Κυριακή 31 Μαρτίου 2013

Κυπρος: Iστορία χαμένων καταθέσεων


του Ανδρέα Κούτρα*
Όπως γράφονται αυτές οι γραμμές δεν είναι γνωστό το ακριβές ποσοστό των καταθέσεων που θα δεσμευθούν για την ανακεφαλαιοποίηση της "καλής" τράπεζας. Ήδη τα νούμερα που έχουν διαρρεύσει είναι τρομακτικά (60%).Στην Κύπρο ήδη άρχισε η διαδικασία για την απόδοση ευθυνών για την καταστροφή. Το μόνο σίγουρο είναι πως τα γεγονότα των τελευταίων ημερών έχουν προϊστορία και μάλιστα μακρά.
Πως χάθηκαν τόσα πολλά χρήματα; Ήταν προϊόν κακοδιαχείρισης, άγνοιας επενδυτικών κινδύνων ή εγκληματικής ενέργειας. Το μόνο σίγουρο είναι πως η καταστροφή ούτε απρόσμενη ήταν αλλά ούτε και αναπόφευκτη.

Το ηφαίστειο φούσκωνε για πολλά χρόνια όπως και στην Ελλάδα. Η κατάρρευση στην Κύπρο έχει:

Tρεις χρηματοοικονομικές συνιστώσες.

1. Την ασύμμετρη έκθεση των Κυπριακών τραπεζών σε Ελληνικά ομόλογα (προ PSI ονομαστική αξίας 5,3 δισ.) και νοικοκυριά (22 δισ. σε δάνεια), δηλαδή συνολικά στο 160% του ΑΕΠ.
2. Τα δάνεια των Κυπριακών τραπεζών προς Κύπριους πολίτες (43 δισ. ήτοι 230% του ΑΕΠ)
3. Αλόγιστη δημοσιονομική πολιτική των τελευταίων που εκτόξευσε το δημόσιο χρέος από 45% το 2008 στο 84% το 2012.


Και δύο πολιτικές συνιστώσες

1. Την απαράδεκτη ολιγωρία της κυβέρνησης Χριστόφια να λάβει μέτρα παρά την τραγική πορεία των δημοσίων οικονομικών και την αναζήτηση σωτήρων εκτός ΕΕ.
2. Την διαφθορά και τις αμφιβόλου νομιμότητος σχέσεις πολιτικών και τραπεζών.

Τα γεγονότα που σημάδεψαν την πορεία της Κύπρου είναι δύο:

  • Πρώτον, η μεταφορά της έδρας της Μαρφιν-Λαικής τράπεζας στην Κύπρο με απόφαση Επαρχιακού Δικαστηρίου της Λευκωσίας το Δεκέμβριο του 2010 και χωρίς να ζητηθεί η συγκατάθεση της ΚΤΚ (Κεντρικής Τράπεζας Κύπρου). Αυτό σήμαινε και την ανάληψη όλων των υποχρεώσεων των Ελληνικών υποκαταστημάτων από την Κύπρο.
  • Δεύτερον, την απόφαση για το PSI (Οκτ 2011), που δεν προέβλεπε την σύγχρονη ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών της Κύπρου.
Όμως τα προβλήματα ήταν εμφανή από το 2008, έτος σταθμό για τις χώρες τις Ευρώπης αλλά και για τις τράπεζες.
Η χρηματοπιστωτική κρίση που άρχισε στην Αμερική το 2007 οδήγησε τον Σεπτέμβριο του 2008 στην χρεοκοπία της επενδυτικής τράπεζας Lehman, τον Οκτώβριο στην κατάρρευση της Ισλανδίας, λόγω της μεγάλης έκθεσης των τραπεζών, ενώ η Ιρλανδία τον Σεπτέμβριο του 2008 αναγκάστηκε να εγγυηθεί όλες τις τράπεζές της.
Το Φεβρουάριο του 2008 στην Κύπρο εκλέγεται πρόεδρος ο κ. Χριστόφιας, ως υποψήφιος του ΑΚΕΛ.
Οι ομοιότητες της κρίσης στην Ισλανδία την Ιρλανδία και την Κύπρο είναι μεγάλες. Και οι τρεις χώρες είχαν ένα υπερμέγεθες τραπεζικό τομέα με τεράστια έκθεση σε στεγαστική πίστη και σε άλλες χώρες.

Παρά τις αντίξοες διεθνείς συνθήκες η Κύπρος, όπως και η Ελλάδα, δεν έπαιρνε μέτρα. Το αποτέλεσμα ήταν η Κύπρος να αποκλειστεί από τις κεφαλαιαγορές το 2010 μαζί με την Ελλάδα.Σε αντίθεση όμως με την Ελλάδα, η Κύπρος αρνήθηκε να ζητήσει βοήθεια από την ΕΕ και αντί αυτού, ζήτησε δάνειο από την Ρωσία ύψους 2.5 δισ. ευρώ, το οποίο και συμφωνήθηκε το Νοέμβριο του 2011.
Πολλοί θα κρίνουν αυτή την κίνηση αρνητικά. Η ΕΕ έχει συνηθίσει να λύνει τα προβλήματα των μελών εσωτερικά και η Κύπρος αγνόησε αυτόν τον άγραφο κανόνα.
Η Κύπρος όμως δεν αξιοποίησε τον χρόνο που αγόρασε με τίμημα την ...

Τι σημαίνει η "Λύση Κύπρου" για την Ευρωζώνη

Αστερίξ και Οβελίξ στην "μάχη της Κύπρου" (σκίτσο Χρήστου Παπανίκου0
του Γιώργου Παγουλάτου*
 

Η "Λύση Κύπρου" εισάγει νέα δεδομένα:
Διδάσκω στους φοιτητές μου ότι το ευρώ είναι ένα ελεύθερα μετατρέψιμο νόμισμα, κι ότι στην ενιαία ευρωπαϊκή αγορά ισχύει η ελεύθερη κίνηση κεφαλαίων. Και τα δύο έχουν περιοριστεί στην Κύπρο, για άγνωστο διάστημα. 
Ελεγα στους φοιτητές μου ότι η Ευρωζώνη έχει συστήσει έναν Ευρωπαϊκό Μηχανισμό (ESM) για τη διάσωση κρατών-μελών και ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών τους. Τα δάνεια του ESM επιβαρύνουν προς το παρόν το δημόσιο χρέος της χώρας (Λύση 1). 
Τον Ιούνιο του 2012 η Ευρωζώνη αποφάσισε ότι η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών μπορεί να χρηματοδοτείται απευθείας από τον ESM (Λύση 2), μόλις ολοκληρωθεί το ενιαίο σύστημα τραπεζικής εποπτείας. Ομως, από τον περασμένο Οκτώβριο, Γερμανία και άλλοι απορρίπτουν την απευθείας ανακεφαλαιοποίηση τραπεζών από τον ESM. Και σφυρίζουν αδιάφορα για τον τρίτο πυλώνα τραπεζικής ένωσης, την κοινή εγγύηση καταθέσεων.

Ούτε η Λύση 1 ούτε η Λύση 2 εφαρμόστηκε στην Κύπρο. 

  • Η Λύση 2 ήταν ήδη καταδικασμένη: ελάχιστα κοινοβούλια θα δέχονταν να χρηματοδοτήσει ο ESM τις κυπριακές τράπεζες του "μαύρου ρώσικου χρήματος". 
  • Η Λύση 1, πάλι, ήταν αδύνατη, καθώς θα έστελνε το κυπριακό χρέος στο 180%. 
Ετσι, εταίροι και ΔΝΤ κατέληξαν στη "Λύση Κύπρου". 
Χρηματοδότησαν την ανακεφαλαιοποίηση από την εκκαθάριση των προβληματικών τραπεζών και το κούρεμα των πιστωτών τους (μετόχων, ομολογιούχων, ανασφάλιστων καταθετών).
Δεν ξέρουμε ακόμα αν η "Λύση Κύπρου" θα έχει γενικότερη εφαρμογή στο μέλλον. Ξέρουμε όμως ότι αναιρεί τη λογική της ευρωπαϊκής τραπεζικής ένωσης. Τραπεζική ένωση δεν είναι μόνο ενιαία κεντρική εποπτεία και αναδιάρθρωση, αλλά και αποκοπή του ομφάλιου λώρου τραπεζών-κυβερνήσεων. 
Ναι μεν η ανακεφαλαιοποίηση τραπεζών με "Λύση Κύπρου" δεν αυξάνει άμεσα το δημόσιο χρέος, επιβαρύνει όμως τον "κίνδυνο" χώρας. Προβληματικές τράπεζες επιτείνουν αμοιβαία τις επιπτώσεις των δημοσιονομικών προβλημάτων. Ετσι, εθνικοποιείται ξανά το τραπεζικό πρόβλημα της κάθε χώρας
  • Οι αδύναμες οικονομίες γίνονται ασθενέστερες, οι ισχυρές ακόμα δυνατότερες. 
  • Το χάσμα μεταξύ "ενάρετου" Βορρά και "προβληματικού" Νότου μεγαλώνει, καθώς οι επενδυτές της περιφέρειας αισθάνονται πιο ανασφαλείς. 
  • Το κόστος κεφαλαίου αυξάνεται ακόμα περισσότερο για τις οικονομίες του Νότου. 
Δεν ξέρω πόσο ευτυχής πρέπει να αισθάνεται ο κ. Ντράγκι με αυτή την ...

Eξάρτηση των δόσεων από τις μεταρρυθμίσεις, αντί των δημοσιονομικών μέτρων

"Ακούω βαθειά στη γη τα Έσοδα να φυτρώνουν..."
Τα μικρά και τα μεγάλα

του Κωνσταντίνου Αλεξάκου

Είμαστε στον έκτο χρόνο κρίσης, από το 2008 που αποφασίσαμε να "θωρακίσουμε" την οικονομία μειώνοντας τους φόρους στις επιχειρήσεις και μην εισπράττοντας τους φόρους γενικά, μέχρι σήμερα που ανεβάσαμε τους φόρους πέρα από τις φοροδοτικές ικανότητες των περισσότερων.
Πέντε Πρωθυπουργοί, τρία Μνημόνια, 200+ υπουργοί, 4 εκλογές (μαζί με τις δημοψηφικού χαρακτήρα δημοτικές), και είμαστε με 5 μεταρρυθμίσεις* και καμία προοπτική για λύση στον ορίζοντα.
Το μικροκομματικό όφελος και η κρατικοδίαιτη "επιχειρηματικότητα" καθορίζουν τις εξελίξεις, την πολιτική, την οικονομία και την ειδησειογραφία την ίδια ώρα που ανεβαίνουν ανεξέλεγκτα η ανεργία, ο αριθμός των νεόπτωχων και η πιθανότητα της κατάρρευσης του κοινωνικού ιστού. Τίποτα δεν βγάζει νόημα ενώ όλα μπαίνουν, τεχνηέντως, σε πλαστά διλήμματα γύρω από το Μνημόνιο για να αποφευχθεί οποιαδήποτε συζήτηση που θα οδηγούσε σε αλλαγές.
Χωρίς αλλαγές δεν υπάρχει έξοδος από την κρίση. Και σαν την Κύπρο, σύντομα, θα έρθει η στιγμή ενός βίαιου τέλους και για εμάς. Οι θυσίες που έγιναν μέχρι σήμερα κράτησαν μεν τη χώρα όρθια αλλά έκαναν και κάτι άλλο: διατήρησαν το status quo, και μαζί του τις ελπίδες όσων στηρίζονταν σε αυτό για το εισόδημα τους, ή την άσκηση εκλεγμένης ή μη εξουσίας.
Αναλύσαμε το τι έγινε με την Κύπρο οικονομικά, (παρα)πολιτικά, (αντι)μνημονιακά, (αντι)ευρωπαϊκά... το μόνο που δεν κάναμε πάλι είναι να δούμε το προφανές: ότι υπάρχει κακό τέλος, αν το επιλέξεις. Ο Χριστόφιας έδειξε μέσα σε λίγους μήνες που θα οδηγήσει η ελληνική πορεία των τριών τελευταίων χρόνων. Μετά την δική μας καταστροφή, πολλοί θα αναλύσουν το πώς και το γιατί, αλλά δεν θα είναι χρήσιμο σε κανέναν.

Αν ο σημερινός Πρωθυπουργός καταλαβαίνει ποιος είναι ο πραγματικός μονόδρομος για την συμμετοχή της Ελλάδας στο δημοκρατικό και σύγχρονο κόσμο, οφείλει να αυξήσει μόνος του την πίεση στο σύστημα του οποίου προΐσταται ζητώντας την εξάρτηση των δόσεων από τις μεταρρυθμίσεις, αντί των δημοσιονομικών μέτρων.

