Παρασκευή 19 Ιουλίου 2013

Επίσκεψη Σόιμπλε, συλλογική μνήμη και φαντασία

της Σώτης Τριανταφύλλου*
Ο κ. Σόιμπλε είναι χολερική προσωπικότητα που εμφανίζει μια σειρά νοσηρών χαρακτηριστικών –ισχυρογνωμοσύνη, αδυναμία παραδοχής λαθών, παντελή έλλειψη χιούμορ, μικροψυχία, εγωπάθεια–, παραμένει όμως υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας με την οποία διατηρούμε ετεροβαρείς οικονομικές και πολιτικές σχέσεις. Άλλωστε, δεν ήρθε στην Ελλάδα για μας, ήρθε για να καθησυχάσει τους ψηφοφόρους του επιμένοντας ότι η διαρκής λιτότητα που προτείνει έχει θετικά αποτελέσματα. Δεν έχει, όλοι το ξέρουμε, αλλά ο κ. Σόιμπλε βρίσκεται, προς το παρόν, σε θέση ισχύος: στις διπλωματικές σχέσεις είναι απαραίτητο η θέση ισχύος να λαμβάνεται υπόψη. (Elementary, my dear Watson, elementary)
Κανείς δεν μας ζητεί να συμπαθήσουμε τον κ. Σόιμπλε, όμως η απέχθεια που μας προκαλεί δεν οφείλεται τόσο στη θλιβερή δημόσια εικόνα του όσο στο ότι ενσαρκώνει την καταστροφή που υπέστη η Ελλάδα (και ο κόσμος) στον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Το μίσος εναντίον των Γερμανών αναβιώνει με θριαμβευτικά χρώματα ενώ η ιστορία μοιάζει να επαναλαμβάνεται. Οι Γερμανοί, ιδιαίτερα οι Γερμανοί σαν τον κ. Σόιμπλε, οξύνουν τις εθνικιστικές αντιδράσεις και την πολιτική εκείνη συμπεριφορά που απομακρύνεται από τον γερμανικό χαρακτήρα ή από τον μύθο του: από την νομιμοφροσύνη και την τυπικότητα, την εργασιομανία και τον τιμωρητικό προτεσταντισμό. Με λίγα λόγια, καθώς οι Γερμανοί μάς πιέζουν να τους μοιάσουμε, διατυπώνουμε όλο και πιο θεαματικά τις αγεφύρωτες διαφορές μας – ιστορικές και ιδιοσυγκρασιακές.
Η γερμανική πίεση καταλήγει σε εθνικιστική οπισθοδρόμηση στην οποία συγκλίνουν η άκρα δεξιά και η άκρα αριστερά.
Μεταξύ άλλων καταστροφών, ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος ανέκοψε τη βιομηχανική ανάπτυξη στην Ελλάδα – και ο εμφύλιος πόλεμος έδωσε τη χαριστική βολή. Ως περιφερειακή χώρα με μεταποιητική δευτερογενή παραγωγή και διοίκηση τριτοκοσμικού τύπου, η Ελλάδα δεν ανήκε στη γεωγραφική περιοχή που η Γερμανία θεωρούσε «ζωτικό χώρο»: γι’ αυτό, ο τρόπος με τον οποίον την εκμεταλλεύτηκε ήταν αντιπαραγωγικός· επρόκειτο για μια μορφή πλιάτσικου. Όπως γράφει ο Μαρκ Μαζάουερ στο βιβλίο του «Σκοτεινή ήπειρος, ο ευρωπαϊκός εικοστός αιώνας», ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος διέλυσε την ελληνική οικονομία, ενώ ο θαλάσσιος αποκλεισμός