Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου όλες οι εκλογές ήταν κρίσιμες. Δεν θυμάμαι ποτέ πολιτικό να δηλώνει «χαλαρώστε, αυτές οι εκλογές δεν είναι και τόσο κρίσιμες τελικά!». Βέβαια κάποιος εύλογα θα μου αντέτασσε ότι οι εκλογές είναι πάντα κρίσιμες εφόσον από αυτές προκύπτει η κυβέρνηση της χώρας. Ο Έλληνας πρωθυπουργός είναι πανίσχυρος δεδομένης της σχεδόν ανύπαρκτης διάκρισης των εξουσιών. Το σύστημά μας είναι το «πάρτα όλα». Όποιος κερδίσει ελέγχει σχεδόν τα πάντα. Με την έννοια αυτή οι εκλογές είναι πάντα κρίσιμες. Στο κάτω-κάτω η Ελλάδα δεν έχει και την άνεση να μην έχει κρίσιμες εκλογές. Πάντα θα υπάρχουν αρκετοί κίνδυνοι να μας τρομάζουν.
Έτσι και τώρα. Οι εκλογές αυτές είναι κρίσιμες. Προφανώς. Πόσο κρίσιμες είναι όμως;
Πολύ κρίσιμες. Τόσο κρίσιμες που αποφάσισα να κάνω κάτι που δεν έχω κάνει ποτέ. Να εκφράσω τη γνώμη μου για το τι θα πρέπει να ψηφίσετε.
Ενώ είναι πολύ γνωστές οι πολιτικές μου απόψεις και δεν χάνω ευκαιρία να τις εκφράσω, έχω αποφύγει επιμελώς να τις συνδέσω με ένα κόμμα, μια παράταξη ή έστω με μία αρνητική ψήφο. Οι λόγοι που δεν το έχω κάνει είναι πολλοί και δεν υπάρχει λόγος να τους αναλύσω εδώ (άλλωστε πιθανότατα δεν θα σας ενδιαφέρουν). Έτσι όσες φορές κι αν ερωτήθηκα (ιδίως στις εκλογές της 6/5) δεν έδωσα ποτέ απάντηση.
Αυτή τη φορά όμως θα το κάνω. Όχι μόνο γιατί τώρα με ρωτούν περισσότερο από κάθε άλλη φορά – και περισσότερο πιεστικά από κάθε άλλη φορά. Ούτε γιατί θεωρώ ότι υπάρχει τώρα μια επιλογή που αξίζει να υποστηρίξω με κάθε τρόπο. Την πρόταση που θα κάνω, θα την κάνω με μισή καρδιά. Θα την κάνω μόνο και μόνο γιατί το θεωρώ υποχρέωσή μου να το κάνω.
Τα πράγματα είναι πολύ απλά: Υπάρχει σοβαρός κίνδυνος να βγούμε από το Ευρώ.
Ξέρω ότι για πολλούς αυτό δεν σημαίνει και πολλά πράγματα. Δεν αποτελεί έναν τόσο υπαρκτό κίνδυνο. Τον αντιμετωπίζουν σαν ένα σκιάχτρο που έχει δημιουργηθεί για να τους φοβίζει.
Δεν είναι έτσι. Θα μπορούσα να γράψω σελίδες για τους κινδύνους εξόδου από το Ευρώ. Δεν χρειάζεται όμως. Αρκεί μια περιήγηση στο blog για την ελληνική κρίση. Θα διαβάσετε αναλυτικές περιγραφές από οικονομολόγους και δημοσιογράφους Έλληνες και ξένους. Όλοι συμφωνούν ότι η έξοδος της Ελλάδας από το Ευρώ θα είναι καταστροφική, ένας Αρμαγεδδών.
Μπορεί να μου αντιτάξει κανείς το επιχείρημα ότι «εγώ δεν έχω στον ήλιο μοίρα – τι να το κάνω το ευρώ όταν δεν έχω ούτε ένα στην τσέπη μου;».
Όμως η έξοδος από το Ευρώ θα πλήξει ιδίως εσένα. Θα πλήξει ιδίως όσους ...
ήδη βρίσκονται κάτω από το όριο της φτώχιας καθώς θα περάσουν άμεσα κάτω από το όριο της επιβίωσης. Θα τους συνοδεύσει μεγάλο μέρος της ήδη καθημαγμένης μεσαίας τάξης.
Ελλείψεις (και μαύρη αγορά) φαρμάκων, ειδών διατροφής, ειδών απαραίτητων για μία σχετικά αξιοπρεπή διαβίωση ή για να λειτουργήσει στοιχειωδώς μια οικονομία θα είναι ο κανόνας.
Αλλά οι ελλείψεις δεν θα είναι το χειρότερο που θα μας συμβεί. Θα συνοδευθούν από μία κατάσταση ανομίας που μαντέψτε ποιους θα πλήξει κυρίως: η εγκληματικότητα θα αυξηθεί κατακόρυφα καθώς το έγκλημα θα αποτελεί για πολλούς απελπισμένους (Έλληνες και μετανάστες) το μόνο τρόπο επιβίωσης. Ιδιαίτερα καθώς είναι γνωστό σε όλους ότι το μεγαλύτερο μέρος των καταθέσεων που έχουν αναληφθεί (ή πρόκειται να αναληφθούν) θα κρυφτεί κάτω από στρώματα - στην κυριολεξία! Με το πέρασμα στη Νέα Δραχμή (καμία σχέση με την παλιά) οι συμμορίες κάθε είδους θα πολλαπλασιαστούν. Όχι μόνο οι καθαρόαιμες εγκληματικές αλλά και εκείνες της άκρας δεξιάς και της άκρας αριστεράς που θα βρουν μια καλή ευκαιρία να επικρατήσουν με τη βία που τόσο λατρεύουν.
Όμως η χειρότερη εξέλιξη δεν θα είναι αυτή. Το χειρότερο που θα μας συμβεί θα είναι η διεθνής απομόνωση της Ελλάδας. Η Ελλάδα θα βρεθεί για πρώτη φορά στην ιστορία της (από το 1821 μέχρι σήμερα) σε τόσο δεινή διπλωματική θέση και τόσο άμεση αποκοπή από τη διεθνή αγορά που οι συνέπειες θα είναι απρόβλεπτα (ακόμα και για τις Κασσάνδρες) οδυνηρές.
Εάν κάποιος μου αντιτάξει το παράδειγμα της Αργεντινής ή της Ισλανδίας ως «επιτυχημένου» μοντέλου πτώχευσης και αποκοπής θα πρέπει να με συγχωρέσει γι’ αυτό που θα του πω: Δεν έχεις ιδέα γι’ αυτά που μιλάς. Αν κάνεις οποιαδήποτε σύγκριση σημαίνει ότι η άγνοιά σου είναι κωμικοτραγική. Οι δύο αυτές χώρες δεν έχουν καμία σχέση με την Ελλάδα (ούτε το χρέος τους, ούτε η παραγωγική τους δομή, ούτε η ένταξή τους σε διεθνείς οικονομικές κοινότητες, ούτε το νόμισμα, ούτε εκατοντάδες άλλοι παράγοντες). Στην Αργεντινή για έναν ολόκληρο χρόνο το 25% των κατοίκων δεν μπορούσε να εξασφαλίσει την καθημερινή του τροφή. Αυτό αποκλείεται να συμβεί στην Ελλάδα. Διότι τα πράγματα θα είναι απείρως χειρότερα.