Η Ελλάδα έκανε μία τερατώδη προσαρμογή την πρώτη διετία - δεν υπάρχει παρακάτω σε ό,τι αφορά τους πολίτες, τους μισθούς και τις συντάξεις. Αυτό που μένει είναι να γίνουν οι αλλαγές που θα επιτρέψουν στην ιδιωτική πρωτοβουλία να αναπτυχθεί ελεύθερα δημιουργώντας την Ελλάδα του αύριο. Αυτό σημαίνει και μείωση του σημερινού δημόσιου τομέα, και την ανάπτυξη του εναπομείναντος κομματιού του στη νέα κατεύθυνση παροχής χρήσιμων και μετρήσιμων υπηρεσιών προς τους πολίτες· ως αρωγός των προσπαθειών τους και όχι ως εχθρός (γραφειοκρατία, φορολογική αφαίμαξη κτλ) ή αθέμιτος ανταγωνιστής.

Ειδικά τώρα, σε ένα Ευρωπαϊκό περιβάλλον που μοιάζει να αμφιβάλλει για το χαρακτήρα ή ακόμα και την βιωσιμότητά του, είναι επιβεβλημένο να περάσουμε στην επόμενη φάση της ιστορίας μας. Ίσως για πρώτη φορά από ...

Νεόπτωχοι σε απόγνωση και επιλεκτική παλαιοκομματική "ευαισθησία"

από την ARB*
Ένας "τρίτος κόσμος" εντός - ένα "κοινωνικό κράτος"
που κλείνει την στρόφιγγα σ΄αυτούς που πραγματικά
έχουν ανάγκη κρατώντας την ανοιχτή μόνο
για τους πελάτες...
Με έναν μαγικό τρόπο οι κυβερνώντες ανακάλυψαν 2.423 "κενές" θέσεις εργασίας στον δημόσιο τομέα. Έτσι ο πενιχρός αριθμός των δημοσίων υπαλλήλων που τέθηκαν σε διαθεσιμότητα, τα "δικά μας/τους παιδιά" σαν να λέμε, δεν θα χρειαστεί να γνωρίσουν τον σκληρό κόσμο της αναζήτησης εργασίας στον απαιτητικό ιδιωτικό τομέα. 
Την ίδια στιγμή η κυβέρνηση υπερηφάνως συνεχίζει να αποπληρώνει κατά προτεραιότητα τα (πλασματικά από πλευράς εισφορών) εφάπαξ των δημοσίων υπαλλήλων και των άλλων συντεχνιαστών που κατά εκατοντάδες χιλιάδες διασώθηκαν από την κρίση στο περιορισμένο οικονομικά αλλά ασφαλές λιμάνι της πρόωρης συνταξιοδότησης – μόλις στην πέμπτη δεκαετία της ζωής τους. 
Αν ρωτήσετε δε ποια ήταν η μοναδική κοινωνική ομάδα τα αιτήματα της οποίας η κυβέρνηση έσπευσε να ικανοποιήσει (έστω και εν μέρει), η απάντηση δεν θα εκπλήξει κανέναν. Οι αγρότες, των οποίων το εισόδημα αποτελείται κατά 50% από κοινοτικές επιδοτήσεις που έχουν μείνει ως τώρα εντελώς απρόσβλητες από την κρίση και οι οποίοι απαλλάσσονται σχεδόν εξ ολοκλήρου από τη φορολογία, ήταν η ομάδα για την οποία η κυβέρνηση αποφάσισε να σπάσει τον κανόνα της απόλυτης και καθολικής αρνήσεως ικανοποίησης οποιουδήποτε κοινωνικού αιτήματος. Πλην βέβαια των αδέκαστων (και δυνητικώς επικίνδυνων γι’ αυτήν και το πολιτικό προσωπικό) δικαστών, για τους οποίους βρήκαν εκτάκτως κάτι «ψιλά» που είχαν ξεχαστεί κάπου και συγκεκριμένα το ευτελές ποσόν των 100 εκατομμυρίων ευρώ.
Ποια είναι η δικαιολογία με την οποία οι κυβερνώντες προχώρησαν στις πράξεις αυτές; Μα, η "κοινωνική τους ευαισθησία" ασφαλώς! 
Ιστορικά, η "κοινωνική ευαισθησία" των παλαιοκομματικών κάθε αποχρώσεως είχε πάντα ως σήμα κατατεθέν την ψηφοθηρική, όχι δε σπάνια σκανδαλώδη, ικανοποίηση συντεχνιακών αιτημάτων. 
Ποτέ οι κυβερνήσεις των τελευταίων δεκαετιών δεν ασχολήθηκαν ορθολογικά και έντιμα με το πρόβλημα του κοινωνικού κράτους, έτσι ώστε οι πόροι που εισφέρουν οι φορολογούμενοι στο πλαίσιο της κοινωνικής αλληλεγγύης να κατευθύνονται σε όσους έχουν πράγματι ανάγκη.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμα και σήμερα, την ώρα που εν ονόματι του «κοινωνικού κράτους» μοιράζονται παχυλά εφάπαξ στην εύφορη κοιλάδα της Τράπεζας της Ελλάδος, τα συσσίτια στα οποία καταφεύγουν κάθε μέρα 250.000 συμπολίτες μας για να βρουν μια μερίδα μαγειρεμένο φαγητό πραγματοποιούνται χωρίς το κεντρικό κράτος να νιώθει την ανάγκη να συνεισφέρει έστω και ένα ευρώ. Χρηματοδοτούνται και εξυπηρετούνται με εθελοντικές συνεισφορές ιδιωτών και ιδρυμάτων, και πραγματοποιούνται χάρις σε εθελοντές που δραστηριοποιούνται στο πλαίσιο ορισμένων κατά τόπους Μητροπόλεων ή δραστήριων μη κυβερνητικών οργανώσεων ή με πρωτοβουλία κάποιων δήμων. 

Είναι επίσης χαρακτηριστικό ότι ακόμη και από τα χρήματα που είχαν θεσμοθετηθεί ως "ειδική εισφορά αλληλεγγύης για την καταπολέμηση της ανεργίας" ούτε ένα ευρώ δεν έχει πάει στον ΟΑΕΔ για τους πραγματικούς ανέργους. (Ο στόχος, προφανώς, εξαρχής δεν ήταν η ανακούφιση των ανέργων αλλά η εξαπάτηση αυτών που θα τα πλήρωναν).

Σήμερα όμως η εκρηκτική κοινωνική κατάσταση που έχει διαμορφωθεί δεν επιτρέπει τη συνέχιση ούτε για μια ημέρα ακόμα του φαύλου "κοινωνικού κράτους" των ...

Σάββατο 30 Μαρτίου 2013

Αναζητώντας μια νέα ισορροπία

Μια ενδιαφέρουσα προβληματική για την μεθοδολογία αντιμετώπισης της χρηματοπιστωτικής φούσκας: Τι κάνουμε όταν μια τράπεζα "σκάει"; Φορολογούμε την περιουσία των πολιτών ή κουρεύουμε τους μετόχους και μεγαλοκαταθέτες; Και πρέπει αυτό να το κάνουμε το ίδιο ως αρχή, σε κάθε χώρα της ΕΕ ανεξαρτήτως ιδιαιτεροτήτων και κοινωνικού κόστους; Είναι ο Ντάισελμπλουμ ένας ανεύθυνος ή προσπαθεί να πει με αδεξιότητα ότι "καπιταλισμός-καζίνο τέρμα" μέσα στην ΕΕ; Είναι η Κύπρος μοναδική περίπτωση ή δικαίως ανησυχούν Μάλτα και Λουξεμβούργο; (ΑΣ)


της Αντιγόνης Λυμπεράκη*

Το μοντέλο διάσωσης της Κύπρου αντιμετώπισε τους μεγαλοκαταθέτες σαν επενδυτές. Αυτό θεωρήθηκε ως κίνηση που θίγει μια ιερή αγελάδα: το τραπεζικό λόμπι ισχυρίζεται πως επίκειται επικίνδυνη αποσταθεροποίηση. Είναι όμως έτσι;
Μάλλον δεν είναι. Τα τελευταία χρόνια (από το 2000 κι έπειτα) οι σχετικές αποδόσεις των καταθέσεων σε τράπεζες έχουν κινηθεί εναντίον των αποδόσεων στην πραγματική οικονομία. Αυτό συνέβη για πολλούς λόγους: επειδή μειώθηκε πολύ ο πληθωρισμός, επειδή φορολογήθηκαν τα μερίσματα (μειώνοντας έτσι την απόδοση των μετοχών), επειδή μειώθηκε η απόδοση συμμετοχής στο συνταξιοδοτικό σύστημα (στην Ελλάδα πολύ δραματικά) και επειδή ξεφούσκωσαν τα ακίνητα, ενώ ταυτόχρονα αυξήθηκε η φορολογία τους.

Όλα αυτά ενίσχυσαν μια τάση φυγής χρημάτων προς τράπεζες και καταθέσεις, καθώς και τη διατήρηση πολύ υψηλής ρευστότητας -την οποία οι τράπεζες απλώς διοχέτευσαν στην εξυγίανση των δικών τους χαρτοφυλακίων (διαγραφές χρεών κ.λπ.). 
Στην πραγματικότητα, οι υψηλές αποδόσεις των τραπεζών οφείλονται σε ένα στοίχημα κατά πόσο οι τράπεζες θα διασωθούν με χρήματα των φορολογουμένων ή όχι. Αυτό το μοντέλο καταλήγει να επιβραβεύει την αποφυγή συμμετοχής στο ρίσκο της πραγματικής οικονομίας, δηλαδή της παραγωγικής διαδικασίας.

Οι δηλώσεις Ντάισελμπλουμ προσπαθούν να αποκαταστήσουν μια ισορροπία που έχει τελείως ανατραπεί. Αποκαθιστώντας την ισορροπία, καθιστά πιο ριψοκίνδυνη τη διατήρηση χρημάτων σε αδράνεια στις τράπεζες. Και αποτελεί ένα βήμα προς την αναθέρμανση των επενδύσεων σε πραγματικές οικονομικές δραστηριότητες.

Η ΕΕ για να λειτουργήσει σωστά, χρειάζεται να λειτουργεί στη βάση κανόνων. Στην προκειμένη περίπτωση, ούσα το «πρώτο θύμα» των νέων κανόνων, συμφέρει την Κύπρο να ακολουθήσουν και άλλοι το παράδειγμά της, αντί να μείνει η μοναδική εξαίρεση
Για μια μικρή χώρα στο πλαίσιο μιας μεγάλης οικογένειας, είναι πάντα προτιμότερο να υπάρχουν και να τηρούνται σαφείς κανόνες στους οποίους να υπακούουν όλοι. Με αυτόν τον τρόπο μπορεί μια μικρή χώρα, κινούμενη με τη ροή των εξελίξεων να εξασφαλιστεί πολύ πιο αποτελεσματικά, από το να προβάλλει οπερατικά βέτο και να τραβάει κόκκινες γραμμές. Εξάλλου, για την Ευρωπαϊκή Ένωση ισχύει η αφρικανική παροιμία: Αν θες να πας γρήγορα, πήγαινε μόνος σου. Αν όμως θες να πας μακριά, πήγαινε παρέα.


