Δευτέρα 28 Ιανουαρίου 2013

Μπορεί να πραγματοποιηθεί η απεξάρτηση από το κράτος, με την κοινωνία όρθια;

Ζητείται ελληνικό new deal 
Εδώ βρίσκεται ο γρίφος της ζητούμενης σύγκλισης φιλελευθερισμού-σοσιαλδημοκρατίας σε βιώσιμη μεταρρυθμιστική πολιτική 
Η ελληνική οικονομία είναι μια ιδιάζουσα περίπτωση. Εδώ το κράτος είναι επιχειρηματίας, επενδυτής και εργοδότης για το μεγαλύτερο μέρος της οικονομίας. Γύρω του, ως προμηθευτές των ΔΕΚΟ και των κρατικών μονάδων Υγείας, Παιδείας, Άμυνας κλπ δραστηριοποιούνται οι εκλεκτοί του συστήματος ιδιώτες επιχειρηματίες ως αποκλειστικά "κρατικοδίαιτοι" - κι αυτοί με την σειρά τους δίνουν δουλειά σε μικρότερες μεταποιητικές ή κατασκευαστικές μονάδες βάσει των αναγκών τους, τις οποίες εκμεταλλεύονται άγρια ως οι μόνοι που "παίρνουν" άρα και "δίνουν", δουλειές. Ένα άλλο μικρό σχετικά μέρος της οικονομίας ζει από τον τουρισμό και τις εξαγωγές και έχει μια σχετική ανεξαρτησία στην κρίση.
Σήμερα, πληρώνουμε με εξαντλητική φορολογία και απευθείας εισοδηματικές περικοπές τα ελλείμματα του κράτους
Εκείνο χρεοκόπησε
Η σκιά της χρεοκοπίας του όμως είναι βαριά όχι μόνο επειδή είναι ο απευθείας εργοδότης κοντά ενός εκατομμυρίου ΔΥ αλλά και επειδή είναι ο βασικός πελάτης των μεγαλύτερων ιδιωτικών ελληνικών εταιρειών, προμηθευτικών και κατασκευαστικών. Απευθείας το πρόβλημά του μεταφέρεται σε όλη την οικονομία που η δομή της δεν είναι κλασσικά καπιταλιστική: πρόκειται για κρατικό καπιταλισμό περισσότερο παρά για μια οικονομία που λειτουργεί με ανταγωνισμό για την ποιότητα και τις τιμές, δηλαδή ελεύθερη αγορά. 

Η μετάβαση λοιπόν στην ελεύθερη αγορά που επιχειρείται εν μέσω ύφεσης έχει δυο αντιφατικά χαρακτηριστικά: είναι τελείως απαραίτητη για να επέλθει η απεξάρτηση της οικονομίας από το κράτος - και συνεπώς από το πελατειακό πολιτικό προσωπικό - και ταυτόχρονα επικίνδυνη γιατί με τέτοια ανετοιμότητα, ως προς την απαραίτητη δομή της οικονομίας, επιδεινώνει την ύφεση μέχρι του σημείου μηδέν. 
Η μετάβαση αυτή έτσι, δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με κλασσικές φιλελεύθερες ή σοσιαλδημοκρατικές συνταγές. Χρειάζεται μια ισορροπία ανάμεσα στα μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής και ταυτόχρονης απεξάρτησης από το κράτος εργοδότη. Γιατί δουλειές δεν προκύπτουν αυτόματα με ...
την μείωση του μισθολογικού πχ κόστους, όταν η αρνητική συνθήκη των κρατικών εμποδίων στην ανάπτυξη παραμένει. Θάπρεπε πρώτα να περιοριστεί η γραφειοκρατία που παγώνει σε τριτοκοσμικούς ρυθμούς την λειτουργία της οικονομίας, θάπρεπε πρώτα να απελευθερωθούν τα επαγγέλματα και η κινητικότητα στην αγορά εργασίας, στην ίδρυση και στο κλείσιμο επιχειρήσεων, να λειτουργήσει η δικαιοσύνη με ρυθμούς αντίστοιχους των σημερινών αναγκών ταχείας περαίωσης οικονομικών διαφορών και να σταθεροποιηθεί το επενδυτικό και επιχειρηματικό περιβάλλον και μετά να επιχειρηθεί η "ανάπτυξη", αλλά εδώ τα πράγματα γίνονται ταυτόχρονα και το ένα πολεμά το άλλο.
Οι φόροι που θα καλύψουν τα ελλείμματα του χρεοκοπημένου και υπερδανεισμένου κράτους, πάνε να εισπραχθούν από μια οικονομία που πνέει τα λοίσθια. Οι επενδύσεις κεφαλαίων προσκρούουν στην σχεδόν εξαφανισμένη ζήτηση και κατευθύνονται μόνο σε εξαγωγικές μονάδες. Οι πολίτες βρίσκονται μαζικά για πρώτη φορά με ληξιπρόθεσμα χρέη - υποχρεωτικό δάνειο προς το κράτος με την ψευδή ανταποδοτική υπόσχεση της ανάπτυξης κλπ κλπ