Δεν θα συνεχίσω άλλο τις προβλέψεις μου για το μέλλον. Άσχετα αν με πιστεύετε ή όχι καλά θα κάνετε να παρατηρήσετε τι έχουν κάνει όσοι έχουν την οικονομική δυνατότητα να προστατεύσουν τον εαυτό τους. Κανείς τους δεν έχει καμία αμφιβολία για τους κινδύνους. Οι οικονομικά ισχυροί έχουν (οι περισσότεροι) εξασφαλίσει τις καταθέσεις τους με νόμιμο ή και με παράνομο τρόπο. Έχουν ήδη σχεδιάσει τις επόμενες κινήσεις τους και σε μερικές περιπτώσεις έχουν προσλάβει ακόμα και σωματοφύλακες.
Οι ξένες επιχειρήσεις που δρουν στην Ελλάδα (ακόμα και αρκετές ελληνικές) αντιδρούν πανικόβλητα. Κάποιες αποχωρούν τρομοκρατημένες από την Ελληνική αγορά. Άλλες ζητούν να πληρώνονται τοις μετρητοίς και μεταφέρουν το τζίρο αυθημερόν εκτός Ελλάδος. Σε πολλές περιπτώσεις έχουν προβλέψει ακόμα και για την αυτάρκειά τους σε ηλεκτρική ενέργεια καθώς υπάρχει φόβος για διακοπή ηλεκτροδότησης.
Εάν μέχρι τώρα η αντίδρασή σας είναι: «υπερβολές, προσπαθείς να μας τρομοκρατήσεις, είσαι κινδυνολόγος, είσαι εγκάθετος» κλπ. έχω να σας απαντήσω μόνο με το εξής: έχετε χώσει βαθιά το κεφάλι σας στο χώμα σαν την στρουθοκάμηλο και αρνείστε να δείτε την πραγματικότητα που ουρλιάζει δίπλα σας. Αν κλείσετε τα μάτια και τα αυτιά σας αυτό δεν σημαίνει ότι ο κόσμος δεν θα συνεχίσει να υπάρχει γύρω σας. Όταν η πραγματικότητα θα σας ρίξει την πρώτη δυνατή σφαλιάρα (αυτές που έχετε φάει μέχρι τώρα θα σας φαίνονται χαδάκια) θα ξυπνήσετε σε έναν κόσμο που δεν μπορείτε καν να αναγνωρίσετε.
Ας συνεχίσουμε. Τι σημαίνουν όλα αυτά; Εφόσον τα συνδέω με τις εκλογές φαντάζομαι ότι θα περιμένετε από στιγμή σε στιγμή να καταλήξω στο αναμενόμενο: μην ψηφίσετε τον ΣΥΡΙΖΑ.
Τα πράγματα δεν είναι όμως τόσο απλά. Δεν είναι ποτέ απλά. Είναι πάντα πολύ σύνθετα και η δική μας ανάγκη για απλοϊκές και ανθρωπομορφικές εξηγήσεις με γραμμικές αιτιότητες οδηγεί συστηματικά σε λάθη παρατήρησης, εξήγησης και πρόβλεψης.
Καταλαβαίνω πολύ καλά την ανάγκη πολλών ανθρώπων να πετύχουν μια σειρά στόχων ψηφίζοντας τον ΣΥΡΙΖΑ:
(α) Θέλουν να διαλύσουν αλλά και να τιμωρήσουν το διεφθαρμένο, αναποτελεσματικό και ανήθικο πολιτικό σύστημα της μεταπολίτευσης. Έχουν δίκιο. Αξίζει να ισοπεδωθεί. Οι εκπρόσωποί του (οι περισσότεροι από αυτούς – όχι όλοι) είναι οι βασικοί υπεύθυνοι για την σημερινή άθλια κατάσταση και την αποτυχία εξόδου από την κρίση. Είναι ανίκανοι και ταυτόχρονα αριβιστές. Δεν τους αξίζει κάτι καλύτερο.
(β) Θέλουν να δώσουν σε άλλους ανθρώπους, με διαφορετική κοσμοθεωρία, με διαφορετικές προτεραιότητες, με διαφορετικό τρόπο σκέψης την ευκαιρία να δοκιμάσουν. Εύλογο. Αλλά όχι απόλυτα σωστό. Ενώ μέσα στον ΣΥΡΙΖΑ υπάρχουν αρκετοί καθαρόαιμοι ιδεολόγοι με συγκεκριμένα οράματα διακυβέρνησης και δόμησης της κοινωνίας (αλλά που έχει ήδη αποδειχθεί στην πράξη ότι είναι αποτυχημένα και αυταρχικά) οι περισσότεροι εκεί μέσα είναι σάρκα από την σάρκα της διεφθαρμένης ελληνικής πολιτικής τάξης. Αποτέλεσαν μέρος του πυρήνα του πελατειακού συστήματος που τώρα καταγγέλλουν, εκμεταλλεύτηκαν αναιδώς κάθε λιγδιασμένη πτυχή του, κατέστρεψαν ότι βρέθηκε στο χέρι τους να καταστρέψουν και τώρα εμφανίζονται ως αγαθοί και αμόλυντοι. Δεν είναι.
(γ) Ελπίζουν ότι η σημερινή κατάσταση δεν είναι η μοναδική δυνατή. Είναι εφικτές άλλες, καλύτερες που μπορούν να πετύχουν κάποιοι ικανότεροι που θα μας εκπροσωπήσουν αποτελεσματικότερα. Αυτό είναι αλήθεια. Είναι τόσο θλιβερή η αποτυχία του κυρίαρχου πολιτικού συστήματος που είναι προφανές ότι τα πράγματα θα μπορούσαν να είναι πολύ καλύτερα. Όμως ποιος μπορεί να το πετύχει αυτό; Αν πραγματικά πιστεύετε ότι τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ θα είναι πιο ικανά, περισσότερο αποτελεσματικά, θα κάνουν λιγότερες παραχωρήσεις και θα διαφέρουν ουσιαστικά στα κίνητρά τους από τους υπόλοιπους τότε ναι, να ψηφίσετε ΣΥΡΙΖΑ. Αλλά θα μου επιτρέψετε να σας χαρακτηρίσω τρομερά αφελείς. Όχι μόνο γιατί είστε ανορθολογικά υπεραισιόδοξοι αλλά γιατί εθελοτυφλείτε συνειδητά, Δεν έχετε δει πόσες καταστροφικές γκάφες κατόρθωσαν να κάνουν μέσα σε ένα μήνα; Δεν βλέπετε την αμετροέπεια και το μέγεθος της άγνοιας; Δεν βλέπετε ούτε τις παλαιοκομματικές υποσχέσεις, τις παλαιοκομματικές μεθόδους, την παλαιοκομματική ιδιοσυγκρασία;
(δ) Ελπίζουν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα μπορέσει να επαναδιαπραγματευθεί το μνημόνιο με μεγαλύτερη επιτυχία. Αν υπήρχε έστω και μία μικρή πιθανότητα να συμβεί θα παραδεχόμουν ότι αυτό και μόνο αποτελεί ένα σημαντικό λόγο να ψηφιστεί ο ΣΥΡΙΖΑ. Δεν υπάρχει όμως καμία. Η συζήτηση για «ισορροπίες τρόμου», για εκβιασμούς, για απειλές κλπ. αποτελούν μπουρδολογία του χειρίστου είδους. Μια μπουρδολογία που απευθύνεται σε χάνους. Διότι μόνο πραγματικοί χάνοι μπορούν να πιστέψουν σ’ αυτήν την ουρανομήκη ανοησία.