* πηγή: ethnos.gr

Όταν ο τοπικός μικροκομματισμός φορά περιβαλλοντική κουκούλα

Όταν οι έρευνες για τους ενόχους είναι "κρατική τρομοκρατία" και η αληθινή τρομοκρατία, "οικολογικό κίνημα"...
"Όταν υπήρχε γεωτρύπανο σε μας, πηγαίναμε και το καίγαμε. Δεν δούλεψε γεωτρύπανο σε μας, όλα τα κάψαμε και τα ανατινάξαμε. Όταν ξεκινήσει γεωτρύπανο να δουλεύει στις Σάπες ή στο Πέραμα, πρέπει εμείς να είμαστε εκεί. Και θα συνειδητοποιήσουν τότε ότι πρέπει να κάνουν κάτι, να φωνάξουν τα ΜΑΤ. Και από τη στιγμή που θα έρθουν τα ΜΑΤ το παιχνίδι το έχουν χάσει" Τόλης Παπαγεωργίου- εδώ

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
Το όνειρο πολλών συμπολιτών μας, ομολογημένο η όχι, είναι μία οικονομία χωρίς επιχειρηματίες. Είναι άλλωστε ο αγαπημένος "αποδιοπομπαίος τράγος" όλων των πολιτικών παρατάξεων. Ιδιαίτερα, όταν είναι στα "κάτω τους" και υφίστανται τα αποτελέσματα της οικονομικής κρίσης, τότε είναι πολύ πρόσφορα θύματα στην, εγγενή άλλωστε, ανθρώπινη μοχθηρία. Όχι, οι επικριτές δεν έχουν μονοσήμαντο ιδεολογικό χρώμα, τους βρίσκεις παντού. Ακόμα και ανάμεσα στους ίδιους τους επιχειρηματίες. Ιδιαίτερα σε όσους είναι και οι ίδιοι θύματα...
Αναζητώ το εγχειρίδιο εκείνο, η την ιστορική εμπειρία, όπου μία κοινωνία κατάφερε να επιτύχει ανάπτυξη, διατηρήσιμη, χωρίς επιχειρηματίες. Ή με επιχειρηματίες "μαζοχιστές" που αόκνως επιχειρούν κάτω από συνεχή λιθοβολισμό. Κάθε βοήθεια δεκτή. Θα την χρειαστούμε... aristotelis.aivaliotis


Οι θεσμοί τους οποίους επικαλέστηκαν όσοι διαφωνούν (ΣτΕ) δεν δικαίωσαν τους διαφωνούντες. Στα κανονικά κράτη η γκρίνια τελειώνει εδώ και όλοι πάνε στις δουλειές τους. Στην Ελλάδα; Στην Ελλάδα ένα τμήμα της Αριστεράς μιλάει για τη "βία των θεσμών". Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει υποσχεθεί ότι, όταν (αν) κυβερνήσει, το έργο (στις Σκουριές) θα σταματήσει. Η ανάγνωση αυτή, ότι ένα κόμμα που κυβερνά καταργεί τους θεσμούς και τις αποφάσεις τους, υποκρύπτει μια ωμή θέση: ότι το κράτος είναι κομματικό λάφυρο και ότι δεν αποφασίζουν οι θεσμοί αλλά το κόμμα που κυβερνά. Ηλίας Κανέλλης: Η υπεράνω των θεσμών Αριστερά
Ιερισσός - Ηρωικές παρελάσεις και θρασύδειλο bullying
 
του Δημήτρη Ψυχογιού*

Είναι συγκινητικά και ηρωικά τα βίντεο και οι φωτογραφίες: προηγούνται νηπιαγωγεία και δημοτικά και στο τέλος καμαρωτά παρελαύνουν την 25η Μαρτίου τα κοριτσάκια και αγοράκια του Γυμνασίου και Λυκείου Ιερισσού, όπως επιβάλλουν τα μιλιταριστικά ήθη των εθνικών επετείων – φέτος όμως υπάρχει κάτι ξεχωριστό: πολλά παιδιά φορούν μαύρες μπλούζες που γράφουν πάνω με λευκά γράμματα «SOS» ή «ΧΗΜΙΚΑ ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ;;; 7-3-2013». Ήταν η αποφράς ημέρα που τα ξενόδουλα ΜΑΤ επιχείρησαν να αλώσουν το κάστρο της αντίστασης ενάντια στην επιδρομή των πολυεθνικών μεταλλευτικών εταιρειών που θέλουν να καταστρέψουν το περιβάλλον στις Σκουριές της Χαλκιδικής, 22 χιλιόμετρα μακριά από την Ιερισσό, «όσο απέχει το κέντρο της Αθήνας από τη βιομηχανική Ελευσίνα», διαβάζω εδώ.

Πρόσχημα της επιδρομής των ΜΑΤ ήταν πως ήθελαν να κάνουν έρευνα για την ένοπλη ομάδα που επιτέθηκε με όπλα και μολότοφ τη νύχτα του Σαββάτου 16 Φεβρουαρίου προς Κυριακή 17 στις εγκαταστάσεις της εταιρείας «Ελληνικός Χρυσός» στις Σκουριές – στην πραγματικότητα όμως ήθελαν να κάμψουν το αγωνιστικό φρόνημα των κατοίκων. Οι οποίοι δεν κάμφθηκαν: έφτιαξαν οδοφράγματα, άρχισαν να καίνε λάστιχα αυτοκινήτων στην είσοδο του χωριού, ξεκίνησαν πετροπόλεμο, περικύκλωσαν και απέκλεισαν το αστυνομικό τμήμα για να μη βρεθούν ανάμεσα σε δύο πυρά – απόλυτα σωστή στρατηγική κίνηση.

Μόνο που το αστυνομικό τμήμα είναι δίπλα στο κτίριο του Γυμνασίου και Λυκείου Ιερισσού και τα λάστιχα καίγονταν λίγο πιο πέρα – και όπως γράφουν στην αναφορά τους προς την αστυνομία ο διευθυντής του Λυκείου κ. Αριστοφάνης Μπολώνης και καθηγητές «μετά από συμπλοκή … έξωθεν του αστυνομικού τμήματος Ιερισσού, το οποίο γειτνιάζει με το σχολικό συγκρότημα Γυμνασίου-Λυκείου Ιερισσού, έγινε περιορισμένη χρήση χημικών όπου ένα εξ αυτών έπεσε ακριβώς στην καγκελόπορτα και ένα δεύτερο δύο με τρία μέτρα εντός του αυλίου χώρου... Η φορά του ανέμου ήταν ακριβώς προς το σχολικό συγκρότημα με αποτέλεσμα να προκληθούν αναπνευστικά προβλήματα σε κάποιους μαθητές και να χορηγηθούν οι πρώτες βοήθειες από τον Αγροτικό Ιατρό της Ιερισσού με οξυγόνο σε τέσσερις μαθητές του Λυκείου. Ουδείς μαθητής τραυματίστηκε, πλην όμως επικράτησε πανικός και από την όλη αναστάτωση που επικράτησε προκλήθηκαν κρίσεις πανικού σε μερίδα μαθητών».

Την άλλη ημέρα, διαβάζουμε και ακούμε από διάφορα μέντια ότι έγινε "βομβαρδισμός με χημικά στο Γυμνάσιο-Λύκειο Ιερισσού" και οι παθόντες έχουν αυξηθεί κατά 50%: προκλήθηκαν ...

Παρασκευή 29 Μαρτίου 2013

Ελληνικό plan B υπάρχει;

"Η κυβέρνηση αγωνιά για την πορεία των εσόδων και των ασφαλιστικών εισφορών"
Όλο και περισσότεροι φορολογούμενοι αδυνατούν πλέον να ανταποκριθούν στις φορολογικές τους υποχρεώσεις και οδηγούνται σε στάση πληρωμών προς την εφορία. Μόνο τον Φεβρουάριο το συνολικό "φέσι" που έβαλαν οι φορολογούμενοι στο δημόσιο ταμείο ανήλθε στο 1,3 δισ. ευρώ, σκορπώντας ρίγη ανησυχίας στο οικονομικό επιτελείο αναφορικά με την πορεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού αλλά και την ολοένα αυξανόμενη πιθανότητα να ζητηθούν νέα μέτρα για τη διόρθωση της μαύρης τρύπας του προϋπολογισμού.(capital.gr)
Πέρα από τις γνωστές εκκρεμότητες, όπως ο καθορισμός του τρόπου είσπραξης του φόρου ακινήτων το 2013 και το θέμα της κινητικότητας-εφεδρείας-απολύσεων στο Δημόσιο, η κυβέρνηση αγωνιά για την πορεία των εσόδων και των ασφαλιστικών εισφορών. Παράλληλα γίνεται ανάλυση της έκτασης των συνεπειών για την ελληνική οικονομία από την κρίση στην Κύπρο. (tovima.gr)
Το ελληνικό τρικομματικό plan B:
λίγο κρασί, λίγο θάλασσα και τη δόση μου...
Καλώς τους λοιπόν πίσω στην πραγματικότητα... (μετά την επικοινωνιακή ανάσα που τους έδωσε ως παράπλευρη ωφέλεια το δράμα της Κύπρου)
Μια πραγματικότητα που οι ίδιοι δημιουργούν με την διαχείριση που κάνουν: με την αναβλητικότητα στις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις, την αδιαφορία τους για την πραγματική οικονομία και τον ιδιωτικό τομέα και την προσήλωσή τους σε έσοδα που αναμένουν από μια προ πολλού νεκρή οικονομία για να συντηρηθεί το υδροκέφαλο και αντιπαραγωγικό κράτος που συντηρούν οι "κόκκινες γραμμές" τους.

Αδυνατούν να πάρουν ένα οποιοδήποτε προωθητικό μέτρο για την οικονομία - στηρίζονται αποκλειστικά στα δάνεια της τρόικας για να μισθοδοτείται ο δημόσιος τομέας και οι συνταξιούχοι. Δεν γνωρίζουν καν ή και δεν τους αφορά, τι σημαίνει ανάπτυξη, επιχειρηματικότητα, επενδύσεις. και κυρίως, δεν έχουν κανένα σχέδιο δικό τους αλλά αναμένουν παθητικά τους ελέγχους της τρόικας με την οποία παίζουν μαζί τα παιχνίδια του καλού και του κακού μπάτσου, μαγειρεύουν τα νούμερα και επιτρέπουν τις δόσεις, αναμένοντας τις ...γερμανικές εκλογές ή ποιος ξέρει τι...

Στο μεταξύ, εμποδίζουν τους νέους ανθρώπους να ανοίξουν μια δουλειά με την γραφειοκρατία και τα υποχρεωτικά χαράτσια του ΤΕΒΕ-ΟΑΕΕ πάνω από τις 5.000 € εισόδημα, και τους παλιούς να κρατήσουν τις δουλειές τους επιβάλλοντάς τους εξοντωτικά πρόστιμα και ρεαλιστικά αδύνατους διακανονισμούς για να τους δώσουν  μια ενημερότητα. Προφανώς ζουν σε άλλο κόσμο. 

Η γραφειοκρατία ζει και βασιλεύει για να δικαιολογεί τους υπεράριθμους ΔΥ, οι ακατάλληλοι δεν απολύονται για να προσληφθούν νέοι και κατάλληλοι στην θέση τους, η επιχειρηματικότητα εμποδίζεται με όλα τα μέσα, οι φόροι πέφτουν βροχή σε ένα εξαντλημένο κοινωνικό σώμα και η πραγματική ανεργία αφορά πια τον ένα στους δυο... 
Οι ελεύθεροι επαγγελματίες είναι χωρίς απασχόληση στην πλειοψηφία τους αλλά δεν φαίνονται στα νούμερα γιατί το ΤΕΒΕ-ΟΑΕΕ απαιτεί να διακόψουν την δραστηριότητά τους για να δηλωθούν άνεργοι. 
Όλοι περιμένουν στην σειρά να πληρωθούν για να πληρώσουν και στην κορυφή βρίσκονται τα ληξιπρόθεσμα του δημοσίου που δεν εξοφλούνται παρά τις διακηρύξεις λόγω της γνωστής στάσης πληρωμών που δημιουργεί πλασματικά πρωτογενή πλεονάσματα - ούτε το επίδομα θέρμανσης δεν έχει καταβληθεί ακόμη και πλησιάζει καλοκαίρι.
Έσοδα δεν θα υπάρξουν άλλα. Όλα τα λογιστικά κόλπα εξαντλήθηκαν όπως και τα εισοδήματα. Η κυβέρνηση ποντάρει πια στις καταθέσεις, τα "έτοιμα" των πολιτών που απειλούνται με κονιορτοποίηση από την εισπρακτική λαίλαπα. Στην Κύπρο οι καταθέσεις κουρεύονται απευθείας, στην Ελλάδα σε αναγκάζουν να το κάνεις μόνος σου - ποια είναι η διαφορά;

Τράπεζες δεν έχουμε ένα χρόνο τώρα, η χρηματοδότηση μοιάζει άπιαστο όνειρο για οποιαδήποτε εργασία και η ρευστότητα θυμίζει πια την αναμονή της Δευτέρας Παρουσίας..
Η τρικομματική σύντομα θα αντιμετωπίσει την γενικευμένη στάση πληρωμών των πολιτών και θα μαζέψει τα κλειδιά των επιχειρήσεων - όσων δεν μπορούν να καταφύγουν στο εξωτερικό: γιατί περί αυτού πρόκειται: για την δίωξη της επιχειρηματικότητας, την καταδίωξη της πραγματικής οικονομίας, την βύθιση της χώρας χάριν του κράτους τέρατος που δημιούργησαν στην διάρκεια της μεταπολίτευσης. 
Η πλειοψηφία αυτής της Βουλής έχει εντολή να κρατήσει την χώρα στο ευρώ. 
Αλλά η συγκεκριμένη κυβέρνηση βαδίζει στην αντίθετη κατεύθυνση. 
Χωρίς κανένα plan B...


