Πέμπτη 18 Απριλίου 2013

Η Θάτσερ και η πικρή ενηλικίωση από την κρατικίστικη ουτοπία

"Η μεγαλύτερη απόδειξη για την ιστορική παρουσία και την ισχύ της Μάργκαρετ Θάτσερ είναι οι αντιδράσεις μετά τον θάνατό της"
Ο Νίκος Δήμου καταδεικνύει μια υποφώσκουσα συγγένεια του αδιεξόδου της σημερινής Ελλάδας και εκείνου της τότε Αγγλίας της Θάτσερ (ΑΣ):
Το τέλος μιας ουτοπίας 
του Νίκου Δήμου*

Προσπαθώ να εξηγήσω στους αντίπαλους και αντιφρονούντες της Θάτσερ ότι όσο περισσότερο τη βρίζουν, όσο χυδαιότερα τη λούζουν, όσο πιο σκληρά επιχειρηματολογούν εναντίον της – τόσο επιβεβαιώνουν τη σημασία της. 

Η μεγαλύτερη απόδειξη για την ιστορική παρουσία και την ισχύ της Μάργκαρετ Θάτσερ είναι οι αντιδράσεις μετά τον θάνατό της. Χορεύουν στον τάφο της, τη "θάβουν στα σκατά" (η δημοφιλέστερη φράση στο Twitter) και θεμελιώνουν τη φήμη της. Ούτε ο απεχθέστερος δικτάτορας που δολοφόνησε εκατομμύρια ανθρώπους δεν αξιώθηκε τέτοιας αντίδρασης. 

Μετά τον Μαρξ, κανένας άλλος δεν κατάφερε να δώσει το όνομά του σε έναν -ισμό. Έμελλε να το κάνει εκείνη, που συνέβαλε όσο λίγοι στην κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού. Και σήμερα –είτε μας αρέσει είτε όχι– πιο πολλές χώρες εφαρμόζουν τις αρχές του Θατσερισμού από του Μαρξισμού. 

Ξεκαθαρίζω –για να αποφύγω τις παρεξηγήσεις– πως δεν είμαι οπαδός της Θάτσερ, όπως άλλωστε και κανενός -ισμού. Πως πολλά πράγματα και στις ιδέες και στις πράξεις της με απωθούσαν και με απωθούν. 
Αλλά με ξενίζει αφάνταστα αυτή η οξύτατη αντίδραση και μάλιστα σε λαούς βόρειους, που φημίζονται για την ψυχραιμία και το φλέγμα τους. Και προσπαθώ να καταλάβω γιατί τόσο πάθος και τόσο μίσος. Αμέσως θα μου θυμίσουν τον Μπόμπι Σαντς, τη φιλία με τον Πινοσέτ, την καταδίκη του Μαντέλα κ.λπ. Αλλά και αυτά δεν δικαιώνουν τέτοια αντίδραση. 
Κανείς δεν χόρεψε στον τάφο του Πολ Ποτ, κι ας εξολόθρευσε τη μισή Καμπότζη! 

Έτυχε να βρίσκομαι συχνά στην Αγγλία τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του '80 και να παρακολουθήσω από κοντά την πολιτική σκηνή. 
Ήταν μία χώρα διαλυμένη, σε απόλυτη παρακμή, με πληθωρισμό 25% και δάνεια από το ΔΝΤ. Ο ΙRA, που τον ηρωοποιούμε τώρα, σκότωνε κόσμο – και στενότατους συνεργάτες της Θάτσερ (η ίδια παρά τρίχα γλίτωσε στο Μπράιτον). Τα συνδικάτα και οι συντεχνίες κρατούσαν τη χώρα δέσμια. Μπορεί τα φάρμακα που χρησιμοποίησε η "σιδηρά κυρία" να ήταν πικρά και άγρια – αλλά αποδείχθηκαν δραστικά και η χώρα ανένηψε. 
Η μεγαλύτερη απόδειξη: οι αντίπαλοί της συνέχισαν την πολιτική της. 

