Η τιμωρία που έχει υποστεί η Ελλάδα είναι δυσανάλογη των λαθών της

Σχέδιο τύπου Μάρσαλ και όχι νέα δάνεια χρειάζεται η Ελλάδα 

Συνέντευξη του  Μπάρι Αϊχενγκριν, καθηγητή Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Μπέρκλεϊ στην Καλιφόρνια  στη Δαφνη Mατζιαρακη -από την Καθημερινή

Η τιμωρία που έχει υποστεί η Ελλάδα είναι δυσανάλογη των λαθών της, σημειώνει σήμερα, σε συνέντευξή του στην «Κ», ο κ. Μπάρι Αϊχενγκριν, καθηγητής Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Μπέρκλεϊ στην Καλιφόρνια. Οπως επισημαίνει, η Ελλάδα αυτή τη στιγμή χρειάζεται βοήθεια και όχι περισσότερα δάνεια. Χρειάζεται ένα σχέδιο τύπου Μάρσαλ. Αν η τρόικα πει «όχι» στην επόμενη δόση τον Σεπτέμβριο, τότε η Ελλάδα, όπως υποστηρίζει, θα οδηγηθεί αυτομάτως εκτός Ευρωζώνης.

– Ποιος είναι ο απολογισμός για την πορεία της Ελλάδας 2,5 χρόνια μετά την ένταξή της στον μηχανισμό στήριξης;

– Η ισχύουσα πολιτική λιτότητας δεν πρόκειται να βγάλει την Ελλάδα από την κρίση. Κάθε φορά που ζητήθηκε από τη χώρα να αυξήσει τους φόρους της και να περικόψει δαπάνες, η ύφεση βάθαινε, δεν επετεύχθη καμία βελτίωση στον προϋπολογισμό και την ίδια ώρα οι συνέπειες στον πληθυσμό ήταν περισσότερο οδυνηρές. Θεωρώ ότι το σχέδιο του Μνημονίου πρέπει να αλλάξει. Η Ελλάδα έχει δίκιο που ζητάει περισσότερο χρόνο, ωστόσο δεν είμαι σίγουρος ότι η τρόικα θα της τον δώσει.

– Τα μέτρα που λαμβάνει η Ελλάδα είναι τελικώς ανάλογα των λαθών της;

– Πιστεύω ότι η τιμωρία που έχει υποστεί η Ελλάδα με την πτώση του ΑΕΠ της κατά 17% δεν αναλογεί στα λάθη που έχει κάνει. Αυτό που χρειάζεται τώρα η χώρα είναι ένα πρόγραμμα ενίσχυσης από το εξωτερικό, όχι άλλα δάνεια. 

Θεωρώ ότι η Γερμανία θα έπραττε σοφά αν έδινε τη χείρα βοηθείας στην Ελλάδα όπως στην ίδια δόθηκε το σχέδιο Μάρσαλ από τις ΗΠΑ μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Απ’ ό, τι όμως φαίνεται, η Γερμανία δεν κινείται προς αυτήν την κατεύθυνση. Το τι πρέπει να γίνει από οικονομικής πλευράς είναι απόλυτα ξεκάθαρο, πολιτικά όμως είναι πολύ δύσκολο να επιτευχθεί.

– Πώς κρίνετε τη στάση της Γερμανίας;

– Η κ. Μέρκελ ξέρει πολύ καλά τι πρέπει να κάνει, ωστόσο θέλει να διατηρήσει τις ισορροπίες στο εκλογικό της σώμα. 

Οι Γερμανοί πολιτικοί δεν έχουν δυστυχώς καταφέρει να εξηγήσουν στην κοινή γνώμη της χώρας τους ότι το πρόβλημα δεν είναι μόνο ότι οι Ελληνες δανείστηκαν πολύ. 

Οι γερμανικές τράπεζες ήταν εκείνες που δάνειζαν αφειδώς και ανεύθυνα. 

Η γερμανική κοινή γνώμη μάλλον δεν γνωρίζει ότι το θαύμα της γερμανικής ανάπτυξης που οφείλεται στις εξαγωγές της χώρας δεν θα ήταν εφικτό χωρίς το ευρώ που ...
κρατούσε χαμηλά το συνάλλαγμα της Γερμανίας. 

Τα κέρδη των γερμανικών τραπεζών ήταν τεράστια πριν από την κρίση και η αιτία ήταν οι δανεισμοί προς τις χώρες της Νότιας Ευρώπης. 

Ξέρετε, για να έχει μία χώρα έλλειμμα, κάποια άλλη χώρα θα πρέπει να έχει πλεόνασμα. Το πλεόνασμα της Γερμανίας ήταν ο καθρέφτης της άλλης όψης του ίδιου νομίσματος, που ήταν το έλλειμμα της Νότιας Ευρώπης.