της ηπειρωτικής Ευρώπης (που εμπόδιζε την εισαγωγή τροφίμων), η επίταξη των μέσων μεταφοράς, οι ελλείψεις στα καύσιμα, οι βλάβες στο ήδη λειψό οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο και ο διοικητικός κατακερματισμός κατέληξαν στον λιμό του 1941-42, δηλαδή σε ένα από τα εγκλήματα εναντίον της ανθρωπότητας τα οποία βαραίνουν τη Γερμανία. Οι Γερμανοί αδιαφορούσαν για την επισιτική κρίση της χώρας ενώ, παραλλήλως, εισήγαγαν μεγάλες ποσότητες γεωργικών προϊόντων σε εξευτελιστικές τιμές. Πολλοί βρίσκουν ομοιότητες με τη σημερινή κατάσταση: οι Γερμανοί αδιαφορούν, οι Γερμανοί συντελούν στην εξαθλίωση, οι Γερμανοί –ιδιαίτερα σαν τον κ. Σόιμπλε: χριστιανοδημοκράτες λουθηρανοί– εξασκούν τρομοκρατία μολονότι δηλώνουν εχθροί της τρομοκρατίας. Ο κ. Σόιμπλε, που ...
γεννήθηκε το 1942, βρίσκεται πολύ κοντά στα γεγονότα και στην νοοτροπία της ναζιστικής Γερμανίας: έχει δεχθεί την ανατροφή που δημιούργησε τον ναζιστικό όχλο. Αναρωτιέμαι ωστόσο αν, ως Έλληνες, έχουμε ηθικό πλεονέκτημα: το 15% των Ελλήνων παρασύρεται σήμερα από εθνικοσοσιαλιστικές ομάδες, ενώ ένα άλλο 15% από σοσιαλφασιστικές. Δεν είναι λίγοι όσοι ταλαντεύονται ανάμεσα σ’ αυτές τις δύο διαστροφές.
Επιστρέφω στον πόλεμο. Με την πολιτική τους οι κατοχικές γερμανικές δυνάμεις υπονόμευσαν την εξουσία τους: η ελληνική οικονομία κατέρρευσε, η απόδοση των εργαζομένων στα εργοστάσια μειώθηκε κατά 50% και ακολούθησε διοικητικό χάος. Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, οι Γερμανοί επέβαλαν εξωφρενικά έξοδα κατοχής που, στην Ελλάδα, ήταν πολύ μεγαλύτερα απ’ ό,τι σε κάθε άλλη κατεχόμενη χώρα. Το 1941-42 η Ελλάδα κατέβαλε ποσά που αντιστοιχούσαν στο 113% του ετήσιου εθνικού εισοδήματος, ενώ, την ίδια περίοδο, πλουσιότερες χώρες όπως η Ολλανδία, το Βέλγιο και η Νορβηγία κατέβαλαν σντιστοίχως το 18%, το 24% και το 69% του ετήσιου εθνικού εισοδήματός τους. Εξαιτίας της συρρίκνωσης της βιομηχανικής και βιοτεχνικής παραγωγής, οι τιμές των βασικών προϊόντων αυξήθηκαν σε πρωτοφανή επίπεδα με αποτέλεσμα, εκτός από τον πληθωρισμό, την ανάπτυξη μιας ογκώδους μαύρης αγοράς.