Δηλαδή για σκεφτείτε. Θα φοβηθούν οι Γερμανοί και θα μας δώσουν τα χρήματά τους (μη τυχόν και βγούμε από το Ευρώ και τους καταστρέψουμε!) χωρίς εμείς να παραχωρήσουμε τίποτα. Αν το κάνουν αυτό οι «ασήμαντοι Έλληνες» και το πετύχουν γιατί να μην το κάνουν αμέσως μετά οι Πορτογάλοι, οι Ιρλανδοί, οι Ισπανοί, οι Ιταλοί και όποιος άλλος ήθελε προκύψει. Οι φοβισμένοι Γερμανοί θα τους πληρώσουν όλους...
Στην καλύτερη περίπτωση (και γι’ αυτό θα προσεύχομαι αν σχηματίσει κυβέρνηση ο ΣΥΡΙΖΑ την Δευτέρα) θα μας δώσουν μερικά «γλυκίσματα» (όπως ονομάζονται). Τα ίδια που θα δώσουν σε μια π.χ. κυβέρνηση Σαμαρά. Δηλαδή θα γίνουν μερικές ψευτοβελτιώσεις. Η ουσία όμως θα μείνει η ίδια. Φυσικά η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ θα τα παρουσιάσει ως μεγάλη επιτυχία για να δικαιολογήσει τη μεγαλειώδη πολιτική της τούμπα. Αλλά κανείς δεν θα έχει καμία αμφιβολία…
Γιατί να μην αφήσουμε τον ΣΥΡΙΖΑ να το κάνει; Στο κάτω-κάτω γιατί τη νέα μορφή του Μνημονίου να την διαπραγματευτεί ο Σαμαράς και όχι ο ΣΥΡΙΖΑ; Τι είχαμε, τι χάσαμε…
Διότι το παραπάνω σενάριο έχει πολλές προϋποθέσεις. Μία από αυτές είναι να επικρατήσουν στον ΣΥΡΙΖΑ οι ελάχιστοι σώφρονες. Να πείσουν όλους τους υπόλοιπους και ιδίως τον Τσίπρα ότι δεν υπάρχει άλλος τρόπος. Ορισμένοι από αυτούς (π.χ. Σταθάκης) είναι έτοιμοι να πάνε στις Βρυξέλλες και να κατασκηνώσουν εκεί μέχρι να βρεθεί μια αξιοπρεπής λύση. Φοβάμαι όμως ότι αυτοί οι λίγοι σώφρονες δεν θα μπορέσουν να επιβάλουν τις απόψεις τους για μια σειρά λόγων. Ο βασικότερος είναι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ κατανοεί ότι δεν μπορεί να εμφανίσει στον ελληνικό λαό άλλο ένα μνημόνιο, λίγο ηπιότερο, καλύτερα διαπραγματευμένο. Η εντολή που θα του δοθεί θα είναι συγκεκριμένη. Εάν την παραβιάσει θα έχει να αντιμετωπίσει οργή που δεν θα συγκρίνεται με ό,τι έχουμε δει. Θα είναι αδύνατον να πείσουν ότι δεν μπορούσε να γίνει κάτι καλύτερο γιατί αυτό θα έρχεται σε αντίθεση με όλη την ρητορική τους. Αλλά η ρητορική τους θα επιβραβευθεί αύριο με το έτσι κι αλλιώς υψηλό ποσοστό που θα λάβουν.
Άρα τι θα γίνει; Ελπίζω να κάνω λάθος στα παραπάνω και τελικά η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ να καταλήξει σε μια συμφωνία. Αλλά επειδή θεωρώ πιθανότερο να αποτύχει η διαπραγμάτευση γιατί δεν υπάρχει τρόπος να ικανοποιηθούν και τα δύο μέρη (δηλαδή η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ να σταματήσει την πολιτική της λιτότητας και να πάρει τα απαραίτητα δάνεια και οι ηγέτες της Ε.Ε. να αποφύγουν τη δημιουργία κινήτρων για παρόμοιες συμπεριφορές από τα υπόλοιπα PIGS) η συνέχεια θα είναι τρομερά επικίνδυνη.
Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ απέναντι στον κίνδυνο να λυντσαριστεί αλλά και να διασπάσει το κόμμα (άρα να καταρρεύσει και η κυβέρνηση) θα επιλέξει τον δρόμο που θα φαίνεται βραχυπρόθεσμα λιγότερο οδυνηρός: Θα φύγουμε από το Ευρώ και θα υιοθετήσουμε τη νέα δραχμή.
Κατά πάσα πιθανότητα θα γίνει ταχύτατα. Δεν χρειάζεται να τυπωθούν άμεσα οι νέες δραχμές. Θα σταμπάρουν οι τράπεζες τα ευρώ και όταν τα παίρνεις από το ATM θα είναι νέες δραχμές. Δεν θα μπορείς να τα χρησιμοποιήσεις εκτός Ελλάδας (θα έχουν αχρηστευθεί). Όσοι έχουν ήδη Ευρώ (κάτω από το στρώμα) δεν θα επιτρέπεται να τα βγάλουν εκτός Ελλάδος. Θα είναι υποχρεωμένοι να τα παραδώσουν. Θα ακολουθήσουν ιδιαίτερα αυστηρά αστυνομικού τύπου μέτρα (άλλο θέμα το πώς θα εφαρμοστούν) και ο πανικός θα είναι γενικός. Περιέγραψα πιο πάνω εν συντομία την κατάσταση με τη νέα δραχμή. Να προσθέσω ακόμα ότι ήδη έχουν αρχίσει οι συζητήσεις κλεισίματος των συνόρων – όχι των δικών μας, των άλλων. Χώρες της Ε.Ε. ακόμα και βαλκανικές (π.χ. Βουλγαρία) θα κλείσουν τα σύνορά τους για να εμποδίσουν τους Έλληνες οικονομικούς πρόσφυγες.
Δύο ακόμα παρατηρήσεις: Το σενάριο εξόδου μπορεί να είναι ελεγχόμενο όπως περιέγραψα πάνω (αν και ακαριαίο) αλλά μπορεί να είναι και ανεξέλεγκτο. Π.χ. η αδυναμία σχηματισμού κυβέρνησης ή ακόμα και ο σχηματισμός κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να οδηγήσει σε τέτοιο πανικό που θα καταλήξει σε μαζικές αναλήψεις και κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος μέσα σε λίγες ώρες. Σας φαίνεται υπερβολικό; Προφανώς δεν έχετε πάρει χαμπάρι τι γίνεται δίπλα σας. Η διαδικασία αυτή έχει ήδη αρχίσει.
