Περί της πολιτικής για τη μείωση του χρέους (με αφορμή το κρίσιμο eurogroup και μια συνέντευξη του Φ. Κουβέλη)

του Βαγγέλη Παπαβασιλείου

Για τις προτάσεις μείωσης του χρέους

 Την χρηματοδοτική στήριξη της χώρας για να οργανώσει την επαναγορά ομολόγων από τη δευτερογενή αγορά. 

Την μείωση των επιτοκίων των αρχικών δανείων του Μνημονίου 1. 

Την μεταφορά των κερδών από ελληνικά ομόλογα από την ΕΚΤ και τις Κεντρικές τράπεζες. 

Την χρονική μετακύλιση-ανανέωση των ομολόγων. 

Η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών να περάσει στον EFSF.

Η συνέντευξη Κουβέλη στο Πρώτο Θέμα είναι μόνον η αφορμή

του Γιώργου Προκοπάκη

Στις 31/5/2011 είχα κληθεί στην ΕΕ της ΔΗΜΑΡ για "τεχνική τεκμηρίωση" περί την αναδιάρθρωση και πιο συγκεκριμένα για την "Θετική Αναδιάρθρωση". Η "Θετική Αναδιάρθρωση" ήταν ό,τι πιο καταστροφικό για την ελληνική κοινωνία μπορούσε να προταθεί ως αναδιάρθρωση.  Παρά τούτο, η θέση μου ήταν απλώς πως η Ελλάδα δεν έχει καμιά δουλειά να προτείνει τρόπους μείωσης του χρέους, γιατί είναι μια διαδικασία η οποία απαιτεί σημαντική οικονομική στήριξη και τα χαρακτηριστικά της όποιας λύσης μπορεί να είναι καταστροφικά χωρίς την οικονομική στήριξη και τις αναγκαίες πολιτικές συνθήκες. Η Ελλάδα μπορεί να ζητά από τους δανειστές ποσοτικά τη μείωση χρέους η οποία, σε συνδυασμό με τα μέτρα τα οποία η ίδια παίρνει θα οδηγούν σε διαχειρίσιμη κατάσταση συνολικά. Με τους δανειστές-υποστηρικτές απομένει η συμφωνία στους μάκρο-στόχους (π.χ., 120% του ΑΕΠ το 2020). 

Αυτή η θέση εκφράσθηκε και στο άρθρο Λιβαδά, Ματσαγγάνη, Προκοπάκη στα ΝΕΑ λίγες μέρες αργότερα.  Η ΕΕ της ΔΗΜΑΡ επέλεξε να καταθέσει την "Θετική Αναδιάρθρωση", την οποία βεβαίως είχε προκαταλάβει ο κ. Κουβέλης από τα σκαλάκια του Μαξίμου στις 22/5. Στην ίδια απόφαση εκφράσθηκε η υποστήριξη σε διαδικασία "τύπου Βιέννης" η οποία ήλθε μερικές εβδομάδες αργότερα ως "γαλλική φόρμουλα", η οποία δυνητικά ήταν η απόλυτη καταστροφή για την Ελλάδα - μας έσωσε ο Moody's!

Ένα παράδειγμα θα βοηθήσει στην κατανόηση: Στο πρώτο PSI (21/7) η Ευρωζώνη έβαζε 30 δισ για να "στηρίξει" τα ομόλογα που έμελλε να προκύψουν. Η στήριξη ήταν εγγυήσεις. Το καθαρό αποτέλεσμα ήταν αύξηση του ελληνικού χρέους από την ανταλλαγή - ακόμη και εάν αυτή γινόταν στις καλύτερες δυνατές συνθήκες. [Όπως άλλως τε θα γινόταν με το αντίστοιχο σχήμα εγγυήσεων της "γαλλικής φόρμουλας"] Αντίθετα, τα 30 δισ του PSI+ χρησιμοποιήθηκαν σε ένα σχήμα πρακτικώς "επαναγοράς χρέους" με εξαιρετικά αποτελέσματα, ενώ κάποιες εγγυήσεις παρέχονταν από συμφωνία "EFSF-ιδιωτών". Να θυμίσω πως η ΔΗΜΑΡ υποστήριζε το πρώτο PSI ("αγώνας για εφαρμογή της 21/7") ενώ ήταν μέχρι και την τελευταία στιγμή κατά του PSI+ (12/2: "δώστε άλλα 30 δισ για να δούμε αν το PSI+ είναι καλό").

