Τρίτη 2 Ιουνίου 2020

Τα fake news καταλύουν την ελευθερία του Τύπου – χειρότερα και από την λογοκρισία




του Γιώργου Παπασπυρόπουλου
Η ιστορία γράφεται και θα γράφεται αενάως – γράφεται από τους νικητές, σβήνεται από τους εξεγερμένους...
Στην εποχή μας, εποχή κυριαρχίας του διαδικτύου στην ενημέρωση ο έλεγχος της ελευθερίας του Τύπου είναι το μεγάλο άγχος των συστημικών ελίτ. Η εξέγερση που συμβαίνει τώρα στην Αμερική, οφείλεται στο ελεύθερο διαδίκτυο και τις ψηφιακές αποδείξεις της αστυνομικής βαρβαρότητας και του ρατσιστικού φόνου του αθώου πολίτη. Χωρίς αυτά η είδηση θα ήταν “μεθυσμένος μαύρος πεθαίνει από ατύχημα στην προσπάθειά του να αποδράσει”...

Αλλά το διαδίκτυο δεν επεβλήθη σε μια μέρα. Ξεκίνησε σαν παράπλευρη ωφέλεια στρατιωτικών ερευνών και αναπτύχθηκε ανεξέλεγκτα. Το διαδίκτυο γρήγορα ξεπέρασε σε αναγνωσιμότητα τα έντυπα Μέσα και λίγο μετά και σε παρακολούθηση τα τηλεοπτικά Μέσα. Είναι κάτι εντελώς διαφορετικό από τα παραδοσιακά ΜΜΕ, μια πραγματική δημοκρατική επανάσταση χάρη στην τεχνολογία. Είναι ταχύτατο, μεταδίδει γεγονότα σε πραγματικό χρόνο και απευθείας μετάδοση, είναι πολυπρισματικό, εύκολο σε διασταυρώσεις και αντιπαραθέσεις στοιχείων και σε προσωπική έρευνα εγκυρότητας της προσφερόμενης ενημέρωσης. Έτσι έχει μπει πια στην ζωή μας ως αυτονόητη δραστηριότητα: δεν λέμε πια, πχ “το διάβασα στην Καθημερινή” λέμε το είδα στο site της Καθημερινής. Ή ρωτάμε ο ένας την άλλη: “το γκούγκλισες;”

Η εγκυρότητα των τυπωμένων Μέσων άντεξε πολύ περισσότερο από εκείνη των τηλεοπτικών που μετά την μετάδοση του ιού του μπερλουσκονισμού, έγιναν αγνώριστα. Η εγκυρότητα των τυπωμένων Μέσων κατέρρευσε στον τόπο μας την εποχή της φθοράς και παρακμής της “αλλαγής” όταν οι εφημερίδες άρχισαν να γίνονται ευτελείς και κατευθυνόμενες με την εισβολή στην κοινωνική ζωή της διαφθοράς αμερικανοϊταλικού τύπου που εξέφραζαν ο Κοσκωτάς και ο Κουτσόγιωργας. Η έγκριτη Καθημερινή που διαβαζόταν για τις ειδήσεις και τις αναλύσεις και από αριστερούς, εξέπεσε τότε της εγκυρότητας και δεν ξανασυνήλθε ποτέ όσες προσπάθειες και αν έγιναν. Σήμερα βρίσκεται στα έγκατα του μισοβυθισμένου Noor One και αναπνέει με καλάμι...

Ο αυριανισμός από την άλλη πλευρά ήταν η κεντρική πολιτιστική έκφραση της παρακμής των “σοσιαλιστικών” ιδεών του κυρίαρχου τότε ΠΑΣΟΚ που έμπαζε νερά από παντού ως φορέας του βλαχομπαρόκ εκσυγχρονισμού της ευμάρειας και κατανάλωσης με δανεικά και όχι παραγωγή.

