Τρίτη 11 Φεβρουαρίου 2014

Γ. Βαρουφάκης: Κούρεμα του χρέους και νέα ομόλογα με ρήτρα ανάπτυξης

του Βαγγέλη Παπαβασιλείου

Μια πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη στην Αυγή και τον Σταύρο Καπάκο

Σε "καθεστώς χρεο-δουλοπαροικίας" οδηγεί τη χώρα η κυβέρνηση Σαμαρά με την πρόσδεσή της στη γραμμή της Μέρκελ δηλώνει σε συνέντευξή του στην "Αυγή" ο καθηγητής Οικονομικών Γιάνης Βαρουφάκης. Η μόνη ουσιαστική συνεισφορά του πρωτογενούς πλεονάσματος, υποστηρίζει, είναι να χρησιμοποιηθεί "ως απειλή μη συμμόρφωσης με το Μνημόνιο έως ότου αρχίσουν διαπραγματεύσεις περί ουσιαστικής και ριζικής αλλαγής του". "Χωρίς ριζική αλλαγή της δανειακής συμφωνίας"- του Μνημονίου, δεν μπορεί να σταθεροποιηθεί η οικονομία, τονίζει ο Γιάνης Βαρουφάκης και προτείνει κούρεμα του χρέους, ανταλλαγή των ομολόγων με νέα ειδικά ομόλογα με ρήτρα ανάπτυξης και μεταφορά των 40 δισ. ευρώ που δόθηκαν για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών στον ESM.
Οι ελληνικές κυβερνήσεις θα λειτουργούν υπό την μόνιμη απειλή ότι, αν «δεν κάτσουν καλά», θα τους ζητηθεί να πληρώνουν τα αρχικά συμφωνημένα τοκοχρεολύσια, ενώ, αν «κάτσουν καλά», τα επιτόκια θα παραμένουν κοντά στο μηδέν και τα χρεολύσια θα παραπέμπονται στις ελληνικές καλένδες
Η συνέντευξη:

* Η κυβέρνηση Σαμαρά επικαλείται την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος για να υποστηρίξει ότι είναι στον σωστό δρόμο κι ότι υπάρχει "success story"από φέτος. Πόσο βάση έχει αυτό; Ποιες είναι οι προϋποθέσεις για την σταθεροποίηση και της ανάπτυξη της οικονομίας;

Πρώτον, το πρωτογενές πλεόνασμα, από μόνο του, εν καιρώ κρίσης μάλιστα, μπορεί κάλλιστα να αποτελεί αποσταθεροποιητικό παράγοντα σε μια οικονομία. Από το 1936 ο Κέινς προειδοποιεί τις κυβερνήσεις γι' αυτό.

Δεύτερον, ας μην ξεχνάμε ότι μια πυρηνική βόμβα που εξαφανίζει έναν λαό, ένα κράτος, εξαφανίζει και το πρωτογενές έλλειμμα - μια σκέψη που είναι βέβαια τραβηγμένη, η οποία όμως χρησιμεύει «παιδαγωγικά» καθώς μας θυμίζει ότι το πρωτογενές πλεόνασμα είναι απολύτως συμβατό με την καταστροφή.

Τρίτον, εντός μιας Ευρωζώνης η οποία έχει επιβάλει στη χώρα την αποπνικτική λιτότητα, η οποία επανατροφοδοτεί την κρίση, αναγκαία συνθήκη για την σταθεροποίηση της οικονομίας είναι η ριζική αλλαγή της δανειακής συμφωνίας - του Μνημονίου. Σε αυτό το πλαίσιο, η μόνη ουσιαστική συνεισφορά του πρωτογενούς πλεονάσματος (είτε είναι πραγματικό είτε κύημα της φαντασίας του υπουργείου Οικονομικών) είναι να χρησιμοποιηθεί ως απειλή μη συμμόρφωσης με το Μνημόνιο (καθώς και με άλλες παθογένειες της Ε.Ε.) έως ότου αρχίσουν διαπραγματεύσεις περί ουσιαστικής και ριζικής αλλαγής του. Μόνο μέσα από αυτή τη διαπραγματευτική διαδικασία υπάρχει πιθανότητα σταθεροποίησης της ελληνικής οικονομίας.

