανή, οπότε η κρίση αξιοπιστίας μετατρέπεται σε μια αυτοεκπληρουμενη προφητεία. 
Συντομα η κρίση χρέους γίνεται και τραπεζική κρίση, αφού συνήθως οι τράπεζες επενδύουν μεγάλα ποσα σε κρατικά ομόλογα.

Ενα κράτος με δικό του νόμισμα, όπως η Βρετανία, μπορεί να παρακάμψει αυτή τη διαδικασία: αν χρειαστεί, η Τράπεζα της Αγγλίας μπορεί να αγοράσει απευθείας το κυβερνητικό χρέος με νέο χρήμα που θα εκδώσει, κάτι που ενδέχεται μεν να οδηγήσει σε υψηλό πληθωρισμό, όμως ο πληθωρισμός αυτός αποτελεί μικρότερη απειλή για τους επενδυτές από ό,τι μια ενδεχόμενη χρεοκοπία. 
Ομως η Ισπανία και η Ιταλία έχουν υιοθετήσει το ευρώ και επομένως δεν έχουν πλέον δικό τους νόμισμα. Σαν αποτέλεσμα, το ενδεχόμενο μιας «αυτοεκπληρούμενης» κρίσης είναι πλέον πολύ ρεαλιστικό και τα επιτόκια των ισπανικών και ιταλικών ομολόγων είναι διπλάσια από τα βρετανικά.
Το οποίο μας φέρνει ξανά στο θέμα της «άψογης» Ε.Κ.Τ….

Αυτό που θα έπρεπε να κάνουν ο κ. Τρισέ και οι συνεργάτες του είναι να αγοράζουν ισπανικά και ιταλικά ομόλογα – να κάνει αυτό που θα έκαναν τα κράτη αν είχαν ακόμα τα εθνικά τους νομίσματα. Αυτό ακριβώς άρχισε να κάνει η Ε.Κ.Τ. πριν μερικές εβδομάδες, δίνοντας μια προσωρινή ανάσα στα κράτη αυτά. 
Όμως η Ε.Κ.Τ. βρέθηκε αμέσως υπό ισχυρή πίεση από τους «ηθικολόγους» – όσους λένε πως δεν γίνεται οι χώρες που διέπραξαν δημοσιονομικές αμαρτίες να μείνουν ατιμώρητες. Και η αντίληψη ότι οι ηθικολόγοι θα μπλοκάρουν μελλοντικά κάθε ανάλογη προσπάθεια διάσωσης προκάλεσε νέο πανικό στις διεθνείς αγορές.

Αυτό που μεγεθύνει ακόμη περισσότερο το πρόβλημα είναι η εμμονή της Ε.Κ.Τ. να διατηρήσει την «άψογη» επίδοση της όσον αφορά την σταθερότητα των τιμών: την εποχή που η Ευρώπη χρειάζεται επειγόντως ισχυρή ανάκαμψη, με έναν μέτριο πληθωρισμό που θα ήταν οικονομικά χρήσιμος, η τράπεζα στην ουσία σφίγγει την ρευστότητα, προσπαθώντας με τον τρόπο αυτό να περιορίσει το ρίσκο ενός πληθωρισμού που υπάρχει μόνο μέσα στη φαντασία της ηγεσίας της.
Και τώρα περνάμε στην τελευταία πράξη. 
Δεν έχουμε πλέον να κάνουμε με μια κρίση που θα ξεδιπλωθεί σε διάστημα ενός ή δύο ετών: το όλο σύστημα μπορεί να διαλυθεί μέσα σε λίγες ημέρες. 
Κι αν αυτό συμβεί, θα υποφέρει όλος ο κόσμος.

Θα κάνει λοιπόν η Ε.Κ.Τ. αυτό που πρέπει να γίνει – να δανείσει χωρίς περιορισμούς και να περικόψει τα επιτόκια; 
Ή θα συνεχίσουν οι ευρωπαίοι ηγέτες να εστιάζουν αποκλειστικά στην τιμωρία όλων, για να σώσουν το τομάρι τους; 
Όλη η υφήλιος παρακολουθεί τις εξελίξεις.