Η εμφάνιση του διαδικτύου έφερε αίφνης έναν αέρα ελευθερίας στην καταρρακωμένη ενημέρωση. Ακολούθησαν μερικά χρόνια προετοιμασίας όπου το διαδίκτυο φόρτωνε data πληροφοριών σε όλα τα επίπεδα, από αρχεία ηλεκτρονικών δημοσιεύσεων που πλέον χρησιμοποιούσαν οι πάντες από εφημερίδες έως ερευνητικά ιδρύματα, αστυνομικές υπηρεσίες, κυβερνήσεις, πανεπιστήμια, θρησκευτικά δόγματα, γεωγραφικοί οργανισμοί και κάθε είδους συλλογικότητες και κινήματα, έως δημοσιεύσεις των πρώτων ερασιτεχνών της δημοσιογραφίας με την εμφάνις των προσωπικών blogs. Και από ένα σημείο και μετά, έφτασε στο σημείο όπου κάθε χρήστης του διαδικτύου συνειδητοποιεί ότι ,μπορεί να βρει εκεί οτιδήποτε ψάχνει.

Εκεί δημιουργείται και το έλλειμμα στον έλεγχο της πληροφόρησης από τα μονοπωλιακά ιδιωτικά συγκροτήματα του Τύπου με τις θηριώδεις επενδύσεις στην ασφυξία της ενημέρωσης. 

Πως να ελέγξεις την πραγματικότητα με βάση τις δικές σου προτεραιότητες και το κατάλληλα επιλεγμένο περιεχόμενο όταν άλλες διαθέσιμες πηγές και κανάλια ανεξάρτητης πληροφόρησης θα σε διαψεύσουν; Πως να προστατέψεις το status του μεγαλοδημοσιογράφου σου, εκπροσώπου του εικονικού σου κόσμου όταν ένας νεαρός ή μια μαθήτρια με ταλέντο μπορούν να δημοσιοποιήσουν απευθείας στο κοινό την τεκμηριωμένη άποψή τους και να τρολάρουν τον “μεγάλο”;
Για ένα διάστημα, τα έντυπα μέσα προσπάθησαν σπασμωδικά με τα διαδικτυακά τους site να δεσμεύσουν την εγκυρότητα της πληροφόρησης στην πλευρά τους αλλά βρήκαν γρήγορα τόσο ισχυρή αμφισβήτηση από τα blogs που συχνά λειτουργούσαν άνεργοι πρώην δημοσιογράφοι τους, που απέτυχαν στην προσπάθειά τους. Έτσι προσκολλήθηκαν υποχρεωτικά στην μοναδική τους ελπίδα: ένα συντριπτικά μεγάλο και πυκνό δίκτυο από site, τηλεοπτικά κανάλια και έντυπα συνδεδεμένα με κοινή ιδιοκτησία που να δημιουργούν μια καταιγίδα από αναδημοσιεύσεις της ίδιας πληροφορίας και να σκεπάζουν τον ουρανό όπως τα βέλη των Περσών στην μάχη των Θερμοπυλών. Το σκοτάδι στην πληροφόρηση έρχεται πιο εύκολα με την υπερπροσφορά του ιδίου προϊόντος. Και με την πιεστική λογική της διαφήμισης – “λέγε, λέγε στο τέλος κάτι θα μείνει”. Κοινώς πλύση εγκεφάλου με την επανάληψη της ίδιας πληροφορίας σε όποια πηγή κι αν κοιτάξει κανείς...

Οι εκστρατείες και συχνά εικονικές μάχες των ομίλων για την ιδιοκτησία πολλών μέσων ταυτόχρονα αυτό το νόημα είχαν. Γιατί η διαπλοκή πολιτικής και δημοσιογραφίας στην εποχή της πληροφορίας για τον έλεγχό της, έχει τεκμηριωμένα καταλήξει στο συμπέρασμα ότι ο έλεγχος της ελευθερίας του Τύπου είναι το άλφα και το ωμέγα του ελέγχου της κοινωνίας και βέβαια του ελέγχου των αποτελεσμάτων των εκλογών. Και χρειάζονται οι οικονομικές ελίτ τα Μέσα, όλα όμως τα Μέσα, μικρά και μεγάλα, αποτυχημένα και υποσχόμενα, για να εκλέγουν την κυβέρνηση “της καρδιάς τους” ή να περνούν εύκολα οι νόμοι που έχουν ανάγκη για την αναπαραγωγή της κρατικοδίαιτης επιχειρηματικότητάς τους.

Φτάνουμε στο τελευταίο στάδιο αυτής της διελκυστίνδας. Βλέπετε η υπερπροσφορά της είδησης από κάθε δυνατή πηγή δεν αρκεί για τον έλεγχο της πληροφόρησης – είναι μόνο η μια πλευρά του ελέγχου. Ή άλλη είναι το περιεχόμενο αυτής της συντονισμένης υπερπροσφοράς.