Τετάρτη 27 Μαρτίου 2013

Το χαράτσι του ΤΕΒΕ-ΟΑΕΕ αποτελειώνει τις επιχειρήσεις

"Κάθε πρόσωπο που υπόκειται στην υποχρέωση ασφάλισης μπορεί να επιλέξει ελεύθερα μεταξύ των αναγνωρισμένων ασφαλιστικών φορέων του τόπου διαμονής του."
(Στην Ελβετία...)
Στην Ελλάδα η ασφάλιση των ελευθέρων επαγγελματιών όχι μόνο είναι υποχρεωτική (και ορθώς) αλλά υποχρεωτική σε ένα μόνο οργανισμό, με ύψος ασφάλισης που ορίζεται αυθαίρετα πέραν δυνατοτήτων και τζίρου από το ασφαλιστικό ΜΟΝΟΠΩΛΙΟ, ύψος που αυξάνεται ανά τριετία αυθαίρετα (δεν πα΄ νάχει η κρίση πνίξει τις επιχειρήσεις). 
Σε δημοκρατικές χώρες (πχ εδώ) με σεβασμό στον Πολίτη, οι ασφαλισμένοι επιλέγουν κατά την επιθυμία και τις δυνατότητές τους από τι θα αποτελείται ο λογαριασμός ασφάλισής τους και επενδύουν στην σύνταξή τους ανάλογα τα εισοδήματά τους, Στην Ελλάδα τιμωρείσαι γιατί δεν δουλεύει η επιχείρησή σου (λόγω κρίσης...). Και οι ρυθμίσεις είναι μια κοροϊδία απέναντι σε ανθρώπους που δεν μπορούν να πληρώσουν την εισφορά ήδη και τους ζητούν και δόσεις μαζί.
Πριν την κρίση, αυτό το παράλογο μόρφωμα γινόταν ασυζητητί αποδεκτό χάριν του αυτοματισμού: οι μισθωτοί στο ΙΚΑ οι ελεύθεροι επαγγελματίες στο ΤΕΒΕ... Όχι ότι ήταν κανείς ικανοποιημένος από τις υπηρεσίες του αλλά μήπως το ΙΚΑ ήταν καλύτερο;
Έπρεπε να βυθιστούμε στην κρίση για να ...λάμψουν οι παραδοξότητες του ιδιότυπου αυτού ασφαλιστικού οργανισμού:

Κατ΄αρχήν το ΤΕΒΕ είναι πλήρως αποσυνδεδεμένο από την πραγματικότητα της απασχόλησης των ΕΕ. Η εισφορά του δεν αντιστοιχεί σε πραγματική εργασία αλλά σε εικονική πλήρη απασχόληση. Ο μαγαζάτορας που βαράει μύγες στο κατάστημά του, εκτός από το ενοίκιο έχει και το ΤΕΒΕ του, ως πάγιο... κανείς δεν ενδιαφέρεται αν υπάρχουν έσοδα που να δικαιολογούν μια τέτοια εισφορά. 
Στους μισθωτούς του ΙΚΑ υπάρχει πλήρης, μερική, προσωρινή, εποχιακή κλπ απασχόληση και τα ένσημα αντιστοιχούν στην αληθινή απασχόληση - επίσης υπάρχει μια ελαστικότητα: μπορείς να αγοράσεις κάποια όταν σου λείπουν. Η δε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη απαιτεί ένα ελάχιστο αριθμό (σήμερα 50 ένσημα).
Στους ασφαλισμένους του ΤΕΒΕ δεν υπάρχει καμιά αντιστοίχιση, καμιά ευκαμψία, καμιά προσαρμοστικότητα: χάνεις όλα σου τα δικαιώματα εφόσον δεν μπορείς να πληρώσεις ένα ποσό που δεν βγάζει πια η δουλειά σου και έχει συνεπώς όλα τα ανάλγητα χαρακτηριστικά ενός ακόμη χαρατσιού (κεφαλικού φόρου). 
Κι όχι μόνο αυτό αλλά τα αυθαίρετα αυτά ποσά, γίνονται ληξιπρόθεσμα και διώκεσαι δικαστικά με όλο το νομικό οπλοστάσιο που χρησιμοποιείται κατά της εισφοροδιαφυγής - λες και έκλεψες τις εισφορές κάποιου άλλου! Πλήρης παραλογισμός και φυσικά καταπάτηση κάθε συνταγματικού δικαιώματος.
Προκύπτει άμεσα έτσι ένα θεμελιώδες ερώτημα: γιατί ...

Πώς συνεισέφερε η ΕΚΤ - ελλείψει δημοκρατικού ελέγχου - στο "ELA να δεις" της Κύπρου

 ELA να δεις...
του Θόδωρου Σκυλακάκη
Η αμερικανική επανάσταση πραγματοποιήθηκε με το θεμελιώδες αίτημα «καμία φορολογία χωρίς αντιπροσώπευση» (no taxation without representation). Στην συνέχεια της ιστορίας τα κοινοβούλια, εκπροσωπώντας τους λαούς, έχουν την ευθύνη της επιβολής φορολογίας, αλλά και της έγκρισης της δημιουργίας δημοσίου χρέους, στο πλαίσιο της κατάρτισης και εκτέλεσης των προϋπολογισμών του κράτους. 
Όλα αυτά μέχρι να φτάσουμε στον "μαγικό κόσμο" της Ευρωζώνης και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, όπου, όπως αποδείχθηκε από την υπόθεση της Λαϊκής Τράπεζας στην Κύπρο, υπάρχουν και άλλοι τρόποι να αυξηθεί δυνητικά το δημόσιο χρέος και να οδηγηθεί μια χώρα στο απόλυτο αδιέξοδο, μέσω της Κεντρικής Τράπεζας (στην προκειμένη περίπτωση της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας).

Όπως είναι γνωστό η Λαϊκή στην Κύπρο είχε λάβει από τον μηχανισμό του Emergency Liquidity Assistance (ELA – "βοήθεια επείγουσας ρευστότητας') πάνω από 9 δισ. ευρώ

Τα χρήματα αυτά ήταν το μεγαλύτερο μέρος της τρύπας που έψαχνε όλη την περασμένη εβδομάδα να καλύψει η Κύπρος και κατέληξαν να φορτωθούν σε μεγάλο βαθμό στους άσχετους με την υπόθεση καταθέτες της Τράπεζας Κύπρου (και πιθανότητα στο τέλος, μια που θα δοθεί πρόσθετος ELA στην Τράπεζα Κύπρου, στον Κύπριο φορολογούμενο). 
Το τρομακτικό αυτό ποσό, που ισοδυναμεί με πάνω από 50% του κυπριακού ΑΕΠ, δεν χορηγήθηκε πρόσφατα ή έστω τους τελευταίους μήνες. Με βάση πίνακα που δημοσιεύει η εφημερίδα Φιλελεύθερος της Κύπρου, ο δανεισμός από το ELA ξεκίνησε πριν 18 μήνες και σχεδόν από την αρχή έφτασε σε απαγορευτικά επίπεδα (3,5 δισ. τον Νοέμβριο του 2011, όταν ακόμα ονομαζόταν Marfin Popular Bank), για να κορυφωθεί σε 9,6 δισ. τον Ιούλιο του 2012.

Θα κάνουμε εδώ μια αναγκαία παρέκβαση για το τι είναι και πως λειτουργεί ο ELA. 

Κατά την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα πρόκειται για ένα εργαλείο που προσφέρει βοήθεια από τις κεντρικές τράπεζες "σε εξαιρετικές περιστάσεις και κατά περίπτωση σε προσωρινά χωρίς ρευστότητα αλλά αξιόχρεους οργανισμούς" («to temporarily illiquid but solvent institutions)». Κατά το Reuters, που συνοψίζει τις σχετικές πληροφορίες για τους (μη διαθέσιμους δημόσια αναλυτικούς κανόνες που διέπουν το ELA), οι κεντρικές τράπεζες προσφέρουν βοήθεια με αντάλλαγμα «επαρκείς εξασφαλίσεις» («against adequate collateral»), «κάθε αλλαγή των ορίων του ELA εγκρίνεται με πλειοψηφία 2/3 από το 23μελές Διοικητικό Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας», που «εγκρίνει τα μέγιστα ποσά του ELA για κάθε συγκεκριμένη τράπεζα» και τα κράτη «είναι σε τελική ανάλυση υπεύθυνα για όποιες ζημίες προκληθούν από ELA που θα δοθεί από τις κεντρικές τους τράπεζες, καθώς εγγυώνται για αυτές». Επίσης η ίδια η ΕΚΤ δηλώνει ότι οι σχετικές πληροφορίες για το ELA είναι «αναγκαίο να μένουν εμπιστευτικές».
Το σκληρό ερώτημα που προκύπτει από όλα αυτά είναι: τήρησαν η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου, αλλά και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα τους κανόνες που διέπουν την χορήγηση του ELA; 
Πώς είναι δυνατόν να θεωρηθεί "προσωρινή έλλειψη ρευστότητας" η χορήγηση επί 18 ολόκληρους μήνες σε μια μόνη τράπεζα ποσού που έφτασε το 50% του ΑΕΠ της χώρας; 
Και πώς θεώρησαν ότι η συγκεκριμένη τράπεζα ήταν αξιόχρεη όταν από το ίδιο το ποσό, αλλά και όπως απέδειξαν τα γεγονότα, ακόμα και με κούρεμα των καταθέσεών της, τα χρήματα δεν φτάνουν για ...

Το κούρεμα καταθέσεων και οι συνέπειές του για τις οικονομίες

"Οι ισχυροί της ΕΕ θα πρέπει να επανεξετάσουν την απόφαση τους. Διαφορετικά, σύντομα ο Νότος, ακόμη και η βιομηχανικά ισχυρή Ιταλία, θα προσομοιάζει με κρανίου τόπο."
του Γιώργου Μπιλλίνη*
Η απόφαση του Eurogroup να εμπλέξει τις "ανασφάλιστες" καταθέσεις στις περιπτώσεις πιθανής απαιτούμενης ανακεφαλαίωσης των πιστωτικών ιδρυμάτων, στα οποία οι αποταμιευτές τις έχουν εμπιστευτεί, δημιουργεί εκ των πραγμάτων μείζονος σημασίας παρενέργειες στις ροές κεφαλαίων εντός της ευρωζώνης, αλλά και εκτός αυτής.
1. Οι κεφαλαιούχοι των χωρών του Νότου, ιδιαίτερα εκείνων που αντιμετωπίζουν άμεσο δημοσιονομικό πρόβλημα, ουσιαστικά ΔΕΝ μπορούν να νιώσουν ασφαλείς σε καμία τράπεζα της χώρας τους. Ασχέτως του επενδυτικού προφίλ του Ιδρύματος, ακόμη κι αν η διαχείριση των χρημάτων των καταθετών του είναι η νουνεχέστερη, οι περιοριστικές πολιτικές που ασκούνται σε επίπεδο χώρας μειώνουν τα εισοδήματα και ελαττώνουν τη ρευστότητα. Μοιραία δυσμενοποιείται η θέση των δανειοληπτών, δυσκολεύεται η εξυπηρέτηση μεγάλου αριθμού δανείων και ωθούνται ανοδικά οι επισφάλειες. 
Άμεσο αποτέλεσμα οι συνεχείς κεφαλαιακές απώλειες των τραπεζών και η μετάπτωση τους σε καθεστώς υποχρεωτικής κεφαλαιακής ενίσχυσης. Και αυτό ως συνέπεια όχι δικών τους επιλογών, αλλά εξ αιτίας κεντρικών πολιτικών επιλογών των χωρών και των κυβερνήσεων.
2. Η πιο πάνω παρενέργεια καθιστά το σύνολο του χρηματοπιστωτικού τομέα του "προβληματικού" Νότου ολοένα και περισσότερο ελλειμματικό κεφαλαιακά και επομένως ύποπτο για να "κάνει χρήση" μέρους των αποταμιεύσεων, με σκοπό την ενδυνάμωση της κεφαλαιακής του επάρκειας, σε βάρος των καταθετών του.

3. Είναι λοιπόν στις χώρες του Νότου πρωτίστως ο κίνδυνος της χώρας και δευτερευόντως ο κίνδυνος εκάστου συγκεκριμένου χρηματοπιστωτικού Ιδρύματος που απειλεί να πλήξει τα αποταμιευμένα κεφάλαια.

4. Είναι γνωστό ότι τα κεφάλαια δεν αρέσκονται να παραμένουν σε καθεστώς ανασφάλειας. Επομένως, μοιραία, η ανάγκη για αποφυγή δυνητικών απωλειών θα οδηγήσει τους κατόχους τους στην αναζήτηση ασφαλέστερων προορισμών. Θα μεταφερθούν από περιβάλλοντα υψηλού κινδύνου σε περιβάλλοντα θεωρητικά ασφαλέστερα. 

