Παρασκευή 10 Φεβρουαρίου 2012

Η φιλοσοφία του πακέτου σωτηρίας, η διακριτική γοητεία της χρεοκοπίας και οι σημερινές μας προτεραιότητες


Θαύμα, θαύμα! Εξαφανίστηκε ο Βενιζέλος...
του Πολυβώτη* (δυο κείμενα σε ένα)


Μιλούσα στο τηλέφωνο με μία φίλη μου από την Ελλάδα. Δε θέλει να χρεοκοπήσουμε, αλλά δε θέλει να περάσουν και τα μέτρα που αποφασίστηκαν, και ετοιμάζεται να κατεβεί στις διαδηλώσεις. Συμφωνήσαμε ότι για να μη χρεοκοπήσουμε και να μην περάσουν τα μέτρα, πρέπει να βρεθούν ισοδύναμα μέτρα, τα οποία όμως θίγουν ισχυρά κατεστημένα συμφέροντα που η τρόικα Βενιζέλος-Σαμαράς-Καρατζαφέρης δεν υπάρχει περίπτωση να αγγίξει. Άρα, η αντίδραση στα μέτρα χωρίς χρεοκοπία προϋποθέτει, και αυτή είναι η βασική προτεραιότητα αυτή τη στιγμή:

Μία αντιπολίτευση, με την έννοια του κινήματος και του πολιτικού φορέα, που θα πιέσει για αυτά τα ισοδύναμα μέτρα και τις μεταρρυθμίσεις που θα έχουν οικονομικό αποτέλεσμα χωρίς να συμπεριλαμβάνουν τη σφαγή των μισθωτών και των επιχειρήσεων.

Μέχρι τότε; Η φίλη μου ισχυρίζεται ότι προτεραιότητα είναι να μην περάσουν τα μέτρα. Εγώ αντιτείνω ότι μοναδική προτεραιότητα μέχρι να υπάρξει καλύτερη διαχείριση είναι η αποφυγή της χρεοκοπίας. Τα όποια μέτρα μπορούν να αλλάξουν στο μέλλον, κάποια δυσκολότερα από άλλα, αλλά μπορούν να αλλάξουν. Η χρεοκοπία είναι δρόμος χωρίς επιστροφή, και θα σημάνει τρισχειρότερες συνθήκες για όλους τους εργαζόμενους. Το παιχνίδι της μπλόφας που παίζουν οι πολιτικοί μας, και της ρώσικης ρουλέτας που προτείνουν πολλοί ανεύθυνοι σταρ οικονομολόγοι (ονόματα δε λέμε) κουράζει σιγά-σιγά την κοινή γνώμη στην Ευρώπη και θα οδηγήσει, μοιραία, τους εταίρους μας να αποφασίσουν να μας κόψουν την τεχνητή αναπνοή.

Η υπερψήφιση και εφαρμογή της όποιας συμφωνίας γίνεται με τους δανειστές πρέπει να είναι αυτονόητη για όσους δε θέλουν να ζήσουν την τραγωδία της χρεοκοπίας. Η αποφυγή των πιο επώδυνων και άδικων μέτρων θα επιτευχθεί μόνο με την αντικατάσταση της παρούσας πολιτικής ηγεσίας με μία άλλη, όχι από αυτές που υπόσχονται να βρουν χρήματα με τρόπους που δε θίγουν σχεδόν κανέναν ή που ελπίζουν σε επαναδιαπραγμάτευση με τους εταίρους, αλλά αυτές που θα εξορθολογίσουν το κράτος με δραστικές μεταρρυθμίσεις και θα εφαρμόσουν ισοδύναμα μέτρα. Συντομότερες λύσεις δεν υπάρχουν.
Προσθήκη: η διακριτική γοητεία της χρεοκοπίας βασίζεται, χωρίς αμφιβολία, στην ψευδαίσθηση της «κάθαρσης» που αυτή θα επιφέρει, σαν να λέμε της «τιμωρίας» των βασικών υπευθύνων για τη σημερινή κατάσταση και του «νέου ξεκινήματος». Μεγαλύτερη πλάνη δεν υπάρχει: οι ίδιοι που μας κυβερνάνε σήμερα θα κληθούν να διαχειριστούν την κατάσταση μετά την επιστροφή στη δραχμή. Μάλιστα, το αντίθετο ισχύει: υπό τις συνθήκες του Μνημονίου το πελατειακό σύστημα κλονίζεται και αναγκάζεται να διαλέξει μεταξύ αντιλαϊκών μέτρων και μέτρων που θα θίξουν την πελατεία του. Μετά την επιστροφή στη δραχμή, τα μεν αντιλαϊκά μέτρα θα πραγματοποιηθούν αυτομάτως, η δε πελατεία θα μπορεί να ελπίζει στο τύπωμα και μοίρασμα του νέου νομίσματος.



