Σάββατο 23 Ιουνίου 2012

El Lissitzky: Πώς γίνεται να είσαι πρωτοπόρος για δύο αιώνες; Είναι η πραγματική πρωτοπορία αθάνατη;


El Lissitzky, Beat the whites with the red wedge, 1919  
Της Βασιλίκας Σαριλάκη από το art noise
Συχνά στην τέχνη, αλλά και στην ζωή οι άνθρωποι ενθουσιάζονται με οτιδήποτε “νέο” που συνήθως θεωρείται πρωτοπορία.. Αλλά τι είναι το νέο; Μπορεί κάτι που είναι παλιό στον χρόνο να αποδεικνύεται περισσότερο πρωτοποριακό από το σημερινό; Ασφαλώς! Κι αυτό αποδεικνύεται με την περίπτωση του Lissitzky, ο οποίος παρότι έδρασε στις αρχές του 20ού αιώνα, αποδεικνύεται σήμερα ένας απολύτως“ζων” καλλιτέχνης και μάλιστα πρωτοποριακότερος ζωγράφος, αρχιτέκτονας και γραφίστας από πολλούς άλλους σύγχρονους καλλιτέχνες! Ακολουθούν οι αποδείξεις.. 
Ο Lissitzky δεν ήταν ποτέ, ούτε συνηθισμένος, ούτε αναμενόμενος. Αλλά μια δυναμική προσωπικότητα, που αναμίχθηκε έντονα με την δημόσια ζωή. Πίστεψε πολύ στο “Μεγάλο Πείραμα”, της ρωσικής πρωτοπορίας, έζησε την τρικυμία της, προσπάθησε να μεταφέρει το μήνυμά της στην Δύση. Mόχθησε για μια επανάσταση στην τέχνη, που θα την ενώσει επιτέλους με την ζωή. Νομίζω πως τα κατάφερε.
ELatWorkΗ “ανάσταση”.Το έργο του σήμερα,- μετά κιόλας την μεγάλη ευρωπαϊκή επιστροφή των τελευταίων ετών προς τον κονστρουκτιβισμό, έχει στην κυριολεξία αναστηθεί!! Είναι απίστευτο αλλά μετά από 90 χρόνια γίνονται πραγματικότητα τα οραματικά αρχιτεκτονικά σχέδια, που έκανε το 1923! Πρόσφατα εγκαινιάστηκε ένα τεράστιο κτίριο στην Κίνα που μάλιστα βραβεύτηκε ως πρωτοποριακό βασισμένο στα σχέδια του! Πρόκειται για τον περίφημο οριζόντιο ουρανοξύστη του, που πρωτοχτίστηκε σε μικρή κλίμακα και στην Ολλανδία το  2008! Το κτίριο της Κίνας βραβεύτηκε από το “The Chicago Athenaeum: Museum of Architecture and Design και από το European Center for Architecture, με την διεθνή διάκριση Τέχνης, Design και Πολεοδομικών Σπουδών "για το πρωτοποριακό και ριζοσπαστικό σχεδιασμό” με στόχο την προώθηση "της καλύτερης νέας αρχιτεκτονικής και αστικού σχεδίου”. 
2_Arch_Honor_Vanke_sm
Επίσης σε ένα πρωτοποριακό μουσείο στην Ολλανδία αναβίωσαν οι φιγούρες και τα σκηνικά μιας ηλεκτρομηχανικής του όπερας του 1920, στα πλαίσια μιας εκπληκτικής έκθεσης. Έμπειροι animateurs μετατρέπουν διαρκώς σε κινούμενα τα ζωγραφικά του έργα, οι πίνακές του εμπνέουν διάφορα αριστερά κινήματα και σύγχρονα συγκροτήματα ...
του αφιερώνουν τραγούδια! ..Πόσο πιό επίκαιρος και “ζωντανός” μπορεί να θεωρηθεί ένας καλλιτέχνης σήμερα κι ας έχει πεθάνει προ πολλού;
2011_aia_institute_honor_awards_architecture_03
Steven Holl Architect horizontal skyscraper, 2012,VANKE CENTER in Shenzhen,China, based on Lissitzky’s proposed horizontal skyscraper  design*
el lissitzky proposed horizontal skyscraper
...και το αυθεντικό σχέδιο του Lissitzky, 1923
   Ο Lissitzky ήταν πολυπράγμων. Ήταν ζωγράφος, γραφίστας, αρχιτέκτονας και σχεδιαστής επίπλων, εικονογράφος βιβλίων και posters. Ήταν επίσης συγγραφέας, φωτογράφος κι ακούραστος ταξιδευτής. Λειτούργησε ακατάπαυστα ως ένα ενδιάμεσο ανάμεσα στην Σοβιετική κουλτούρα και την Δυτική Ευρώπη. Συνεργάστηκε στενά με τους κορυφαίους καλλιτέχνες της εποχής του: Kazimir Malevich, Hans Arp, Kurt Schwitters, László Moholy-Nagy, Theo van Doesburg, Marc Chagall και πολλούς άλλους, όπως επίσης και με αρχιτέκτονες, σκηνοθέτες θεάτρου και κινηματογραφιστές από όλη την Ευρώπη. 
el_lissitzky
Ήταν βασικός συμμέτοχος στην μεγάλη περιπέτεια της Ρώσικης πρωτοπορίας. Από το 1913 ως το 1930 οι καλλιτέχνες της επαναστατικής Σοβιετικής Ένωσης θα αναζητήσουν τις μεγάλες ανατροπές, τις νέες ιδέες, την κοινωνικοποίηση της τέχνης, τις μεγάλες χειρονομίες, την αλλαγή θέασης της τέχνης και της ζωής.