Αυτό συνεπάγεται ότι οι χώρες του Νότου θα υποστούν μια σημαντική κεφαλαιακή αφαίμαξη, με πιθανότερους αποδέκτες του "φοβισμένου" χρήματος αφενός τους προστατευμένους τραπεζικούς τομείς της Άπω Ανατολής (Σιγκαπούρη, Χόνγκ Κόνγκ), των Εμιράτων και της Ελβετίας, αφετέρου τις ισχυρές πλεονασματικές χώρες του Ευρωζωνικού Βορρά (Γερμανία, Αυστρία, Ολλανδία).
5. Από το σημείο αυτό αρχίζει να γίνεται ορατή η επόμενη γκάμα συνεπειών. Οι οικονομίες του Νότου, που ήδη έχουν υποστεί σημαντικές κεφαλαιακές εκροές, κινδυνεύουν να απομείνουν χρηματοδοτικά απολύτως "άνυδρες". 
Οικονομίες κεφαλαιακά αποστερημένες, που αναζητούν (ή θα έπρεπε να αναζητούν) εναγωνίως κεφαλαιακή άρδευση, προκειμένου να μεταβληθούν σε χώρους υποδοχής επενδύσεων και συνακόλουθα δημιουργίας θέσεων εργασίας, θα δούν τη κατάσταση τους να επιδεινώνεται. Αντιθέτως οι χώρες του Βορρά θα αποκτήσουν ακόμη μεγαλύτερη ευχέρεια χρηματοδότησης των δικών τους οικονομιών.
6. Το ευρώ ως νόμισμα θα αποκτήσει - ήδη συμβαίνει - διαφορετική αξία από χώρα σε χώρα εντός της ...

Κατάργηση της υποχρεωτικότητας του ΤΕΒΕ - ο ΦΠΑ να καταβάλλεται την ημέρα της είσπραξης - κατάργηση της πρακτικής της πρόσληψης με δελτίο παροχής υπηρεσιών

Τρεις μεταρρυθμίσεις
του Γιάνη Βαρουφάκη*
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει εναποθέσει όλες της τις ελπίδες στον συνδυασμό λιτότητας-μετά-μεταρρυθμίσεων. Η λιτότητα υποτίθεται ότι θα δαμάσει τα ελλείμματα - και, μακροπρόθεσμα, τα χρέη - ενώ οι μεταρρυθμίσεις θα φέρουν τις ιδιωτικές επενδύσεις και, έτσι, την ανάκαμψη.
Οι ελληνικές κυβερνήσεις, των τελευταίων τριών ετών, συναινούν σε αυτή την πολιτική, εφαρμόζουν τη λιτότητα και υπόσχονται τις μεταρρυθμίσεις οσονούπω. Οι υπόλοιποι "σφαζόμαστε" για το αν η μνημονιακή λιτότητα αποτυγχάνει επειδή οι μεταρρυθμίσεις δεν έγιναν όσο σβέλτα έπρεπε (η "μνημονιακή" άποψη) ή αν η λιτότητα που επιβάλει το Μνημόνιο δημιουργεί συνθήκες κατάρρευσης στις οποίες οι μεταρρυθμίσεις δεν μπορούν να ευδοκιμήσουν (η "αντι-μνημονιακή" πεποίθηση, που είναι και δική μου). 
Δυστυχώς, αυτό το δίπολο μας εγκλωβίζει σε έναν διχασμό που επιδεινώνει την Κρίση, μειώνοντας τις αντιστάσεις της κοινωνίας μας σε αυτές.
Το χειρότερο είναι ότι αυτός ο διχασμός δεν είναι καν αναγκαίος. Μπορούμε κάλλιστα να διατηρήσουμε ο καθένας τις απόψεις του για το Μνημόνιο (και κατά πόσον αποτελεί φάρμακο ή δηλητήριο) αλλά να βρούμε κοινό τόπο όσον αφορά τις βασικές μεταρρυθμίσεις που έχει ανάγκη ο τόπος. Και που τις έχει ανάγκη έτσι κι αλλιώς, ακόμα κι αν αρχίζει ο ουρανός να βρέχει επενδύσεις και δάνεια με αρνητικά επιτόκια.
Πράγματι, το στείρο δίπολο Μνημονιακών-Αντιμνημονιακών μπορεί να σπάσει ή, τουλάχιστον, να "γαληνεύσει", στο πλαίσιο μιας σοβαρής, άνευ φόβου και πάθους, συζήτησης περί αναγκαίων μεταρρυθμίσεων. Σίγουρα υπάρχουν μεταρρυθμίσεις στις οποίες θα συμφωνήσουμε όλοι, ανεξάρτητα του αν πρεσβεύουμε την εφαρμογή ή την ανατροπή της μνημονιακής λιτότητας. Το ερώτημα είναι: Ποιες είναι αυτές;

Ο κίνδυνος για μια τέτοια συζήτηση είναι ότι θα αποπροσανατολιστεί είτε προς την κατεύθυνση γενικόλογης συναίνεσης, που όμως στην πράξη δεν οδηγεί πουθενά (π.χ. "να χτυπηθεί η φοροδιαφυγή"), είτε προς την κατεύθυνση μιας τιτάνιας σύγκρουσης (π.χ. για το αν θα πρέπει να απολυθούν εκατοντάδες χιλιάδες δημόσιοι υπάλληλοι). Με στόχο την αποφυγή τέτοιου αδιεξόδου, επιτρέψτε μου να αναφερθώ σε τρεις μεταρρυθμίσεις που αξίζει να συζητήσουμε και οι οποίες μπορεί να αποτελέσουν πεδίο συμφωνίας.

Μεταρρύθμιση 1: Ενιαίο καθεστώς εξαρτημένης-μισθωτής εργασίας
Όταν επέστρεψα στην Ελλάδα, το 2000, θυμάμαι το σοκ που ένιωσα όταν συνειδητοποίησα πόσοι εργαζόμενοι, ιδίως νέοι, εργάζονταν με «μπλοκάκι», με δελτίο παροχής υπηρεσιών, λες και ήταν υδραυλικοί. Ακόμα περισσότερο με είχε εξοργίσει το γεγονός ότι κανείς, στην Ελλάδα, δεν κατανοούσε την οργή μου με την πρακτική της συνειδητής διχοτόμησης της αγοράς εργασίας μεταξύ προστατευόμενης μισθωτής εργασίας και μισθωτής εργασίας με μπλοκάκι, όπου ο μισθός αντιμετωπίζεται όπως μια οποιαδήποτε τιμή (π.χ. των μαρουλιών ή της επισκευής μιας βρύσης από ελεύθερο επαγγελματία-υδραυλικό). Ότι ακόμα και τα συνδικάτα, πέραν κάποιων εθιμοτυπικών δηλώσεων, δεν έδειχναν καμία διάθεση να κινητοποιηθούν εναντίον αυτού του ιδιότυπου, σκανδαλώδους - καθαρά ελληνικού - θεσμού.

Αυτός ο διαχωρισμός πρέπει, ιδίως τώρα, εν μέσω Κρίσης, να μας εξοργίζει όλους. Αριστερούς, Μνημονιακούς, αντιπολιτευόμενους, κυβερνητικούς, νεοφιλελεύθερους και αντι-Μνημονιακούς. Όπως και να το δούμε το θέμα, η κατάσταση στην αγορά εργασίας είναι διαβολική. Έχουμε δημιουργήσει μια (όλο και διογκούμενη) κατηγορία εργαζόμενων οι οποίοι (α) παρέχουν εξαρτημένη μισθωτή εργασία αλλά αναγκάζονται να το κάνουν σαν η εργασία τους να ήταν ένα οποιοδήποτε εμπόρευμα και (β) δεν έχουν καν το δικαίωμα να επιλέγουν πώς θα αυτο-ασφαλιστούν αλλά, αντίθετα, υποχρεώνονται να πληρώνουν ασφάλιστρα σε έναν συγκεκριμένο οργανισμό, το ΤΕΒΕ, ανεξάρτητα των εισοδημάτων τους, γνωρίζοντας ότι ...

Η ρύθμιση χρεών στον ΟΑΕΕ (ΤΕΒΕ) χρειάζεται και ρεαλισμό εκτός από ικανό αριθμό δόσεων

Για μια πραγματική συμβολή στην επανεκκίνηση της οικονομίας και την έξοδο από τον κύκλο της ύφεσης

του Γιώργου Καρίμαλη*


Ανάμεσα στα θέματα που διαπραγματεύτηκε η κυβέρνηση με την τρόικα ήταν και οι πολυσυζητημένες ρυθμίσεις εξόφλησης των οφειλόμενων στα ασφαλιστικά ταμεία. Ένα από αυτά είναι και ο ΟΑΕΕ.
Γιατί όμως αυτές οι όποιες ρυθμίσεις που γίνονται δεν διευκολύνουν τελικά τους αυτοαπασχολούμενους και κάνουν αδύνατη την εξυπηρέτησή τους; 
Όταν ο επαγγελματίας βρίσκεται σε αδυναμία να πληρώσει τις τρέχουσες εισφορές, πως είναι δυνατόν να πληρώσει το άθροισμα των τρεχουσών εισφορών και της ρύθμισης που είναι ακόμη μεγαλύτερο ποσό;
Πραγματική διευκόλυνση στον δοκιμαζόμενο επαγγελματία προκειμένου να εξοφλήσει την ρύθμιση των οφειλόμενων είναι για όσο χρονικό διάστημα εξοφλεί την ρύθμιση, να απαλλαγεί από την πληρωμή των τρεχουσών εισφορών για τον κλάδο συντάξεως και να καταβάλει μόνο την τρέχουσα εισφορά για τον κλάδο υγείας που είναι περίπου το 35% των τρεχουσών εισφορών. 

Το χρονικό διάστημα για το οποίο δεν καταβάλλονται εισφορές για τον κλάδο συντάξεως είτε να αφαιρείται από τον ασφαλίσιμο χρόνο για σύνταξη είτε θα υπάρχει η δυνατότητα να εξαγοραστεί οποτεδήποτε πριν από την συμπλήρωση του ορίου ηλικίας για καταβολή σύνταξης με ένα επιπλέον ποσό για που θα επικαιροποιεί το ποσό με την ασφαλιστική κλάση κατά την ημερομηνία εξαγοράς.


*ο Γιώργος Καρίμαλης είναι επιχειρηματίας στον αγροτουριστικό τομέα

Τρίτη 26 Μαρτίου 2013

Ο αναμάρτητος πρώτος τον λίθον βαλέτω...

του Θοδωρή Σκυλακάκη*

Για να "εορταστεί" με την ευκαιρία της ημέρας ο "ηρωικός" γερμανικός αγώνας κατά του μαύρου χρήματος – και καθώς η Ζήμενς επαναλαμβάνει πλέον τις κερδοφόρες δραστηριότητές της με το ελληνικό κράτος μετά τη συμφωνία που ψήφισαν τα ελληνικά κυβερνητικά κόμματα που είχαν κατηγορηθεί ως παραλήπτες του μαύρου χρήματος- "δώρο" στους αναγνώστες της σελίδας σήμερα ολόκληρη η έκθεση του ΟΟΣΑ για τη μεταχείριση από τη Γερμανία του θέματος της δωροδοκίας ξένων αξιωματούχων.

Για όσους δεν έχουν το χρόνο να διαβάσουν όλο το κείμενο και να διατρέξουν τις γραφειοκρατικές του λεπτομέρειες παραθέτω ένα μόνο μικρό απόσπασμα της έκθεσης του ΟΟΣΑ σε δική μου μετάφραση:
" 134. Με βάση την παράγραφο 153α του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, ο δράστης μπορεί να κατ’ αρχήν εξαιρεθεί από τη δίωξη όποτε το "δημόσιο συμφέρον" δεν απαιτεί πλέον τη δίωξη της υπόθεσης. Ο δράστης, που πρέπει να συναινέσει στη διαδικασία, αποκτά κάποιες υποχρεώσεις π.χ. να αποζημιώσει για την ζημιά, πληρώνοντας κάποια χρήματα στο ταμείο του δημοσίου (ένα "άτυπο πρόστιμο") ή σε ένα φιλανθρωπικό οργανισμό κ.λπ. Η Γερμανία υπογραμμίζει ότι οι υποχρεώσεις αυτές ισοδυναμούν με κυρώσεις.
135. Οι κύριοι εξεταστές (σ.σ. του ΟΟΣΑ) έδειξαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον στις ειδικές συνθήκες υπό τις οποίες το άρθρο 153α μπορεί να εφαρμοστεί, λόγω της συχνής χρήσης στο κλείσιμο υποθέσεων στη Γερμανία μετά τη Φάση 2 (σ.σ. εφαρμογής της συνθήκης του ΟΟΣΑ κατά της δωροδοκίας ξένων αξιωματούχων). Σύμφωνα με στοιχεία που προέρχονται από τις γερμανικές αρχές, προκύπτει ότι μεταξύ του 2006 και του 2010 χρησιμοποιήθηκε σε 35 περιπτώσεις από τις 69, δηλαδή σε πάνω από το 50% των περιπτώσεων (σ.σ. δωροδοκίας ξένων αξιωματούχων). Ενώ οι συμφωνίες αυτές θεωρητικώς είναι διαθέσιμες μόνο όταν το "δημόσιο συμφέρον" δεν απαιτεί πλέον τη δίωξη της υπόθεσης, το υψηλό αυτό ποσοστό απεικονίζει ότι η έννοια του "δημοσίου συμφέροντος" στη δίωξη μπορεί να επηρεαστεί από ένα αριθμό παραγόντων ιδίως όταν αφορά τη δωροδοκία ξένων αξιωματούχων."
Κοινώς πολύ ενοχλούνται με το μαύρο χρήμα ...των άλλων, αλλά με το δικό τους μπορούν να δείξουν μεγάλη κατανόηση. Ακόμα και όταν πηγαίνει για να συντηρήσει τη διαφθορά πολιτικών και κομμάτων σε άλλες χώρες της Ευρωζώνης, όπως η Πορτογαλία και η Ελλάδα! 