Όσο περισσότερο πληθαίνουν οι αντιδράσεις, τόσο πιο πολύ ριζώνει στον νου μου η υποψία. 
Δεν είναι το πρόσωπο και οι πράξεις της που ενοχλούν – όσο το σοκ της φοβερής αφύπνισης. Η Θάτσερ δολοφόνησε το Κράτος-Πατέρα, κατέδειξε το τέλος της κρατικίστικης ουτοπίας. Αυτή την πικρή ενηλικίωση δεν της τη συγχώρεσε κανένα ορφανό. 

*Πηγή: www.lifo.gr

9 σχόλια:

  1. "Δεν είναι το πρόσωπο και οι πράξεις της που ενοχλούν – όσο το σοκ της φοβερής αφύπνισης. Η Θάτσερ δολοφόνησε το Κράτος-Πατέρα, κατέδειξε το τέλος της κρατικίστικης ουτοπίας. Αυτή την πικρή ενηλικίωση δεν της τη συγχώρεσε κανένα ορφανό."

    Δεν είναι ο αντιευρωπαϊσμός της που στοίχησε μια πραγματικά Ενωμένη Ευρώπη και έχει μείνει απαράλλαχτος στο Ηνωμένο Βασίλειο απο τότε.

    Δεν είναι ο έντονος πουριτανισμός και η συντηριτική στροφή στις Βικτωριανές αξίες.

    Δεν είναι τα παρατράγουδα στα Φόκλαντς όπως για παράδειγμα η βύθιση του Αργεντίνικου πλοίου σε διεθνή ύδατα.

    Πραγματικά αδυνατώ να καταλάβω πως ένα άτομο που είναι αντίθετο σε -ισμούς και δόγματα, με ανοιχτό και κριτικό μυαλό ξεχνά μια μεγάλη λίστα από ζητήματα και συμπεραίνει ότι κάποιος που ενοχλείται από την Θάτσερ πρέπει να είναι λόγο του κρατισμού. Σε τι διαφέρει αυτή η μονομερής ανάλυση των πραγμάτων;

    Δεν είναι η πρώτη φορά που γίνεται αυτό. "Η αλήθεια είναι άσπρη η μαύρη, ποτέ κάτι ενδιάμεσα". Είναι αυτό δείγμα φιλελεύθερης, ανοιχτής και κριτικής σκέψης; Eκτός αν ο κύριος Δήμου απευθύνεται στους "άλλους" και όχι σε "έμας", γιατί ως γνωστών το κοινό πρέπει να χωρίζεται σε γήπεδα.

    Το δόγμα TINA της Θάτσερ όταν δοξάζεται από άτομα που θεωρούν τον εαυτό τους φιλελεύθερα λέει πλαγίως ότι "για να έχετε οικονομική ελευθερία θα πρέπει να δεχτείτε και ένα βίαιο περιορισμό των κοινωνικών δικαιωμάτων σας και μια συντηρητική στροφή στη κοινωνία σας".

    Η Θάτσερ ήταν συντηρητική, όχι φιλελεύθερη. Το να δοξάζεται η οικονομική πολιτική της που έσωσε το Ηνωμένο Βασίλειο και να μείωνονται όλα τα άλλα, κάνει περισσότερο κακό στις φιλελεύθερες ιδέες απότι η "ήττα" του κρατισμού.

    Δύο σημείωσεις ακόμα. Η Θάτσερ δεν δολοφόνησε το Κράτος-Πατέρα αλλά το Κράτος-Νταντά (nanny state). Το Κράτος-Πατέρα το θεμελίωσε με τις συντηρητικές και βικτωριανές της αξίες. Επίσης, μετά το Μαρξισμό υπήρξαν και εφαρμόστικαν πολλοί -ισμοί πέρα του Θατσερισμού.

    Κύριε Γιώργο, σας παρακολουθώ χρόνια τώρα. Η αριστερή στρουθοκάμηλος μου έχει ανοίξει τους νοητικούς ορίζοντες σε πολλά επίπεδα και μου έχει προσφέρει ένα διαφορετικό τρόπο σκέψης. Μερικές φορές όμως πραγματικά αναρωτιέμαι, γιατί δεν έχετε φτιάξει ακόμα την "φιλελεύθερη" στρουθοκάμηλο; Ο φιλελευθερισμός την έχει ανάγκη.

    Με εκτίμηση,
    Σπύρος Χρ.