Τι να την κάνεις την υπερπροσφορά αν η πραγματικότητα διαμαρτύρεται...


Η άλλη λοιπόν πλευρά του ελέγχου είναι ο έλεγχος της ίδιας της πραγματικότητας που μεταφέρει η είδηση. Η αλλαγή της, το φτιασίδωμά της, η διαστροφή της. Το πέρασμά της από την κλίνη του Προκρούστη. Όχι μόνο για να λογοκριθεί, όπως γινόταν παλιότερα. Δεν αρκεί πια να μην ειπωθεί η αλήθεια. Πρέπει η αλήθεια να αλλάξει! Να γίνει απόλυτη και αδιαπέραστη η άλλη αλήθεια, η δική τους. Ο γκαιμπελισμός να γίνει απόλυτος άρχων στην παραγωγή ειδήσεων αλλά και πληροφορίας – ακόμη και για το παρελθόν, την ιστορία. Κανείς και καμία να μην αμφιβάλλουν για ότι λένε τα ΜΜΕ για το παρόν, το παρελθόν και το μέλλον. Κι εδώ έρχεται το γενικευμένο fake, όχι το fake σαν στιγμή αλλά σαν αιωνιότητα
Το fake σαν η απόλυτη αλήθεια, το fake σαν η επίσημη ιστορία, η επίσημη ειδησεογραφία, σαν η πολιτικά ορθή καθημερινότητα που ζούμε.

Τα fake news κάποτε ήταν φήμες που αύξαναν την κυκλοφορία λαϊκών εντύπων, κυρίως κουτσομπολιά με μεγάλη δόση υπερβολής ή φαντασίας. Οι “πιπεράτες” ειδήσεις. Η πληροφόρηση από επίσημα χείλη είχε κύρος, τα πραγματικά γεγονότα, οι ειδήσεις στα σοβαρά έντυπα υπογράφονταν είτε από τον εκδότη είτε από δημοσιογράφο διάσημο και γνωστό για την εγκυρότητά του, και εντελώς σπάνια ήταν fake. 
Η δημοσιογραφία ανέβαινε με την εγκυρότητα και κατακρημνιζόταν με το fake. 
Ο δημοσιογράφος έχανε τη θέση του και το έντυπο την κυκλοφορία του.

Σήμερα η κατάσταση είναι αντεστραμμένη: ο δημοσιογράφος χάνει τη θέση του όταν κάνει τη δουλειά του.
Όταν δεν αλλοιώνει την είδηση, όταν δεν έχει επιδόσεις στη διασπορά fake news, ή στην επινόηση fake ειδήσεων που αποσκοπούν στην δολοφονία χαρακτήρα του αντιπάλου. Γιατί τότε δεν τον χρειάζονται. Την κυκλοφορία των εντύπων ανεβάζει ο λαϊκισμός, ο εθνολαϊκισμός, οι φήμες και η παραποιημένες ειδήσεις. Καμία εγκυρότητα δεν χρειάζεται. Το σοβαρό κοινό θα ψάξει στο διαδίκτυο την αλήθεια. Τις εφημερίδες και τα κανάλια των ομίλων παρακολουθεί πλέον ένα άλλο κοινό. Το εθισμένο στην “διασκέδαση μέχρι θανάτου”. 
Το κοινό που κοιμάται χωρίς αντίσταση τον ύπνο της ανάθεσης, τα συναισθήματα του φθόνου, που διψά για κουτσομπολιό και στοχοποίηση του “άλλου”, ειδικά του παραταξιακού αντιπάλου ή του “ξένου”, ότι και αν σημαίνει αυτό. 
Αυτό το κοινό μόνο, ελέγχεται από την παραπληροφόρηση. Είναι κυρίως μεγάλης ηλικίας και στατιστικά αντιστοιχεί αρκετά με το προφίλ των ψηφοφόρων της ΝΔ και του ΚΙΝΑΛ. Πρόκειται για όλους και όλες αυτές που δεν αναζητούν πληροφόρηση αλλά “χαζεύουν τηλεόραση” – γιατί εφημερίδες δεν αγοράζει σχεδόν κανείς πλέον...