* Η γραμμή της διευθέτησης του χρέους, που ακολουθεί η κυβέρνηση Σαμαρά, επικαλούμενη τη συμφωνία του Eurogroup, μπορεί να αποτελέσει γραμμή διαπραγμάτευσης, που θα καταστήσει το χρέος βιώσιμο, ή διαιωνίζει το πρόβλημα κρατώντας σε διαρκή ομηρεία τη χώρα;


-Η κυβέρνηση Σαμαρά δεν ακολουθεί καμία γραμμή «διευθέτησης» του ελληνικού χρέους. Απλώς, παπαγαλίζει αυτά που θεωρεί ότι θέλει να ακούσει η γερμανική πλευρά. Έτσι κι αλλιώς, όπως μάθαμε την περασμένη εβδομάδα, οι υπουργοί Οικονομικών των ισχυρών συναντιούνται για να συζητήσουν το θέμα αυτό χωρίς να προσκαλούν καν τον κ. Στουρνάρα. Οπότε καλύτερα να μιλήσουμε για τη γραμμή «διευθέτησης» που η κυβέρνηση Σαμαρά φαντάζεται πως θα επιλέξει το Βερολίνο. Τι θα σημάνει για τη χώρα; Μόνιμο, σταθερό καθεστώς χρεο-δουλοπαροικίας. Το χρέος θα παραμένει σε επίπεδα που εγγυώνται ότι είναι αδύνατον να εξυπηρετηθεί από το ελληνικό κράτος. Έτσι οι ελληνικές κυβερνήσεις θα λειτουργούν υπό την μόνιμη απειλή ότι, αν ...«δεν κάτσουν καλά», θα τους ζητηθεί να πληρώνουν τα αρχικά συμφωνημένα τοκοχρεολύσια ενώ, αν «κάτσουν καλά», τα επιτόκια θα παραμένουν κοντά στο μηδέν και τα χρεολύσια θα παραπέμπονται στις ελληνικές καλένδες (σύμφωνα με μια νέα, συμφωνία). Έτσι, η κυβέρνηση των Αθηνών θα παραμένει για πάντα δέσμια, ενώ οι σοβαροί επενδυτές θα παραμένουν... άφαντοι (καθώς μια τέτοια κατάσταση χρεο-δουλοπαροικίας δεν τους δημιουργεί αίσθημα εμπιστοσύνης).

* Ποια είναι η γραμμή του Βερολίνου σήμερα απέναντι στο ελληνικό πρόβλημα, δηλαδή τη βιωσιμότητα του χρέους, τη νέα δανειοδότηση και την υπογραφή νέας συμφωνίας - Μνημόνιο ή όπως αλλιώς ονομαστεί; Με ποιον τρόπο θα επιδιώξει να επιβάλει την γραμμή της η Γερμανία; Βλέπετε διαφοροποιήσεις στο πλαίσιο των διαφορετικών παραγόντων εντός της Ε.Ε., όπως ΕΚΤ, ΕSΜ, Γαλλία ή άλλοι παράγοντες;

Η δημιουργία της κυβέρνησης μεγάλου συνασπισμού στο Βερολίνο ήταν η χείριστη εξέλιξη για την Ελλάδα. Οι σοσιαλδημοκράτες, σε μια προσπάθεια να φανούν Μερκελικότεροι της κ. Μέρκελ, έθεσαν την ταφόπλακα σε δύο τομές που είχε ανάγκη η Ευρωζώνη: την ουσιαστική τραπεζική ενοποίηση και την κεντρική διαχείριση μέρους του χρέους των χωρών - μελών (κάτι που απαιτεί, όσον αφορά την Ελλάδα, ένα γενναίο κούρεμα του χρέους). Πολύ φοβάμαι ότι η σημερινή κυβέρνηση είναι λιγότερο ικανή, και λιγότερο διατεθειμένη, να αλλάξει τη γερμανική εμμονή στην ακολουθούμενη πολιτική απ' ό,τι θα ήταν μια αμιγώς χριστιανοδημοκρατική κυβέρνηση υπό την κ. Μέρκελ. Όσο για τους θεσμούς της Ε.Ε., θυμίζουν όλο και περισσότερο τη Σοβιετική Ένωση της δεκαετίας του '80: Όσο πιο ανεδαφική είναι η ακολουθούμενη πολιτική, κι όσο ο ρους της ιστορίας στρέφεται εναντίον τους, τόσο πιο συμπαγής η «κομματική» γραμμή που παπαγαλίζουν.

