Κυριακή 31 Αυγούστου 2014

Ο Μπουτάρης, η Άννα Φράνκ και οι Γειτονιές

της Ελεάννας Ιωαννίδου*

Σε αυτές τις εκλογές, χιλιάδες ψηφοφόροι της Θεσσαλονίκης έστειλαν στα έδρανα του δημοτικού της συμβουλίου έναν υμνητή του Ολοκαυτώματος


Το ερώτημα για το τι τους οδήγησε σε αυτή την επιλογή έχει πολυσύνθετη απάντηση. Τα χέρια τους οπλίστηκαν από τη ραγδαία φτωχοποίηση ενός αστικού πληθυσμού που είχε αποθεώσει την υλική ευημερία, από τη θεσμική αδικία, την απαξίωση της δημοκρατίας από τους τιμητές της και την εμπέδωση του ατομισμού, σε συνδυασμό με την χειραγωγούμενη (α)παιδεία και την απόκρυψη του Ολοκαυτώματος των 50.000 Εβραίων της Θεσσαλονίκης από τη συλλογική μνήμη της πόλης. Κοντολογίς, χιλιάδες ψηφοφόροι, θολωμένοι από την οργή και τη βαθιά άγνοιά τους, πάνω στην κάλπη επέλεξαν να εκτονώσουν το θυμικό τους με το φασισμό, τιμωρώντας την εύθραυστη και απαξιωμένη δημοκρατία μας.

Οι "γειτονιές σε δράση-Οικολογία, Αλληλεγγύη, Πολιτισμός", η νέα δημοτική κίνηση, νιώσαμε την ανάγκη, την ώρα όπου οι νεοναζί θα ορκίζονται στο όνομα της δημοκρατίας που μισούν και, όπως υπαγορεύει η "ιδεολογία" τους, χρησιμοποιούν τους θεσμούς της, για να την αλώσουν, να υπενθυμίσουμε αυτή τη μαρτυρική ιστορία της πόλης μας, που δεν διδάχθηκε σε κανένα σχολείο, που έχει μόνο ένα μικρό μνημείο, καλά κρυμμένο μέσα σε ένα σταθμό αυτοκινήτων. Μια ιστορία που, κάθε φορά όπου έρχεται στην επιφάνεια, γίνεται απόπειρα να συμψηφιστεί με άλλα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας από κάποιους που ρίχνουν -συχνά ακούσια- νερό στο μύλο των φασιστών. Στόχος μας, η αφύπνιση των ψηφοφόρων τους, υπενθυμίζοντας την ιστορική μνήμη της πόλης τους.

Η ιδέα να τυπώσουμε το άστρο των Εβραίων κρατουμένων στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και να ζητήσουμε από τους επικεφαλής όλων των παρατάξεων που αντιτίθενται στο φασισμό να το καρφιτσώσουν στο πέτο τους προέκυψε μέσα από διαβούλευση στη δημοτική ομάδα. Η δράση μας έπρεπε να είναι συγχρόνως μη-βίαιη, κατανοητή, εύκολο να υιοθετηθεί από άλλους (έτσι απορρίψαμε τα μπλουζάκια με γραπτό μήνυμα), να μην μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως πρόσχημα για την αποβολή μας και να λειτουργήσει ως τρανταχτή υπενθύμιση. Για την υλοποίησή της συνεργαστήκαμε και ζητήσαμε τη γνώμη μελών της εβραϊκής κοινότητας της Θεσσαλονίκης.

Υπήρξε η σκέψη να τυπώσουμε όχι μόνο το αστέρι των Εβραίων, αλλά και το ροζ τρίγωνο των ομοφυλόφιλων, με αφορμή τις πρόσφατες ομοφοβικές επιθέσεις, καθώς και το μαύρο τρίγωνο των ΑΜΕΑ με αφορμή την εικόνα της νεοναζί δημοτικής συμβούλου στο αναπηρικό αμαξίδιο. Αλλά ο μείζων συμβολισμός που θέλαμε να αναδείξουμε είναι το γεγονός ότι η Θεσσαλονίκη θρηνεί 50.000 Εβραίους την ίδια ώρα όπου ο επικεφαλής δημοτικής παράταξής της τραγουδάει "γαμώ την Άννα Φρανκ".