Οι γερμανικές δυνάμεις κατοχής ενθάρρυναν δοσίλογους και μαυραγορίτες: έτσι, δημιουργήθηκαν προνομιούχα κοινωνικά στρώματα –ψευτονεόπλουτοι– που ενεπλάκησαν σε παράνομα δίκτυα πώλησης προϊόντων από μαγειρικό λίπος μέχρι τσιγάρα. Η παρανομία έγινε μέρος της συλλογικής συμπεριφοράς η οποία επηρεαζόταν ήδη από την αμφισβήτηση του κράτους, των θεσμών και των νόμων και αποτελούσε κληρονομιά της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Το γεγονός ότι πολλοί Έλληνες, κυρίως προερχόμενοι από τη βασιλόφρονα δεξιά, συνεργάστηκαν με τους Γερμανούς βάθυνε τις εμφύλιες αντιθέσεις ενώ, παραλλήλως, εξοικείωσε τους Έλληνες με την παρανομία. Ιδιαίτερα οι κάτοικοι των αστικών κέντρων προσαρμόστηκαν σε μια καθημερινότητα όπου δεν υπήρχε κρατικός μηχανισμός και όπου οι νόμοι είχαν καταλυθεί. Οι Έλληνες επέστρεψαν στην νοοτροπία του Καραγκιόζη, στο σύστημα επιβίωσης έξω από τα όρια του νόμου.
Κοντολογίς, όπως ήταν φυσικό, ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος δεν προκάλεσε μόνο μαζική πείνα και τεράστιες απώλειες μαχομένων και αμάχων, υλικές καταστροφές και ερείπια. Κυρίως προκάλεσε διχασμό στους Έλληνες –ο οποίος κατέληξε στον εμφύλιο πόλεμο–, καθώς και έκνομες στρατηγικές επιβίωσης: ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος ήταν μια ευκαιρία να αναδυθούν τα χειρότερα ένστικτα και να τροφοδοτηθούν σκοταδιστικά οράματα, κοινωνικές δυστοπίες. Στη συνέχεια, μετά το τέλος του πολέμου, η Γερμανία δεν πλήρωσε τις αποζημιώσεις ως όφειλε: οι ελληνικές διοικήσεις απεδείχθησαν αδύναμες και συμπλεγματικές έναντι όλων των ξένων ηγεσιών – η ελληνική διπλωματία ήταν αναποτελεσματική. Επιπλέον, η γερμανική «συνέπεια» απεδείχθη χονδροειδές ψέμα: τι λογής «συνέπεια» ενέχει η μιλιταριστική επιθετικότητα, ο πολεμικός επεκτατισμός και η μη ανάληψη των ευθυνών μιας ιστορικής ήττας;
Χρησιμοποιώντας την ιστορία σαν κυανοτυπία, οι ελληνικές ηγεσίες υποδέχονται τον κ. Σόιμπλε τον οποίον, παραδόξως, δεν φαίνεται να βαραίνει καμιά ενοχή για τον ρόλο των Γερμανών στην Ευρώπη. 
Οι Γερμανοί σήμερα προσπαθούν να εκγερμανίσουν όλες τις ευρωπαϊκές χώρες ενώ, πιθανότατα, θα έπρεπε να εξευρωπαϊστούν οι ίδιοι. Υπάρχουν πολλά ανοιχτά ζητήματα που σχετίζονται με την πρόσφατη ιστορία, με τους συσχετισμούς δυνάμεων στην Ευρώπη και με τον διεστραμμένο τρόπο ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας: το ζήτημα στο παρόν δεν είναι πόσο δυνατά θα ουρλιάξουμε καταγγέλλοντας, οψίμως, όσα έχουμε υποφέρει από τους Γερμανούς, αλλά πώς θα κατανοήσουμε γιατί δεν συνήλθαμε ποτέ από την καταστροφή του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου· τι κάναμε λάθος, τι δεν κάναμε καθόλου, τι μπορούμε να διαπραγματευτούμε τώρα, τι πρέπει να αποδεχτούμε, τι πρέπει να απορρίψουμε.