Μοιάζει με γόρδιο δεσμό. Όλοι οι οικονομολόγοι μιλούν για την αντιφατικότητα του εγχειρήματος και αναζητούν την σωστή συνταγή. 
Αλλά την συζήτηση μονοπωλούν οι δογματικοί, ένθεν κακείθεν: αντιπαραθέτουν κλασσικές συνταγές μιας φαντασιακής πραγματικότητας είτε θεωρώντας (οι παραδοσιακοί αριστεροί) την κοινωνία μας κλασσικά καπιταλιστική (οπότε εμφανίζεται πεδίον δόξης λαμπρόν του αμφιθεατρικού μαρξισμού) είτε θεωρώντας την κλασική σοβιετική οικονομία (οι φιλελεύθεροι) και αρκούμενοι στον περιορισμό του κράτους χωρίς την ταυτόχρονη ανάπτυξη κοινωνικού δικτύου προστασίας. 
Και οι δυο προσεγγίσεις είναι "νομοτελειακές", δηλαδή δογματικές και δεν προσφέρουν τίποτα - ειδικά όταν εκτός των άλλων μας φορτώνουν και με εκτός τόπου και χρόνου ιδεολογικές διαμάχες. 
Τα κόμματα φυσικά ακολουθούν τον εύκολο δρόμο - της ιδεολογικοποίησης και της παρουσίασης του προβλήματος με όρους που τα βολεύουν: μνημόνιο/αντιμνημόνιο, ελεύθερη αγορά/κρατισμός, Δημόσιο εργοδότης/Δημόσιο ελεγκτής κλπ κλπ. Πολεμώντας ανεμόμυλους συγκρατούν την εκλογική τους επιρροή αλλά δεν προτείνουν τίποτα συγκεκριμένο - παρασιτούν μάλλον την υφιστάμενη σύγχυση για ίδιον όφελος.
Ένας γόρδιος δεσμός λύνεται με δυο προϋποθέσεις: 

  • 1. Εάν αποδεχτεί κανείς ότι είναι "γόρδιος" - δηλαδή χρειάζεται μη συμβατική λύση, και 
  • 2. Εάν διαθέτει "κοφτερές" λύσεις...
Αυτά ψάχνουμε: 
Πρώτα - και επιτέλους - την αποδοχή ότι έχουμε ιδιάζουσα περίπτωση που μπορεί να ωφεληθεί μεν (ή και να επιδεινωθεί συχνά) από παγκόσμιες ή ευρωπαϊκές θετικές εξελίξεις αλλά δεν επιλύεται από αυτές  
Και ταυτόχρονα, την αναζήτηση μίγματος φιλελεύθερων και σοσιαλδημοκρατικών μέτρων που να απεξαρτήσουν την οικονομία από το κράτος χωρίς να πεθάνει η οικονομική δυναμική της ίδιας της κοινωνίας! 
Αυτή υποτίθεται ότι ήταν -και ήταν πριν την αντίσταση των ελληνικών πελατειακών "κομμάτων του Δημοσίου" - και η λογική των απανωτών δανειακών συμβάσεων και των μνημονίων τους.

Σήμερα, μέσα στα πλαίσια της δημοσιονομικής προσαρμογής ο τομέας της απεξάρτησης παραπαίει περιοριζόμενη σε βίαια επιβεβλημένα ξεσπάσματα (χάριν των δόσεων) και εμποδίζει με την σειρά της την επιτυχία της προσαρμογής αλλά και την ανάπτυξη. Κι όλα αυτά εξ αιτίας της εμμονής της τρικομματικής αλλά και της αντιπολίτευσης στην σίτιση και διατήρηση του μεταπολιτευτικού κράτους σε βάρος της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, της επιχειρηματικότητας και της δημιουργίας θέσεων εργασίας. 
Κορωνίδα αυτής της εμμονής είναι η φορολογική πολιτική, αντίθετη και με τις υποδείξεις και αναμονές της ΕΕ! Κανείς δεν ξέρει πια πόσα νοικοκυριά μπορούν πλέον να επιβιώσουν και πόσο ακόμη, μέσα στην φορολογική παράνοια απλά και μόνο για να διασωθεί για κάποιους μήνες ακόμη η μισθοδοσία και τα συνεχιζόμενα ελλείμματα του αμετάβλητου Δημοσίου. 
Ο δημοσιονομικός γκρεμός μπροστά μας και πίσω μας οι φορολογικές μπουλντόζες: η ανάσχεσή τους με ταυτόχρονη εφαρμογή των αποκρατικοποιήσεων και της αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας θα ήταν μια δόση ελπίδας ανάκαμψης από την καμένη γη και τα καμένα όνειρα που μας κληροδότησε το πελατειακό σύστημα - που περιφρουρούν ακόμη με ζήλο κυβέρνηση, κυβερνώσα αριστερά και αριστεροδεξιά αντιπολίτευση.
Και θα ήταν επίσης η μόνη ρεαλιστική ελπίδα για κάποια έσοδα.