Η δεύτερη παρατήρηση: μα δεν θα έχουμε κανένα όφελος αν περάσουμε στη νέα δραχμή; Αν είστε επιχειρηματίας με εξαγωγικό προσανατολισμό και η βασική σας εισροή είναι τα φθηνά εργατικά χέρια τότε θα έχετε οφέλη – εφόσον βέβαια η χώρα δεν κατρακυλήσει σε μία κατάσταση ανομίας (ίσως και σε κάτι ακόμα χειρότερο). Εάν έχετε βγάλει ένα σημαντικό ποσό στο εξωτερικό τότε θα είστε ακόμα και κερδισμένοι. Εάν δεν διαλυθεί εντελώς το ελληνικό κράτος όταν το φέρετε πίσω θα μπορείτε να μας αγοράσετε όλους πολύ φθηνά. Αλλά θα είναι τέτοια η κατάσταση που μάλλον θα αργήσετε να πάρετε απόφαση να φέρετε πραγματικά λεφτά (Ευρώ) πίσω. Μάλλον θα φύγετε κι εσείς να βρείτε τα λεφτά σας στο εξωτερικό.
Ακούω ήδη τις εξής αντιρρήσεις:
(α) Δεν τους συμφέρει να φύγουμε! Φοβούνται τις συνέπειες στην Ευρωζώνη και στην παγκόσμια οικονομία. Αυτό το επιχείρημα όμως ισχύει μόνο στο βαθμό που το πιστεύουν και οι άλλοι. Μέχρι πρόσφατα θεωρούσα κι εγώ ότι είναι το καλύτερο όπλο μας, ιδίως ενόψει των Αμερικανικών Προεδρικών εκλογών και της ολοφάνερης προσπάθειας του Obama να εμποδίσει κάθε ευρωπαϊκό σεισμό οι παρενέργειες του οποίου στην αμερικανική οικονομία μπορεί να του στερήσουν τη δεύτερη θητεία. Βλέπω όμως ότι ο Ομπάμα δεν μπορεί να το επιβάλλει ενώ πληθαίνουν οι φωνές αυτών που θεωρούν ότι η Ελλάδα πρέπει να βγει από την Ευρωζώνη και αυτών που δεν το επιθυμούν αλλά το έχουν αποδεχθεί ως αναπόφευκτο.
Η συμπεριφορά της γερμανικής ηγεσίας το τελευταίο διάστημα κάτι τέτοιο φανερώνει. Οι επιθετικές εναντίον του ΣΥΡΙΖΑ δηλώσεις, τα σχετικά δημοσιεύματα κλπ. που προκαλούν τον ελληνικό λαό με τον πατερναλισμό τους, προσφέρουν τελικά στο ΣΥΡΙΖΑ την στήριξη που χρειάζεται.
Αν θέλουν να μας βγάλουν από το Ευρώ δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος να το πετύχουν από το να μας φέρουν στη θέση να το κάνουμε μόνοι μας.
(β) Δεν μπορούν να μας διώξουν! Αυτή η αντίρρηση πραγματικά δεν αξίζει να απαντηθεί. Όχι μόνο γιατί είναι αφελής και φανερώνει άγνοια αλλά γιατί δεν θα χρειαστεί να μπουν στον κόπο να βρουν αυτοί τον τρόπο.
(γ) Όλα τα παραπάνω δεν τα καταλαβαίνουν στον ΣΥΡΙΖΑ; Μόνο εσύ τα ξέρεις; Ναι, είναι πιθανό αρκετοί εκεί μέσα να μην καταλαβαίνουν τι γίνεται γύρω τους. Δεν το θεωρώ απίθανο (έχει συμβεί επανειλημμένα και σε άλλους, πολύ πιο «έμπειρους»). Υπάρχουν όμως και αυτοί που τα κατανοούν. Είναι φανερό ποιοι είναι: από όσα δηλώνουν και γράφουν. Είναι οι ίδιοι που το τελευταίο διάστημα, καθώς ανεβαίνουν τα ποσοστά του ΣΥΡΙΖΑ γίνονται πιο ώριμοι, πιο προσεκτικοί αλλά και περισσότερο κατηφείς. Αυτοί είναι που θα κληθούν να βγάλουν το φίδι από την τρύπα. Γι’ αυτό προτιμούν να βγουν δεύτεροι. Όλη η δόξα με μικρό κόστος.
Άρα, για να τελειώνουμε, τι να ψηφίσουμε;
Δεν θα δώσω μία απάντηση. Δεν θα σας προτείνω να ψηφίσετε με βάση τις προτιμήσεις σας, την ιδεολογία σας, με κριτήρια δεοντολογικά ή έστω ακολουθώντας το ένστικτό σας. Αυτή η ψήφος θα έχει πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα. Θα πρέπει να είναι (όπως έδειξε ο Γιώργος Τσεμπελής) στρατηγική:
Ι. Ψηφίστε ΣΥΡΙΖΑ αν όλα όσα διαβάσατε παραπάνω σας φαίνονται απλοϊκές κινδυνολογίες ή έστω απλώς λανθασμένες εκτιμήσεις. Ψηφίστε ΣΥΡΙΖΑ αν όλα τα παραπάνω δεν σας πολυενδιαφέρουν γιατί θεωρείτε ότι η Ελλάδα θα βρίσκεται σε καλύτερη οικονομική κατάσταση με την νέα δραχμή. Ψηφίστε ΣΥΡΙΖΑ αν είστε αριστεροί και περιμένετε ακόμα την μεγάλη κοινωνική επανάσταση. Αυξάνονται οι πιθανότητες να γίνει σε μια χώρα-έρημο.
ΙΙ. Ψηφίστε ένα από τα παρακάτω κόμματα που είναι ξεκάθαρα τοποθετημένα στο ζήτημα του Ευρώ.
(α) Ψηφίστε τη ΝΔ αν θεωρείτε ότι πέραν της παραμονής στο Ευρώ αυτό που προέχει είναι μια σταθερή κυβέρνηση. Το bonus των πενήντα εδρών αποτελεί επίσης ένα ισχυρό κίνητρο.
(β) Ψηφίστε ΠΑΣΟΚ αν θεωρείτε ότι το ΠΑΣΟΚ δεν θα πρέπει να διαλυθεί. Θα πρέπει να διατηρήσει ένα αξιοπρεπές ποσοστό που θα του επιτρέψει να μην διαλυθεί την επόμενη ημέρα και να συμμετάσχει στην κυβέρνηση.
(γ) Ψηφίστε ΔΗΜΑΡ αν θεωρείτε ότι απεχθάνεστε τα δύο μεγάλα κόμματα, θέλετε να ψηφίσετε αριστερά και δεν θέλετε να φύγουμε από την Ευρωζώνη. Ο Ανδρέας Ανδριανόπουλος (ο σημαντικότερος γνήσιος φιλελεύθερος στην ελληνική πολιτική σκηνή) έδωσε ήδη μια πολύ καλή δικαιολόγηση. Η ΔΗΜΑΡ θα παίξει κομβικό ρόλο, ό,τι κι αν συμβεί.
(δ) Ψηφίστε τέλος Δημιουργία Ξανά/Δράση/Φιλελεύθερη Συμμαχία αν απεχθάνεστε τα δύο μεγάλα κόμματα, θέλετε να ψηφίσετε φιλελεύθερους και ελπίζετε να συμμετέχει ένα καθαρόαιμο εκσυγχρονιστικό κόμμα στη νέα κυβέρνηση πιέζοντας για μεταρρυθμίσεις.
