Σάββατο 31 Αυγούστου 2013

"Δημιουργική καταστροφή";


του Κώστα Καραλή*
Οι πρόσφατες δηλώσεις του γενικού γραμματέα Δημοσίων Εσόδων, ότι "καλύτερα να κλείσουν επιχειρήσεις που οφείλουν και δημιουργούν ελλείμματα, παρά να παραμείνουν ανοιχτές και να συνεχίσουν να παράγουν ελλείμματα στο κράτος, στα ασφαλιστικά ταμεία και τους εργαζομένους τους" φαίνεται (σε πρώτη ανάγνωση) να στηρίζονται σε ισχυρά επιχειρήματα. Πράγματι, θεωρείται κοινός τόπος στην οικονομική θεωρία πως η επιμονή σε μονάδες με ελλειμματική λειτουργία αποτελεί κακή κατανομή πόρων, ενώ το κλείσιμό τους επιτρέπει τη χρησιμοποίησή τους σε αποδοτικότερες δραστηριότητες, που οδηγεί σε αύξηση του προϊόντος.
Τα επιχειρήματα αυτά αποτελούν απόηχο της θεωρίας της "δημιουργικής καταστροφής" του αυστριακού οικονομολόγου Γιόζεφ Σουμπέτερ, μόνο που λίγο πιο προσεκτική ανάλυση δείχνει ότι δεν έχουν καμία σχέση.

Η δημιουργική καταστροφή στην οποία αναφέρεται ο Σουμπέτερ είναι αποτέλεσμα της τεχνολογικής προόδου, η οποία, με τη δημιουργία αποδοτικότερης τεχνολογίας, ή νέων καλύτερων (με όποια κριτήρια) προϊόντων, απαξιώνει παραγωγικές μονάδες που λειτουργούν με παλιότερη τεχνολογία, χωρίς αυτές να έχουν στην πραγματικότητα κάποιο άλλο εσωτερικό πρόβλημα. 
Απλά είναι η ανταγωνιστική διαδικασία η οποία μπορεί να οδηγήσει στο κλείσιμο εκείνες τις επιχειρήσεις που δεν παρακολουθούν τις εξελίξεις. 
Ενδεικτικά παραδείγματα (από τα πολυάριθμα που μπορεί να αναφέρει κανείς) είναι σε επίπεδο μονάδων παραγωγής το κλείσιμο των εργοστασίων που παρήγαγαν φωτογραφικά φιλμ και σε γενικότερο επίπεδο τομέων της οικονομίας, η απώλεια του τμήματος της αγοράς που κατείχαν πολλοί Έλληνες πλοιοκτήτες τον 19ο αιώνα, λόγω της εμφάνισης των ατμόπλοιων.
Σε αντίθεση όμως με αυτήν τη διαδικασία, τα ελλείμματα πολλών ελληνικών επιχειρήσεων, οφείλονται στο γεγονός ότι λειτουργούν στην Ελλάδα, δηλαδή υπόκεινται στις οικονομικές συνθήκες που καθορίζονται από το ελληνικό κράτος και την ελληνική οικονομία. 
Τα τελευταία χρόνια οι συνθήκες αυτές περιλαμβάνουν μεγάλους φορολογικούς συντελεστές, πρόσθετες φορολογικές επιβαρύνσεις, αυξημένο κόστος ηλεκτρισμού, μεγάλη δυσκολία τραπεζικού δανεισμού, σε περιβάλλον σημαντικά μειωμένης εσωτερικής ζήτησης χωρίς καμία μείωση ασφαλιστικών εισφορών. 
Επομένως, δεν είναι η τεχνολογία παραγωγής που οδηγεί στα ελλείμματα, αλλά οι παραπάνω παράγοντες και αυτό δείχνει τις ιδιαίτερες δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις στην ελληνική οικονομία. 
Άρα η πολιτική "να κλείσουν οι ελλειμματικές επιχειρήσεις" οδηγεί στην ακόμα μεγαλύτερη συρρίκνωση της ελληνικής οικονομίας, μαζί με ακόμα μεγαλύτερη αύξηση της ανεργίας. 