    (δεν χόρεψα στο τάφο της, αλλά ούτε τη συμπάθησα ποτέ)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Φίλε Σπύρο, στο άρθρο αυτό εκείνο που μου έκανε εντύπωση και το αναδημοσίευσα είναι η ομοιότητα. Η χώρα μας είναι δεμένη σε μια ακινησία και καμιά σχεδόν πολιτική δύναμη δεν μπορεί να απεγκλωβιστεί από την ουτοπία του κρατισμού. Σε δυο μήνες δεν θα υπάρχουν έσοδα ούτε για την μισθοδοσία των ΔΥ και παρόλα αυτά τίποτα δεν αλλάζει - μπλοκαρισμένα όλα. Τα υπόλοιπα του άρθρου φυσικά και δεν είναι πλήρη αλλά μένω στο ερώτημα: χρειάζεται μια Θάτσερ, μια στάση πληρωμών στο Δημόσιο, μια κατάρρευση των εσόδων, ένας Μιχαλολιάκος κυβέρνηση για να ξυπνήσουμε; Τι θα γίνει τον Ιούλιο ή τον Σεπτέμβριο αφού άλλα δανεικά δεν υπάρχουν; Τι άλλο χρειάζεται για να καταλάβουμε ότι το κράτος δεν παράγει προστιθέμενη αξία ούτε πλούτο και να σώσουμε τις επιχειρήσεις που κλείνουν όλες; Οι μικρές γιατί μεγάλες δεν υπάρχουν πια ή έφυγαν; Πόσο ακόμη θα κρατήσει η ουτοπία του κράτους τροφού (με φόρους και δανεικά...);

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Όσο για την "φιλελεύθερη στρουθοκάμηλο" με ξεπερνά αυτό ζήτημα - οι λέξεις έχουν χάσει πια την ακρίβεια, την οξύτητα και την σημασία τους. Έρχονται από άλλες εποχές και δεν αναπαριστούν την πραγματικότητα. Με το "αριστερή στρουθοκάμηλος" αυτό ήθελα να δείξω - ότι το αριστερός ή το φιλελεύθερος πια δεν σημαίνει πολλά - η ουσία σημαίνει,

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Το κράτος δεν παρήγαγε ποτέ, ούτε θα παράξει προστιθέμενη αξία. Διαχρονικά και παγκόσμια.
    Παράγουν όμως οι ιδιώτες. Παράγουν και προστιθέμενη αξία και υπεραξία και ξεπληρώνουν την ισχνή αμοιβή με αίμα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ταυτίζεις τους ιδιώτες με τους παράνομους - άρα στην νομιμότητά σου δεν υπάρχουν ιδιώτες, ούτε παραγωγή προστιθέμενης αξίας, ούτε υπεραξίας. Φαντάζομαι επιτρέπεις το θαύμα...

      Διαγραφή
  5. Δεν χρειαζόμαστε καμία Μάργκαρετ Θάτσερ. Οι χοροί στους δρόμους και τα ding-dong the witch is dead από μεγάλη μερίδα του κόσμου (τό έζησα στη Βρετανία όταν σπούδαζα σε μία περιοχή με κάποτε κραταιό εξορυκτικό τομέα) φανερώνει ότι ήταν μία πολιτικός που δίχασε τη Βρετανία. Και όχι δεν έχουμε ανάγκη μία διχαστική (devisive την περιέγραψε σε μια νεκρολογία το BBC) πολιτική φυσιογνωμία. Το να σπάμε αβγά δεν έχει νόημα αν φάμε τσόφλια και όχι ομελέτα. Και στην περίπτωσή μας μία διχαστική πολιτική φυσιογνωμία θα απονομιμοποιήσει ό,τι έχει απομείνει στην πολιτική ηγεσία (δεν είμαστε αυτοδιαχειριζόμενη κατάληψη αλλά "κράτος" άρα τη χρειαζόμαστε) και απλά θα μάς διαλύσει. Οι μεταρρυθμίσεις θα έρθουν σχετικά σιγά. Χρειάζεται μια ηγεσία να τραβά το κάρο, να δείχνει κατεύθυνση αλλά όχι να κινείται ερήμην του λαού.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Tαχείες μεταρρυθμίσεις, ταχύς θάνατος, διαλιέχτε!
      Παν μέτρον άριστον.

      Διαγραφή

Θέλετε να βάλετε ενεργό link στο σχόλιό σας; BlogU