υγ Στο μεταξύ προοδευτικοί φιλελεύθεροι, πράσινοι και σοσιαλδημοκράτες ας ξεχάσουν για λίγο την ιδεολογική τους ορθοδοξία και ας συγκλίνουν επί της ουσίας: στο μίγμα βιώσιμης μεταρρυθμιστικής πολιτικής με συνδυασμό περιορισμού του κράτους και στοχευμένης κοινωνικής πολιτικής - και τα έσοδα στην ανάπτυξη και όχι στην συντήρηση του παλιού.

Γιώργος Παπασπυρόπουλος

12 σχόλια:

  1. "...πρόκειται για κρατικό καπιταλισμό περισσότερο παρά για μια οικονομία που λειτουργεί με ανταγωνισμό για την ποιότητα και τις τιμές, δηλαδή ελεύθερη αγορά"

    "Κρατικός Καπιταλισμός" είναι σχήμα οξύμωρο.

    Στην ουσία είναι Σοσιαλισμός, πριν την ολοκληρωτική απορρόφηση όλης της οικονομίας απο το Κράτος (και φυσικά το αντίστοιχο Κομμουνιστικό ή Σοσιαλιστικό Κόμμα.

    Στον Καπιταλισμό το κράτος δεν επεμβαίνει στις αγορές, εκτός απο τις αγορές υπηρεσιών ασφάλειας και δικαιοσύνης, ενώ στον Σοσιαλισμό, το κράτος ελέγχει και παρεμβαίνει σε όλες τις αγορές προιόντων και υπηρεσιών.

    Λαμβάνοντας υπόψιν ότι στην χώρα μας πάνω απο το 80% των αγορών (υγεία, παιδεία, ενέργεια, μεταφορές, αγροτική παραγωγή μέσω επιδοτήσεων, προστατευμένα και κλειστά "ελεύθερα" επαγγέλματα κλπ κλπ) ελέγχεται απο το κράτος, κάθε σύνδεση της χώρας μας με τον καπιταλισμό είναι εκτός πραγματικότητας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Είναι να απορείς πως μέσα σε ένα τόσο σφικτό κρατισμό διέφυγαν τόσα κεφάλαια με το ξέσπασμα της κρίσεις. Ας σοβαρευτούμε.
      Το άρθρο είναι εξαιρετικό επειδή καυτηριάζει αυτό τον ανεγκέφαλο και εύκολο δογματισμό που έχει επικρατήσει σε κόμματα και αναλυτές.

      Διαγραφή
    2. "...διέφυγαν τόσα κεφάλαια"
      Απο που ακριβώς προήλθαν αυτά τα κεφάλαια τα οποία δεν "διέφυγαν" αλλά μετακινήθηκαν νόμιμα σε συστημικές τράπεζες κάτω απο την απόλυτη εποπτεία της ΕΕ και της ΚΤΕ?
      Εκτός αν θεωρείτε την ΕΕ και την ΚΤΕ άντρα της ελεύθερης τραπεζικής αγοράς.
      Και απο πού προήλθαν έραγε αυτές οι καταθέσεις?Απο την ασυναγώνιστη ελληνική παραγωγική μηχανή?
      Αν το πιστεύετε αυτό τότε έχω ένα οικόπεδο στην Ακρόπολη σε καλή τιμή ειδικά για σας.
      Τα κεφάλαια που δημιουργήθηκαν τα τελευταία 30 χρόνια στη χώρα μας και μετακινήθηκαν τα τελευταία 4 χρόνια στο εξωτερικό, είναι ένα μέρος των 300 δις του δημόσιου δανεισμού και των 100 δις απο καθαρές επιδοτήσεις της ΕΕ που μετατράπηκαν σε καταθέσεις (και ακίνητα) απο όσους είχαν οικονομικές συναλλαγές με το δημόσιο. Δηλαδή ΔΥ, επιχειρηματίες και προμηθευτές του δημοσίου, κατασκευαστές 'έργων" κλπ.
      Αν αυτά τα θεωρείτε Καπιταλισμό, δηλαδή οικονομία των ελεύθερων ανοικτών αγορών, τότε προσωπικά δεν μπορώ να σας βοηθήσω.
      "Ας σοβαρευτούμε" επιτέλους