Ακολουθεί για όσους θέλουν δεύτερη ανάγνωση και το αγγλικό απόσπασμα
«134. Pursuant to section 153a CCP, the offender may be provisionally exempted from prosecution where the “public interest” no longer requires the prosecution of the case. The offender, who must consent to the procedure, becomes subject to certain obligations e.g. compensating for the damage, paying a certain amount of money to the Treasury (“informal fine”) or to a charitable organisation etc. Germany underlines that these obligations are tantamount to sanctions.
135. The lead examiners paid special attention to the conditions under which section 153a CCP can be applied, due to its frequent use in the settlement of cases in Germany since Phase 2. According to data provided by the German authorities, it emerges that between 2006 and 2010, it was used in 35 cases out of 69, i.e. in over 50% of cases. While such settlements are theoretically only available where the “public interest” no longer requires the prosecution of the case, this high proportion illustrates that the notion of “public interest” in prosecution can be mitigated by a number of factors in particular as it applies to foreign bribery.»

*από την σελίδα του ευρωβουλευτή και μέλους της ΚΕ της Δράσης, στο facebook

Κύπρος: Ένας ρόλος πέρα από τη φούσκα

"Ας προσπαθήσουμε, εμείς και εκείνοι, να βρούμε έναν ουσιαστικό και χρήσιμο ρόλο και μέσα από αυτόν να αναζητήσουμε αυτό που θα μας ανήκει δικαιωματικά." 
της Αντιγόνης Λυμπεράκη

Το 1984 ο James Tobin, πρόσφατος ακόμη νομπελίστας, του 1981, στα Οικονομικά (με ειδίκευση στη Χρηματοοικονομική), ανέφερε: 
"Ρίχνουμε όλο και περισσότερους από τους πόρους μας, συμπεριλαμβανομένης και της αφρόκρεμας της νεολαίας, σε χρηματοοικονομικές δραστηριότητες, απομακρυσμένες από την παραγωγή, σε δραστηριότητες που δημιουργούν υψηλές ιδιωτικές ανταμοιβές - δυσανάλογες προς την κοινωνική τους παραγωγικότητα. Υποψιάζομαι ότι αυτή η "χάρτινη οικονομία" εκμεταλλεύεται τη δύναμη του ηλεκτρονικού υπολογιστή για να φουσκώσει την ποσότητα και την ποικιλία των χρηματοοικονομικών συναλλαγών... Φοβάμαι ότι - όπως είδε ο Κέινς ακόμη και στις μέρες του - τα πλεονεκτήματα από τη ρευστότητα και από την ανταλλαγή χρηματοπιστωτικών εργαλείων έρχονται με κόστος τη διευκόλυνση της κερδοσκοπίας... γεγονός κοντόφθαλμο και αναποτελεσματικό". 
Τρία χρόνια μετά την προειδοποίηση αυτή ήρθε η "Μαύρη Τρίτη". Δεκατρία χρόνια μετά ήρθαν η ασιατική κρίση και η χρεοκοπία της Ρωσίας. Η φούσκα του χρηματιστηρίου έσκασε τρία χρόνια ύστερα από αυτό. Παρά ταύτα, το 2007 πολλοί θεώρησαν ότι το ξεφούσκωμα της κρίσης ήταν κάτι τελείως απρόβλεπτο.

Λίγο πριν από την προειδοποίηση του Tobin είχε ξεκινήσει μια ξέφρενη πορεία, όπου το χρηματοπιστωτικό σύστημα αυξανόταν πολύ ταχύτερα από την πραγματική οικονομία - και σε κάποιες περιπτώσεις εις βάρος της.

Ήταν η εποχή της ανεμελιάς και της γκλαμουριάς. Αλλά πάνω απ' όλα ήταν η εποχή της οίησης εκείνων που θεωρούσαν ότι με διάφορα σύνθετα χρηματοοικονομικά προϊόντα θα μπορούσαν να καταργήσουν την αβεβαιότητα και να γεφυρώσουν την απόσταση που χωρίζει το σήμερα από το αβέβαιο αύριο. Αυτή ήταν η γενική διάθεση που οδήγησε στα golden boys, στα μυστήρια της βάφτισης θαλασσοδανείων σε "επενδυτικές επιλογές για σώφρονες επενδυτές", αλλά και στη θεοποίηση του εύκολου χρηματοοικονομικού πλουτισμού σε βάρος της πραγματικής επιχειρηματικότητας.

Ασφαλώς δημιουργούσε και κάποια προστιθέμενη αξία. Όμως αυτή ήταν μικρότερη από αυτήν που θα φανταζόταν κανείς βλέποντας τις οικονομικές αποδόσεις και συγκρίνοντάς τες με άλλους τομείς της οικονομίας. 
Σε κάποιες περιπτώσεις κατάφεραν πραγματικά να δώσουν μια πραγματική ώθηση στην παραγωγή, όπως τα πολύ διαφορετικά παραδείγματα που ακολουθούν: οι υπηρεσίες αντασφάλισης στις Βερμούδες, το venture capital (για την υλοποίηση καλών νέων επιχειρηματικών ιδεών και καινοτομιών) και το micro-finance (η διάθεση πιστώσεων στους φτωχούς για να δημιουργήσουν τη δική τους επιχείρηση - συχνά ο μόνος τρόπος να επιβιώσουν).

Η Κύπρος συμμετείχε στο παγκόσμιο πάρτι, αλλά το επιχειρηματικό της μοντέλο είχε δύο κρίσιμα εγγενή μειονεκτήματα:

  • Πρώτον, συνδύαζε δύο αλληλοαποκλειόμενα χαρακτηριστικά: το πλεονέκτημα του ευρώ μαζί με την υπόσχεση (και πρακτική) της αδιαφάνειας και απόκρυψης.
  • Και, δεύτερον, όταν σταμάτησε να παίζει η μουσική το 2007, η Κύπρος συνέχισε να χορεύει, αντλώντας τα απομεινάρια του χρηματοπιστωτικού ξεφαντώματος.
Τώρα πλέον προσπαθεί απεγνωσμένα να διατηρήσει κάτι που είναι εντελώς ανέφικτο. Για παράδειγμα, ενώ θα ήθελε πολύ να επικαλεστεί τη συμπαράσταση της Γαλλίας, το κάνει όταν η Γαλλία βρίσκεται στη μέση μιας τεράστιας προσπάθειας και αγωνιώδους μάχης εναντίον του ίδιου μοντέλου που προσπαθεί να διασώσει η Κύπρος - όπως δείχνει περίτρανα το ...

Δευτέρα 25 Μαρτίου 2013

Οι εξαγωγές είναι η μόνη ελπίδα μας για νέες δουλειές και για καλύτερα εισοδήματα

Οι επιχειρήσεις που λείπουν
του Αρίστου Δοξιάδη* 

Παθιάζονται στα κανάλια με το χαράτσι και τις συντάξεις, με τη λιτότητα και την τρόικα, αλλά δεν λένε κουβέντα για τις εισαγωγές και τις εξαγωγές.
Δεν είναι πιασάρικο το θέμα, γιατί ποιον να κατηγορήσεις και ποιον να υποστηρίξεις; Το πολύ πολύ να δείξεις έναν εξαγωγέα που περιμένει δύο χρόνια για την επιστροφή ΦΠΑ, αλλά ποιος θα συγκινηθεί;
Ομως, οι εξαγωγές είναι η μόνη ελπίδα μας για νέες δουλειές και για καλύτερα εισοδήματα, και οι μειωμένες εισαγωγές είναι που δείχνουν πόσο φτωχοί είμαστε πραγματικά. Το εμπορικό ισοζύγιο μοιάζει βαρετό, αλλά θα έπρεπε να είναι στο επίκεντρο των συζητήσεων.  
Ενα θλιβερό γράφημα δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα του ινστιτούτου Bruegel πριν από λίγες μέρες:


Δείχνει τις αλλαγές στο εμπορικό ισοζύγιο των χωρών της Ευρωζώνης. 
Φαίνεται ανάγλυφα η διαφορά της Ελλάδας από την Ισπανία, την Ιρλανδία και την Πορτογαλία. 
Από το 2007 έως το 2012, στην Ιρλανδία οι εξαγωγές αυξήθηκαν μέσα στην κρίση κατά 14% του ΑΕΠ, στην Πορτογαλία 6% και στην Ισπανία 5%. 
Σ’ εμάς μειώθηκαν οριακά. 
Οι εισαγωγές μειώθηκαν μόλις κατά 2-3% του ΑΕΠ σε Ισπανία και Πορτογαλία, και αυξήθηκαν λίγο στην Ιρλανδία. Σ’ εμάς έπεσαν κατακόρυφα, κατά 12% του ΑΕΠ. 
Ενώ, δηλαδή, οι άλλοι προσαρμόστηκαν προς τα πάνω εξάγοντας, εμείς αναγκαστήκαμε να κόψουμε την κατανάλωση χωρίς οφέλη.
Για να καταλάβουμε τι σημαίνει αυτό, αν οι εξαγωγές μας είχαν αντιδράσει στη λιτότητα όπως στην Ιρλανδία, το εθνικό μας εισόδημα θα ήταν το 2012 κατά περίπου 20 δισ. μεγαλύτερο από αυτό που ήταν (+10%). 
Αν είχαμε πιο μέτρια επίδοση, όπως της Ισπανίας και της Πορτογαλίας, πάλι το εθνικό εισόδημα θα ήταν κατά 9 δισ. περισσότερο, και το κράτος θα είχε τουλάχιστο 3 δισ. περισσότερα έσοδα. 
Οσο δηλαδή επιδιώκει να εισπράξει από το χαράτσι ή όσο θα περικοπούν οι συντάξεις το 2013.
 

Γιατί αντιδρά τόσο αργά η δική μας οικονομία; 

Στο κάτω κάτω, η πολιτική εσωτερικής υποτίμησης ήταν πιο σκληρή εδώ από ό,τι στους άλλους, και αυτό θα έπρεπε να ευνοεί τις εξαγωγές. Η απάντηση έχει δύο χρόνους, το παρελθόν και το παρόν:
 

Στο παρελθόν, διώξαμε από τη χώρα μας τον τύπο των επιχειρήσεων που θα μπορούσαν τώρα να ωφεληθούν από την κρίση και να μας βγάλουν ...

Η Κύπρος έπεσε από τον 20ο όροφο. Με σοβαρά κατάγματα, αλλά ζωντανή

Της Κύπρου... πριν κατακάτσει η σκόνη 
του Γιώργου Προκοπάκη



Τα καλά της απόφασης και οι ουρές τους

1. Επιχειρεί να αποσυνδέσει το τραπεζικό από το δημοσιονομικό πρόβλημα. 
Χαρακτηριστικό το πλαίσιο: 
(α) δεν πάνε χρήματα της δανειακής σύμβασης στις τράπεζες 
(β) η ΕΚΤ εγγυάται τη ρευστότητα. 
Η αναγνώριση της οφειλής ELA και το πέρασμα στην Τράπεζα Κύπρου ήταν υποχρεωτική - το πάγωμά της όμως σηματοδοτεί τον ρόλο της ΕΚΤ. Στην ίδια κατεύθυνση είναι και ο περιορισμός της παρέμβασης στις 'προβληματικές" τράπεζες μόνον.

2. Αποκαθιστά τους στοιχειώδεις κανόνες για την τραπεζική πίστη και το τραπεζικό ρίσκο: 

(α) ασφάλεια καταθέσεων μέχρι 100.000, 
(β) εμπλοκή των μετόχων και δανειστών μέχρις εξαφανίσεως. 
Παράπλευρη απώλεια, η σαγονιά στους μεγαλοκαταθέτες - απλούστατα γιατί η αξία μετόχων και δανειστών δεν έφθανε για την ανακεφαλαιοποίηση.

Όσον αφορά την επέμβαση στον τραπεζικό τομέα, έχει τα χαρακτηριστικά που θα μπορούσαν να την εντάξουν στη (μελλοντική) φιλοσοφία ενός ενοποιημένου τραπεζικού συστήματος.

