Προεκλογικές υποσχέσεις και πραγματικότητα (1): Η ανάπτυξη

Για την ανάπτυξη
Σκέψεις σε ένα case study

του Γιώργου Προκοπάκη
Η κατασκευή ήταν η λοκομοτίβα (μαζί με τον τουρισμό και δευτερευόντως ναυτιλία) της ανάπτυξης. Περιττό να πούμε ότι κάθε ευρώ που βλέπαμε επισήμως καταγεγραμμένο έκρυβε τουλάχιστον άλλο ένα της μαύρης οικονομίας. Ας είναι!

Ας δούμε τι λένε οι κατασκευαστές οι ίδιοι ως "συλλογικότητα" που θάλεγε και κάποια ψυχή:
1. Από το 2010 μέχρι σήμερα χάθηκαν 150.000 θέσεις εργασίας.
2. Από το 1998 μέχρι το 2008 (η δεκαετία του boom, Ολυμπιακοί, έργα, μακέτα, κλπ) είχαν δημιουργηθεί 100.000 θέσεις εργασίας.
3. Το 2009 η κατασκευή συνεισέφερε 15% στο ΑΕΠ
4. Το 2010 η κατασκευή συνεισέφερε 4% στο ΑΕΠ

Πρόσθετα στοιχεία για να καταλαβαινόμαστε:
1. Η διαφορά 11% του ΑΕΠ (3 και 4 ανωτέρω) είναι κάτι παραπάνω από €25 δισ.
2. Η πτώση του ΑΕΠ 2009/2010 ήταν σε τρέχουσες τιμές €5 δισ.
3. Ή η ελληνική οικονομία είναι εξαιρετικά ευέλικτη και κατάφερε να αντικαταστήσει €20 δισ της κατασκευής από άλλες δρατηριότητες, ή το "κατασκευαστικό χρήμα" είναι εξαιρετικά ευέλικτο και τοποθετήθηκε αλλού. Όπου πήγε πάντως, δουλειές δεν έβγαλε.

Γιατί τα λέω αυτά; Γιατί η κατασκευή εκινείτο στη στρατόσφαιρα του πλανήτη φούσκα. Το χρήμα ήταν υπεραξίες και αστρονομικές τιμολογήσεις. Ακόμη και το νόμιμο χρήμα, στην ουσία φαιό ήταν (σε μεγάλο ποσοστό). Οι αναπτυξιολόγοι μας λένε για τα μεγάλα έργα υποδομών που θα πρέπει να ξεκινήσουν αμέσως. Ας ξεκινήσουν, να καταλαβαίνουμε όμως τι αποτελέσματα θα έχουμε.

Αν είναι να πρέπει να πέφτουν €25 δισ το χρόνο για να αποκατασταθούν 150.000 θέσεις εργασίας, θα μας βγει κομματάκι ακριβή η ανάπτυξη - χωρίς λόγο μάλιστα. 

Θα μου πείτε, μα είναι και άλλες 300.000 με 400.000 της μαύρης εργασίας (Αλβανοί ας πούμε). 

Σωστό, δε λέω, αλλά μήπως κάτι πρέπει να κάνουμε ως κράτος με το ξεφούσκωμα και τον εξορθολογισμό;
Ας έχουμε (πάντα) αίσθηση μεγεθών.
Η Αττική Οδός θα μπορούσε να φτιαχτεί σε τρία χρόνια. 

Κόστισε €1.2 δισ. Δηλαδή, €400 εκατ το χρόνο μέσο όρο. Για να πάνε σε έργα €5 δισ το χρόνο πρέπει να φτιάχνονται ταυτόχρονα 12.5 Αττικές Οδοί ανά την επικράτεια (το αν ήταν τσιμπημένο το κόστος, το παραβλέπουμε). 

Εάν δε τα έργα φτιάχνονται κατά το χρηματοδοτικό πρότυπο της Αττικής Οδού (10% κατασκευαστές, 50% δάνεια), τότε τα €5 δισ το χρόνο αντιστοιχούν σε 32 Αττικές Οδούς ανά την επικράτεια ταυτοχρόνως.

Η λογική "πάλι φουντούνια θάπαιρνα" δεν μπορεί να συνεχίζει να κυριαρχεί. Έργα ξέρω να κάνω, έργα θα κάνω για την ανάπτυξη. Ακόμη και εάν αποκατασταθούν οι απωλεσθείσες 150.000 θέσεις εργασίας, τι νομίζετε ότι θα εισρεύσει στα ασφαλιστικά Ταμεία; Κάπου €600 με €700 εκατ. Όσο περίπου η επιδότηση ΟΑΠ-ΔΕΗ από τον προϋπολογισμό, περίπου τα μισά του κοψίματος των επιδοτήσεων Ταμείων στον προϋπολογισμό του 2012.

Όσοι λοιπόν μιλούν απταίστως την ανδεοπαπανδρεϊκήν και ζητούν λεφτά για ανάπτυξη (το μοντέλο "φουντούνια" είναι απλό: μοιράζω λεφτά, φαίνονται στα νούμερα - επέκταση το λένε ρε σκιτζήδες, όχι ανάπτυξη , growth vs development - κι έχω πελάτες ευχαριστημένους) καλά θα κάνουν να πουν και μια λέξη παραπάνω. 

Λεφτά σε ποιο κομμάτι της οικονομίας, με τι ισορροπία υποδομών και νέων projects, με ποιό μηχανισμό κατανομής και απορρόφησης. Με κατεύθυνση αναστροφής της ανεργίας αλλά πώς; Με ενίσχυση της μισθωτής εργασίας ή της αυτοαπασχόλησης; Μικρές, μεσαίες ή μεγάλες παρεμβάσεις;

Άντε μπας και βγάλουμε άκρη!