Το σύμβολο του Ολοκαυτώματος αποφασίστηκε να προσφερθεί, για να το φορέσουν οι επικεφαλής των παρατάξεων την ώρα της ορκωμοσίας των νεοναζί. Ο μόνος που δέχθηκε (και μάλιστα χωρίς δεύτερη σκέψη) να το φορέσει μαζί μου ήταν ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης. Ο επικεφαλής της μείζονος αντιπολίτευσης κοντοστάθηκε μα προσπέρασε, ενώ από τους εκπροσώπους της αριστεράς η άρνηση ήταν κατηγορηματική. Όσο σκέφτομαι ότι έλαβα ως αιτιολογία την καταδίκη της πολιτικής του Ισραήλ, ενώ για τη δράση αυτή συνεργάστηκα και με μέλη της εβραϊκής κοινότητας, με τα οποία πρόσφατα διαφωνούσαμε δημόσια για τον πόλεμο στην Παλαιστίνη, νιώθω ότι μάλλον υπάρχουν πολλές ακόμα υπερβάσεις που πρέπει να γίνουν. Αντίθετα, τα μέλη της Κίνησης Ενωμένοι Ενάντια στο Ρατσισμό και τη Φασιστική Απειλή που βρίσκονταν στην αίθουσα δεν δίστασαν να συμμετέχουν στη δράση.

Τελικά, το σύμβολο του Ολοκαυτώματος βρέθηκε, την ώρα της ορκωμοσίας ως δημοτικού συμβούλου ενός ανθρώπου που υμνεί το Άουσβιτς, στο πέτο του δημάρχου της μαρτυρικής πόλης μας και των "Γειτόνων" και συγχρόνως στο ύψος της καρδιάς ακτιβιστών του αντιφασιστικού κινήματος, φέρνοντας στην επιφάνεια, εκτός από τη μνήμη της μαρτυρικής πόλης μας, ταυτόχρονα τον υφέρποντα αντισημιτισμό της ελληνικής κοινωνίας, αλλά και το ήθος αρκετών. Αυτό είναι, άλλωστε, το καλό με τα σύμβολα: πως λειτουργούν παράλληλα σε πολλά επίπεδα, ενεργοποιώντας διαφορετικές αντιδράσεις.

Όπως ήταν αναμενόμενο, η εικόνα προκάλεσε, πετυχαίνοντας το στόχο της. Οι δημόσιες συζητήσεις που άνοιξε έφεραν κάποιους αντιμέτωπους με τις αντιφάσεις τους και ίσως τελικά τους βοήθησε να προβληματιστούν. Φυσικά, ο τίτλος της είδησης ήταν πως ο δήμαρχος της Θεσσαλονίκης φόρεσε συμβολικά το άστρο των Εβραίων του Ολοκαυτώματος. Για κάποιους ταγμένους δημοσιογράφους ήταν, όμως, ανάξιο αναφοράς ότι η πρωτοβουλία να έχουμε στο πέτο το σύμβολο του Ολοκαυτώματος ανήκει στις Γειτονιές σε δράση, γεγονός που έδωσε έναυσμα σε εύλογες απορίες και ορισμένες άδικες κατηγορίες. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Athens Voice, η οποία αντέγραψε την ανακοίνωση του Αθηναϊκού Πρακτορείου Ειδήσεων διαγράφοντας τη φράση για την πηγή της πρωτοβουλίας και προκαλώντας σχόλια στους αναγνώστες της, του τύπου "καλά, δεν βρέθηκε κανένας νεότερος να πάρει την πρωτοβουλία;"