8 σχόλια:

  1. Συγνώμη αλλά τέτοιο αντιγερμανικό μένος αγγίζει τα όρια του Κολλάτου. Το στοιχείο της πρόκλησης μπορεί να βοηθάει καλλιτέχνες (και λογοτέχνες) να κάνουν τη φιγούρα τους, αλλά δεν ενδείκνυται για πολιτική ανάλυση αξιώσεων.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Το κείμενο Στράτο είναι οργισμένο - αλλά πες μου: τι από αυτά που λέει είναι ψέμα; Μπορούμε ίσως να διαφωνήσουμε για τις κρίσεις για τον χαρακτήρα του Σόϊμπλε, οκ αλλά τα υπόλοιπα;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. stratos

    Μια χαρα τα γραφει και τεκμηριωμενα. Προσωπικα θα τα εγραψα με μεγαλυτερη οξυτητα.Αν θελεις προχωρα εσυ στην συσφιξη των ελληνογερμανικων σχεσεων, με το δεδομενο οτι η βαρβαρη αυτη χωρα συμπεριφερθηκε εγκληματικα απεναντι στην Ελλαδα και τον Ελληνικο λαο, απο το 1941.

    " Ερωτηθείς ο κ. Σόιμπλε για το θέμα του υποχρεωτικού κατοχικού δανείου, μίλησε μεν «για συνεχιζόμενη ευθύνη για τη μεγαλύτερη κρίση στην ευρωπαϊκή ιστορία με τη δικτατορία των ναζί του Χίτλερ», όμως, έσπευσε να προσθέσει ότι «πρέπει να δούμε τι ακριβώς έγινε στην Ελλάδα. Αλλά, αυτό είναι τελείως διαφορετικό με το θέμα των επανορθώσεων που έχει ρυθμιστεί με τη συνθήκη του Λονδίνου. Με αυτό συμφώνησε και η Ελλάδα μετά την πτώση του τείχους του Βερολίνου»."

    http://www.enet.gr/?i=news.el.politikh&id=375402

    Αφωτιστος Φιλελλλην

    ΥΓ Η Ελλας, χωρα του απροσδιοριστου και η Γερμανια του υπερκαθορισμενου.Πως να εχουν σχεσεις εαν δεν φυγουν απο τα 2 αυτα ακρα;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Πες τα γιατί κάποιοι νομίζουν ότι οι λαοί διαφορόποιούνται μέσα στο χρόνο και μεταξύ τους. Οι γερμανοί είναι οι ίδιοι πάντα και πάντοτε. Ο Χίτλερ και ο Σόιμπλε, ο Μπεκενπάουερ και ο Μπρέχτ, ο Μαρξ και ο Νίτσε. Πάντα το ίδιο ήταν, είναι και θα είναι. Αναδρομικά και εις το μέλλον βάρβαη σαν χώρα.

      Και χτυπάνε την Ελλάδα και τον Ελληνικό λαό διαχρονικά. Που όλος ο λαός είναι το ίδιο, ήταν και θα είναι. Όλοι μας και στο βάθος του χρόνου, ο Περικλής και ο Δεληγιάννης, ο Ιουστινιανός και ο Κατσιφάρας, ο Βασίλειος ο Βουλγαροκτόνος και ο Μάρκος Σεφερλής, Η Γιάννα Αγγελοπούλου και ο Σπύρος Χαλβατζής, οι γερμανοτσολιάδες και οι ελασίτες, όλοι Έλληνες και πολιτισμένοι που υποφέρουν από τους διαχρονικούς ναζί.

      Διαγραφή
    2. ΠΩΣ ΞΕΠΕΡΑΣΤΗΚΕ Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ (ΜΑΣ;) –PLAN B

      (Σχεδίασμα αφηγηματικού δοκιμίου)
      Επικαιρο Αποσπασμα

      Στη μνήμη Αποστόλου Σάντα, 5-5-2011

      Alfred Döblin (συγγραφεύς και ψυχίατρος), Berlin Alexanderplatz, (1929), Πρόλογος “Το επάγγελμα του γιατρού μου έδωσε μια ευκαιρία να γνωρίσω πολλούς κακοποιούς, από δω άντλησα ορισμένα ενδιαφέροντα -και άξια να ειπωθούν- πράγματα. Κι όταν συναντούσα αυτούς τους ανθρώπους και πολλούς όμοιούς τους έξω, έβλεπα …, την κοινωνία μας, από ένα πολύ ιδιόμορφο πρίσμα : ….πως δεν υπάρχουν σαφώς καθορισμένα όρια ανάμεσα σ’ αυτούς που είναι εγκληματίες και σ’ αυτούς που δεν είναι, πως σε όλα τα δυνατά επίπεδα η κοινωνία ή καλύτερα αυτό που εγώ έβλεπα, ήταν ζυμωμένη με το έγκλημα…”

      “….Η συνέχεια είναι γνωστή: ήττα για το γερμανικό έθνος, νεκρούς το 10,0% περίπου του πληθυσμού της (5,5 εκατ. στρατιωτικούς και ανεξακρίβωτο πλήθος αμάχων από 1,1, έως 3, 1 εκατ.) και τραυματίες, καταστροφές πόλεων και υποδομών, πείνα, εξαθλίωση, εσωτερική προσφυγιά, αλλά και ψυχικό τραύμα. Διαίρεση : Δυτική και Ανατολική Γερμανία. Δυτικό και Ανατολικό Βερολίνο -Τείχος. Ψυχρός πόλεμος. Μυστικές υπηρεσίες χωρών ΝΑΤΟ, KGB και Stasi.

      Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, πολλοί Γερμανοί ήταν πολύ δύσκολο να αντιμετωπίσουν τις ενοχές τους (αβάστακτο μαρτύριο γι ‘αυτούς), για την εγκληματική δράση των υπηκόων του Τρίτου Ράιχ-συγγενών τους, και να αρχίσουν την ανοικοδόμηση της χώρας τους, καθώς και την ανάκτηση της ταυτότητά τους,. Μη μπορώντας να ξεπεράσουν την βιωμένη πραγματικότητα, δημιούργησαν μηχανισμούς απώθησης του “γερμανικού τραύματος ” με την απάθεια, την αυτοαναισθητοποίηση και την σιωπή,

      Στις προϋποθέσεις που οδήγησαν στην επιτυχία του γερμανικού οικονομικού θαύματος, δεν περιλαμβάνονται μόνον οι τεράστιες επενδύσεις του σχεδίου Marshal, η έκρηξη του ψυχρού πολέμου και η αχρήστευση των απαρχαιωμένων βιομηχανικών εγκαταστάσεων από τα σμήνη των συμμαχικών βομβαρδιστικών, αλλά και το τυφλό εργασιακό ήθος που είχε καλλιεργηθεί από το ολοκληρωτικό καθεστώς, η ικανότητα αυτοσχεδιασμού της οικονομίας υπό απειλή και ο έμπειρος χειρισμός του αλλοδαπού εργατικού δυναμικού (στο οποίο συμμετείχαν και αρκετές εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες). Καταλυτική επίδραση είχε όμως, η εθνική σιωπή, το κρυφό μυστικό ότι η μεταπολεμική Γερμανία θεμελιώθηκε πάνω στα καταπλακωμένα πτώματα των βομβαρδισμών, που ενίσχυσε και ενισχύει ακόμη τους δεσμούς των πολιτών της...

      Αφωτιστος Φιλελλλην

      (συνεχιζεται)

      Διαγραφή
    3. VΙ. Η γερμανική λογοτεχνία της απώθησης και της σιωπής (Η απάθεια και η αυτοαναισθητοποίηση υποδεικνύει προηγμένο μηχανισμό απώθησης του μεταπολεμικού γερμανικού τραύματος)

      “…. η κατάθλιψη αλλάζει τον τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς, άρα και τον τρόπο αυτοέκφρασης. Κινούμενος από το ένστικτο της αυτοσυντηρήσεως και προσπαθώντας να βρει λύση, ο άνθρωπος εμβαθύνει τα υπαρξιακά ζητήματα. Δημιουργεί έργα τέχνης επιθυμώντας να εκφραστεί και να ξεπεράσει την πραγματικότητα, με την οποία δεν μπορεί να εξοικειωθεί και συμβιβαστεί, να στείλει ένα μήνυμα στους συνανθρώπους του, να στρέψει την προσοχή τους στα επίκαιρα προβλήματα που μπορούν να λυθούν μόνο με κοινή προσπάθεια και συνεννόηση. Αυτή είναι η βάση του υπαρξισμού στην… τέχνη.”

      Για τους Γερμανούς (και τους Aυστριακούς), τα πράγματα έμοιαζαν ακόμα χειρότερα [14]. Τα φαντάσματα του ναζισμού κατατρύχουν έως σήμερα νεώτερους συγγραφείς … ο μετέπειτα νομπελίστας Xάινριχ Mπελ, βετεράνος του πολέμου…, μίλησε τόσο για τη φρίκη του μετώπου όσο και για την καθολική κρίση της Γερμανίας…

      “Μια από τις πλέον αποσιωπημένες και σκοτεινές πτυχές της ιστορίας - τις καταστροφές που υπέστησαν οι ίδιοι οι Γερμανοί- εξετάζει στα δοκίμια του ο W. G. Sebαl με τίτλο η φυσική ιστορία της καταστροφής (“Αεροπορικοί βομβαρδισμοί και λογοτεχνία (Luftkrieg und Literatur)”), όπου με «ασύγκριτη τόλμη και πνευματική ενάργεια ο σπουδαίος Γερμανός συγγραφεας απασχολείται με την ατομική και συλλογική μνήμη (η μάλλον την απώθηση της) , το τραύμα του β’ παγκοσμίου πολέμου και τις επιπτώσεις τους στο γερμανικό λαό. “Η ασύγκριτη εθνική ταπείνωση ….ουδέποτε διατυπώθηκε με λόγια.”