Αν τελικά οι παραπάνω σχηματίσουν κυβέρνηση τι παραπάνω θα πετύχουν; Είναι εγγυημένη η επιτυχία τους;
Όχι. Θα έχουν όμως πολύ περισσότερες πιθανότητες. Θα δείξουν σε όλη την Ευρώπη, σε όλον τον κόσμο ότι ο ελληνικός λαός παρά την δικαιολογημένη αγανάκτησή του και την απελπισία του δεν επέλεξε τυχοδιώκτες και καιροσκόπους. Θέλει να παραμείνει στην Ευρώπη και είναι διατεθειμένος να πολεμήσει γι’ αυτό. Απομένει στους εκπροσώπους του να αποδείξουν επιτέλους ότι αξίζουν την εμπιστοσύνη του.
* * * * * * * * *
Αν έχετε φτάσει μέχρι εδώ από πραγματικό ενδιαφέρον ή έστω από αγανακτισμένη περιέργεια θα ήθελα να σας ευχαριστήσω που μου δώσατε τον χρόνο σας.
Θα διαβάσω με ενδιαφέρον όσα σχόλια κάνετε εδώ (τηρώντας τους κανόνες του blog που θα βρείτε στην στήλη δεξιά) αλλά δεν υπόσχομαι ότι θα βρω τον χρόνο να απαντήσω. Αν όμως διαβάσω κάτι πραγματικά ενδιαφέρον θα κάνω κάποια σχετική προσθήκη ή διόρθωση σ’ αυτήν την σελίδα.
Είχα σκεφτεί αρχικά να προσθέσω link σ’ αυτό το κείμενο αλλά είναι τόσα πολλά που θα το έκαναν δύσχρηστο. Θα βρείτε όλη την σχετική τεκμηρίωση στο blog για την Ελληνική κρίση:
http://www.greekcrisis.net
Διαβάστε επίσης εδώ τις εκτιμήσεις των κορυφαίων Ελλήνων οικονομολόγων
Εάν συμφωνείτε μαζί μου ή εάν διαφωνείτε αλλά θεωρείτε ότι η άποψή μου θα πρέπει να ακουστεί περισσότερο κάντε share στο Facebook ή στο Twitter. Μπορείτε να το κάνετε εδώ (δείτε παρακάτω τα εικονίδια).
Θα τα βρείτε όμως και στη σελίδα μου στο Facebook απ’ όπου μπορείτε να κοινοποιήσετε αυτό το κείμενο ευκολότερα:
Facebook:
https://www.facebook.com/AristidesHatzis
Twitter:
https://twitter.com/AristidesHatzis
Αριστείδης Χατζής
Αναπληρωτής Καθηγητής
Φιλοσοφίας Δικαίου & Θεωρίας Θεσμών
Πανεπιστήμιο Αθηνών
http://www.phs.uoa.gr/ahatzis
Όμως η χειρότερη εξέλιξη δεν θα είναι αυτή. Το χειρότερο που θα μας συμβεί θα είναι η διεθνής απομόνωση της Ελλάδας. Η Ελλάδα θα βρεθεί για πρώτη φορά στην ιστορία της (από το 1821 μέχρι σήμερα) σε τόσο δεινή διπλωματική θέση και τόσο άμεση αποκοπή από τη διεθνή αγορά που οι συνέπειες θα είναι απρόβλεπτα (ακόμα και για τις Κασσάνδρες) οδυνηρές.
Εάν κάποιος μου αντιτάξει το παράδειγμα της Αργεντινής ή της Ισλανδίας ως «επιτυχημένου» μοντέλου πτώχευσης και αποκοπής θα πρέπει να με συγχωρέσει γι’ αυτό που θα του πω: Δεν έχεις ιδέα γι’ αυτά που μιλάς. Αν κάνεις οποιαδήποτε σύγκριση σημαίνει ότι η άγνοιά σου είναι κωμικοτραγική. Οι δύο αυτές χώρες δεν έχουν καμία σχέση με την Ελλάδα (ούτε το χρέος τους, ούτε η παραγωγική τους δομή, ούτε η ένταξή τους σε διεθνείς οικονομικές κοινότητες, ούτε το νόμισμα, ούτε εκατοντάδες άλλοι παράγοντες). Στην Αργεντινή για έναν ολόκληρο χρόνο το 25% των κατοίκων δεν μπορούσε να εξασφαλίσει την καθημερινή του τροφή. Αυτό αποκλείεται να συμβεί στην Ελλάδα. Διότι τα πράγματα θα είναι απείρως χειρότερα.
Δεν θα συνεχίσω άλλο τις προβλέψεις μου για το μέλλον. Άσχετα αν με πιστεύετε ή όχι καλά θα κάνετε να παρατηρήσετε τι έχουν κάνει όσοι έχουν την οικονομική δυνατότητα να προστατεύσουν τον εαυτό τους. Κανείς τους δεν έχει καμία αμφιβολία για τους κινδύνους. Οι οικονομικά ισχυροί έχουν (οι περισσότεροι) εξασφαλίσει τις καταθέσεις τους με νόμιμο ή και με παράνομο τρόπο. Έχουν ήδη σχεδιάσει τις επόμενες κινήσεις τους και σε μερικές περιπτώσεις έχουν προσλάβει ακόμα και σωματοφύλακες.
Οι ξένες επιχειρήσεις που δρουν στην Ελλάδα (ακόμα και αρκετές ελληνικές) αντιδρούν πανικόβλητα. Κάποιες αποχωρούν τρομοκρατημένες από την Ελληνική αγορά. Άλλες ζητούν να πληρώνονται τοις μετρητοίς και μεταφέρουν το τζίρο αυθημερόν εκτός Ελλάδος. Σε πολλές περιπτώσεις έχουν προβλέψει ακόμα και για την αυτάρκειά τους σε ηλεκτρική ενέργεια καθώς υπάρχει φόβος για διακοπή ηλεκτροδότησης.
Εάν μέχρι τώρα η αντίδρασή σας είναι: «υπερβολές, προσπαθείς να μας τρομοκρατήσεις, είσαι κινδυνολόγος, είσαι εγκάθετος» κλπ. έχω να σας απαντήσω μόνο με το εξής: έχετε χώσει βαθιά το κεφάλι σας στο χώμα σαν την στρουθοκάμηλο και αρνείστε να δείτε την πραγματικότητα που ουρλιάζει δίπλα σας. Αν κλείσετε τα μάτια και τα αυτιά σας αυτό δεν σημαίνει ότι ο κόσμος δεν θα συνεχίσει να υπάρχει γύρω σας. Όταν η πραγματικότητα θα σας ρίξει την πρώτη δυνατή σφαλιάρα (αυτές που έχετε φάει μέχρι τώρα θα σας φαίνονται χαδάκια) θα ξυπνήσετε σε έναν κόσμο που δεν μπορείτε καν να αναγνωρίσετε.
Ας συνεχίσουμε. Τι σημαίνουν όλα αυτά; Εφόσον τα συνδέω με τις εκλογές φαντάζομαι ότι θα περιμένετε από στιγμή σε στιγμή να καταλήξω στο αναμενόμενο: μην ψηφίσετε τον ΣΥΡΙΖΑ.