2. Η φιλοσοφία του πακέτου σωτηρίας

Του Γιώργου Προκοπάκη, από την ομάδα facebook της Μεταρρυθμιστικής Αριστεράς.

Το πακέτο σωτηρίας φωνάζει προς κάθε κατεύθυνση τη φιλοσοφία του:

1. Στην Ελλάδα δίνεται μια περίοδος 10 περίπου ετών να αλλάξει. Από πού φαίνεται; Δέκα χρόνια περίοδος χάριτος στα δάνεια του επίσημου τομέα. Χαμηλά επιτόκια μέχρι το 2020 του ιδιωτικού τομέα. Τα δάνεια του ΔΝΤ όντως είναι δύσκολο να κουρευθούν. Πλην όμως δεν είναι καθόλου δύσκολο να αναληφθούν από το καλοκαίρι ήδη από EFSF/ESM. Το ζήτημα επαναγοράς του χρέους της ΕΚΤ επίσης είναι διαχειρίσιμο πρόβλημα - όλα δείχνουν ότι θα καταλήξει στον EFSF σε τιμή κτήσης.

2. Κατά την περίοδο αυτή, η Ελλάδα θα έχει κόστος εξυπηρέτησης των δανειακών υποχρεώσεων της τάξεως του 5% του ΑΕΠ (όσο και η μη πτωχευμένη Ιταλία πριν ανέβουν τα επιτόκια - σύγκριση: 2% περίπου είναι αυτό που αντιστοιχεί στη "νόρμα Μάαστριχτ", 10% θα ήταν εάν δεν είχαμε κάν μνημόνιο και συνεχίζαμε το 2010 να δανειζόμαστε με το μέσο μας επιτόκιο).

3. Η κατάσταση αυτή μπορεί να βελτιωθεί κατά τι με το κούρεμα του επίσημου τομέα. Είναι δύσκολο έως αδύνατον να υπάρξει μείωση του ονομαστικού διακρατικού χρέους. Πλην όμως η επιμήκυνση (και το επιτόκιο) είναι κούρεμα, έως γουλί. Τα 5 χρόνια του Μνημονίου 1 έγιναν 11 τον μάρτιο 2011 και είχε συμφωνηθεί να γίνουν 30 τον Ιούλιο 2011. Όταν όλες οι υποχρεώσεις θα έχουν περάσει στο EFSF/ESM η περαιτέρω επιμήκυνση (π.χ., το 2022 να αναδιαταχθούν χρονικά και να γίνουν 30 χρόνια από τότε) είναι πια ζήτημα πολιτικού διακανονισμού στο πλαίσιο της Ευρωζώνης, της αλληλεγγύης κλπ. Προφανώς κάτι τέτοιο μπορεί να περιμένει κανείς εάν η Ελλάδα εμφανίζεται τότε να έχει προοπτικές. Διαφορετικά...

Για να καταλάβουμε τι θα πει κούρεμα διακρατικών δανείων: η αποπληρωμή σε 30 χρόνια με πληθωρισμό κατά την 30ετία σταθερό 2% έχει "φάει" σε τρέχουσες ΄τιμές το 50% σχεδόν της οφειλής.

‎4. Με τις περιόδους χάριτος η Ελλάδα δεν έχει υποχρεώσεις αναχρηματοδότησης για μια δεκαετία και περιορισμένες (και εξομαλυμένες) εφεξής.

5. Με τον επίτροπο ή το Ταμείο που επιβάλλεται, η Ελλάδα ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΧΡΕΟΚΟΠΗΣΕΙ. Εισάγεται ένας μηχανισμός "αυτοματισμού" με τον οποίο οποιαδήποτε παρέκκλιση ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ απορροφάται από την ελληνική οικονομία. Δηλαδή, εάν η Ελλάδα καταφέρει να αλλάξει στη 10ετία, ελαχιστοποιώντας τις υποχρεώσεις του δημοσίου αφ' ενός και έχοντας φτιάξει μηχανισμό είσπραξης, θα μπορεί να απορροφά συνήθεις κραδασμούς και θα έχει πρόβλημα σε περιόδους κρίσης (όπως όλοι άλλως τε).