      “…η ένδοξη πολεμική και μεταπολεμική εποποιια της Γερμανίας…. παραμένει ανιστόρητη, συνδέεται με αυτή μας την ανικανότητα …να αντιμετωπίσουμε το βάρος της απόλυτης ενδεχομενικοτητας (η συνειδητοποίηση και αποδοχή της πιθανότητας πραγματοποίησης ή μη ενός κοινωνικού συμβάντος εκ πρώτης όψεως ακατόρθωτου) γεννημένης από την βαθιά εμμονή μας για ευταξία.”

      Το βασικό ερώτημα του είναι: γιατί κράτησαν οι Γερμανοί σαν εφτασφράγιστο μυστικό τις τρομακτικές καταστροφές τους από τους βομβαρδισμούς των Συμμάχων το 1943-1945; Γιατί τόσο επίμονα αποσιώπησαν ότι η μεταπολεμική Γερμανία θεμελιώθηκε πάνω στα καταπλακωμένα πτώματα των βομβαρδισμών; Ποια βαθύτερη ανάγκη τούς έκανε να θάψουν για πολλές δεκαετίες στη σιωπή της Ιστορίας και της λογοτεχνίας, το γεγονός ότι σ΄ αυτούς τους βομβαρδισμούς, στους οποίους οι Βρετανοί έριξαν ένα εκατομμύριο τόνους βόμβες πάνω από την εχθρική επικράτεια, καταστράφηκαν τριάμισι εκατομμύρια κατοικίες, και ότι 131 πόλεις - ανάμεσά τους το Αμβούργο, η Κολωνία, η Νυρεμβέργη, η Δρέσδη- μετατράπηκαν σε σωρούς ερειπίων;

      Οι κάτοικοι αυτών των πόλεων, σύμφωνα με τις λιγοστές μαρτυρίες της εποχής, έδειχναν απόλυτη απάθεια κυκλοφορώντας στα ερείπια, έχοντας περιέλθει σε κατάσταση τροφοσυλλέκτη και τρωγλοδύτη. Άλλοι τριγύριζαν πρόσφυγες από τη μια στην άλλη πόλη της Γερμανίας. Οι πρόσφυγες μόνο από το Αμβούργο ήταν 1.250.000 και οι συνθήκες αυτές για πολλούς κράτησαν τρία χρόνια. «Η βουβή ατμόσφαιρα», γράφει ο Ζέμπαλντ, «η εσωστρέφεια, η αποφυγή του βλέμματος των ανθρώπων που ζούσαν στα χαλάσματα, συγκλόνιζε τους επισκέπτες. «(…)Οι Γερμανοί, αυτοί που είχαν βαλθεί να αποκαθάρουν και να εξυγιάνουν ολόκληρη την Ευρώπη, αναγκάζονταν τώρα να συνειδητοποιήσουν ότι οι ίδιοι ήταν στην πραγματικότητα έθνος ποντικών».

      Η σιωπή των συγγραφέων : Φυσικά, αυτή η απάθεια και η αυτοαναισθητοποίηση δείχνει έναν προηγμένο μηχανισμό απώθησης. Το ίδιο –άλλωστε- αποδεικνύει και η σιωπή των συγγραφέων. Ο Ζέμπαλντ μελέτησε τη συγγραφική παραγωγή Γερμανών λογοτεχνών και ιστορικών των πρώτων χρόνων μετά τον πόλεμο, και κατέληξε ότι η εντυπωσιακή ανεπάρκεια των αφηγήσεων δείχνει την αναγωγή του φαινομένου σε ταμπού. Οι ελάχιστοι που έγραψαν, όπως ο Κάσακ, ο Χανς Έριχ Νόσακ και ο διάσημος νομικός, συγγραφέας και σκηνοθέτης Αλεξάντερ Κλούγκε, αποτελούσαν εξαίρεση. Το μυθιστόρημα «Ο άγγελος σιωπούσε» που έγραψε ο νεαρός τότε Χάινριχ Μπελ, ακατάλληλο για το αναγνωστικό κοινό της εποχής, δημοσιεύθηκε μόλις το 1992.