Θα υπενθυμίσω ότι η ιστορία των προβληματικών επιχειρήσεων τη δεκαετία του '80 είχε τη βάση της σε ανάλογη μυθολογία: Με μοναδικό κριτήριο τη σύγκριση των ιδίων με τα ξένα κεφάλαια των πολλών μεγάλων ελληνικών βιομηχανιών της εποχής, τις έβγαζαν υπερχρεωμένες, αδιαφορώντας για το ότι εκείνη την εποχή η βιομηχανία ουσιαστικά χρηματοδοτούσε το εμπόριο, ελλείψει ενεργού τραπεζικού τομέα. 

Επιπρόσθετα, ενώ στην Ελλάδα, λόγω του πληθωρισμού που ήταν πολύ ψηλότερος από αυτόν της (τότε) ΕΟΚ, το κόστος κεφαλαίου ήταν πολύ μεγαλύτερο για την ελληνική βιομηχανία σε σχέση με αυτήν των άλλων χωρών, το ΠΑΣΟΚ είχε δώσει μια γενναία αύξηση μισθών στον ιδιωτικό τομέα (!) αυξάνοντας υπέρμετρα το κόστος λειτουργίας, με συνιστάμενο αποτέλεσμα την τελική εξαφάνιση μεγάλου μέρους της τότε ελληνικής βιομηχανίας, που ΔΕΝ υστερούσε σε τεχνολογία ή ποιότητα προϊόντος (και τώρα όταν μιλάμε για τη βιομηχανία στην Ελλάδα, εννοούμε τον τουρισμό!).

Βλέπουμε λοιπόν την ιστορία να επαναλαμβάνεται, με το ελληνικό κράτος να είναι αυτό που απαξιώνει ελληνικές επιχειρήσεις με την πολιτική του, αφού τις αναγκάζει να λειτουργούν σε δυσμενέστερες συνθήκες σε σχέση με τον διεθνή ανταγωνισμό, ενώ η ανεργία είναι στα ύψη και η χώρα είναι βυθισμένη στην ύφεση. 
Μπορεί κάποιοι να νομίζουν ότι αρκεί η πάση θυσία επίτευξη των εισπρακτικών στόχων του δημοσίου, επειδή τότε, κάποιο άλλο «αόρατο χέρι» θα οδηγήσει στην ανάπτυξη, όμως η προκαλούμενη καταστροφή (την οποία οι παραπάνω δηλώσεις θεωρούν μάλιστα επιθυμητή) δεν είναι «δημιουργική» με την έννοια της μετάβασης σε ένα ανώτερο παραγωγικό επίπεδο, αλλά δημιουργεί συρρίκνωση της οικονομικής βάσης και αύξηση της ανεργίας. 
Βέβαια, δημιουργία είναι κι αυτό.


* Ο Κωνσταντίνος Καραλής είναι Χημικός Μηχανικός - Οικονομολόγος
* Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο protagon.gr - αναδημοσιεύεται εδώ, με άδεια του συγγραφέα (ΑΣ)

2 σχόλια:

  1. Ευγε Κωστα,

    Αλλος ενας "δικος μας", μηχανικος της κοινης λογικης.

    Αφωτιστος Φιλελλην

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Και ας μην ξεχνατε, οτι παγκοσμιως οι μηχανικοι εργαζονται στην βιομηχανια και δευτερευοντως σ' αυτο που εργαζονται στην Ελλαδα.

    Αφωτιστος Φιλελλην

    ΥΓ Τα πολυτεχνεια μας δεν ειναι εξαγωγικες επιχειρησεις. Φετος εισηχθησαν 4800 πρωτοετεις, ενω περισυ απο τους 3500 αποφοιτους ενεγραφησαν στο ΤΕΕ μολις 2000!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Θέλετε να βάλετε ενεργό link στο σχόλιό σας; BlogU