Το επαναστατικό κλίμα της εποχής θα ευνοήσει τις αλλαγές και τις πρωτοποριακές ιδέες για τις οποίες συνεργάζονται μεταξύ τους καλλιτέχνες επιστήμονες, συγγραφείς, σκηνοθέτες και ποιητές από ένα τεράστιο φάσμα.. Ειδικότερα οι νέες εφευρέσεις του 1920 αποτελούν μια ιδιαίτερη πρόκληση για αυτούς τους καλλιτέχνες, που αναζητούν νέα οπτικά ιδιώματα για να εκφράσουν την δική τους ουτοπία, που πλέον έχει τα χαρακτηριστικά μιας ακμαίας Πρωτοπορίας. Φυσικά, οι καλλιτέχνες εκείνης της εποχής δεν διανοούνται καν την τεράστια απήχηση που θα έχει το φαινόμενο αυτό.. Δουλεύουν συλλογικά, δουλεύουν τζάμπα, ενώ σήμερα στην Δύση, ένα απλό poster του Lissitzky δημοπρατείται στα Sotheby’s 40.000$! Η Δύση αγοράζει όσο-όσο μια φαντασίωση επανάστασης ακόμη κι αν περιορίζεται σε ένα χαρτί!! Γιατί άραγε;
four-arithmetic-actions-1928
76.2553.43_ph_web

The Unovis group 1920, virtebsk
  Η κολεκτίβα Unovis
Ο Malevich γίνεται ήδη από το 1919 ο μέντορας του Lissitzky. Αυτός τον εισάγει στον κυβοφουτουρισμό, όταν επιστρέφει από την Γερμανία όπου σπούδασε αρχιτεκτονική, για να ζήσει στην επαρχιακή πόλη Vitebsk (της σημερινής Λευκορωσίας). Εκεί, θα διδάξει στην Σχολή Τέχνης του Λαού, την οποία είχε ιδρύσει  ο Chagall μετά την Επανάσταση. Ο Malevich επίσης μετακόμισε στο Vitebsk για να διδάξει στην ακαδημία κι έτσι ο Lissitzky όχι μόνον  διαμόρφωσε μια δυναμική, γεωμετρική τέχνη, χαρακτηριστική του Σουπρεματισμού αλλά δημιούργησαν μαζί με τον Malevich το κίνημα Unovis, (τους Επιβεβαιωτές της νέας τέχνης) που με ανώνυμο τρόπο λειτουργούσαν συλλογικά, παράγοντας χρηστικά αντικείμενα. Εδώ βλέπουμε την κολεκτίβα με τον Lissitzky άκρη δεξιά..                   
“Την άνοιξη του 1920 όλο το Vitebsk καλύφθηκε από “πολλά σουπρεματιστικά κονφετί” (σύμφωνα με τα ακριβή λόγια του μεγάλου σκηνοθέτη Sergei Eisenstein που επισκέφτηκε την πόλη). Εορταστικά πλακάτ, πανώ κι επιγραφές κατασκευασμένες από τους οπαδούς του Unovis πλημμύρισαν τα σπίτια, τις βιτρίνες τους δημόσιους χώρους, το τραμ.. Στο κάτω έργο βλέπουμε τα σχέδια παρατεταγμένα στις προσόψεις των σπιτιών, στα πλαίσια της ιδιαίτερης αυτής έκθεσης στον δρόμο.. 
Lissitzky_Proun-Street_celebration_design_2786-08

“Στην έξοδο των καλλιτεχνών από το κρύο εργαστήριο στην ζωή” όπως έλεγε, συνέβαλε φυσικά ο Lissitzky, με την καταπληκτική του ικανότητα να ενσαρκώνει πρακτικά και τις πιο αφηρημένες καλλιτεχνικές αντιλήψεις..
B_aa5b6a7a3a            Η ανωνυμία και το μαύρο τετράγωνο στο πέτο.
Ήταν τόσο έντονη η ιδεολογία της συλλογικής δημιουργίας, ώστε ακόμη και μεταγενέστερες εκθέσεις του κινήματος αυτού έγιναν χωρίς να αναφέρονται τα ονόματα των καλλιτεχνών στα έργα συμπεριλαμβανομένου και του ίδιου του Malevich! Οι Unovis, που αυτοαποκαλούνταν και το “κόμμα της τέχνης” είχαν τεράστια εκδοτική δραστηριότητα, δημιούργησαν νέο παιδαγωγικό σύστημα, εξέλεγαν Διοικητικό Συμβούλιο και Δημιουργική Επιτροπή, είχαν καταστατικό αλλά και έμβλημα! Το έμβλημά τους ήταν ένα μαύρο τετράγωνο ραμμένο στο μανίκι του πουκαμίσου ή στο πέτο του πανωφοριού τους.
 η συνέχεια ΕΔΩ


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Θέλετε να βάλετε ενεργό link στο σχόλιό σας; BlogU