      (συνεχιζεται)

      Διαγραφή
    4. Όμως, και σ΄ αυτά τα λιγοστά βιβλία, παρατηρεί ο Ζέμπαλντ, οι συγγραφείς μοιάζουν να καταφεύγουν σε τυποποιημένες εξπρεσιονιστικές εικόνες τύπου Φριτς Λανγκ, σε ανατολικά φιλοσοφήματα και θεωρίες μετενσάρκωσης, σε συμβολισμούς και αλληγορίες, χρήζοντας τον εαυτό τους θεματοφύλακα των αληθινών αξιών και προβάλλοντας μια πνευματική ελίτ «εσωτερικών εξορίστων», κρατώντας δηλαδή μια στάση που δεν βρίσκεται μακριά από τη φασιστική σκέψη. Διαβάζοντας τα κείμενα αυτά, παρατηρεί ο Ζέμπαλντ, έχει κανείς την εντύπωση ότι οι Γερμανοί δέχτηκαν τις θεόρατες φλόγες που τύλιξαν τις πόλεις τους, σαν δίκαιη τιμωρία για ένα κράτος, που είχε δολοφονήσει ή είχε εκμεταλλευτεί μέχρι θανάτου, εκατομμύρια ανθρώπων. … στη στάση αυτή αναγνωρίζουμε το μυθολογικό σχήμα θάνατος- ανάσταση, που επιτρέπει στους γράφοντες τη λυτρωτική σκέψη ότι η Γερμανία θα αναγεννηθεί μέσα από τα ερείπια- πράγμα που άλλωστε συνέβη.

      “Το έργο τους…χαρακτηρίζεται από ανεπαρκή η εσφαλμένη συνείδηση των γεγονότων … σε μια ηθικά πέρα ως πέρα στιγματισμένη κοινωνία.” “Ο ολοκληρωτικός όλεθρος δεν παρουσιάζεται ,…, ως η φρικτή κατάληξη μιας συλλογικής διαστροφής, αλλά μάλλον ως το πρώτο σκαλοπάτι προς την λαμπρή ανοικοδόμηση.”
      Και ασφαλώς, …πως να κατηγορήσει τους Βρετανούς για την καταστροφική στρατηγική τους, αφού ο Χίτλερ ήταν εκείνος που … έθεσε πρώτος σε εφαρμογή τους σφοδρούς βομβαρδισμούς εναντίον αμάχων στην Γκερνίκα, τη Βαρσοβία, το Βελιγράδι και το Στάλινγκραντ (Αύγουστος 1942 βομβαρδισμός με 1.200 γερμανικά αεροπλάνα). Κατά τον Ζέμπαλντ, η ανάνηψη στη γερμανική λογοτεχνία ήρθε με μια στροφή προς την τεκμηρίωση και τη λογοτεχνία του ντοκουμέντου….»

      Κοινωνική αμνησία: η περίπτωση της Αυστρίας «Τόμας Μπέρνχαρντ, Αφανισμός: Η σιωπή του λαού μας γι’ αυτά τα … μυριάδες εγκλήματα είναι το μεγαλύτερο από όλα αυτά τα εγκλήματα, έλεγα στις αδελφές μου. Η σιωπή αυτού του λαού είναι το πιο ανησυχητικό, έλεγα. Η σιωπή αυτού του λαού είναι το πιο φοβερό, η σιωπή αυτή είναι ακόμα πιο φοβερή από το ίδιο το έγκλημα.»”

      VΙΙ. Η ψυχιατρική παρέχει τα ερμηνευτικά εργαλεία για τον γερμανικό μεσοπόλεμο;

      Τέλος, προσπαθώντας να απαντήσει στο πάντα φλέγον ερώτημα «πώς συνέβησαν όλα αυτά;», ο Ζεμπάλντ διερευνά και εντοπίζει όλους εκείνους τους παράγοντες που συνέτειναν στην εξαχρείωση των Γερμανών: την εσωστρέφεια και τον περιορισμό των συναισθημάτων εντός της οικογένειας, τις ανδρικές αδελφότητες με τυφλή αφοσίωση σε έναν αρχηγό, τις ομάδες ελίτ από κατώτερα στρώματα, όπως τα SS, που αντικατέστησαν την ελίτ της κληρονομικής αριστοκρατίας. Ανάγει το παραληρηματικό όραμα της καταστροφής και τις πρακτικές των ομαδικών εξοντώσεων και των βασανιστηρίων, σε αποτέλεσμα της επιθυμίας για ολοκληρωτική κυριαρχία στον άλλον, για εξουσία πάνω στο πνεύμα και τη σάρκα του και σε όργιο αχαλίνωτης αυτοεκτόνωσης.