6. Μπορεί να αντεπεξέλθει η Ελλάδα; Στο χέρι της είναι. Παίρνει και μια περίοδο μέχρι το 2015 να ξεκαθαρίσει τα πάντα, όλες τις παλιές ατασθαλίες, τις τράπεζες με την εξυπηρέτηση των τόκων εξασφαλισμένη.

7. Η φιλοσοφία λοιπόν είναι απλή: Αν η ελληνική κοινωνία και η πολιτική της ηγεσία επιλέξουν την προσήλωση στην αλλαγή του "μοντέλου" της χώρας,μπορεί να τη βγάλουμε καθαρή. Ας πούμε, με βιωτικό επίπεδο δεκαετίας του 80 ξεκινώντας - και βλέπουμε. ‎

8. Τι εργαλεία (πρόσθετα) έχει η χώρα; Στα σίγουρα το μόνο πρόσθετο εργαλείο είναι η δημόσια περιουσία. Αν γίνει καλή αξιοποίηση, προς όφελος των πολιτών, καλά θα είναι.

9. Με την ανάπτυξη τι θα γίνει; Κατ' αρχάς, παίζεται και ένα πακετάκι 15 δισ που είναι πιθανόν (το ζήτησαν οι ιδιώτες). Υπάρχει και υποτίθεται δουλεύεται το πακέτο Ράιχενμπαχ που μπορεί να δώσει στην κεντρική διαχείριση 30-40 δισ για ανάπτυξη. Υπάρχει ό,τι είναι να έλθει από την αξιοποίηση περιουσίας. Επίσης, οι συνήθεις πόροι από την ΕΕ. Από κει και πέρα αρχίζει και η ιστορία της αλληλεγγύης, του πώς προχωράει η εκτέλεση του προγράμματος και τέτοια. Πολιτκοί όροι δηλαδή.

10. Το πρόγραμμα είναι σχεδιασμένο να επιτύχει. Ή μάλλον να έχει όλα τα συστατικά ώστε εάν η Ελλάδα θέλει να σωθεί, να σωθεί.

11. Δεν συζητάμε λοιπόν για ένα πρόβλημα της "θεωρίας παιγνίων", αλλά για μια κατάσταση με καθαρούς και ορατούς όρους στην οποία η επιλογή της συνεργασίας με την Ευρωζώνη δίνει προοπτική. Δηλαδή, αναδεικνύεται σε πρόβλημα κεντρικής πολιτικής επιλογής και προσήλωσης σ' αυτήν.

12. Για να μη παρεξηγηθούμε: η προοπτική δεν είναι το 2008. Θα είναι μια προοπτική που θα έχει σημείο εκκίνησης ένα βιωτικό επίπεδο (ελπίζω) της δεκαετίας του 1980. Το πόσο γρήγορα θα επανέλθει σ' αυτά που θυμόμαστε με νοσταλγία (2004-2008), πλην όμως ήταν αδύνατον να διατηρηθούν γιατί ήταν ψεύτικα, παίζεται. Αυτά προς ώρας.

*ο Πολυβώτης είναι μαθηματικός, ήδη μετανάστης στο εξωτερικό (διδάσκει)

*Σχόλιο ΑΣ: προφανώς οι προβλέψεις της νέας συμφωνίας και οι επιλογές της κυβέρνησης Παπ - Σαμ - Καρ για τα οριζόντια μέτρα που τη συνοδεύουν είναι δυο διαφορετικά πράγματα - αναζητώνται ακόμη ισοδύναμα μέτρα από όποιον οιονεί πολιτικό διαχειριστή δύναται... 
από όποιον οιονεί πολιτικό διαχειριστή δύναται... 
από όποιον οιονεί πολιτικό διαχειριστή δύναται... 
από όποιον οιονεί πολιτικό διαχειριστή...  από όποιον οιονεί πολιτικό διαχειριστή... 
έεε, δύναται κανείς ;;;


1 σχόλιο:

  1. Πολυβώτη,

    τρέχουν όλοι στις συγκεντρώσεις και δε διαβάζουν τι γράφουμε...καλά κάνουν

    Κάποια σχόλια πάνω στο σκεπτικό που προτάσεις.