* Να δούμε τώρα ποια πρέπει να είναι η στρατηγική της Αριστεράς για την αναδιάρθρωση του χρέους. Τι πρέπει να προτείνει για να καταστεί βιώσιμο; Ποιο πρέπει να είναι το βάθος του κουρέματος και με ποιο τρόπο αυτό θα γίνει; Το κούρεμα θα αφορά και τις καταθέσεις;

Προφανώς δεν πρέπει να αγγιχτούν οι καταθέσεις. Ήταν στραβό το κλίμα, το τελευταίο που χρειάζεται είναι ο γάιδαρος της δήμευσης καταθέσεων. Άλλο το να χτυπηθεί η φορδιαφυγή των εχόντων και άλλο το καταστροφικό μοντέλο Κύπρου. Δύο πράγματα πρέπει να αποτελούν τις βασικές απαιτήσεις της Αριστεράς: Πρώτον, κούρεμα του χρέους. Για να μπορέσει το Βερολίνο να το «καταπιεί», το κούρεμα αυτό μπορεί να πάρει τη μορφή ανταλλαγής του χρέους με νέα, ειδικά ομόλογα του ελληνικού κράτους, τα συμβόλαια των οποίων προβλέπουν αποπληρωμές που διακόπτονται αυτομάτως όταν το ΑΕΠ της χώρας αναπτύσσεται κάτω ενός συμφωνημένου ρυθμού. Με αυτόν τον τρόπο, το βάθος του κουρέματος γίνεται μικρότερο όσο μεγαλύτερη και ουσιαστικότερη είναι η ανάκαμψη της οικονομίας. Δεύτερον, κατάργηση του Ελληνικού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΕΤΧΣ) και η εξής ανταλλαγή: Τα 40 δισ. που χρεώθηκε το Δημόσιο για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών μεταφέρονται στον ESM (από τους ώμους του Έλληνα φορολογούμενου) και ο ESM λαμβάνει ως αντίτιμο τις μετοχές των τραπεζών που σήμερα κατέχει το ΕΤΧΣ.

* Ποια πρέπει να είναι η τακτική της ελληνικής πλευράς για την αντιμετώπιση της γερμανικής γραμμής; Μονομερής ενέργεια - καταγγελία; Χαρακτηρίζοντας το χρέος απεχθές; Τι απαντάμε όταν οι Γερμανοί μάς ζητούν να εφαρμόσουμε απαρέγκλιτα το πρόγραμμα και βλέπουμε για το χρέος; Ποιο χαρτί έχει, αν έχει, η Ελληνική πλευρά;

Τίποτα από αυτά. Αν το Βερολίνο αρνηθεί να επανατοποθετηθεί στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης το Μνημόνιο, και να επανασχεδιαστεί εκ του μηδενός (συμπεριλαμβανομένων και των αλλαγών στον τραπεζικό τομέα που προανέφερα), τότε η ελληνική κυβέρνηση έχει ιερή υποχρέωση να ανακοινώσει ότι: α) θα καταψηφίσει (όπως έχει δικαίωμα), στα όργανα της Ε.Ε., όλες τις προτάσεις περί δημιουργίας κοινού τραπεζικού επιτηρητή/ρυθμιστή (στο πλαίσιο της, κατ' ευφημισμόν, «τραπεζικής ενοποίησης»), β) δεν θα αποπληρώσει κανένα από τα ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου, τα οποία είχε αγοράσει η ΕΚΤ την περίοδο 2010-2011, και γ) θα διακόψει τις συζητήσεις με την τρόικα εφαρμόζοντας δικό της μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα ανάλογα με τις ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας.