      Αίτια : Ανωριμότητα, νευρώσεις, μεγαλομανία, θεωρίες συνομωσίας αόρατων εχθρών, κίνδυνοι διάλυσης έθνους, αλυτρωτισμός, πανγερμανισμός, η εκλεκτή φυλή, παρεμπόδιση κατάκτησης όλων αυτών που δικαιούνταν, βαθιά εμμονή για ευταξία.

      Συνέπειες: Ματαίωση μεγαλεπήβολων προσδοκιών, εξαχρείωση, συναισθηματική αναπηρία, ανδρικές αδελφότητες-μεσσιανισμός, (κρυπτο) ομοφυλοφιλία, επιθυμία για ολοκληρωτική κυριαρχία.

      Διαγραφή
  4. Μιας και το αναδημοσιεύσατε μεταφέρω κι εδώ το σχόλιο που έκανα στην Athensvoice:

    Πριν μερικές εβδομάδες η “κακιά” κι “απαίσια” κυρία Μέρκελ έθεσε το εξής ερώτημα:
    “Σήμερα η Ευρώπη αντιπροσωπεύει το 7% του παγκόσμιου πληθυσμού και το 25% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Το 2050 τα δυο αυτά ποσοστά πόσο και προς ποια κατεύθυνση θα έχουν μεταβληθεί;”

    Θέτοντας το σωστό ερώτημα έχουμε και το 50% της σωστής απάντησης.

    Πως θα καταφέρει η Ευρώπη να αμυνθεί απέναντι στην άνοδο της Ασίας?

    Σήμερα η Γερμανία και γενικά η κεντρική και βόρεια Ευρώπη έχουν μια αξιοθαύμαστη τεχνολογική και βιομηχανική υποδομή την οποία θα πρέπει να υπερασπίσουνε πάση θυσία αν θέλουν η Ευρώπη να διατηρήσει το αποτύπωμα της στον παγκόσμιο πολιτισμικό, οικονομικό, επιστημονικό, τεχνολογικό χάρτη.

    Πως θα το καταφέρει αυτό η Ευρώπη? Με δανεικά και πληθωριστικό χρήμα; (Όπως προβάλλει η δική μας χώρα τσίχλα?) ή με λιτότητα και βελτίωση της ανταγωνιστικότητας?
    Σας υπενθυμίζω ότι ένας από τους ΚΥΡΙΟΥΣ συντελεστές που καθορίζουν την ανταγωνιστικότητα μιας οικονομίας είναι ο πληθωρισμός. Επίσης για να μπορέσει η Γερμανία να προσαρμοστεί στην νέα οικονομική πραγματικότητα, πάγωσε της αυξήσεις στους μισθούς των Γερμανών εργαζομένων για δέκα χρόνια!

    Δυστυχώς ΔΕΝ υπάρχει εύκολη λύση. Η λιτότητα και βελτίωση της ανταγωνιστικότητας είναι μονόδρομος. Κατά κάποιο τρόπο θα πρέπει να “Κινεζοποιηθούμε” όλοι μας. Μέχρι η δική μας “κάθοδος” να συναντηθεί κάπου με την Ασιατική “άνοδο” σε ένα σημείο ισορροπίας.

    Υ.Γ.
    Το παρόν κείμενο το έγραψα ως απάντηση – προβληματισμό στην παράγραφο που αναφέρεται τον “εκγερμανίσμο” της Ευρώπης. Δεν είναι μόνο η Γερμανία που προσπαθεί να “εκγερμανίσει” την Ευρώπη. Κι άλλες μικρότερες, κυρίως προτεσταντικές, χώρες μοιράζονται τον ίδιο προβληματισμό, απλά η Γερμανία διακρίνεται λόγο μεγέθους.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Θέλετε να βάλετε ενεργό link στο σχόλιό σας; BlogU