Η αβεβαιότητα για το μέλλον των καταθέσεων πάνω από 100.000 (στην εκκαθάριση της Λαϊκής από τη μια, κούρεμα έκτασης υπό προσδιορισμό στην Κύπρου από την άλλη) είναι πρόβλημα. 

Έχει ενδιαφέρον η υποχρεωτική ανταλλαγή καταθέσεων με εταιρική συμμετοχή (μετοχές) - πρέπει να δούμε τους όρους και τη βάση αξίας ανταλλαγής στο swap. 
Θάχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον να καταλήξουμε να δούμε συνδιοίκηση της Τράπεζας Κύπρου από την Εκκλησία (κατείχε 17 εκατ μετοχές) και μια "κοινοπραξία" Ρώσων. Διακινδυνεύω την πρόβλεψη πως το κούρεμα στην Κύπρου θα καταλήξει να είναι πολύ βαθύτερο από το εικαζόμενο 29%-32%.

Τα κακά της απόφασης, οι ουρές και τα καθήκοντα

 
- Τυπικά η απόφαση περιορίζεται στην τραπεζική αναδιάρθρωση

Πλην όμως, το 42% του ΑΕΠ της Κύπρου έβγαινε από τις δραστηριότητες ως χρηματοοικονομικό κέντρο (πέραν των προφανών, δικηγόροι, λογιστές, κούριερς, εστιατόρια, καταστήματα πούρων...). Υπάρχει και η παράλληλη φούσκα ακινήτων: οι τράπεζες δάνειζαν κατασκευαστές και αγοραστές - τώρα έχουν μείνει με κάποιες προσημειώσεις. 
Η απειλή από την επέμβαση στον τραπεζικό τομέα έχει να κάνει με τη βίαιη αφαίρεση έως και 30% του ΑΕΠ, με όλα τα συμπαρομαρτούντα - ανεργία και συντριβή της υπερεκτεθειμένης σε τραπεζικό δανεισμό μεσαίας τάξης.

- Η φούσκα των ακινήτων έχει σκάσει και δεν ...

Η Κύπρος είναι διαφορετική περίπτωση

"Είναι βέβαιο ότι, όποιο πακέτο διάσωσης και να συμφωνηθεί, θα υπάρξουν εκροές καταθέσεων από την Κύπρο. Αυτό όμως είναι τμήμα της λύσης."
της Μιράντας Ξαφά*
Τη στιγμή που γράφεται αυτό το άρθρο (24/3) δεν έχει ακόμα ληφθεί οριστική απόφαση* για το πακέτο διάσωσης της Κύπρου. Την Τρίτη η Κυπριακή βουλή απάντησε με ένα ηχηρό «όχι» στο πακέτο που συμφώνησε η κυβέρνηση με το Eurogoup, χωρίς όμως να έχει Σχέδιο Β. Όλοι ελπίζουμε, και οι αγορές προεξοφλούν, ότι θα βρεθεί συμβιβαστική λύση πριν ανοίξουν οι τράπεζες την Τρίτη. Σύσσωμος ο διεθνής τύπος καταδίκασε την προτεινόμενη φορολογία των καταθέσεων, επισημαίνοντας τον κίνδυνο μετάδοσης της κρίσης στον Ευρωπαϊκό νότο, χωρίς κανείς να προτείνει βιώσιμη εναλλακτική λύση. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.
Το τραπεζικό σύστημα της Κύπρου είναι δυσανάλογα μεγάλο σε σχέση με το ΑΕΠ. Το ενεργητικό των τραπεζών είναι επταπλάσιο του ΑΕΠ, ενώ οι καταθέσεις είναι τετραπλάσιες του ΑΕΠ, ανέρχονται δηλ. σε €68δις εκ των οποίων 40% είναι καταθέσεις μη κατοίκων, κυρίως Ρώσων που πολλοί πιστεύουν ότι χρησιμοποίησαν το Κυπριακό τραπεζικό σύστημα για ξέπλυμα βρώμικου χρήματος. Έχοντας επενδύσει σε ομόλογα του Ελληνικού δημοσίου, και σε μη εξυπηρετούμενα δάνεια στην Ελλάδα και στην Κύπρο, το τραπεζικό σύστημα χρειάζεται επανακεφαλαιοποίηση ύψους €12δις. 
Σ’ αυτό η Κύπρος διαφέρει από το Λουξεμβούργο ή την Ελβετία, που έχουν επίσης μεγάλο χρηματοπιστωτικό τομέα αλλά διαθέτουν επάρκεια κεφαλαίων.
Επί πλέον, η Κύπρος χρειάζεται €5δις για να χρηματοδοτήσει το δημοσιονομικό της έλλειμμα. Το συνολικό πακέτο που απαιτείται επομένως είναι €17δις (100% του ΑΕΠ). Το αρχικό σχέδιο προέβλεπε ότι από αυτό το ποσό, η τρόικα ΕΕ/ΔΝΤ/ΕΚΤ θα προσέφερε δάνεια ύψους €10δις και η Κύπρος θα εξοικονομούσε τα υπόλοιπα, κυρίως με τη φορολογία καταθέσεων (€5.8δις) και άλλα δημοσιονομικά μέτρα. Το πακέτο διάσωσης ύψους €10δις ανέρχεται στο 58% του ΑΕΠ –όσο και το πρώτο πακέτο διάσωσης της Ελλάδας– ενώ η εξοικονόμηση των υπολοίπων €7δις αποβλέπει στον περιορισμό του δημοσίου χρέους στο 100% του ΑΕΠ το 2020. 
Το μάθημα από την Ιρλανδία ήταν ότι οι προσπάθειες διάσωσης ενός υπερμεγέθους τραπεζικού τομέα ρισκάρουν να χρεοκοπήσουν το κράτος. Η κυβέρνηση της Ιρλανδίας εγγυήθηκε όχι μόνο τις καταθέσεις, αλλά το σύνολο των υποχρεώσεων των τραπεζών, συμπεριλαμβανομένων των διατραπεζικών και ομολογιακών δανείων, με αποτέλεσμα να υπερδιπλασιαστεί ο λόγος δημοσίου χρέους/ΑΕΠ.
Για να αποτραπεί μία τέτοια εξέλιξη στην Κύπρο, η τρόικα πρότεινε τη συμμετοχή του τραπεζικού τομέα στην διάσωση των τραπεζών με την επιβολή φόρου στις μη εγγυημένες καταθέσεις άνω των 100,000 που ήταν η πηγή του προβλήματος. 
Χωρίς αυτό τον φόρο, θα έπρεπε να αναλάβει το κράτος –δηλ. οι Κύπριοι φορολογούμενοι– το κόστος διάσωσης των τραπεζών, πράγμα που θα καθιστούσε το δημόσιο χρέος μη βιώσιμο. 
Η εναλλακτική λύση του κουρέματος των ομολόγων του Κυπριακού δημοσίου δεν θα έλυνε το πρόβλημα, διότι ...

Η Επίσημη Δήλωση του Eurogroup για την Κύπρο

έργο του Κύπριου καλλιτέχνη Ν. Χαραλαμπίδη (από το art noise Η Κύπρος, η νέα Ύβρις και ο Ευαγγελισμός του Νίκου Χαραλαμπίδη)
Η Επίσημη Δήλωση του Eurogroup για την Κύπρο*

Η Ευρωομάδα έχει καταλήξει σε συμφωνία με τις κυπριακές αρχές σχετικά με τα βασικά στοιχεία που είναι απαραίτητα για ένα μελλοντικό πρόγραμμα μακροοικονομικής προσαρμογής. Η συμφωνία αυτή υποστηρίζεται από όλα τα κράτη μέλη της ευρωζώνης, καθώς και των τριών θεσμικών οργάνων. Η Ευρωομάδα υποστηρίζει πλήρως τον κυπριακό λαό σε αυτές τις δύσκολες συνθήκες.

Το πρόγραμμα θα ασχοληθεί με τις εξαιρετικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Κύπρος για να αποκαταστήσει την βιωσιμότητα του χρηματοπιστωτικού τομέα, με στόχο την αποκατάσταση της βιώσιμης ανάπτυξης και την εξυγίανση των δημόσιων οικονομικών κατά τα επόμενα χρόνια.

Το Eurogroup χαιρετίζει τα σχέδια για την αναδιάρθρωση του χρηματοπιστωτικού τομέα, όπως ορίζονται στο παράρτημα. Τα μέτρα αυτά θα αποτελέσουν τη βάση για την αποκατάσταση της βιωσιμότητας του χρηματοπιστωτικού τομέα. Ειδικότερα, την διασφάλιση όλων των καταθέσεων κάτω από 100.000 ευρώ, σύμφωνα με τις αρχές της ΕΕ.

Το πρόγραμμα θα περιλαμβάνει μια αποφασιστική προσέγγιση για την αντιμετώπιση των ανισορροπιών του οικονομικού τομέα. Θα υπάρξει κατάλληλη συρρίκνωση του χρηματοπιστωτικού τομέα, με τον εγχώριο τραπεζικό τομέα να φθάνει το μέσο όρο της ΕΕ μέχρι το 2018. Επιπλέον, οι κυπριακές αρχές επιβεβαίωσαν τη δέσμευσή τους να ...

Κυριακή 24 Μαρτίου 2013

Πόσο θα κρατήσει ακόμη η κρίση;

 Όταν οι οικονομολόγοι διαφωνούν μεταξύ τους τι να πει ο απλός πολίτης; Είναι μεγάλος ο πειρασμός να το παίξει ΚΑΙ αυτός/ή "οικονομολόγος". Έτσι έχουμε γίνει ένα τεράστιο cyber καφενείο όπου, όπως και στην πολιτική, όλες οι απόψεις έχουν το δίκιο τους, δύσκολα αποδεικνύεται αυτό και ακόμη δυσκολότερα μπορούμε να συμφωνήσουμε στο "τι τρέχει τελικά"...
Τι τρέχει λοιπόν; Πόσο θα κρατήσει η κρίση; Θα δούμε κάποια βελτίωση ή θα χειροτερέψει κι άλλο μέχρι να τελειώσει αυτός ο "πόλεμος χωρίς κανόνια"; 
Όλοι/ες γνωρίζουμε -δεν χρειάζεται να μας το πουν οι μαρξίζοντες πολιτικοί- ότι η οικονομία είναι κατά μεγάλο μέρος εικονική. Όταν το χρήμα παράγει χρήμα μέσω της κίνησής του, όταν οι μετοχές ανεβαίνουν και τα χαρτιά που κρατάς στο χέρι βγάζουν χρήματα, καταλαβαίνεις ότι είναι πια δύσκολο να εντοπίσεις "πραγματικές αξίες". Το εμπόριο αυτό το ήξερε πάντοτε - η τιμή δεν έχει σχέση με την αξία, είναι θέμα διαπραγμάτευσης. Αν οι συνθήκες είναι ευνοϊκές η υπεραξία θα είναι μεγάλη - αν δεν είναι, μπορεί και να σου μείνει ζημιά. Η παγκοσμιοποίηση απογείωσε τις δυνατότητες της διαπραγμάτευσης και ο χρηματοπιστωτικός κλάδος απέκτησε τέτοια αυτονομία που δύσκολα προλαβαίνεις τις κινήσεις του - δεν είναι τυχαίο ότι μια είδηση μπορεί να ρίξει οικονομίες: ζούμε την εποχή του χάους. Και το χάος είναι εδώ.

Τράπεζες "σκάνε" όχι μόνο στον ευρωπαϊκό Νότο αλλά και στον ανεπτυγμένο Βορρά (δυο στην Δανία, μια στην Ολλανδία πριν λίγες μέρες) όπως και στην ηγέτιδα Αμερική... Κράτη επίσης "σκάνε" και δανείζονται από τράπεζες που μπορεί κι αυτές να μην αντέξουν τα δάνεια και να σκάσουν... Μα που είναι τα λεφτά; Γιατί λεφτά υπάρχουν..