* Μετά την εμπειρία, πλέον, της κρίσης στην Ευρώπη, τι νομίζετε ότι πρέπει να αλλάξει το συντομότερο στην Ευρωπαϊκή Ένωση;

Η φιλοσοφία της, που βασίζεται στην προσπάθεια δημιουργίας μιας Ευρώπης στην οποία η δημοκρατία αποτελεί άλλοθι και όχι πραγματικότητα.

* Τι σημαίνει το σενάριο 50-50-15;
Το να δίνεις νέα δάνεια στον πτωχευμένο, υπό τον όρο των «νέων» μέτρων (που συμπιέζουν τα εισοδήματα), αναιρεί το όποιο όφελος από τη μικρή μείωση των επιτοκίων
* Πώς αξιολογείτε το σενάριο που διέρρευσε από τις Βρυξέλλες για 50-50-15, δηλαδή επιμήκυνση 50 ετών, μείωση επιτοκίων κατά 50 μονάδες βάσης και νέο δάνειο 15 δισ. ευρώ;

Κινείται, δυστυχώς, στο προβλεπόμενο πλαίσιο. Δεν πρόκειται για κάτι νέο. Να θυμίσω ότι η πρώτη φορά που δοκιμάστηκε αυτή η «λύση» ήταν αφού εξώκειλε το πρώτο Μνημόνιο, τον Μάρτιο του 2011, τότε που ο κ. Παπανδρέου επέστρεψε από τις Βρυξέλλες περιχαρής με την επιμήκυνση (μετά μείωσης του επιτοκίου δανεισμού) που μόλις είχε «πετύχει» ανακράζοντας ανοήτως: «Η Ευρώπη έκανε το καθήκον της».

Γι' αυτό τον λόγο αναφέρομαι στην πρόταση «λύσης» που μόλις διέρρευσε από τις Βρυξέλλες ως επέκταση της λογικής των πρώτων δύο Μνημονίων. Ποια ήταν εκείνη η λογική; Συνεχίζουμε να προσποιούμαστε ότι το χρέος μπορεί να γίνει βιώσιμο μέσα από α) νέα δάνεια, β) επέκταση των παλαιών μετά μικρής μείωσης των επιτοκίων, και γ) νέα μέτρα συρρίκνωσης των δημόσιων δαπανών και αύξησης των φόρων.

Η λογική των (α) και (β) θα μπορούσε να έχει βάση αν το ελληνικό χρέος ήταν βιώσιμο μεν, δυσβάστακτο δε. Όσο για το (γ), μόνο μετά την επίτευξη ισχυρών ρυθμών ανάπτυξης μπορεί να είχε κάποια λογική. Τίποτα όμως από αυτά δεν έχει βάση όταν το χρέος δεν είναι βιώσιμο και η ανάκαμψη αποτελεί μακρινό όνειρο.

Όλοι συμφωνούν για τη μη βιωσιμότητα του χρέους. Όπερ μεθερμηνευόμενον, το ελληνικό κράτος είναι, επί της ουσίας, πτωχευμένο - αυτό σημαίνει, εξ ορισμού, ότι το χρέος δεν είναι βιώσιμο. Το να δίνεις νέα δάνεια στον πτωχευμένο, υπό τον όρο των «νέων» μέτρων (που συμπιέζουν τα εισοδήματα), αναιρεί το όποιο όφελος από τη μικρή μείωση των επιτοκίων. Κι έτσι η παραδοχή της πτώχευσης παραπέμπεται στο μέλλον, η ουσιαστική πτώχευση βαθαίνει και οι επενδυτές αποθαρρύνονται κι άλλο (καθώς προβλέπουν ότι η περίοδος που το κράτος μας θα παραμείνει ουσιαστικά πτωχευμένο αυξάνεται).

Εν συντομία, η πρόταση που διέρρευσε από τις Βρυξέλλες θα καταδικάσει την Ελλάδα σε κάθειρξη χρεο-δουλοπαροικίας μισού αιώνα ακόμα.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Θέλετε να βάλετε ενεργό link στο σχόλιό σας; BlogU