9 σχόλια:

  1. 1. "Αυτό που θα έπρεπε να κάνουν ο κ. Τρισέ και οι συνεργάτες του είναι να αγοράζουν ισπανικά και ιταλικά ομόλογα .... Αυτό ακριβώς άρχισε να κάνει η Ε.Κ.Τ. πριν μερικές εβδομάδες, δίνοντας μια προσωρινή ανάσα στα κράτη αυτά.
    Όμως η Ε.Κ.Τ. βρέθηκε αμέσως υπό ισχυρή πίεση από τους «ηθικολόγους» – όσους λένε πως δεν γίνεται οι χώρες που διέπραξαν δημοσιονομικές αμαρτίες να μείνουν ατιμώρητες. Και η αντίληψη ότι οι ηθικολόγοι θα μπλοκάρουν μελλοντικά κάθε ανάλογη προσπάθεια διάσωσης προκάλεσε νέο πανικό στις διεθνείς αγορές."

    Δεν νομιζω οτι προκειται για εναν υπογειο πολεμο μεταξυ προτεσταντων και καθολικων.
    Μαλλον οι -σε ανηλιαγα μερη και τοξικα εδαφη, οπως η κοιλαδα του Ruhr- κατοικουντες «ηθικολόγοι» Γερμανοι και οι συμμαχοι τους, απογονοι των Vikings, θελουν να πουλησουν οικονομικα συγχωροχαρτια, εναντι μερους του μεσογειακου παραδεισου (Ισπανα, Ιταλια, Ελλαδα).


    2. "..την εποχή που η Ευρώπη χρειάζεται επειγόντως ισχυρή ανάκαμψη, με έναν μέτριο πληθωρισμό που θα ήταν οικονομικά χρήσιμος, η τράπεζα στην ουσία σφίγγει την ρευστότητα, προσπαθώντας με τον τρόπο αυτό να περιορίσει το ρίσκο ενός πληθωρισμού που υπάρχει μόνο μέσα στη φαντασία της ηγεσίας της."

    Το εχω ξαναγραψει: Νομιζω οτι η προτεσταντισσα Merkel φοβαται υποσυνειδητα τον πληθωρισμο και την υφεση, για να μην ...ξαναγινουν οι Γερμανιδες πορνες για τριτη φορα.

    Αφωτιστος Φιλελλην

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Αλλιως, ο νεοφιλελευθερισμος και τα νοθα του παιδια [σοβαρη σοσιαλδ/τια δυτικου τυπου...] κανουν κακο στην υγεια. mike

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Φαντάζομαι πως η «ηθικοπλαστική» αυτού του παραμυθιού θα αδυνατεί να απαντήσει στο ερώτημα πως είναι δυνατόν να υποβάλλονται σε εικοσαετή λητότητα με την παράλληλη μείωση των κοινωνικών παροχών οι εργαζόμενοι μιας χώρας που έχει πλεονάσματα. Η κρίση είναι και αυτή ένας αμίληχτος μηχανισμός αναδιανομής του πλούτου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. @radical
    Παντα η κριση προσεφερε πολλες ευκαιριες, ιδιως για τους ελληνες.
    Ο "Ελληνικος" δεν βυθιζεται, εχει πολλα αβυθιστα στεγανα οικονομικων πορων, δηλ. οι ιδιωτες (συμπεριλαμβανομενου του "φτωχου λαου")εχει 3 ΑΕΠ σε ντουβαρια, αγνωστο ποσό σε οικοπεδα, απο τους Τούρκους, τους παπάδες και την καταπατηση δημοσιων εκτασεων, πολιτικοι και διαπλεκομενοι "επιχειρηματιες" (με και χωρις εισαγωγικα)καθε ειδους, τουλαχιστον αλλα 3 ΑΕΠ σε καταθεσεις ξενων τραπεζων, ποντοπορα πλοια με ιδιοκτητες παιδια θαυματα 50-ρηδες εφοπλιστες,...
    Μονον μην τα πολυλεμε αυτα και ζητησουν οι δανειστες μας προτεσταντες ρευστοποιηση σε τιμη ευκαιριας.
    "...είναι δυνατόν να υποβάλλονται σε εικοσαετή λιτότητα με την παράλληλη μείωση των κοινωνικών παροχών οι εργαζόμενοι μιας χώρας που έχει πλεονάσματα;"
    Απ. ναι διοτι ειμαστε δεκατοι παγκοσμιως στην παχυσαρκια.

    Αφωτιστος Φιλελλην

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Αφώτιστε, σωστός, αν σκεφτείς πως οι φανερές καταθέσεις στο εξωτερικό με συντηρητικούς υπολογισμούς φτάνουν τα 150 δισ ευρώ. άσε τα άδηλα. Οπότε πράγματι η κρίση είναι ευκαιρία κύρια (ή μόνο ίσως για τους κατέχοντες).