Η συζήτηση έχει ξανά ενδιαφέρον αυτήν την περίοδο. 

Ο κ. Βενιζέλος έχει καταθέσει τις ρηξικέλευθες προτάσεις του για "συνολική διαπραγμάτευση" - τα οκτώ σημεία. Η ΕΕ της ΔΗΜΑΡ πριν το Eurogroup της 20/11 κατέθεσε τις δικές της. 

Στο Eurogroup παρουσιάσθηκαν από το ΔΝΤ δέκα οκτώ (18) σενάρια μείωσης του χρέους. Όλες, μα όλες, οι προτάσεις ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ ήταν μέσα, υποπεριπτώσεις των σεναρίων! Ευτυχώς οι δανειστές-υποστηρικτές της Ελλάδας είναι πιο σοβαροί από τα κεντροαριστερά κόμματά μας!

Ο κ. Κουβέλης επανέρχεται σε συνέντευξη στο Πρώτο Θέμα της 25/11 με τις πέντε (5) προτάσεις για τη μείωση του χρέους. Πάλι, υποπεριπτώσεις των υποπεριπτώσεων! 

Το μόνο μέλημα του κόμματος είναι η προς το εσωτερικό εμφάνιση μιας επίφασης σοβαρότητας και υπευθυνότητας - τίποτε άλλο. 

Θα τις δούμε παρακάτω, αλλά αξίζει η παρατήρηση πως ούτε κάν τίθεται θέμα μείωσης ονομαστικής αξίας δανείων, καθαρό κούρεμα των δανειστών δηλαδή.
Αποφεύγεται η τοποθέτηση σχετικά με αυτό, για λόγους, παραδείγματος χάριν, αναγνώρισης του "πολιτικού κόστους" της Μέρκελ εν όψει γερμανικών εκλογών ή για συμφωνία με την θέση Σόιμπλε (και Ολλανδών, Φινλανδών) πως είναι αδιανόητη η ανάληψη (ονομαστικού) κόστους από Ευρωπαίους φορολογουμένους. Υπάρχει λοιπόν χώρος για μελλοντικούς πολιτικαντισμούς!

Βασική θέση (η οποία υποτίθεται κατατέθηκε έγκαιρα - πότε; Η πρώτη τέτοια άποψη κατατέθηκε από τον κ. Χατζησωκράτη στην Ημερησία στις 10/11) είναι η αποδέσμευση της εκταμίευσης της δόσης (των δόσεων) από τη βιωσιμότητα του χρέους. 
Το ενδιαφέρον θα ήταν να τοποθετηθεί κανείς πώς γίνεται αυτό και εάν η Ελλάδα μπορεί να πάρει πρωτοβουλίες σ' αυτή την κατεύθυνση. Το ακόμη πιο ενδιαφέρον θα ήταν να πληροφορηθούμε γιατί αυτή η άποψη δεν κατατέθηκε στις 19/6 που σχηματίσθηκε η τρικομματική και δεν μπήκε στο κείμενο σύγκλισης της 23/6. 

Φαίνεται πως ένα από τα μέτρα για μια τέτοια γεφύρωση της διαφοράς μεταξύ ΔΝΤ-Ευρωζώνης είναι η αποδοχή πως τα ελληνικά πλεονάσματα θα είναι 0.5% παραπάνω κάθε χρόνο από το 2014 και μετά. 

Είναι αυτό λύση κατά τον κ. Κουβέλη και τη ΔΗΜΑΡ; Πρόκειται για κλείσιμο ματιού και σταύρωμα δακτύλων την ώρα που η σκόνη της βιωσιμότητας σπτρώχνεται κάτω από το χαλί.

Ας έλθουμε στις προτάσεις μείωσης του χρέους:

1. Η χρηματοδοτική στήριξη της χώρας για να οργανώσει την επαναγορά ομολόγων από τη δευτερογενή αγορά.

Το εντυπωσιακό είναι πως το συγκεκριμένο απουσίαζε από τις προτάσεις της ΕΕ της ΔΗΜΑΡ εν όψει του Eurogroup της 20/11, ενώ η Ευρώπη βοούσε - την παράλειψη είχα επισημάνει σε "πραγματικό χρόνο".
Το δώρο μπορεί να είναι άδωρο. Ο γερμανικός σχεδιασμός κατατείνει στην υποχρεωτική ή σχεδόν υποχρεωτική συμμετοχή των ομολογιούχων. 

