Σάββατο 8 Δεκεμβρίου 2012

Mετα - μεταρρυθμιστικά

...υπάρχει και η κοινωνική πολιτική των αριστεριστών...  (σκίτσο του Χρήστου Παπανίκου)
του Γιάννη Παλαιολόγου*

Tο περασμένο Σαββατοκύριακο συμμετείχα σε συζήτηση για την κοινωνική πολιτική στο πλαίσιο του συνεδρίου της "Δράσης". Στο πάνελ μίλησαν μεταξύ άλλων ο Αρίστος Δοξιάδης, ο καθηγητής Πλάτων Τήνιος, βασικός συντάκτης της έκθεσης Σπράου για τις συντάξεις επί πρωθυπουργίας Σημίτη και ο γενικός γραμματέας Πληροφοριακών Συστημάτων του υπουργείου Οικονομικών Χάρης Θεοχάρης. Πέρα από την απήχηση προσώπων και από θέματα επικοινωνίας, σε επίπεδο προτάσεων η κοινωνική πολιτική έχει υπάρξει αχίλλειος πτέρνα για το φιλελεύθερο–μεταρρυθμιστικό μπλοκ

Στις μέρες της παντοδυναμίας του δικομματικο-συνδικαλιστικού συμπλέγματος, ήταν εύκολο για τους αυλικούς του να εξουδετερώσουν εν τη γενέσει οποιαδήποτε προσπάθεια δημοσιονομικού συμμαζέματος, αυστηροποίησης όρων ή εξίσωσης παροχών. 
Φώναζαν απλά τις λέξεις-κλειδιά – "νεοφιλελευθερισμός", "ιδιωτικοποίηση", "κεκτημένα" που έπρεπε να διαφυλαχθούν και "κοινωνικής αλληλεγγύης" που έπρεπε να επιδειχθεί. Τα ΜΜΕ, πάντα πρόθυμα να βοηθήσουν, εξηγούσαν αυτούς τους όρους στους πολίτες – εξηγούσαν, π.χ., πώς θα υπονομευόταν η "κοινωνική αλληλεγγύη" αν περικόπτονταν τα προνόμια των εργαζόμενων στις ΔΕΚΟ – και εκείνοι, σαν το σκύλο του Παβλόφ, ύψωναν το συλλογικό τους ανάστημα κατά οποιασδήποτε αλλαγής. 
Ήταν ένας από τους βασικούς λόγους για την κατάρρευση του 2009-10 και τη σημερινή κατάντια της χώρας.

Όπως όμως σημείωσε ο κ. Δοξιάδης, πολλές φορές οι ίδιοι θιασώτες της μεταρρύθμισης του κράτους πρόνοιας απορροφούνταν υπερβολικά με τις θεωρίες τους και έχαναν τη μεγάλη εικόνα, που περιλάμβανε συνεργασίες και συμβιβασμούς. Από την άλλη, εκείνοι που υιοθετούσαν τη στρατηγική της αλλαγής του συστήματος εκ των έσω κατέληγαν, υπό ποικίλων μορφών πιέσεις, να κάνουν υπερβολικά μεγάλες εκπτώσεις και να δίνουν τη σφραγίδα τους σε μέτρα που ήταν μόνο κατ’ ευφημισμόν μεταρρυθμίσεις.
Σήμερα δεν υπάρχουν περιθώρια ούτε για μεταρρυθμιστικό αυτισμό, όπου ο καθένας κάνει το δικό του και δεν ακούει τους άλλους, ούτε για συμβιβασμούς με το παλαιό καθεστώς που καταρρέει, παίρνοντάς μας όλους μαζί του. Ήταν ενθαρρυντικό το ...
γεγονός ότι στο πάνελ, αναγνωρίστηκε από όλους η ανάγκη υπερβάσεων στο θέμα της κοινωνικής πολιτικής
Το μέγεθος και οι παροχές που προσφέρει το κράτος πρόνοιας βρίσκονται στην καρδιά των ιδεολογικών διαφορών μεταξύ Αριστεράς και Δεξιάς