Τα πράγματα δεν είναι όμως τόσο απλά. Δεν είναι ποτέ απλά. Είναι πάντα πολύ σύνθετα και η δική μας ανάγκη για απλοϊκές και ανθρωπομορφικές εξηγήσεις με γραμμικές αιτιότητες οδηγεί συστηματικά σε λάθη παρατήρησης, εξήγησης και πρόβλεψης.
Καταλαβαίνω πολύ καλά την ανάγκη πολλών ανθρώπων να πετύχουν μια σειρά στόχων ψηφίζοντας τον ΣΥΡΙΖΑ:
(α) Θέλουν να διαλύσουν αλλά και να τιμωρήσουν το διεφθαρμένο, αναποτελεσματικό και ανήθικο πολιτικό σύστημα της μεταπολίτευσης. Έχουν δίκιο. Αξίζει να ισοπεδωθεί. Οι εκπρόσωποί του (οι περισσότεροι από αυτούς – όχι όλοι) είναι οι βασικοί υπεύθυνοι για την σημερινή άθλια κατάσταση και την αποτυχία εξόδου από την κρίση. Είναι ανίκανοι και ταυτόχρονα αριβιστές. Δεν τους αξίζει κάτι καλύτερο.
(β) Θέλουν να δώσουν σε άλλους ανθρώπους, με διαφορετική κοσμοθεωρία, με διαφορετικές προτεραιότητες, με διαφορετικό τρόπο σκέψης την ευκαιρία να δοκιμάσουν. Εύλογο. Αλλά όχι απόλυτα σωστό. Ενώ μέσα στον ΣΥΡΙΖΑ υπάρχουν αρκετοί καθαρόαιμοι ιδεολόγοι με συγκεκριμένα οράματα διακυβέρνησης και δόμησης της κοινωνίας (αλλά που έχει ήδη αποδειχθεί στην πράξη ότι είναι αποτυχημένα και αυταρχικά) οι περισσότεροι εκεί μέσα είναι σάρκα από την σάρκα της διεφθαρμένης ελληνικής πολιτικής τάξης. Αποτέλεσαν μέρος του πυρήνα του πελατειακού συστήματος που τώρα καταγγέλλουν, εκμεταλλεύτηκαν αναιδώς κάθε λιγδιασμένη πτυχή του, κατέστρεψαν ότι βρέθηκε στο χέρι τους να καταστρέψουν και τώρα εμφανίζονται ως αγαθοί και αμόλυντοι. Δεν είναι.
(γ) Ελπίζουν ότι η σημερινή κατάσταση δεν είναι η μοναδική δυνατή. Είναι εφικτές άλλες, καλύτερες που μπορούν να πετύχουν κάποιοι ικανότεροι που θα μας εκπροσωπήσουν αποτελεσματικότερα. Αυτό είναι αλήθεια. Είναι τόσο θλιβερή η αποτυχία του κυρίαρχου πολιτικού συστήματος που είναι προφανές ότι τα πράγματα θα μπορούσαν να είναι πολύ καλύτερα. Όμως ποιος μπορεί να το πετύχει αυτό; Αν πραγματικά πιστεύετε ότι τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ θα είναι πιο ικανά, περισσότερο αποτελεσματικά, θα κάνουν λιγότερες παραχωρήσεις και θα διαφέρουν ουσιαστικά στα κίνητρά τους από τους υπόλοιπους τότε ναι, να ψηφίσετε ΣΥΡΙΖΑ. Αλλά θα μου επιτρέψετε να σας χαρακτηρίσω τρομερά αφελείς. Όχι μόνο γιατί είστε ανορθολογικά υπεραισιόδοξοι αλλά γιατί εθελοτυφλείτε συνειδητά, Δεν έχετε δει πόσες καταστροφικές γκάφες κατόρθωσαν να κάνουν μέσα σε ένα μήνα; Δεν βλέπετε την αμετροέπεια και το μέγεθος της άγνοιας; Δεν βλέπετε ούτε τις παλαιοκομματικές υποσχέσεις, τις παλαιοκομματικές μεθόδους, την παλαιοκομματική ιδιοσυγκρασία;
(δ) Ελπίζουν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα μπορέσει να επαναδιαπραγματευθεί το μνημόνιο με μεγαλύτερη επιτυχία. Αν υπήρχε έστω και μία μικρή πιθανότητα να συμβεί θα παραδεχόμουν ότι αυτό και μόνο αποτελεί ένα σημαντικό λόγο να ψηφιστεί ο ΣΥΡΙΖΑ. Δεν υπάρχει όμως καμία. Η συζήτηση για «ισορροπίες τρόμου», για εκβιασμούς, για απειλές κλπ. αποτελούν μπουρδολογία του χειρίστου είδους. Μια μπουρδολογία που απευθύνεται σε χάνους. Διότι μόνο πραγματικοί χάνοι μπορούν να πιστέψουν σ’ αυτήν την ουρανομήκη ανοησία.
Δηλαδή για σκεφτείτε. Θα φοβηθούν οι Γερμανοί και θα μας δώσουν τα χρήματά τους (μη τυχόν και βγούμε από το Ευρώ και τους καταστρέψουμε!) χωρίς εμείς να παραχωρήσουμε τίποτα. Αν το κάνουν αυτό οι «ασήμαντοι Έλληνες» και το πετύχουν γιατί να μην το κάνουν αμέσως μετά οι Πορτογάλοι, οι Ιρλανδοί, οι Ισπανοί, οι Ιταλοί και όποιος άλλος ήθελε προκύψει. Οι φοβισμένοι Γερμανοί θα τους πληρώσουν όλους...
Στην καλύτερη περίπτωση (και γι’ αυτό θα προσεύχομαι αν σχηματίσει κυβέρνηση ο ΣΥΡΙΖΑ την Δευτέρα) θα μας δώσουν μερικά «γλυκίσματα» (όπως ονομάζονται). Τα ίδια που θα δώσουν σε μια π.χ. κυβέρνηση Σαμαρά. Δηλαδή θα γίνουν μερικές ψευτοβελτιώσεις. Η ουσία όμως θα μείνει η ίδια. Φυσικά η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ θα τα παρουσιάσει ως μεγάλη επιτυχία για να δικαιολογήσει τη μεγαλειώδη πολιτική της τούμπα. Αλλά κανείς δεν θα έχει καμία αμφιβολία…
Γιατί να μην αφήσουμε τον ΣΥΡΙΖΑ να το κάνει; Στο κάτω-κάτω γιατί τη νέα μορφή του Μνημονίου να την διαπραγματευτεί ο Σαμαράς και όχι ο ΣΥΡΙΖΑ; Τι είχαμε, τι χάσαμε…
Διότι το παραπάνω σενάριο έχει πολλές προϋποθέσεις. Μία από αυτές είναι να επικρατήσουν στον ΣΥΡΙΖΑ οι ελάχιστοι σώφρονες. Να πείσουν όλους τους υπόλοιπους και ιδίως τον Τσίπρα ότι δεν υπάρχει άλλος τρόπος. Ορισμένοι από αυτούς (π.χ. Σταθάκης) είναι έτοιμοι να πάνε στις Βρυξέλλες και να κατασκηνώσουν εκεί μέχρι να βρεθεί μια αξιοπρεπής λύση. Φοβάμαι όμως ότι αυτοί οι λίγοι σώφρονες δεν θα μπορέσουν να επιβάλουν τις απόψεις τους για μια σειρά λόγων. Ο βασικότερος είναι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ κατανοεί ότι δεν μπορεί να εμφανίσει στον ελληνικό λαό άλλο ένα μνημόνιο, λίγο ηπιότερο, καλύτερα διαπραγματευμένο. Η εντολή που θα του δοθεί θα είναι συγκεκριμένη. Εάν την παραβιάσει θα έχει να αντιμετωπίσει οργή που δεν θα συγκρίνεται με ό,τι έχουμε δει. Θα είναι αδύνατον να πείσουν ότι δεν μπορούσε να γίνει κάτι καλύτερο γιατί αυτό θα έρχεται σε αντίθεση με όλη την ρητορική τους. Αλλά η ρητορική τους θα επιβραβευθεί αύριο με το έτσι κι αλλιώς υψηλό ποσοστό που θα λάβουν.