Ποιοί θα είναι οι πρώτοι "πρόθυμοι"; 

Οι ελληνικοί φορείς βέβαια - τράπεζες και Ταμεία που κατέχουν 20-21 δισ ονομαστική αξία. Είναι δεδομένη η ευρωπαϊκή στάση για ανάληψη κόστους από ελληνικούς φορείς. Θυμίζω πως στις 21/7/2011 διεκόπη το Συμβούλιο Κορυφής επί μία ώρα, μέχρις ότου ο κ. Βενιζέλος επιστρέψει με τη συναίνεση των ελληνικών τραπεζών. 

Θυμίζω πως κάθε προσπάθεια εξαίρεσης των ΑΤΕ και ΤΤ από το πρώτο PSI έπεσε στο κενό. 

Θυμίζω πως κάθε προσπάθεια ειδικής μεταχείρισης ελληνικών τραπεζών, Ταμείων ή ιδιωτών ομολογιούχων κατά το PSI+ έπεσε στο κενό. 

Η επιστροφή του κόστους σε ελληνικούς φορείς έχει άμεσο αντίκτυπο είτε στο κόστος ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών είτε στην ρευστότητα μετά την ανακεφαλαιοποίηση. Η δε προσπάθεια μείωσης του χρέους μέσω επαναγοράς σε ελεγχόμενες τιμές, θα έχει την μακροπρόθεσμη επίπτωση της καθήλωσης των τιμών ελληνικών ομολόγων.

Δεν αρκεί, λοιπόν, να αναπαράγεται ως πολιτική θέση η πληροφορία από τα διεθνή μέσα.

2. Η μείωση των επιτοκίων των αρχικών δανείων του Μνημονίου 1.

Πρόκειται για κούρεμα των δανειστών (όπως κούρεμα ήταν και η αλλαγή των όρων στις 25/3/2011). Η διαφορά είναι πως τηρείται η ονομαστική αξία του χρέους και θεωρητικά είναι πολιτικά εύπεπτο από την κοινή γνώμη των χωρών των δανειστών. 

Το πρόβλημα είναι το ύψος του επιτοκίου. 

Η λύση αυτή καταλήγει είτε σε επιδότηση της Ελλάδας από τους προϋπολογισμούς των περισσότερων από τις χώρες της Ευρωζώνης, είτε σε κατ' ευθείαν επιδότηση από τη Γερμανία και τις ισχυρότερες χώρες του βορρά. 

Οι πολιτικοί όροι για κάτι τέτοιο (από όποια οπτική και να το δει κανείς, οι πρόσθετοι όροι είναι υποχρέωση των κυβερνήσεων προς τους φορολογουμένους τους) δεν μπορεί παρά να έχουν να κάνουν με την αποτελεσματικότητα της χρήσης πόρων, δηλαδή με στενή παρακολούθηση ή ακόμη και επιτροπεία και με κόψιμο με το μαχαίρι όποιων "στρεβλώσεων" συγκριτικά με τις άλλες χώρες.

3. Η μεταφορά των κερδών από ελληνικά ομόλογα από την ΕΚΤ και τις Κεντρικές τράπεζες.

Πρόκειται για μέτρο το οποίο έχει ήδη αποφασισθεί - κατά το ήμισυ. 

Τα κέρδη μεταφέρονται από την ΕΚΤ στις χώρες και επαφίεται στις κυβερνήσεις η μεταφορά στην Ελλάδα. 

Οι Γαλλία και Φινλανδία έχουν ήδη καταβάλει το "μέρισμά" τους. Απομένει η συμφωνία όλων των χωρών ως δέσμευση, ώστε το μέτρο να αφορά προβλέψιμα, μετρήσιμα και απτά μεγέθη τα οποία να μπορούν να μπουν με βεβαιότητα στους υπολογισμούς ελλείμματος και χρέους.

Το ενδιαφέρον είναι πως έχουν σταματήσει πια οι ανοησίες περί της κερδοσκόπου ΕΚΤ και εμμέσως, όχι ρητώς όμως, του σημερινού ρόλου της ΕΚΤ η οποία από κανονιστικούς περιορισμούς δεν μπορεί να λειτουργεί ως "πονηρή χρηματιστηριακή" οποιουδήποτε κράτους-μέλους.