Παράλληλα, ορισμένοι κομματικοί δημοσιογράφοι του ΣΥΡΙΖΑ στην Θεσσαλονίκη, λειτουργώντας όπως λειτουργούσαν στην προεκλογική περίοδο, δηλαδή αποσιωπώντας τις πρωτοβουλίες μας για να στηρίξουν τον κομματικό υποψήφιο, παρέλειψαν να αναφέρουν τόσο το γεγονός ότι η κίνηση ήταν πρωτοβουλία των Γειτονιών σε δράση, όσο και το ότι το ίδιο σύμβολο κράτησαν και τα μέλη του αντιφασιστικού κινήματος που επέλεξαν να παραμείνουν στην αίθουσα την ώρα της ορκωμοσίας. Από την άλλη, ανάμεσα στους δημοσιογράφους και τους πολιτικούς που επέμειναν να αναπαράγουν την πλήρη είδηση, βρέθηκε κι ο ίδιος ο δήμαρχος που, τόσο από το βήμα του δημοτικού συμβουλίου, όσο και σε συνεντεύξεις του, εξέθεσε όσους απέκρυψαν την "λεπτομέρεια", είτε για να του αποδώσουν εύσημα, είτε για για να τον εκθέσουν.

Ξεπερνώντας, λοιπόν, ακόμα και τις αρχικές προσδοκίες μας που ξεκίνησαν από τον προβληματισμό για το πώς στέκεσαι απέναντι στους ναζί σε μια τελετή, όπου είναι θεσμικά αδύνατο να μην παρίστασαι, ο μικρός ακτιβισμός μας άνοιξε πολλαπλές συζητήσεις και ανέδειξε κάποια θέματα που, τελικά, οφείλουμε στους εαυτούς μας να ξεκαθαρίσουμε:

- Το ότι ο φασισμός κι ο αντισημιτισμός, όπως κάθε στερεοτυπική αντίληψη, τέμνουν εγκάρσια την κοινωνία και το πολιτικό σύστημα. Εκεί βρίσκεται η δύναμη του Τέρατος που έχουμε να πολεμήσουμε. Έξω και μέσα μας συγχρόνως. Έτσι, για παράδειγμα, δεν θα ξαναμπερδέψουμε το τι σημαίνει το αστέρι με τη λέξη "Jude", πως δεν είναι σύμβολο θρησκευτικό ούτε εθνικό, αλλά σύμβολο μιας θηριωδίας που δεν πρέπει να ξαναζήσουμε. Οι αντιφασίστες και αντιφασίστριες, γνωστοί για τη δράση τους ενάντια στο έγκλημα της Γάζας, που ξέρουν τη ...

διαφορά ανάμεσα στο σύμβολο του Ολοκαυτώματος και του έθνους του Ισραήλ, το κράτησαν περήφανα (και σιωπηλά, την ώρα του όρκου), απέναντι από τους χειροκροτητές του οπαδού του Χίτλερ, δείχνοντας πως υπάρχει πιο αποτελεσματικός δρόμος συμβολικής απαξίωσης των χρυσαυγιτών από την αποχώρηση.

- Το τι σημαίνει να είσαι ενάντια στον αντισημιτισμό. Πως δεν σημαίνει να επικροτείς τα εγκλήματα κανενός, αλλά να είσαι, όπως σε κάθε πόλεμο, με την τρίτη πλευρά, τα χιλιάδες αθώα θύματα που προκαλεί όποιος επιτίθεται και να θυμάσαι πως ο αντισημιτισμός, όπως κάθε ρατσισμός, τρέφεται με ανιστόρητους συμψηφισμούς. Όσοι κατηγορούν τον Μπουτάρη ως σιωνιστή, ας έχουν υπόψη πως μέσα στο καλοκαίρι, σε έκτακτη συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου Θεσσαλονίκης, μιας πόλης με ισχυρή οικονομικά εβραϊκή κοινότητα (που στήριξε την εκλογή του στο αξίωμα του δημάρχου) και Εβραίο αντιδήμαρχο, το δημοτικό συμβούλιο εξέδωσε ψήφισμα καταδίκης της επίθεσης στην Γάζα.