Άρα τι θα γίνει; Ελπίζω να κάνω λάθος στα παραπάνω και τελικά η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ να καταλήξει σε μια συμφωνία. Αλλά επειδή θεωρώ πιθανότερο να αποτύχει η διαπραγμάτευση γιατί δεν υπάρχει τρόπος να ικανοποιηθούν και τα δύο μέρη (δηλαδή η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ να σταματήσει την πολιτική της λιτότητας και να πάρει τα απαραίτητα δάνεια και οι ηγέτες της Ε.Ε. να αποφύγουν τη δημιουργία κινήτρων για παρόμοιες συμπεριφορές από τα υπόλοιπα PIGS) η συνέχεια θα είναι τρομερά επικίνδυνη.
Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ απέναντι στον κίνδυνο να λυντσαριστεί αλλά και να διασπάσει το κόμμα (άρα να καταρρεύσει και η κυβέρνηση) θα επιλέξει τον δρόμο που θα φαίνεται βραχυπρόθεσμα λιγότερο οδυνηρός: Θα φύγουμε από το Ευρώ και θα υιοθετήσουμε τη νέα δραχμή.
Κατά πάσα πιθανότητα θα γίνει ταχύτατα. Δεν χρειάζεται να τυπωθούν άμεσα οι νέες δραχμές. Θα σταμπάρουν οι τράπεζες τα ευρώ και όταν τα παίρνεις από το ATM θα είναι νέες δραχμές. Δεν θα μπορείς να τα χρησιμοποιήσεις εκτός Ελλάδας (θα έχουν αχρηστευθεί). Όσοι έχουν ήδη Ευρώ (κάτω από το στρώμα) δεν θα επιτρέπεται να τα βγάλουν εκτός Ελλάδος. Θα είναι υποχρεωμένοι να τα παραδώσουν. Θα ακολουθήσουν ιδιαίτερα αυστηρά αστυνομικού τύπου μέτρα (άλλο θέμα το πώς θα εφαρμοστούν) και ο πανικός θα είναι γενικός. Περιέγραψα πιο πάνω εν συντομία την κατάσταση με τη νέα δραχμή. Να προσθέσω ακόμα ότι ήδη έχουν αρχίσει οι συζητήσεις κλεισίματος των συνόρων – όχι των δικών μας, των άλλων. Χώρες της Ε.Ε. ακόμα και βαλκανικές (π.χ. Βουλγαρία) θα κλείσουν τα σύνορά τους για να εμποδίσουν τους Έλληνες οικονομικούς πρόσφυγες.
Δύο ακόμα παρατηρήσεις: Το σενάριο εξόδου μπορεί να είναι ελεγχόμενο όπως περιέγραψα πάνω (αν και ακαριαίο) αλλά μπορεί να είναι και ανεξέλεγκτο. Π.χ. η αδυναμία σχηματισμού κυβέρνησης ή ακόμα και ο σχηματισμός κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να οδηγήσει σε τέτοιο πανικό που θα καταλήξει σε μαζικές αναλήψεις και κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος μέσα σε λίγες ώρες. Σας φαίνεται υπερβολικό; Προφανώς δεν έχετε πάρει χαμπάρι τι γίνεται δίπλα σας. Η διαδικασία αυτή έχει ήδη αρχίσει.
Η δεύτερη παρατήρηση: μα δεν θα έχουμε κανένα όφελος αν περάσουμε στη νέα δραχμή; Αν είστε επιχειρηματίας με εξαγωγικό προσανατολισμό και η βασική σας εισροή είναι τα φθηνά εργατικά χέρια τότε θα έχετε οφέλη – εφόσον βέβαια η χώρα δεν κατρακυλήσει σε μία κατάσταση ανομίας (ίσως και σε κάτι ακόμα χειρότερο). Εάν έχετε βγάλει ένα σημαντικό ποσό στο εξωτερικό τότε θα είστε ακόμα και κερδισμένοι. Εάν δεν διαλυθεί εντελώς το ελληνικό κράτος όταν το φέρετε πίσω θα μπορείτε να μας αγοράσετε όλους πολύ φθηνά. Αλλά θα είναι τέτοια η κατάσταση που μάλλον θα αργήσετε να πάρετε απόφαση να φέρετε πραγματικά λεφτά (Ευρώ) πίσω. Μάλλον θα φύγετε κι εσείς να βρείτε τα λεφτά σας στο εξωτερικό.
Ακούω ήδη τις εξής αντιρρήσεις:
(α) Δεν τους συμφέρει να φύγουμε! Φοβούνται τις συνέπειες στην Ευρωζώνη και στην παγκόσμια οικονομία. Αυτό το επιχείρημα όμως ισχύει μόνο στο βαθμό που το πιστεύουν και οι άλλοι. Μέχρι πρόσφατα θεωρούσα κι εγώ ότι είναι το καλύτερο όπλο μας, ιδίως ενόψει των Αμερικανικών Προεδρικών εκλογών και της ολοφάνερης προσπάθειας του Obama να εμποδίσει κάθε ευρωπαϊκό σεισμό οι παρενέργειες του οποίου στην αμερικανική οικονομία μπορεί να του στερήσουν τη δεύτερη θητεία. Βλέπω όμως ότι ο Ομπάμα δεν μπορεί να το επιβάλλει ενώ πληθαίνουν οι φωνές αυτών που θεωρούν ότι η Ελλάδα πρέπει να βγει από την Ευρωζώνη και αυτών που δεν το επιθυμούν αλλά το έχουν αποδεχθεί ως αναπόφευκτο.
Η συμπεριφορά της γερμανικής ηγεσίας το τελευταίο διάστημα κάτι τέτοιο φανερώνει. Οι επιθετικές εναντίον του ΣΥΡΙΖΑ δηλώσεις, τα σχετικά δημοσιεύματα κλπ. που προκαλούν τον ελληνικό λαό με τον πατερναλισμό τους, προσφέρουν τελικά στο ΣΥΡΙΖΑ την στήριξη που χρειάζεται.
Αν θέλουν να μας βγάλουν από το Ευρώ δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος να το πετύχουν από το να μας φέρουν στη θέση να το κάνουμε μόνοι μας.
(β) Δεν μπορούν να μας διώξουν! Αυτή η αντίρρηση πραγματικά δεν αξίζει να απαντηθεί. Όχι μόνο γιατί είναι αφελής και φανερώνει άγνοια αλλά γιατί δεν θα χρειαστεί να μπουν στον κόπο να βρουν αυτοί τον τρόπο.