Οι κεντρικές τράπεζες βρέθηκαν με ομόλογα όχι για να κερδοσκοπήσουν αλλά για να στηρίξουν τα spreads. Είναι χαρακτηριστικό πως το ίδιο έκαναν και τελικά κερδοσκόπησαν ελληνικές Τράπεζες και Ταμεία, η ΔΗΜΑΡ όμως (όπως και άλλοι) καμώνεται πως δεν ξέρει τίποτε και καταγγέλλει τις ζημίες των Ταμείων και τους τραπεζίτες.

Το ακόμη πιο ενδιαφέρον είναι πως προδιαγράφεται ως πολιτική συγκεκριμένη "τεχνική" λύση. Παραδείγματος χάριν, η ενδεχόμενη αγορά από τον EFSF και μετατροπή σε τυπικά δάνεια (10 χρόνια χάριτος, 30 χρόνια διάρκεια) δεν ενδιαφέρει κάν - ούτε να εξετασθεί. Προφανώς, διότι το μόνο που ενδιαφέρει είναι η επικοινωνιακή διαχείριση της επόμενης μέρες "όπως είχαμε πει έγκαιρα".

4. Η χρονική μετακύλιση-ανανέωση των ομολόγων.

Πρόκειται για ακατανόητη θέση. 

Τα μόνα ομόλογα στην αγορά είναι: 

(α) τα ακούρευτα της ΕΚΤ και των Κεντρικών Τραπεζών - αν γίνεται αναφορά σ' αυτά η θέση στο 3 για μεταφορά κέρδους πάει περίπατο και χρειάζεται άλλου είδους μεταχείριση, 

(β) τα ακούρευτα του PSI+ (παλαιών ομολόγων ξένου δικαίου) για τα οποία οι κάτοχοι αρνήθηκαν διακανονισμό την άνοιξη - εκτός του ότι είναι λίγα (κάπου 4 δισ), η μετακύλιση δεν μπορεί να γίνει χωρίς τη συναίνεση των κατόχων, 

(γ) τα μετά-PSI+ ομόλογα αγγλικού δικαίου - οι λήξεις αρχίζουν το 2023 άρα δεν υπάρχει κάν η έννοια μετακύλιση-ανανέωση στον χρονικό ορίζοντα ενδιαφέροντος.

Αυτό που δεν έχει καταλάβει το οικονομικό επιτελείο της ΔΗΜΑΡ (περιορισμένων δυνατοτήτων, ούτως ή άλλως) είναι πως η όποια μετακύλιση-ανανέωση δικαιοδοσίας της τρόικας (όλα τα άλλα καταλήγουν σε αξιολογική χρεοκοπία) είναι τα χρεολύσια των τροϊκανών δανείων που ωριμάζουν μέχρι το 2016. Σε μερίδα του ελληνικού τύπου αναφέρεται το χρέος συλλήβδην ως "ομόλογα" και το οικονομικό επιτελείο της ΔΗΜΑΡ βάζει τον κ. Κουβέλη να λέει ακατανόητα και άσχετα πράγματα.

5. Η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών να περάσει στον EFSF.

Ας πουν επί τέλους κάποιοι υποτίθεται υπεύθυνοι ποιό είναι το πραγματικό ζήτημα. 

Οι τράπεζες θα επανιδιωτικοποιηθούν σε 3 έως 5 χρόνια. Όμως, οι εκτιμήσεις είναι πως από τα 50 δισ της ανακεφαλαιοποίησης θα ανακτηθούν μόνον 16 δισ (με τις πρόσφατες κινήσεις στον τραπεζικό χώρο - ρευστό Credit Agricole, Credit Generale, σπάσιμο ΑΤΕ και επικείμενο σπάσιμο ΤΤ, συγχώνευση ΕΤΕ/Eurobank - η εκτίμηση ανάκτησης ανέβηκε στα 23 δισ). 

Δηλαδή, συζητάμε ποιός θα πάρει ένα χρέος το οποίο εκτιμάται σε 34 δισ (ή 27 δισ πια). 

Η μόνη θέση η οποία έχει κατατεθεί από τη ΔΗΜΑΡ σχετικά με την ανακεφαλαιοποίηση είναι "να γίνει με γνώμονα το δημόσιο συμφέρον". 