    Οι κα¨ημένοι οι γερμανοί ποια θέση κατέχουν στον κόσμο στην κατάταξη της παχυσαρκίας;;
    μάλλον για αυτό τους προσέχουν 2 δεκαετίες μην μας φτάσουν χμμ..

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Καλό θα ήταν να μας διαφωτίσει κάποιος τι εννοεί ο Paul Krugman με το
    "Αυτό που συμβαίνει τώρα είναι μια ολομέτωπη επίθεση των αγορών σε πολύ μεγαλύτερες οικονομίες όπως η Ισπανία και η Ιταλία".
    Νομίζω ότι κάποια πολύ ενδιαφέροντα συμπεράσματα συνάγονται από αυτό.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Μη λέμε "μεταρρυθμίσεις", να λέμε "ΔΙΟΡΘΩΣΗ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΙΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΑΞΙΕΣ", "εσωτερική υποτίμηση" που είχε πει σοφά και ο Στρως Καν.

    Ωραία όλη αυτή η κουβέντα για μεταρρυθμίσεις. Η Ελλάδα όμως που πολλαπλασίασε ΟΛΕΣ τις αξίες (γη, καταναλωτικά αγαθά κλπ) επί 2,5 φορές από το 2002 (είσοδο στο Ευρώ) μέχρι το 2009 [εξαίρεση οι μισθοί, ανέβηκαν κάπου 60%, ωστόσο στο δημόσιο, λόγω της μονιμοποίησης κάπου 300 χιλιάδων συμβασιούχων, μετά από αγώνες του ΣΥΝ -Αλαβάνος, Παπαδημούλης κοκ- και σχετικές αποφάσεις Ευρωδικαστηρίου, πρακτικά ΚΑΙ ΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ αυξήθηκε 2,5 φορές!], όλα αυτά τα χρόνια:

    - ΔΕΝ διπλασίασε το ΑΕΠ (άρα η παραοικονομία από τις μεγάλες αυξήσεις είναι τεράστια, το ίδιο και η φοροδιαφυγή),
    - ΔΕΝ διπλασίασε την παραγωγικότητα (μήπως την μείωσε κιόλας κανα 20-25%? - ας που όσοι ξέρουν)
    - ΔΕΝ διπλασίασε τις νέες θέσεις εργασίας.

    Συνεπώς, Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΣΕ Ο,ΤΙ ΑΦΟΡΑ ΤΙΣ ΑΞΙΕΣ ΕΙΝΑΙ 50% ΧΑΜΗΛΟΤΕΡΑ -αποπληθωρισμένα.

    ΆΡΑ, ΑΝ ΜΕΙΩΘΟΥΝ ΟΛΑ (ΑΞΙΕΣ ΓΗΣ, ΕΝΟΙΚΙΑ, ΜΙΣΘΟΙ, ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΕΣ ΕΙΣΦΟΡΕΣ, ΔΕΗ, ΟΤΕ, ΒΑΣΙΚΑ ΜΗ ΕΙΣΑΓΟΜΕΝΑ ΑΓΑΘΑ, γιατροί, φροντιστήρια) 50%, ΤΟΤΕ ΘΑ ΕΞΑΛΕΙΦΘΕΙ ΤΟ ΕΛΛΕΙΜΜΑ ΚΑΙ ΤΟ ΧΡΕΟΣ ΘΑ ΤΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΟΥΜΕ, ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΜΙΑ ΝΕΑ ΕΠΟΧΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ, ΛΟΓΩ ΜΕΓΑΛΗΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΧΑΜΗΛΕΣ ΤΙΜΕΣ ΠΟΥ ΘΑ ΕΧΟΥΜΕ.

    Αν διαμαρτυρηθεί κανείς για το 50% μείωση που θα υποστεί η ακίνητη περιουσία του, ας αιτηθεί εναλλακτικά επιστροφή στη δραχμή για να μειωθεί η αξία 90%...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. @Ανώνυμος 14 Σεπτεμβρίου 2011 7:14 μ.μ.
    Συμφωνω απολυτα. Να μειωθουν ομως και οι αμοιβες των μεσαιων στρωματων (20 εως 30% στελεχη, μελη και ψηφοφοροι του ΣΥΡΙΖΑ και της ΔΗΜΑΡ, δηλ. ιατρων, δικηγορων,μηχανικων, εμπορων, βιοτεχνων,...)κατα 50%. Ομως να τους προειδοποιησετε ποτε θα γινει για να προλαβουν να στοκαρουν πουρα αβανας, σαμπανιες, chanel no5, και αλλα πολυτελη αγαθα, για να μην υπαρχει η σχετικη ελλειψη και στεναχωρηθουν οι ανθρωποι, ειναι και... καποιας ηλικιας.

