Το αύριο είναι ελληνική υπόθεση

του Βασίλη Zήρα*

Ο κύβος ερρίφθη. Η Ελλάδα έκανε χθες το πρώτο βήμα στην κατεύθυνση της προσφυγής στον μηχανισμό στήριξης. Μπορεί ο υπουργός Οικονομικών να ελπίζει ακόμη ότι στις λίγες ημέρες που θα διαρκέσουν οι διαβουλεύσεις με το ΔΝΤ, την ΕΚΤ και την Κομισιόν, οι αγορές θα επαναξιολογήσουν το γεμάτο όπλο πάνω το τραπέζι και θα υποχωρήσουν τα spreads, ώστε η χώρα μας να μπορέσει να δανειστεί μόνη της.

Ωστόσο, αυτή τη στιγμή είναι το πλέον απίθανο σενάριο.

Το πιθανότερο είναι πως σε λίγες ημέρες η Ελλάδα θα ζητήσει την ενεργοποίηση του μηχανισμού βοήθειας.

Η κλιμάκωση των spreads έως χθες το μεσημέρι και η υποχώρησή τους όταν δημοσιοποιήθηκε η επιστολή Παπακωνσταντίνου, δείχνουν ότι οι αγορές δεν ανησυχούσαν για τις γκρίζες ζώνες του μηχανισμού ή για τις γερμανικές παλινωδίες, όπως εκτιμούσαν στην Αθήνα.

Οι επενδυτές αμφισβητούν τη δυνατότητα της Ελλάδας να αντιμετωπίσει μόνη της, χωρίς την κηδεμονία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, το διογκούμενο δημόσιο χρέος της.

Η Ελλάδα δεν θα χρησιμοποιήσει τον μηχανισμό για να δανειστεί φθηνά, αλλά για να εξασφαλίσει τα κεφάλαια που οι αγορές φαίνεται πως είναι απρόθυμες να της δανείσουν έναντι οποιουδήποτε τιμήματος.
Και δεν θα δανειστεί φθηνά, ας φαντάζουν χαμηλά τα επιτόκια του ΔΝΤ και της Ευρωζώνης.

Θα είναι ο «ακριβότερος» δανεισμός από τη μεταπολίτευση -τουλάχιστον- και μετά, καθώς σε ελάχιστο χρόνο θα υποχρεωθούμε να ανατρέψουμε όλα όσα θεωρούσαμε ως σταθερές του τρόπου ζωής μας τα τελευταία 35 χρόνια, στις αμοιβές, στην αγορά εργασίας, στο ασφαλιστικό σύστημα.

Η προσφυγή στον μηχανισμό βοήθειας δεν είναι η ευκταία λύση. Θα ήταν ασφαλώς προτιμότερο να μη συμβεί, να είχαμε περισσότερο χρόνο ώστε η προσαρμογή να είναι ομαλότερη, χωρίς τον κίνδυνο διάρρηξης του κοινωνικού ιστού.

Ωστόσο, τον χρόνο τον σπαταλήσαμε και η προσφυγή στην εξωτερική βοήθεια είναι αναπόφευκτη.

Η κυβέρνηση έχει δύο εναλλακτικές.

Πρώτον, να εφαρμόσει απλώς τα μέτρα που θα μας επιβάλλουν το ΔΝΤ και η Ευρωζώνη, ξιφουλκώντας με την αξιωματική αντιπολίτευση για το ποιος φταίει για την εξέλιξη αυτή.

Δεύτερον, να διαμορφώσει και να εφαρμόσει, παράλληλα με τα μέτρα, μια στρατηγική για την μετά το πακέτο εποχή.

Το ΔΝΤ θα ζητήσει περικοπή των δαπανών υγείας, αλλά είναι στο χέρι της κυβέρνησης να σχεδιάσει ένα πιο αποτελεσματικό και λιγότερο κοστοβόρο δημόσιο σύστημα υγείας.

Θα επιβάλει περιορισμό των δαπανών για την παιδεία, αλλά είναι στο χέρι της κυβέρνησης να χτίσει ένα νέο δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα, λιγότερο σπάταλο, αλλά πιο σύγχρονο, που να παράγει προστιθέμενη αξία για την κοινωνία και την οικονομία.

Θα ζητήσει ένα φθηνότερο Δημόσιο, αλλά δεν θα σχεδιάσει αυτό τις δομές του και τον τρόπο λειτουργίας του. Αυτό θα είναι για μια ακόμη φορά δουλειά της κυβέρνησης.

Τα οδυνηρά μέτρα θα τα επιβάλουν το ΔΝΤ και η Ευρωζώνη. Αλλά, η επόμενη μέρα, η διαμόρφωση προϋποθέσεων διατηρήσιμης ανάπτυξης και η οικοδόμηση ενός βιώσιμου κοινωνικού κράτους, η στρατηγική για ένα καλύτερο αύριο είναι μια καθαρά ελληνική υπόθεση.

*Καθημερινή 16/4/10