Απ΄όσο γνωρίζουμε άλλα κινούνται (επενδύονται, ξοδεύονται, συντηρούν) κι άλλα παρκάρονται όπου υπάρχουν φορολογικοί παράδεισοι και υψηλά επιτόκια - και περιμένουν. Τι περιμένουν; Να αγοράσουν κάτω από την αξία τους κινητή και ακίνητη περιουσία για την οποία καταναλώθηκε πολλή εργασία και πολύτιμες πρώτες ύλες. Τι σημαίνει αυτό; Ότι χωρίς έλεγχο στις χρηματοπιστωτικές συναλλαγές και μια γείωσή τους με την πραγματικότητα ο τομέας καζίνο της οικονομίας θα παρασιτεί μέχρι θανάτου την "πραγματική οικονομία" και θα καταστρέφει την ποιότητα προϊόντων, υπηρεσιών και  περιβάλλοντος - ότι δηλαδή κάνει η Κίνα τα τελευταία χρόνια, από τότε που κατάφερε να μπει στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου και να ανοίξουν οι αγορές στα προϊόντα της. Αυτή, ένα κομμουνιστικό καθεστώς, έγινε ο εμβρυουλκός της παγκόσμιας "νεοφιλελεύθερης"/νεοσυντηρητικής υποτίμησης της εργασίας και της πραγματικής οικονομίας. Και επιτάχυνε την κρίση - κρίση που απειλεί τους πελάτες της τώρα και προκαλεί ήδη τριγμούς στην οικονομική της φούσκα. Τρέλα...

Σε λίγο θα επιζούν μόνο όσοι/ες έχουν γη και προϊόντα δικά τους για να επιζήσουν - λένε οι "πολεμικοί ανταποκριτές" από τα μέτωπα των καφενείων. Πράγματι δεν διαφαίνεται κάποια λύση.
Οι μαρξιστές λένε ότι αφού καταστραφεί αρκετό κεφάλαιο, τα πράγματα θα ξεκινήσουν πάλι από την αρχή. Το λέει ο προφήτης Μαρξ. Και ζητούν την ψήφο μας για να γίνουμε μια ώρα αρχύτερα σοβιετικό κράτος. Αυτό δεν ήταν όμως που "έσκασε" επίσης πριν λίγα χρόνια; Το πείραξε κανείς; Γιατί λοιπόν να ξαναμπούμε στον κόπο;
Οι αρμαγεδωνιστές λένε ότι θα μας σώσει η δευτέρα παρουσία. Το λέει ο προφήτης Παϊσιος. Και άλλοι. Το κακό είναι ότι το λένε χιλιάδες χρόνια, κάθε φορά που υπάρχει κρίση και δεν τους βγαίνει...

Οι υπόλοιποι περιμένουμε να δούμε ικανές πολιτικές διαχείρισης. Μερικοί λένε ότι ήδη αυτές λειτουργούν αλλά πρώτα ανεβάζεις πυρετό και ύστερα συνέρχεσαι. Για τον πυρετό ...

Σάββατο 23 Μαρτίου 2013

Η φωλιά του κούκου: Οι κυβερνώντες της Ευρωζώνης μπροστά στο τραπεζικό αδιέξοδο της Κύπρου


από το aftercrisis blog

Ο νεο-Κευνσιανός νομπελίστας οικονομολόγος Πώλ Κρούγκμαν, στο πρόσφατο άρθρο του "Cyprus: The Sum of All FUBAR", ισχυρίσθηκε ότι στην περίπτωση της Κύπρου "φαίνεται σαν να συνδυάστηκαν σ' έναν τόπο όλα όσα πήγαν στραβά αλλού". Υπονοούσε ότι το πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Κύπρος είναι ένα μείγμα του Ιρλανδικού, του Ισλανδικού και του Ισπανικού προβλήματος, με προσμίξεις Ελληνικού, Πορτογαλικού και Ιταλικού.
Ωστόσο η Κύπρος, όπως επίσης οι τυπικές περιπτώσεις με στεγαστική και τραπεζική φούσκα Ιρλανδία - Ισπανία, και σε αντίθεση με την Ελλάδα και Ιταλία, δεν είχε κανένα αμιγώς δημοσιονομικό πρόβλημα.
Σύμφωνα με την ανάλυση του Κρούγκμαν, το νησί είχε ένα τεράστιο για τα οικονομικά του μεγέθη τραπεζικό σύστημα (τραπεζικά περιουσιακά στοιχεία περίπου 8 φορές του ΑΕΠ της Κύπρου), που προσείλκυε ρευστό από το εξωτερικό. Έχει επίσης μια μεγάλη φούσκα ακινήτων καθώς επίσης μαζικά υπερτιμημένα αγαθά και υπηρεσίες, με τις τιμές και το κόστος στην Κύπρο να έχουν αυξηθεί πολύ περισσότερο από την λοιπή Ευρωζώνη. 

Προφανώς, η άποψη του, όπως και άλλων ειδικών, είναι ότι το "κούρεμα" των ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου (PSI) που κατείχαν οι Κυπριακες τράπεζες, απλώς επιδείνωσε την κατάσταση. Οι τράπεζες θα χρεωκοπούσαν ακόμη και χωρίς αυτό.
Κατά τον Κρούγκμαν, το οξύ πρόβλημα είναι ότι οι Κυπριακές τράπεζες δεν ήταν πιά σε θέση να εξοφλήσουν τις υποχρεώσεις τους, οι οποίες, στην συντριπτική πλειοψηφία τους έχουν τη μορφή καταθέσεων
"Μια χρεοκοπία, με αθέτηση πληρωμής καταθέσεων, ήταν αναπόφευκτη", ισχυρίζεται. "Υπάρχει ακόμη η φούσκα ακινήτων που θα συνεχίσει να ξεφουσκώνει". Απομένει και ένα τεράστιο πρόβλημα ανταγωνιστικότητας...
Η Κύπρος, αντίθετα με την Ισλανδία που είχε αντίστοιχο τραπεζικό πρόβλημα (όχι όμως φούσκα ακινήτων), είναι μέλος της ΕΕ και της Ευρωζώνης, και η αντιμετώπιση δεν μπορούσε παρά να γίνει εντός των Κοινοτικών και Ευρωζωνικών πλαισίων. Και με τον συνδυασμό των Κοινοτικών και εθνικών (Κυπριακών) οργάνων και αντιμετωπίσεων, το ούτως ή άλλως περίπλοκο ζήτημα πήρε τη μορφή του μπάχαλου που είδαμε στο Eurogroup λίγες ημέρες πρίν (ο όρος FUBAR που χρησιμοποιεί ο Κρούγκμαν στον τίτλο, είναι τα αρχικά των λέξεων «Fucked up beyond all recognition»).

"Όπως καταλαβαίνω τώρα", γράφει ο Κρούγκμαν, "η αρχική σύγχυση ήταν ένα κοινό λάθος των Ευρωπαίων και των Κυπρίων. Η Ευρώπη δεν ήθελε μια καθαρή εξυγίανση των τραπεζών, η οποία, μεταξύ άλλων, θα είχε δώσει σαφή προτεραιότητα στις μικρές ασφαλισμένες καταθέσεις (κάτω των 100.000 ευρώ). Αντ΄ αυτού, θέλησε αυτό το παράδοξο σχήμα φορολόγησης" (δηλαδή το "κούρεμα" και καταθέσεων κάτω από 100.000). "Εν τω μεταξύ, η κυπριακή κυβέρνηση εξακολουθούσε να έχει την ψευδαίσθηση ότι το τραπεζικό μοντέλο της μπορούσε να επιβιώσει και ήθελε να περιορίσει το πλήγμα εναντίον των μεγάλων καταθετών από το εξωτερικό. Εξ ου και η επιδρομή εναντίον των μικρών καταθέσεων. 
"Στο τέλος", λέει ο Κρούγκμαν, "μάλλον θα γίνει με κάποια μορφή, αυτό που έπρεπε να γίνει εξ αρχής – ένα βαθύ "κούρεμα" στις καταθέσεις άνω των 100.000".
Όμως πέρα από την εύλογη ανάλυση και τις προβλέψεις του Κρούγκμαν, που φαίνονται να επιβεβαιώνονται, το ερώτημα είναι τι νέο φέρνει το οξύ επεισόδιο της Κύπρου και πώς θα συνεχισθεί η περιπέτεια της Ευρωπαϊκής κρίσης.

Οι χειρισμοί στα Ευρωπαϊκά όργανα λήψης αποφάσεων ανέδειξαν, για μια φορά ακόμη, πόσο πίσω από τις πραγματικές ανάγκες έχει μείνει η θεσμική και πολιτική αρχιτεκτονική της Ευρωζώνης και της ΕΕ

Πίσω απο την ανισορροπία Βορρά - Νότου και την στρέβλωση που προκαλεί στην Ευρωζώνη το υπερβολικό οικονομικό βάρος της Γερμανίας, κρύβεται το δημοκρατικό έλλειμμα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η αδυναμία των πολιτών να αποφασίζουν για ...

"Διαίρει και βασίλευε". Κατακερματισμένη κοινωνία: η δύναμη του πελατειακού συστήματος

Το βιβλίο αυτό δεν γράφτηκε ακόμη...
Τις μέρες αυτές, παρακολουθώντας την δραματική κυπριακή κρίση, δύσκολα ξεφεύγει της προσοχής μας, η ενιαία λειτουργία της ελληνοκυπριακής κοινωνίας. Αρκετά ενιαία, σε αντίθεση με την "ελλαδική", που μπορούμε να λέμε "οι Κύπριοι αποφάσισαν, οι Κύπριοι έκαναν λάθος, οι Κύπριοι κέρδισαν" ή "έχασαν". Στην Ελλάδα αυτό δεν υπάρχει: μόνο προδότες και κουίσλινγκ από την μια και υπερπατριώτες από την άλλη. Στη μέση κενό... - κι ο λαός ανήμπορος να εκφραστεί ενιαία, στοιχισμένος πίσω από ομάδες συμφερόντων και φανατικά αντιτιθέμενα κόμματα που τις εκπροσωπούν και λαϊκίζουν χωρίς αιδώ με απίθανες υποσχέσεις, που πάντα ένα αποτέλεσμα έχουν: να βαθαίνουν την ρήξη των διάφορων κοινωνικών ομάδων και να απομακρύνουν την δυνατότητα ενιαίας έκφρασης των πολιτών. Ποιες θάταν όμως οι δυνατότητες για την κοινωνία μας, αν μπορούσαμε να αντιστρέψουμε αυτήν την διαιρετική λογική και να λειτουργήσουμε συλλογικά, όπως οι συγγενείς μας Κύπριοι;

Η λογική του "επί μέρους"

Του Γιώργου Καραβάνα*


Για ιστορικούς λόγους, η ελληνική κοινωνία ποτέ δεν έμαθε να βλέπει τα προβλήματά της συνολικά. Ήδη από την εποχή της τουρκοκρατίας οι έλληνες ήταν μοιρασμένοι σε φατρίες. Τα οικογενειακά, τοπικά, συντεχνιακά κ.α. συμφέροντα υπερτερούσαν πάντα των εθνικών, που άλλωστε αποτελούσαν άγνωστη έννοια στο μυαλό των περισσότερων. Η λογική αυτή μας ακολουθεί ως σήμερα. 
Η ελληνική κοινωνία, αν λειτούργησε ποτέ ως τέτοια, είναι κατατετμημένη σε πολλές μικρότερες ομάδες, με την καθεμία να έχει τη δική της ατζέντα. Στην «κατακερματισμένη κοινωνία», που με επιτυχία περιέγραψε ο συγγραφέας και φιλόσοφος Στέλιος Ράμφος, μπορεί κανείς να διακρίνει ομάδες με βάση τον πλούτο, το επάγγελμα ή την κατάσταση στην οποία βρίσκονται τα μέλη τους (πολύτεκνοι, άνεργοι, ανύπαντρες μητέρες, ανάπηροι κλπ). Το πράγμα γίνεται πολυπλοκότερο, αν σκεφτούμε ότι κάθε άτομο ανήκει ταυτόχρονα σε περισσότερες ομάδες!

Η λογική του «επί μέρους», με την οποία έχουμε μάθει να σκεφτόμαστε, έχει μία σειρά από σοβαρές κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις. Το γεγονός μάλιστα ότι η ικανοποίηση ομαδικών αιτημάτων αποτελεί το σημαντικότερο κριτήριο επιλογής βουλευτών, έχει και σοβαρές πολιτικές επιπτώσεις! Ας δούμε μερικά παραδείγματα του παραπάνω τρόπου σκέψης κι ας προσπαθήσουμε να τον συγκρίνουμε με τη λογική του «συνολικού».

Έστω ότι στο τέλος του χρόνου, η χώρα εμφανίζει μικρό πρωτογενές πλεόνασμα. Κατόπιν συμφωνίας με την Τρόικα, η κυβέρνηση θα έχει το δικαίωμα μικρών παροχών, με τη μορφή χαλάρωσης επιλεγμένων δημοσιονομικών μέτρων. 

Ποιά θεωρείτε πως πρέπει να είναι η προτεραιότητά μας; Κάποιοι θα πουν: «οι άνεργοι! Ο υψηλός αριθμός, τους καθιστά το υπ’ αριθμόν ένα κοινωνικό πρόβλημα». Κάποιοι άλλοι θα πουν: «οι πολύτεκνοι! Η υπογεννητικότητα αποτελεί ωρολογιακή βόμβα στα θεμέλια του έθνους». Άλλοι ...