(γ) Όλα τα παραπάνω δεν τα καταλαβαίνουν στον ΣΥΡΙΖΑ; Μόνο εσύ τα ξέρεις; Ναι, είναι πιθανό αρκετοί εκεί μέσα να μην καταλαβαίνουν τι γίνεται γύρω τους. Δεν το θεωρώ απίθανο (έχει συμβεί επανειλημμένα και σε άλλους, πολύ πιο «έμπειρους»). Υπάρχουν όμως και αυτοί που τα κατανοούν. Είναι φανερό ποιοι είναι: από όσα δηλώνουν και γράφουν. Είναι οι ίδιοι που το τελευταίο διάστημα, καθώς ανεβαίνουν τα ποσοστά του ΣΥΡΙΖΑ γίνονται πιο ώριμοι, πιο προσεκτικοί αλλά και περισσότερο κατηφείς. Αυτοί είναι που θα κληθούν να βγάλουν το φίδι από την τρύπα. Γι’ αυτό προτιμούν να βγουν δεύτεροι. Όλη η δόξα με μικρό κόστος.
Άρα, για να τελειώνουμε, τι να ψηφίσουμε;
Δεν θα δώσω μία απάντηση. Δεν θα σας προτείνω να ψηφίσετε με βάση τις προτιμήσεις σας, την ιδεολογία σας, με κριτήρια δεοντολογικά ή έστω ακολουθώντας το ένστικτό σας. Αυτή η ψήφος θα έχει πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα. Θα πρέπει να είναι (όπως έδειξε ο Γιώργος Τσεμπελής) στρατηγική:
Ι. Ψηφίστε ΣΥΡΙΖΑ αν όλα όσα διαβάσατε παραπάνω σας φαίνονται απλοϊκές κινδυνολογίες ή έστω απλώς λανθασμένες εκτιμήσεις. Ψηφίστε ΣΥΡΙΖΑ αν όλα τα παραπάνω δεν σας πολυενδιαφέρουν γιατί θεωρείτε ότι η Ελλάδα θα βρίσκεται σε καλύτερη οικονομική κατάσταση με την νέα δραχμή. Ψηφίστε ΣΥΡΙΖΑ αν είστε αριστεροί και περιμένετε ακόμα την μεγάλη κοινωνική επανάσταση. Αυξάνονται οι πιθανότητες να γίνει σε μια χώρα-έρημο.
ΙΙ. Ψηφίστε ένα από τα παρακάτω κόμματα που είναι ξεκάθαρα τοποθετημένα στο ζήτημα του Ευρώ.
(α) Ψηφίστε τη ΝΔ αν θεωρείτε ότι πέραν της παραμονής στο Ευρώ αυτό που προέχει είναι μια σταθερή κυβέρνηση. Το bonus των πενήντα εδρών αποτελεί επίσης ένα ισχυρό κίνητρο.
(β) Ψηφίστε ΠΑΣΟΚ αν θεωρείτε ότι το ΠΑΣΟΚ δεν θα πρέπει να διαλυθεί. Θα πρέπει να διατηρήσει ένα αξιοπρεπές ποσοστό που θα του επιτρέψει να μην διαλυθεί την επόμενη ημέρα και να συμμετάσχει στην κυβέρνηση.
(γ) Ψηφίστε ΔΗΜΑΡ αν θεωρείτε ότι απεχθάνεστε τα δύο μεγάλα κόμματα, θέλετε να ψηφίσετε αριστερά και δεν θέλετε να φύγουμε από την Ευρωζώνη. Ο Ανδρέας Ανδριανόπουλος (ο σημαντικότερος γνήσιος φιλελεύθερος στην ελληνική πολιτική σκηνή) έδωσε ήδη μια πολύ καλή δικαιολόγηση. Η ΔΗΜΑΡ θα παίξει κομβικό ρόλο, ό,τι κι αν συμβεί.
(δ) Ψηφίστε τέλος Δημιουργία Ξανά/Δράση/Φιλελεύθερη Συμμαχία αν απεχθάνεστε τα δύο μεγάλα κόμματα, θέλετε να ψηφίσετε φιλελεύθερους και ελπίζετε να συμμετέχει ένα καθαρόαιμο εκσυγχρονιστικό κόμμα στη νέα κυβέρνηση πιέζοντας για μεταρρυθμίσεις.
Αν τελικά οι παραπάνω σχηματίσουν κυβέρνηση τι παραπάνω θα πετύχουν; Είναι εγγυημένη η επιτυχία τους;
Όχι. Θα έχουν όμως πολύ περισσότερες πιθανότητες. Θα δείξουν σε όλη την Ευρώπη, σε όλον τον κόσμο ότι ο ελληνικός λαός παρά την δικαιολογημένη αγανάκτησή του και την απελπισία του δεν επέλεξε τυχοδιώκτες και καιροσκόπους. Θέλει να παραμείνει στην Ευρώπη και είναι διατεθειμένος να πολεμήσει γι’ αυτό. Απομένει στους εκπροσώπους του να αποδείξουν επιτέλους ότι αξίζουν την εμπιστοσύνη του.
* * * * * * * * *
Αν έχετε φτάσει μέχρι εδώ από πραγματικό ενδιαφέρον ή έστω από αγανακτισμένη περιέργεια θα ήθελα να σας ευχαριστήσω που μου δώσατε τον χρόνο σας.
Θα διαβάσω με ενδιαφέρον όσα σχόλια κάνετε εδώ (τηρώντας τους κανόνες του blog που θα βρείτε στην στήλη δεξιά) αλλά δεν υπόσχομαι ότι θα βρω τον χρόνο να απαντήσω. Αν όμως διαβάσω κάτι πραγματικά ενδιαφέρον θα κάνω κάποια σχετική προσθήκη ή διόρθωση σ’ αυτήν την σελίδα.
Είχα σκεφτεί αρχικά να προσθέσω link σ’ αυτό το κείμενο αλλά είναι τόσα πολλά που θα το έκαναν δύσχρηστο. Θα βρείτε όλη την σχετική τεκμηρίωση στο blog για την Ελληνική κρίση:
http://www.greekcrisis.net
Διαβάστε επίσης εδώ τις εκτιμήσεις των κορυφαίων Ελλήνων οικονομολόγων
Εάν συμφωνείτε μαζί μου ή εάν διαφωνείτε αλλά θεωρείτε ότι η άποψή μου θα πρέπει να ακουστεί περισσότερο κάντε share στο Facebook ή στο Twitter. Μπορείτε να το κάνετε εδώ (δείτε παρακάτω τα εικονίδια).
Θα τα βρείτε όμως και στη σελίδα μου στο Facebook απ’ όπου μπορείτε να κοινοποιήσετε αυτό το κείμενο ευκολότερα:
Facebook:
https://www.facebook.com/AristidesHatzis
Twitter:
https://twitter.com/AristidesHatzis
Αριστείδης Χατζής
Αναπληρωτής Καθηγητής
Φιλοσοφίας Δικαίου & Θεωρίας Θεσμών
Πανεπιστήμιο Αθηνών
http://www.phs.uoa.gr/ahatzis
Μιλάς με γρίφους Δασκαλε!
ΑπάντησηΔιαγραφή