Ο έλεγχος της διαφήμισης από την πολυιδιοκτησία μέσων, είναι ο άλλος άξονας της επικράτησης της παραπληροφόρησης. Μοιράζεται “φιλικά” και αποκλειστικά ανάμεσα σε πέντε ομίλους. Σπάνια ένας όμιλος θα τα βάλει με έναν άλλο της ίδιας πολιτικής απόχρωσης – κι αν αυτό συμβεί θα είναι για λίγο και για δευτερεύοντα θέματα επιρροής όπως στο επαγγελαμτικό ποδόσφαιρο, άλλο προνομιακό κλάδο ελέγχου του πληθυσμού.

Ο έλεγχος της ενημέρωσης λοιπόν δεν γίνεται πια με την επίκληση της εγκυρότητας στην απόδοση της πραγματικότητας αλλά με την επιτυχή “αλλαγή της πραγματικότητας”. Τα fake news είναι μια τραγική ανάγκη ενός συστήματος που κρύβεται και κρύβει τις πομπές του. Ενός συστήματος χρεοκοπημένου από την εποχή των μνημονίων στην συνείδηση του πολίτη, όταν αποκαλύφθηκε πέραν πάσης αμφιβολίας ο ρόλος των συστημικών ΜΜΕ στην επιβολή των καταστροφικών πολιτικών των πολιτικών της χρεοκοπίας αλλά και η ανάμειξή τους στις πολιτικές και τα οικονομικά σκάνδαλα που έφεραν την χρεοκοπία. Πλέον το γενικό κοινό, μόνο αν πιστέψει ότι η είδηση είναι “πραγματική” θα την υιοθετήσει. Και όχι επειδή την μεταδίδει ο Χατζηνικολάου ή η Ακριβοπούλου (που “είναι” της ΝΔ ή του ΣΥΡΙΖΑ) αλλά μόνο και επειδή την αναπαράγει όλο το πυκνό πλέγμα των fake news και δεν βλέπει πουθενά μια αμφισβήτηση.

Ο έλεγχος της αμφισβήτησης του μονοπωλίου


Για να ελεγχθεί η πληροφόρηση δεν μπορούν να υπάρχουν ισχυρές ελεύθερες φωνές
Αυτές πρέπει να εξοντωθούν. 
Η πυκνότητα του πλέγματος πρέπει να είναι σχεδόν αδιαπέραστη για να γίνει πιστευτό ένα fake news όσο εμπνευσμένο και αν είναι. 
Έτσι η στέρηση των εσόδων από διαφήμιση σε αντίπαλες εφημερίδες με καλή κυκλοφορία είναι το μέσον που χρησιμοποιεί η διαπλοκή της ΝΔ για να μπαλώσει τις τρύπες στην προπαγάνδα της. Για να μην ανακόπτεται η ταχύτητα διάδοσης των fake news της. 
Δεν το κάνει από εμπάθεια για τον μικρό ανεξάρτητο εκδότη, δεν είναι ότι έχει προσωπικά μαζί του κάποιο στέλεχος της κυβέρνησης. Απλά, έτσι λειτουργεί το σύστημα – χωρίς αμφισβητήσεις να διατρέχουν το ακόμη ελεύθερο διαδίκτυο. Χωρίς πολλές φωνές να αντιδρούν. Κι αν σε πείσμα των ομίλων επιβιώσουν μερικές φωνλες, η προπαγάνδα τις επιτίθεται με στόχο την δολοφονία χαρακτήρα για να τις καταστήσει γραφικές ή έστω ύποπτα επαρκείς – ο Πολάκης που καπνίζει, ο Βαξεβάνης που είναι αυριανιστής, ο Παπαδημούλης που επενδύει, η Αχτσιόγλου που φοράει μίνι...

Παρακολουθήσαμε τον τελευταίο καιρό με προσοχή πόσο συστηματικά επίμονος είναι ο μηχανισμός των fake. Πόσο πληθωρικός στις αναδημοσιεύσεις και προγραμματισμένος σε διάρκεια. Παρακολουθήσαμε τα κείμενα δολοφονίας χαρακτήρων να είναι πανομοιότυπα σε πολύ διαφορετικά κατά τα άλλα, έντυπα και sites. Είδαμε το κοινό κέντρο διανομής και τους ρολίστες σε κάθε “δολοφονία”. Τα επιλεγμένα στελέχη απ΄όπου ξεκινούν τα fake και πως διαδίδονται στην αλυσίδα του μηχανισμού αναπαραγωγής. Μπήκαμε στην θέση των δημόσια προπηλακισμένων και νοιώσαμε την δικτατορία της πληροφόρησης και το παγερό άγγιγμα της δολοφονίας χαρακτήρα. Το καθημερινό bullying από εντεταλμένους δημοσιογράφους κλητήρες.