-Το τι σημαίνει πολιτικός πολιτισμός σε μια δημοκρατία, πως είναι να προτείνεις με στόχο την αποτελεσματικότητα και να αποδέχεσαι προτάσεις με βάση την ουσία και όχι τον φορέα τους. Σημαίνει να κάνεις προσωπική υπέρβαση και, αν και δήμαρχος, να επιλέγεις να τιμήσεις μια πρόταση (που ξέρεις πως θα προκαλέσει αντιδράσεις) μιας μικρής δημοτικής παράταξης. Σημαίνει, αν και αριστερός/ή, για την υπεράσπιση της δημοκρατίας, να βρεθείς για λίγο στο ίδιο συμβολικό μέτωπο όχι μόνο με μια δημοτική σύμβουλο, με την οποία μοιράζεστε κοινούς κοινωνικούς αγώνες, αλλά και με έναν δήμαρχο, στον οποίο με συνέπεια ασκείς οξύτατη κριτική για τις περισσότερες από τις πολιτικές επιλογές του.

Ελπίζω, πλέον, να γίνεται κατανοητό πως απέναντι στις προκλήσεις των νεοναζί δεν πρέπει να αποχωρούμε. Αρκετό χώρο τους αφήσαμε ήδη στην κοινωνία μας. Για να τους στείλουμε πίσω στην Ιστορία όπου ανήκουν, πρέπει να κερδίσουμε τους αυτοκαταστροφικούς ψηφοφόρους τους. Κι αυτό θα γίνει μόνο αν επιμένουμε να εκθέτουμε τους ναζί, κοιτώντας τους στα μάτια και βάζοντας μπροστά τα σώματά μας.

Αυτή δεν ήταν η μόνη δράση των Γειτονιών σε δράση-Οικολογία, Αλληλεγγύη, Πολιτισμός για την αντιμετώπιση της εισόδου του νεοναζιστικού μορφώματος στο δημοτικό συμβούλιο της Θεσσαλονίκης. Την προηγούμενη Δευτέρα, μετά από πρόταση μας, πραγματοποιήθηκε συνάντηση όλων των επικεφαλής των παρατάξεων που αντίκεινται στο φασισμό, προκειμένου να διαμορφώσουμε μια κοινή γραμμή για την στάση μας απέναντί τους. Η ομοψυχία και η κοινή στάση είναι σημαντικές παράμετροι για την αναχαίτιση του φαινομένου. Φυσικά, θα χρειαστούν πολλά περισσότερα. 
Οι Γειτονιές σε δράση θα προτείνουμε την ένταξη της Θεσσαλονίκης στη διεθνή "συμμαχία των πόλεων ενάντια στο ρατσισμό", στην οποία συμμετέχουν πόλεις που υιοθετούν δέκα σημεία με πολιτικές αντιμετώπισής του, την υιοθέτηση ημέρας μνήμης των θυμάτων του Ολοκαυτώματος στη Θεσσαλονίκη και θα στηρίξουμε την ένταξη στο οπλοστάσιο της κοινωνίας των πολιτών αυτού που μισούν περισσότερο οι φασίστες: του πολιτισμού. Πέραν από τους συμβολισμούς, στην πράξη, ο φασισμός πολεμιέται όχι με τη βία, αλλά με τη γνήσια δημοκρατία και αλληλεγγύη. Στο θέμα της δημοκρατίας, με αφορμή αυτή τη συμβολική κίνηση, ίσως κάναμε ένα βήμα μπροστά.

Είμαι σίγουρη πως τα επόμενα πέντε χρόνια, οι φορές που θα χρειαστεί να συγκρουστούμε με τη διοίκηση του Δήμου και τον ίδιο το δήμαρχο, προκειμένου να υπερασπιστούμε τα συλλογικά αγαθά από νεοφιλελεύθερες και κοντόφθαλμες πολιτικές, θα είναι είναι πολύ περισσότερες από τις φορές που θα συμφωνήσουμε. Αυτό, στα δικά μου μάτια, δίνει ακόμα μεγαλύτερη αξία στην κοινή πράξη μας: απέναντι στο φασισμό, θα εστιάσουμε σε όσα μας ενώνουν.

*Η Ελεάννα Ιωαννίδου,είναι δημοτική σύμβουλος Θεσσαλονίκης,επικεφαλής της κίνησης "Γειτονιές σε δράση, Οικολογία Αλληλεγγύη Πολιτισμός"

πηγή tvxs.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Θέλετε να βάλετε ενεργό link στο σχόλιό σας; BlogU