Ωστόσο, το ελληνικό "σύστημα" κοινωνικών παροχών (κι αυτός ο όρος χρησιμοποιείται χαλαρά) ήταν τόσο ανορθολογικό και κατάφωρα άδικο που κεντροδεξιοί και κεντροαριστεροί μεταρρυθμιστές μπορούν να συμφωνήσουν σε πολλά σημεία όσον αφορά την αναμόρφωσή του.
Πάνω από όλα, σε μία περίοδο παρατεταμένης λιτότητας, όλοι στο πάνελ συμφώνησαν στην ανάγκη το νέο κράτος πρόνοιας να φροντίζει πολύ πιο αποτελεσματικά τα πιο ευάλωτα μέλη της κοινωνίας
Οι άνθρωποι αυτοί ούτως ή άλλως δεν απασχολούσαν ιδιαίτερα το επίσημο κράτος πρόνοιας πριν από την κρίση (είναι χαρακτηριστικό, όπως σημείωσε σε πρόσφατη εργασία του ο Μάνος Ματσαγγάνης, ότι το 2008 μόλις 733 μακροχρόνια άνεργοι λάμβαναν το σχετικό βοήθημα των 200 ευρώ το μήνα). 
Βασίζονταν, αντ’ αυτού, σε ένα εκτεταμένο άτυπο δίκτυο υποστήριξης, με επίκεντρο την οικογένεια, που φρόντισε να τους παρέχει ένα εισόδημα, κάποια δουλειά (ενδεχομένως ατύπως) στην οικογενειακή επίχειρηση, κάποια έμμεση μορφή ιατροφαρμακευτικής ασφάλισης. Σήμερα, το επίσημο κράτος πρόνοιας τελεί υπό διάλυση, με τις περικοπές συχνά να χτυπούν τους πιο ανυπεράσπιστους (π.χ. ανασφάλιστους με χρόνιες παθήσεις), ενώ το άτυπο κράτος πρόνοιας, λόγω οικονομικής ασφυξίας, δεν μπορεί να παίξει τον υποστηρικτικό ρόλο που έπαιζε μέχρι πρότινος.
Η κατάσταση λοιπόν είναι επείγουσα, τα προβλήματα τεράστια. 
Η παρουσία στο συνέδριο της "Δράσης" προσωπικοτήτων που εκφράζουν διαφορετικές μεταρρυθμιστικές τάσεις, από τον Νίκο Μπίστη ως τον Θόδωρο Σκυλακάκη και από τον Γιάννη Μπουτάρη ως τον Νίκο Χρυσόγελο, δείχνει ότι, σε επίπεδο αρχής, η ανάγκη για συνεργασία και υπέρβαση μικρόκοσμων και μικροσκοπιμοτήτων έχει γίνει κατανοητή.

Τώρα μένει η κατανόηση να μετατραπεί σε πολιτικά αποδοτική πράξη. Η κρίση, για να επαναλάβουμε τη γνωστή ρήση, αποτελεί και μεγάλη ευκαιρία. Η τρόικα ασκεί πιέσεις που συμβάλλουν στην αποσταθεροποίηση του πελατειακού κράτους, αλλά το κόστος των παρεμβάσεών της είναι απαγορευτικό
Το ελληνικό κράτος πρόνοιας, το ελληνικό κράτος, μπορεί να εκσυγχρονιστεί με δίκαιο τρόπο μόνο από μέσα.
Θα προκύψει, μέσα από τις ζυμώσεις των μεταρρυθμιστικών τάσεων, μία ενιαία δύναμη με ένα πρόγραμμα που θα σπρώξει τη χώρα αποφασιστικά σε φιλελεύθερη, ευρωπαϊκή κατεύθυνση, με ένα κράτος που να υπηρετεί και όχι να ταλαιπωρεί και να εξαπατά τον πολίτη; Θα βρεθεί ένας ηγέτης ο οποίος, ως Έλληνας Μπιλ Κλίντον, θα γνωρίζει το πρόγραμμα αυτό σε βάθος αλλά θα μπορεί να το εξηγεί στον κόσμο με απλά λόγια, που να πείθουν και να εμπνέουν; 
Στο τελευταίο αυτό, ιδιαίτερα, το μεταρρυθμιστικό μπλοκ έχει αποτύχει έως τώρα παταγωδώς. Οι συνέπειες μίας νέας αποτυχίας μπορεί να αποδειχθούν ανυπολόγιστες.

*από το protagon.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Θέλετε να βάλετε ενεργό link στο σχόλιό σας; BlogU