Εν προκειμένω, ποιό είναι το δημόσιο συμφέρον; 

Είναι προς το δημόσιο συμφέρον η διαχείριση του συνόλου του τραπεζικού τομέα από κάποιον ο οποίος ενδεχομένως ενδιαφέρεται μόνον για την μεγιστοποίηση της ανάκτησης κεφαλαίων; 

Πώς θα λειτουργήσει ένας τέτοιος κύριος μέτοχος όλων των τραπεζών; 

Για να θυμηθούμε και την "αριστερή" συνείδηση της ΔΗΜΑΡ όπως εκφράστηκε με τα εργασιακά, η προθυμία του μελλοντικού κύριου μετόχου (EFSF εν προκειμένω) είναι ανεξάρτητη των προβλέψεων της ελληνικής νομοθεσίας για περιφερειακά ζητήματα ("Σαμαράς-Στουρνάρας τα βρήκαν με τους τραπεζίτες και θέλουν να μειώσουν το κόστος απολύσεων, οι οποίες είναι αναπόφευκτες"). 

Ο επιθυμητός από τη ΔΗΜΑΡ κύριος μέτοχος έχει καταθέσει ήδη από τον Φεβρουάριο 2011 την άποψή του περί συστημικότητας, υποστήριξης, ενισχύσεων. Με ποιό τρόπο και μέσα από ποιά διαδικασία η ΔΗΜΑΡ θα αποδεχθεί το πλαίσιο του "νέου μετόχου", με το οποίο ήταν και είναι κάθετα αντίθετη;

Εάν η θέση της ΔΗΜΑΡ είναι "ανακεφαλαιοποίηση χωρίς όρους από τον EFSF" απλώς πρόκειται περί φαντασίωσης. Όταν θα προκύψουν οι όροι, θα τρέχουν και δεν θα φτάνουν.

Το συγκεκριμένο είναι αίτημα για πολιτικά εύπεπτο (δεδομένης της απόφασης της Συνόδου Κορυφής της 28/6, η οποία όμως είναι στον αέρα) κούρεμα. Όμως υποχρεωτικά θα έλθει με απίστευτα στενό κορσέ. 

Καλό θα είναι για αυτό το περιώνυμο "δημόσιο συμφέρον" να περιοριστούν οι άμεσες φιλοδοξίες σε απόσπαση δήλωσης μεταφοράς του χρέους σε ευθετότερο χρόνο (π.χ., μέχρι τα μέσα του 2014) υπό όρους οι οποίοι θα προσδιορισθούν από κοινού με όλες τις χώρες σε αντίστοιχη κατάσταση (Ελλάδα, Κύπρος, Ισπανία - πιθανώς Ιρλανδία). Εδώ και τώρα απόφαση είναι επικίνδυνη (παρά το ότι δίνει ευκαιρία στα κόμματα της ΟΤΟΕ για ανέξοδη αριστερόφρονα ρητορική).

Λίγο πριν από την παράθεση των τρόπων μείωσης του χρέους που αρέσουν στη ΔΗΜΑΡ, ο κ. Κουβέλης αναφέρεται σε "πολιτικές ουσιαστικής ενεργοποίησης της ΕΚΤ με λελογισμένη ποσοτική χαλάρωση". 

Ποσοτική χαλάρωση θα πει τύπωμα χρήματος. 

Η ΕΚΤ έριξε σε δύο δόσεις Δεκέμβρη-Φλεβάρη 1 τρισ (καθαρό περίπου το μισό). Τύπωσε χρήμα δηλαδή, περίπου 10% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ (5% καθαρό). 

Ποιά είναι η λελογισμένη ποσοτική χαλάρωση κατά Κουβέλη; 

Μέσα από ποιές ευρωπαϊκές διαδικασίες μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο; 

Προχωρά παραπέρα και ζητάει την ανάληψη μέρους του χρέους των χωρών της Ευρωζώνης από την ΕΚΤ. Θέση που ήταν και στις Θέσεις του 1ου Συνεδρίου της ΔΗΜΑΡ. 

Καλά ο Στίγκλιτζ που δεν ήξερε πως η ΕΚΤ δεν είναι FED, καλά ο Βαρουφάκης που θέλει η ΕΚΤ να γίνει FED από χτες - μπορεί να μιλάει για τέτοιες αλλαγές στους ευρωπαϊκούς θεσμούς υπεύθυνος αρχηγός κόμματος σαν να είναι ζήτημα που λύνεται σε δείπνο στις Βρυξέλλες; Για να γίνει η FED, έγινε εμφύλιος στην Αμερική! 

