Χωρίς φόβο ή Όταν η Ελλάδα χάριζε Γερμανικό χρέος

Για να μην ξεχνιόμαστε; The German delegation during the signing of the London Agreement on German External Debts, 27 February 1953. Source: Süddeutsche Zeitung Photo

Χωρίς φόβο

του Νικου Γ. Ξυδακη*

Τα ποικίλα, αντιφατικά δημοσιεύματα του γερμανικού Τύπου, συνοδευόμενα από ανάλογες δηλώσεις Γερμανών πολιτικών, ως επί το πλείστον απευθύνονται στο εσωτερικό της χώρας τους, για επιτόπια κατανάλωση. 

Απευθύνονται όμως και προς το εξωτερικό. Και αναπαράγοντας τις αντινομίες, τους δισταγμούς και τα διλήμματα της γερμανικής πολιτικής, διαμορφώνουν συστοίχως και το κλίμα στις χώρες παραλήπτες των μηνυμάτων. Προ πάντων, το κλίμα στην Ελλάδα, στον πιο αδύναμο κρίκο της δοκιμαζόμενης Ευρωζώνης.

Η ελληνική κυβέρνηση, αποκομμένη ουσιαστικά από τα ευρωπαϊκά κέντρα αποφάσεων επί μακρό διάστημα, επηρεάζεται υπερβολικά από το διάχυτο κλίμα. 

Φόβος, πίεση, ηττοπάθεια, σύγχυση κυριαρχούν στις ενέργειές της, που απευθύνονται μόνο προς το εσωτερικό και περιορίζονται μόνο στη συγκρότηση του περίφημου πακέτου περικοπών 11,6 δισ., άνευ οποιασδήποτε άλλης προοπτικής, έστω μεσοπρόθεσμης. 

Ο κίνδυνος συστημικής κατάρρευσης και μείζονος κοινωνικής αναστάτωσης δεν έχει τεθεί επισήμως από την ελληνική ηγεσία στους Ευρωπαίους εταίρους. Ελπίζουμε ότι θα τεθεί από τον πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά στους κ.κ. Μέρκελ, Ολάντ και Γιουνκέρ. 

Ο φόβος παραλύει. Και ο χρόνος τρέχει αμείλικτος. 

Με φόβο και κατασπατάληση πολιτικού χρόνου πορεύθηκε η Ελλάδα την τριετία της κρίσης· με ηγεσίες που απέτυχαν να καταρτίσουν ένα εθνικό σχέδιο διάσωσης, ασυνεπείς λόγω και έργω προς τα έσω και προς τα έξω. 

Ως εδώ. 

Η οικτρή κατάσταση της οικονομίας και της κοινωνίας δεν επιτρέπει περαιτέρω ολιγωρία, ούτε καν φόβο. 

Ο πρωθυπουργός οφείλει να πει ότι ο ελληνικός λαός δεν αντέχει περισσότερη ανεργία και ύφεση ―είμαστε ήδη πρωταθλητές Ευρώπης. Οφείλει να συζητήσει άμεση αναθεώρηση της θεραπείας. Οφείλει να μιλήσει ευθαρσώς και με παρρησία στους ομολόγους του, εξ ονόματος των χειμαζομένων Ελλήνων, για να μπορέσει να επιστρέψει και να μιλήσει και στους Ελληνες.