Η κατάλυση της ελευθερίας του Τύπου έχει συντελεσθεί από την Δεξιά των Fake. Όχι τώρα αλλά από την εποχή των νέων αδειών στους καναλάρχες όπου οι όμιλοι άλλαξαν πολιτική και αποφάσισαν να αρχίσουν να πληρώνουν και για τις άδειες αφού μπορούσαν πια να νομιμοποιήσουν την παραπληροφόρηση. Η κυριαρχία τους βέβαια βρίσκεται σε διαρκή αμφισβήτηση και οι ίδιοι σε διαρκή αγωνία όσο υπάρχει το ελεύθερο διαδίκτυο. 
Γι αυτό και συνεχίζουν καθημερινά να διώκουν απολύουν δημοσιογράφους που λένε κάτι διαφορετικό ή να πνίγουν Μέσα στερώντας τους τα διαφημιστικά έσοδα.
Και θα αντέξουν μέχρι οι νησίδες ελευθερίας να μπορέσουν να αξιοποιήσουν το διαδίκτυο με τρόπο ώστε να καθαρίσουν μεγάλοι διάδρομοι προς την αλήθεια. Και σε αυτό χρειάζεται η ενσυναίσθηση των προοδευτικών εργατών του Τύπου, επαγγελματιών ή μη: να μην ακολουθήσουν τον πειρασμό της ευκολίας του “οφθαλμόν αντί οφθαλμού” δλδ “fake αντί fake”. Να μην γίνουν αριστεροί αυριανιστές γιατί ο σκοπός δεν αγιάζει τα Μέσα. Να μην παρασυρθούν από άσπονδους φίλους παλαιοπασοκικής νοοτροπίας.

Τα Μέσα της αριστεράς πρέπει να γίνουν και να μείνουν συνεταιριστικά, ανοιχτά, έγκυρα, μη κομματικά. Να στηρίζουν την αλλαγή όταν συμβαίνει αλλά και να ελέγχουν την εξουσία, μικρή μεγάλη, δεξιά ή αριστερή, όπως δεν έκαναν πάντα με επιτυχία στην τετραετή διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Να υπερβούν την γοητεία του εντυπωσιασμού και να ελέγχουν τεκμηριωμένα την εξουσία, την ίδια την αντιπολίτευση, τα στελέχη τους αλλά και τις συλλογικές πρακτικές κοινωνικών ομάδων και συντεχνιών επαγγελματικού ή τοπικιστικού χαρακτήρα με εξίσου αντικειμενικό τρόπο.

Η ελευθερία του Τύπου περνά μέσα από την στοχευμένη καταπολέμηση των fake news. 

Η κοινωνία του θεάματος έχει ναρκώσει αρκετό μεγάλο μέρος του κοινού και πολλούς πολίτες εξαντλημένους από τις απανωτές οικονομικές κρίσεις. 

Έχει εξαγοράσει και διορίσει στην υπηρεσία της μεγάλο μέρος των δημοσιογράφων και έχει διαφθείρει πολλούς πολιτικούς, όχι μόνο της δεξιάς παράταξης. 

Όλο αυτό το πλέγμα της μηντιακής δικτατορίας στηρίζεται στην αποσιώπηση της αλήθειας, στην παραπληροφόρηση, στην απειλή δολοφονίας χαρακτήρα ή οικονομικής δολοφονίας, και σκεπάζεται από ένα γενικευμένο fake στην οικονομία, την παιδεία, το εθνικό ζήτημα και στον πολιτισμό. 

Μπορεί να αφαιρεθεί το κάλυμμα των fake news πάνω από την ζέουσα πραγματικότητα; Ιδού πεδίον δόξης λαμπρό για την κοινωνική προοδευτική συμμαχία.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Θέλετε να βάλετε ενεργό link στο σχόλιό σας; BlogU