Κι ύστερα, αυτός ο "λεπτός διαχωρισμός" ρόλων ανάμεσα σε ευρωπαϊκούς μηχανισμούς τι εξυπηρετεί; 

Ήδη σήμερα το 75% του ελληνικού χρέους έχει περάσει σε θεσμούς, με δάνεια 1.8%, 30ετούς διάρκειας και 10ετούς περιόδου χάριτος - το δε επιτόκιο συζητείται να πέσει κάπου ανάμεσα στο 0.45% και 1.1%. Ποιά θα είναι η δραματική διαφορά με την ανάληψη του χρέους από την ΕΚΤ; 

Να θυμίσω πως ο κ. Βαρουφάκης ο οποίος έχει χτίσει ολόκληρο καμβά περί τον ρόλο της ΕΚΤ ως FED, έλαβε την υποστήριξη πολιτικών (τους 6 ή 8 παλαιούς αρχηγούς κρατών και πρωθυπουργούς) στην πρόταση για Ευρωομόλογο που θα εκδοθεί, αναλαμβάνοντας το χρέος χωρών της Ευρωζώνης, από "την ΕΚΤ, τον EFSF, ή άλλο κατάλληλο μηχανισμό". 

Είναι άξιον απορίας η κατάθεση σε στυλ "αυτονόητων ρυθμίσεων" προτάσεων που αφορούν την καρδιά του κανονιστικού πλαισίου της Ευρωζώνης! Η μόνη εξήγηση που μπορώ να δώσω είναι η "φιγούρα".

Για να επανέλθουμε από κει που ξεκινήσαμε, η ΔΗΜΑΡ (αλλά και το ΠΑΣΟΚ και άλλοι) καταθέτουν τις προτιμήσεις τους για κάποιες από τις "τεχνικές" λύσεις. Κάθε μια απ' αυτές έχει δεκάδες παραλλαγών και κάθε μια απ' αυτές έχει ουρές - πολιτικές και οικονομικές. 

Γι αυτές όλοι αδιαφορούν. 

Καμώνονται πως ο Βενιζέλος ή ο Χατζησωκράτης ξέρουν κόλπα που δεν ξέρει ο Στουρνάρας! 

Αυτό όμως που αποφεύγουν όπως ο διάβολος το λιβάνι είναι η πραγματικά υπεύθυνη πολιτική τοποθέτηση: ποιοί πρέπει να είναι οι μάκρο-στόχοι της ελληνικής διαχείρισης και ποιά πρέπει να είναι η ελληνική πολιτική για την επίτευξή τους. Δηλαδή, ποιό πρέπει να είναι το επίπεδο χρέους του 2020 (ή οποτεδήποτε), πώς θα επιτυγχάνονται τα πλεονάσματα (για τα οποία θα μας κλείσει ενδεχομένως το μάτι το Eurogroup αύριο), πώς θα τρέξει η ανάπτυξη. 

Θα μου πείτε "αυτά είναι ασήμαντες λεπτομέρειες"! Βραχυπρόθεσμα, ενώ καταθέτουν προτάσεις "τεχνικών" λύσεων αποφεύγουν να καταθέσουν ποσοτικούς στόχους: με όλα αυτά που προτείνετε πόσο πρέπει να μειωθεί το ελληνικό χρέος; 

Κι αυτά βέβαια είναι ασήμαντες λεπτομέρειες για όλους όσοι μόνο στόχο έχουν να λένε "είχαμε πει εγκαίρως...", να κάνουν πολιτική με επικεφαλίδες "ανάπτυξη", "ύφεση", "ευρωπαϊκή ολοκλήρωση", και βέβαια να έχουν πέσει πάντα "μέσα". 

Δεν ξέρω πόσο χρήσιμοι είναι αυτοί!

----------------------
Σημείωση: Ο κ. Βενιζέλος είχε ποσοτικοποιήσει τις παρεμβάσεις του στα 91 δισ. Δυστυχώς, όλες αυτές μαζί εξετάσθηκαν στο Eurogroup της 20/11 και για αρχικό χρηματοδοτικό κενό 33 δισ (ή 38 δισ κατ' άλλες πληροφορίες) άφηναν ένα υπόλοιπο κενούλι 10 δισ.