Σάββατο 25 Αυγούστου 2012

Η μικρή και η Μεγάλη οικολογία ή Η οικολογία και το πολιτικό κέντρο

Lan Luis Obispo, Καλιφόρνια, Ξαφνική φιλική εμφάνιση φάλαινας ανάμεσα στους λουόμενους... 18 Αυγούστου 2012.   BILL BOUTON / AP / SIPA

του Γιώργου Παπασπυρόπουλου*  
Έμπνευση για το παρακάτω κείμενο είναι η συζήτηση που άνοιξε με την παρέμβαση του Νίκου Ράπτη και το ακόλουθο κείμενο του Αλέξανδρου Αποστόλου για το μέλλον της πολιτικής οικολογίας στην Προοδευτική Πολιτική.
Κάθε δημοκρατικό πολιτικό σύστημα συγκροτείται και ισορροπεί γύρω από ένα πολιτικό κέντρο. Μεγαλύτερη σημασία από το πόσο ανοίγει αριστερά η δεξιά η βεντάλια των εμπλεκομένων δυνάμεων έχει το πού βρίσκεται το σημείο ισορροπίας, το κέντρο. Γιατί δεν πρόκειται για γεωμετρία αλλά για πολιτική, δηλαδή μια δυναμική και ρευστή κατάσταση. 
Έτσι, σε μια συντηρητική κοινωνία, το κέντρο βρίσκεται δεξιά από το γεωμετρικό κέντρο σε μια πιο φιλελεύθερη, αριστερότερα. 
Μια εναλλακτική πολιτική σκηνή, όπως της οικολογίας, που φιλοδοξεί να αντικαταστήσει ολόκληρο το πολιτικό σκηνικό κάνοντας την οικολογία ως βασικό παράγοντα και κριτήριο κάθε πολιτικής, οφείλει πρώτα από όλα να διαμορφώσει το κέντρο του. Έτσι η οικολογία σαν πολιτική λογική, έρχεται πρώτα να αντικαταστήσει την καρδιά του συστήματος αλλάζοντας την λογική του και ύστερα να απλώσει το εύρος της στην συντηρητική και προοδευτική πλευρά του. 
Δεν έρχεται να αντικαταστήσει ούτε την αριστερά και τα ιδεολογικά/πολιτικά της αδιέξοδα ούτε να αντικαταστήσει δήθεν επιστημονικά τις αποτυχίες της δεξιάς να εξηγήσει με όρους φύσης τις ιδεολογικές της επιλογές.
Έτσι μοιραία πρέπει να μιλήσουμε για την «μεγάλη οικολογία». Εκείνη που αλλάζει τον κόσμο, εκείνη που προωθεί τον οικολογικό μετασχηματισμό της κοινωνίας, εκείνη που οραματίζεται την οικολογική κοινωνία στην παραγωγή, την οικονομία και την αειφόρα συνέχεια των ξεχωριστών τόπων αλλά και του ίδιου του πλανήτη.
Η «μικρή» οικολογία υπάρχει ήδη παντού. Σαν μαϊντανός στα προγράμματα των κομμάτων. Σαν περιβαλλοντικές πρωτοβουλίες διαφόρων φορέων. Σαν βελτίωση όρων και συνθηκών διαβίωσης, παραγωγής και οικονομικής ανάπτυξης επί το οικολογικότερον. 
Ως εδώ η οικολογία αποτελεί συμπλήρωμα αλλά όχι συνολικό εναλλακτικό σχέδιο. Νομίζω ότι σε αυτήν την παγίδα έπεσαν και οι «οικολόγοι πράσινοι» (ΟΠ), αρνούμενοι να διαμορφώσουν ένα συνολικό εναλλακτικό σχέδιο οικολογικής προοπτικής για την κοινωνία, αρκούμενοι στην συμπληρωματική τους συνεισφορά σε επιμέρους θέματα με τις αξιολογότατες προτάσεις τους, που όμως θα εφάρμοζαν άλλοι. 
Αντίθετα θα μπορούσαν αντί να εμφανίζονται σαν η εναλλακτική αριστερά του 21ου αιώνα, να αναλάβουν τον ρόλο του νέου πολιτικού κέντρου που γύρω του μοιραία θα αναπτυχθούν η νέα αριστερά και η νέα δεξιά ως ...προοδευτικότερες και συντηρητικότερες εκδοχές της κυριαρχίας της πολιτικής οικολογίας στην κεντρική πολιτική σκηνή και την κυβερνητική διαχείριση.