    Την αρχικη συσσωρευση την εχουν κανει -ουτως η αλλως- ηδη επι Βαιτσου και Αρσενη (θυμαστε το ρητο των επαγελλματιων του εσ., οταν τα παιδικα χρονια του ΠΑΣΟΚ εκαναν κριτικη υποστηριξη : αριστεροι ειμαστε μαλ...κες δεν ειμαστε).

    Τωρα η κριτικη υποστηριξη σε μεταρρυθμισεις τους πεφτει λιγο δυσκολο, στο LSE πανε και οι Πασοκοι, ετσι Ηλια!!

    Αφωτιστος Φιλελλην

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. ΜΗΠΩΣ ΠΡΕΠΕΙ ΤΕΛΙΚΑ ΝΑ ΓΙΝΟΥΜΕ ΤΟ ΜΑΪΑΜΙ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ;

    Πώς θα εφαρμοστεί το τέλος ακινήτων
    Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ Πέμπτη, 15 Σεπτεμβρίου 2011

    "........
    Τα βασικά σημεία της ρύθμισης

    - Επιβάλλεται ειδικό τέλος διάμεσου ύψους 4 ευρώ ανά τ.μ. στις ηλεκτροδοτούμενες δομημένες επιφάνειες, οι οποίες αποτελούν και τη βάση επιβολής του Τ.Α.Π. του άρθρου 24 το Ν. 2130/1993.

    - Το τέλος αυτό θα εισπραχθεί μέσω των επόμενων λογαριασμών της ΔΕΗ προκειμένου να επιτευχθεί άμεση εισπραξιμότητα και η υλοποίηση των στόχων του προϋπολογισμού του 2011.

    - Αφορά 5.079 εκατομμύρια οικιακές και εμπορικές παροχές που αφορούν δομημένες επιφάνειες συνολικού εμβαδού 562 εκατομμυρίων τετραγωνικών μέτρων αντικειμενικής αξίας, σύμφωνα με τα στοιχεία της φορολογικής διοίκησης, 560 δισ. ευρώ και εμπορικής αξίας 1 τρισ. ευρώ κατά τις εκτιμήσεις της Τράπεζας της Ελλάδος.

    - Το επιβαλλόμενο, συνεπώς, τέλος αντιστοιχεί σε 2 τοις χιλίοις της πραγματικής αξίας των ακινήτων.
    ............................."

    Συμπερασματα :
    1. Υπαρχουν 5.079.0000 οικιακές και εμπορικές παροχές που αφορούν δομημένες επιφάνειες συνολικού εμβαδού 562.000.000 τετραγωνικών μέτρων αντικειμενικής αξίας, σύμφωνα με τα στοιχεία της φορολογικής διοίκησης, 560 δισ. ευρώ και εμπορικής αξίας 1 τρισ. ευρώ κατά τις εκτιμήσεις της Τράπεζας της Ελλάδος.
    2. Απο τα στοχεια αυτα, με 10.000.000 πληθυσμο, προκυπτει οτι
    η Αντικειμενικής αξία των κτισματων ειναι 2,6 ΑΕΠ, ενω η εμπορικη 4,5 ΑΕΠ.
    3. Αν ενοικιαζονταν 1.000.000 εξοχικες κατοικιες σε βορειους λ.χ. συνταξιουχους της ΕΕ επι ενα εξαμηνο/ετος , εναντι μολις 5.000 ευρω/ετος θα ηταν δυνατον να προκυψει προσθετο εισοδημα 5 δις/ετος, πλεον της καταναλωσης των ξενων ενοικων που για 3 ατομα /κατοικια και με 500 ευρω/μηνα/ατομο ,
    σημαινει 6μηνεςχ3.000.000χ500 =
    9 δις/ετος !!!

    Συνολο 14 δις/ετος !!!

    Μηπως πρεπει τελικα να γινουμε το Μαϊαμι της Ευρωπης;

    Αφωτιστος Φιλελλην

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Θέλετε να βάλετε ενεργό link στο σχόλιό σας; BlogU