      Διαγραφή
    3. Η συσσώρευση κεφαλαίων είναι νομίζω μια καπιταλιστική δραστηριότητα όπως επίσης και η ελεύθερη μετακίνησή τους. Το από πού προήλθαν αυτά τα κεφάλαια είναι άλλο θέμα. Θα συμφωνήσω ότι την Ελλάδα προ κρίσεις την δάνεισαν οι αγορές πλέον των δυνατοτήτων μας. Δεν δάνειζαν βέβαια την Ελλάδα αλλά μια χώρα της Ευρωζώνης και εκεί έγιναν τα λάθη από μέρους των δανειστών μας. Πάντως το ότι υπήρχαν πολλοί κρατικοδίαιτοι είτε μέσα είτε έξω από το δημόσιο από μόνο του δεν αναιρεί τα υπόλοιπα καπιταλιστικά χαρακτηριστικά της οικονομίας. Στον ορθόδοξο νεοφιλελευθερισμό φυσικά δεν νοείται κρατική επιχείρηση αλλά τα ευρωπαϊκά δεδομένα είναι λίγο διαφορετικά. Επίσης και οι περισσότερες πολυεθνικές όταν ξεκίνησαν κρατικοδίαιτες ήταν. Η μερική εμπλοκή του κράτους τελικά στην αγορά δεν νομίζω ότι είναι σωστό να χαρακτηρίζει μια οικονομία σαν σοβιετικού τύπου.

      Διαγραφή
    4. Δεν μιλάμε για μερική εμπλοκή, μιλάμε για γενική εμπλοκή. Και αποτυχημένη. Η δυτική δημοκρατία δεξιά ή σοσιαλδημοκρατική ή πράσινη, έχει συμμετοχή του κράτους στην οικονομία - όχι όμως υποκατάστασή της από το κράτος.

      Διαγραφή
    5. Ας μη είμαστε υπερβολικοί. Το σημαντικότερο κομμάτι της οικονομίας μας είναι μικρομεσαίες επιχειρήσεις οι οποίες στη συντριπτική πλειοψηφία τους δεν έχουν εμπλοκή με το κράτος. Το ότι κάποιοι μεγάλοι επώνυμοι είναι διαπλεκόμενοι με το κράτος δεν αντιπροσωπεύει το σύνολο της οικονομίας. Εκεί που είναι τραγικά τα πράγματα είναι το γεγονός ότι το κράτος όταν συναλλάσσεται για να καλύψει τις ανάγκες του υπάρχει σχεδόν πάντα η διαπλοκή. Ο κάθε κρατικός λειτουργός ανάλογα τη θέση του στήνει το μαγαζάκι του για ίδιον όφελος. Από αυτό το γεγονός επηρεασμένοι μιλάμε για σοβιέτ, νομίζω ότι δεν είναι ορθός ο χαρακτηρισμός.

      Διαγραφή
    6. Το σηματικότερο μέρος της οικονομίας μας, αριθμητικά πάντα, είναι οι πολύ μικρές ατομικές εταιρείες και οι αυτοαπασχολούμενοι/ες. Από περίπου εξακόσιες χιλιάδες οι ΕΠΕ, ΑΕ κλπ είναι εννενήντα χιλιάδες (προ κρίσης) και από αυτές δραστηριότητα σημαντική έχουν μερικές χιλιάδες. Οι ΔΕΚΟ από άποψη μεγέθους είναι μεγαθήρια - και μέρος σημαντικό της δουλειάς των υπολοίπων είναι με τις ΔΕΚΟ. Το σημαντικότερο κομμάτι της οικονομίας μας ποιο είναι;

      Διαγραφή
    7. Γεωργελίστικα στερεότυπα: ΔΕΚΟ μεγαθήρια κλπ. Λάθος διάγνωση και φυσικά μετά προκύπτουν λάθος θεραπείες (ή γιατροσόφια)
      Όλη η Ευρωπαϊκή οικονομία βασίζεται σε μεγάλες ιδιωτικές και κρατικές επιχειρήσεις οι οποίες έχουν σχέσεις πελάτη-προμηθευτή. Δηλαδή στη Γαλλία και τη Γερμανία δε γίνονται δημόσια έργα;
      Εδώ (http://en.wikipedia.org/wiki/Volkswagen_Group#Ownership) βλέπεις ότι στη VW μεγαλομέτοχος είναι το.. κρατίδιο της Κάτω Σαξονίας!