* από την Καθημερινή

** Παραθέτουμε (ΑΣ) ως ...συννημένο στο ακριβέστατο σε διαπιστώσεις και παραινέσεις άρθρο του Ν. Ξυδάκη, το γράμμα ενός γερμανού πολίτη, ήδη από πέρυσι την άνοιξη, στο blog του European Network on Debt and Development (eurodad.org), όπου περιγράφει τους χαριστικούς όρους της ακύρωσης το 1953 - από τις νικήτριες χώρες (!) μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα - του γερμανικού χρέους απότοκου των καταστροφών που επέφερε η Γερμανία με τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο, με τίτλο:

Όταν η Ελλάδα χάριζε Γερμανικό χρέος

The shoe on the other foot: When Greece cancelled Germany’s debt…

Posted on 14/April/2011 by Eurodad

By Jürgen Kaiser, erlassjahr.de,  

14-04-2011,

Most Europeans agree that Greece’s only chance of regaining its fiscal and external sustainability is to enforce a “haircut” on its creditors, i.e. have its debt reduced by a substantial margin. Yet still, the German and other eurozone member governments insist that debt relief is not an option for Greece.The collapse of the common currency and the deterioration of behaviour on capital markets are just two of the horror scenarios given as reasons why creditors should be paid in full.

In reality, haircuts to the benefit of indebted sovereigns are not uncommon in recent economic history.One salient example is the cancellation of roughly half of Germany’s 29.7 billion Deutsch Mark debt by 22 creditor governments and institutions through the “London Debt Accord” in February 1953.

One of those creditors to Germany was Greece.

Nothing collapsed or deteriorated because of this debt relief.

To the contrary: nobody would in retrospect contest the statement by the German delegation leader, Herman Josef Abs, who considered the accord as one of the cornerstones of the subsequent German “economic miracle”.

Interestingly, before it obtained relief, Germany’s debt indicators were far below those of Greece today.

Debt to Gross National Income in Greece is in the range of 100% and will rise to 140% in 2014 even if the present austerity program holds. Germany’s was 21% in 1952. After the full implementation of the Accord in 1958 it was down to 6%.

Aside from the debt relief, the agreement included several qualitative features, which would be as beneficial to Greece and other debt-ridden sovereigns today as they were for Germany then – less than ten years after the end of a war that the country had inflicted upon the whole continent of Europe and even beyond. These qualitative features were as follows:

• Debt relief for Germany was not conditional upon the implementation of any austerity or structural adjustment program. To the contrary, the agreement explicitly allowed Germany to use expansionary fiscal policy to promote growth.
• The agreement included an arbitration clause for the case of future payment problems. This is not the case regarding any debt arrangement for Greece, where the creditors reserve themselves and bondholders at large the right to make the ultimate decisions either directly or through their own institutions, such as the Paris Club, the World Bank and the IMF.
• Germany secured the option to declare a moratorium on its debt service in case of a trade balance deficit. Through this clause the creditors, who happened to be Germany’s most important trading partners, committed implicitly to accepting German trade surpluses, i.e. buying more from Germany than they would export to the country. Thus it was guaranteed that Germany would pay its current debt out of its current income and not by recourse to reserves or by taking out new loans. The latter is exactly what the European governments are urging Greece to do through theEuropean Financial Stability Facility / European Common Market. The foreseeable consequence will be a growing rather than a diminishing debt burden. This is exactly what happened in poor and severely indebted countries before debt relief through the Heavily Indebted Poor Country (HIPC) initiative.
• The moratorium option did not only safeguard the integrity of Germany’s reserves. It also allowed the country to keep its currency undervalued in the interest of promoting exports. However, Greece is being caught in the common currency.
• London 1953 was a comprehensive agreement, covering all public and private external debt of post-war (West-)Germany. If anybody is prepared to negotiate with the Greeks at all, they will have to do it with each class of creditors separately. As bondholders are the most important creditor group, Athens will foreseeably have to negotiate with the owner of each instrument separately. Not only is this a logistical nightmare, but most of all it strongly disincentivises creditors from making any concessions – leaving them hoping that others will do so instead, while they themselves escape a haircut.

If the German government does not feel compelled to be as generous towards its former creditor as Greece was towards Germany, it should at least take into consideration the need for a speedy and efficient solution for its own interest. For as long as Berlin is not ready to do at least that, a German born in the 1950s and who enjoyed the benefits of a fresh start for a nation that certainly did not deserve it, cannot help but feel ashamed.