Με αυτήν την έννοια, η πολιτική οικολογία δεν μπορεί σε αυτό το στάδιο παρά να είναι πολυσυλλεκτική γύρω από ένα κεντρικό εναλλακτικό σχέδιο και να συνεργαστεί με όποια πολιτική δύναμη και όσους πολίτες συνειδητοποιούν ότι η οικολογία είναι η μόνη προοπτική για την αειφορία του ανθρώπινου είδους και του πλανήτη που το φιλοξενεί. Ότι η εξουσία πρέπει να περάσει σε οικολογικών οριζόντων πολιτική διαχείριση και όλα να υποταχθούν στην λογική της επιβίωσης του πλανήτη που προχωρά -υπό τον έλεγχο της λογικής μόνο του κέρδους- στην καταστροφή.
Η πολιτική οικολογία στην χώρα μας αναπτύχθηκε μακριά από την έννοια του πολιτικού κέντρου με παρωχημένες αντιλήψεις -υιοθετημένες από την αριστερά- για απλά φιλελεύθερο (στην Ελλάδα σημαίνει κρυφοδεξιό) έως και νεοφιλελεύθερο χαρακτήρα του κέντρου. Έτσι μέσα π.χ. στους ΟΠ αναπαράγεται -αντί να υπερβαίνεται- ο κλασσικός διαχωρισμός «δεξιών» και «αριστερών» πολιτικών από τις οποίες καλείται να επιλέξει κάθε φορά το πράσινο κόμμα. 
Ουσιαστικά, επειδή η προέλευση των περισσοτέρων Ελλήνων οικολόγων είναι από την αριστερά, η πολιτική οικολογία εσωτερικεύεται ως η ανανέωση που δεν έγινε ποτέ στην ίδια την αριστερά. 
Και ενώ για την αριστερά πράγματι η οικολογία είναι η επόμενη ανανέωση, για την ίδια την οικολογία η αριστερά είναι οπισθοδρόμηση -όχι ως ιδεολογική αντίληψη περί δικαίου, αλλά ως υιοθέτηση συγκεντρωτικών λειτουργικών προτύπων και δογματικού πλαισίου ιδεών.
Έφτασαν λοιπόν οι ΟΠ, παρά το αμεσοδημοκρατικό τους καταστατικό, να αντιγράφουν λογικές διαχείρισης αριστερού κόμματος, δηλαδή εκείνων που έχουν χρόνο και διαθεσιμότητα αντί μιας πλήρους πιστοποιημένης διαδικτυακής αμεσοδημοκρατικής και πραγματικά αποκεντρωμένης λειτουργίας. Το σημείο-κλειδί στην πολυσυλλεκτικότητα αποδείχτηκε αυτό ακριβώς. 
Γιατί δεν καλύπτεται η συμμετοχικότητα ούτε με τις εναλλαγές από μόνες τους ούτε με την αποκέντρωση των τόπων συνεδρίασης των οργάνων. Καλύπτεται με την online, επιστολική ή άλλη διαδικτυακή άμεση «φυσική» παρουσία όσων περισσότερων μελών και φίλων. 
Και επίσης, στην κεντρική πολιτική σκηνή, η αποτελεσματικότητα απαιτεί κεντρικές πρωτοβουλίες και ανάληψη ευθύνης διαχείρισης και εξουσίας και όχι συμπληρωματική παρουσία στο πλευρό της αριστεράς. Δεν είναι τυχαίο ότι οι ΟΠ σε πολλούς μοιάζουν με άλλη μια συνιστώσα του... ΣΥΡΙΖΑ (κάτι που και ο ίδιος επεδίωξε με μεγάλη ζέση).
Νομίζω ότι αν η πολιτική οικολογία αναλάβει τις ευθύνες της ως του νέου πολιτικού κέντρου θα έχει προοπτική. Αν επίσης μεταβάλλει την αμεσοδημοκρατική της πρόθεση σε πραγματική εξασφάλιση της άμεσης συμμετοχής όλων των ενδιαφερομένων ως «διαδικτυακό» κόμμα, θα μαζικοποιήσει τις δράσεις της και θα γεμίσει εθελοντές και εθελόντριες.
Αν παραμείνει καθηλωμένη ως παρακλάδι της αριστεράς, θα έχει την τύχη του παρακλαδιού -που άλλοτε μεγαλώνει λίγο άλλοτε μαραίνεται.



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Θέλετε να βάλετε ενεργό link στο σχόλιό σας; BlogU