      Διαγραφή
    8. Για την εμπλοκή με το κράτος/πελατειακό σύστημα μιλάμε. Δεν νομίζω ότι οι κρατικές επιχειρήσεις στις χώρες της ΕΕ είναι κομματικές, διεφθαρμένες και στα χέρια παρασιτικού κράτους... Κοινωνίες εξελιγμένες μπορούν να χειριστούν την κρατική παρέμβαση προωθητικά - στο ελληνικό σύστημα το μίγμα αναγκαστικά θάχει μεγαλύτερη ανάμιξη ελεγχόμενης ιδιωτικής πρωτοβουλίας για να ξεφύγει από το κόμμα κράτος - είναι η μόνη μορφή που επιτρέπει κοινωνικό έλεγχο χωρίς υποκατάσταση της κοινωνίας από το κόμμα. Δεν συζητώ ιδεολογικά - πρακτικά λύνεται το πρόβλημα, όχι θεωρητικά. Γεωργελίστικα δηλαδή...

      Διαγραφή
  2. Aχ αυτή η θεωρία "Ελλάδα, η τελευταία ευρωπαϊκή χώρα του Υπαρκτού"...
    Αν π.χ. η Ελλάδα είναι κάτι σαν την Κούβα τότε η Γαλλία με βάση την ανάλυση αυτή πρέπει να είναι κάτι σαν τη Β. Κορέα.
    Γιατί "Καπιταλισμός=έλεγχος μόνο στρατού, αστυνομίας, δικαιοσύνης" τότε:
    Γαλλία:
    Παιδεία; κρατική+ιδιωτική (κομ α λα Γκρες)
    Μεταφορές; κρατικές (SNCF, RATP κλπ)
    Υγεία; κρατική+ιδιωτική
    Ενέργεια; Κρατική (ΕdF)
    Aγροτική παραγωγή: επιδοτησοβίωτη όπως σ' όλη την Ευρώπη (τα βουνά βουτύρου τα ξεχάσαμε;)

    Μην αρλουμπολογούμε λοιπόν

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Δική σου θεωρία είναι αυτή (περί του "καπιταλισμός=..."). Μετά χτίζεις πάνω σε αυτήν!!! Ωραία...
      Μπορούμε να επιλέξουμε τι θα είναι κρατικό και τι όχι με βάση το δημόσιο συμφέρον ;(δηλ. να μην πληρώνουμε άσυλα αέργων;). Να δίνουμε βασική εγγυημένη σύνταξη και να καλύπτουμε ένα ελάχιστο εισόδημα σε όλους από το προϋπολογισμό, αντί να δίνουμε μισθάρες και πρόωρες συνταξάρες σε διάφορους/ες των κομμάτων και των συντεχνιών που δεν πλήρωσαν ποτέ ανάλογες εισφορές;
      Κατά τα άλλα μεγαλύτερο ιδιωτικό τομέα στην οικονομία έχει η ...κομμουνιστική Κίνα παρά η ...καπιταλιστική Ελλάδα... Και κάποτε με τις προβληματικές είχε και το 75% των επιχειρήσεων κρατικές - σήμερα αυτό είναι πολύ χαμηλότερα αλλά έμμεσα ισχύει ακόμη.

      Διαγραφή
    2. Το πώς ορίζεται ο καπιταλισμός, ο σοσιαλισμός, ο μερκαντιλισμός και ο φασισμός σαν οικονομικά συστήματα, ευτυχώς δεν εξαρτάται ακόμα απο τις επιθυμίες του κάθε σχολιαστή.
      Η κριτική απο πολιτική, ιδεολογική ή ηθική σκοπιά κάθε οικονομικού συστήματος και κατ' επέκταση κοινωνικής οργάνωσης, είναι απολύτως θεμιτή και μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο διαλόγου. Ο καθένας μπορεί να καταγράψει τις ενστάσεις του για τον Καπιταλισμό, όπως άλλωστε και για κάθε οικονομικό και κοινωνικό σύστημα οργάνωσης.
      Το να δίνουμε όμως ο καθένας το δικό του περιεχόμενο στις έννοιες αυτές όχι μόνο δεν βοηθά αλλά αποτρέπει οποιαδήποτε ουσιαστικό διάλογο.

      Διαγραφή

Θέλετε να βάλετε ενεργό link στο σχόλιό σας; BlogU