    Το πρώτο έχει να κάνει με τον πολιτικό υπολογισμό της συγκυρίας. Πόσο κοντά βρισκόμαστε σε μία κοινωνική έκρηξη; Κανείς δε μπορεί να ξέρει, αλλά νομίζω οτι είμαστε τώρα κοντύτερα σε μια έκρηξη, με απρόβλεπτες εξελίξεις, απ'οτι ποτέ μέχρι τώρα στη ζωή μας (για όσους γενηθήκαμε στη μεταπολίτευση). Δε διακυβεύεται μόνο το ενδεχόμενο χρεωκοπίας, αλλά πολύ περισσότερο το πολιτικό μας τοπίο. Αν τα νέα μέτρα είναι η σταγόνα που θα ξεχειλίσει το ποτήρι, ίσως ευχόμαστε να είχαμε μόνο χρεωκοπήσει.

    Το δεύτερο έχει να κάνει με την πολιτική ηθική του τι προτείνεις. Αν είναι να περάσουμε τα μέτρα τώρα, ώστε να δούμε μετά πότε θα τα πάρουμε πίσω, δε προχωρήσαμε και πολύ απο όλες τις κυβερνήσεις που μέχρι τώρα υπόσχονταν την αλλαγή: τέλος στον Παπανδρεϊσμό, τέλος στις κουμπαριές, Σουηδία της Μεσογείου, μόνο και μόνο για να συνεχίσουν το ίδιο τροπάρι. Η λογική αυτή θυμίζει λίγο ΠΑΣΟΚ με φερετζέ, δηλαδή.

    Το πρόβλημα βέβαια πάει βαθύτερα απο τη λογική και τις προθέσεις της εκάστοτε κυβέρνησης. Έχει να κάνει με το βάθος του πελατειακού κράτους. Με άλλα λόγια χρειάζεσαι ένα στρατό απο κρατικούς λειτουργούς με άλλη λογική. Αν αυτό μπορεί να γίνει στο βάθος ενός-δύο χρόνων που έχεις ώστε να μπείς σε μία σειρά εντός δεκαετίας...

    Το τρίτο σημείο έχει να κάνει με τον οικονομικό υπολογισμό του τι "βγαίνει" και τι "δε βγαίνει". Σε αυτό οι ειδικοί διαφωνούν. Ας υποθέσουμε οτι τα σημεία 6-9 του Προκοπάκη που παραθέτεις βγαίνουν σα νούμερα και μόνο (το οποίο χρειάζεται αρκετή δόση πίστης). Σε τι περιβάλλον θα περάσουμε στην ανάπτυξη; Οικονομικά είμαστε σε κώμα, πολτικά και κοινωνικά είμαστε ασταθείς και αβέβαιοι, επενδυτικό περιβάλλον για παράφρονες, δηλαδή.

    Αν δε χαλαρώσουν τα αντικοινωνικά μέτρα που μας επιβάλλονται το κοινωνικό κλίμα δε θα αλλάξει. Είναι ευχολόγια να λέμε οτι αν ο κόσμος δεί περισσότερο δίκαιο καταμερισμό των βαρών, θα αποδεχθεί τις θυσίες. Απεναντίας, αν θέλουμε εντός (ας πούμε) διετίας να επιστρέψουμε σε βιοτικό επίπεδο δεκαετίας '80, οι εντάσεις που βλέπουμε δεν είναι τίποτα μπροστά σε αυτές που έρχονται. Βέβαια υπάρχει και η κρατική βία ώστε έχουμε μία ελπίδα οτι δε θα εκτραπούμε προς κάτι απρόβλεπτο σε αυτή τη διετία. Όμως με την κρατικη βία πολλοί μπορούν να υποσχεθούν οτι θα επιτύχουν θαύματα.

    Αυτή είναι η κριτική μου. Δεν έχω κάτι απτό να αντιπροτείνω. Σα τη φίλη σου, δε θέλω τη χρεωκοπία αλλά δε βλέπω και άλλη διέξοδο. Αν έχουμε χρεωκοπήσει στην πράξη, τότε ίσως είναι καλύτερα να το αποδεχθούμε και να αποδεχθούμε οτι οι προθέσεις των Ευρωπαικών κυβερνήσεων, όπως και οι προθέσεις των εγχώριων κουμπάρων, δε συμβαδίζουν με τα συμφέροντά μας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Θέλετε να βάλετε ενεργό link στο σχόλιό σας; BlogU