– Ποιο είναι το μέλλον της Ευρωζώνης και της Ελλάδας μέσα σε αυτήν;

– Πιστεύω ότι η Ευρωζώνη θα επιβιώσει με κάποια μορφή, γιατί η διάλυσή της είναι εξαιρετικά ακριβή και θα έφερνε μεγάλη αποσταθεροποίηση. 

Η Γερμανία και η ΕΚΤ θα κάνουν μόνο τα απαραίτητα ώστε η Ευρωζώνη απλώς να συνεχίσει να υπάρχει. Συνειδητοποιούν ότι η παραμονή της Ελλάδας στην Ευρωζώνη είναι το καλύτερο από τα διαθέσιμα σενάρια. 

Ωστόσο, δεν είμαι τόσο αισιόδοξος γι’ αυτό... 

Πιστεύω ότι τα πολιτικά πάθη είναι τόσο έντονα, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στη Γερμανία, που η υπομονή έχει αρχίσει να εξαντλείται και από τις δύο πλευρές. Το αποτέλεσμα θα είναι η έξοδος της Ελλάδας αν η τρόικα πει «όχι» στην επόμενη εκταμίευση μετά τον Σεπτέμβριο. 

Τότε η Ελλάδα θα αναγκαστεί να εκδώσει χρεόγραφα IOUs και η ΕΚΤ θα διακόψει την πίστωση προς την Τράπεζα της Ελλάδος. Αυτομάτως, η Ελλάδα θα οδηγηθεί εκτός Ευρωζώνης ακόμα και αν αυτό δεν είναι το επιθυμητό σενάριο για καμία πλευρά.

– Τι θα σήμαινε για την Ελλάδα η αποχώρησή της από το ευρώ;

– Το πόσο επώδυνη θα ήταν η αποχώρηση της Ελλάδας από την Ευρωζώνη εξαρτάται από τις πολιτικές αποφάσεις που θα κληθούν να λάβουν οι ηγέτες της Ευρωζώνης. 

Αν η ΕΚΤ παρέχει απεριόριστη ρευστότητα στην Ελλάδα και αν οι Ευρωπαίοι εταίροι τη βοηθήσουν να εξασφαλίσει φαρμακευτικά αποθέματα, τότε η κατάσταση θα είναι ίσως διαχειρίσιμη.

– Πώς θα μπορούσε η Ευρωζώνη να βγει ανέπαφη από την κρίση;

– Η λύση για την Ελλάδα είναι λιγότερη λιτότητα τώρα και περισσότερη αργότερα. 

Από την πλευρά της η κυβέρνηση πρέπει να προβεί άμεσα στις μεγάλες μεταρρυθμίσεις, προχωρώντας σε ιδιωτικοποιήσεις και πατάσσοντας τη φοροδιαφυγή. 

Η λύση για την Ευρωζώνη είναι η θωράκιση του τραπεζικού της συστήματος με τη δημιουργία ενός κοινού τραπεζικού επιθεωρητή. Ετσι, οι τράπεζες θα έχουν αυστηρότερα κριτήρια δανεισμού, θα υπόκεινται σε σθεναρές επιθεωρήσεις και θα υποχρεούνται να έχουν μεγαλύτερο κεφάλαιο. 

Την επόμενη φορά που θα δημιουργηθεί πρόβλημα στην Ευρωζώνη δεν θα κληθούν οι Γερμανοί φορολογούμενοι να διασώσουν τις ισπανικές τράπεζες. 

Για να ξεπεραστεί η κρίση οι λύσεις αυτές θα πρέπει να εφαρμοστούν άμεσα

– Μπορείτε να κάνετε κάποιες συγκρίσεις ή συσχετισμούς μεταξύ Ευρωζώνης - ΗΠΑ και Ελλάδας - Καλιφόρνιας;

– Κατά τη διάρκεια της κρίσης του 2008, οι ΗΠΑ είχαν τη δυνατότητα να προχωρήσουν αμέσως σε ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών τους και στις απαραίτητες δημοσιονομικές μεταρρυθμίσεις. 

Το πρόβλημα της Ευρωζώνης είναι ότι έχει νομισματική ένωση όπως οι ΗΠΑ, αλλά δεν έχει την τραπεζική, τη δημοσιονομική και την πολιτική ένωση. Ολοι αντιλαμβάνονται πως αυτό είναι το επόμενο βήμα για την Ε. Ε., ωστόσο δεν μπορεί να συμβεί αύριο. 

Σε αντίθεση με την Ελλάδα, η Καλιφόρνια, παρά τον προβληματικό και ελλιπή δημόσιο τομέα της, έχει ένα λαμπρό ιδιωτικό τομέα. Παράγει την πιο σύγχρονη τεχνολογία, κινηματογράφο και έχει την πιο δυναμική αγροτική παραγωγή στον κόσμο. 

Ενα από τα μυστήρια της Ελλάδας είναι για παράδειγμα η αποτυχία της στο να προωθήσει τα εξαιρετικά αγροτικά της προϊόντα.