Θα καταφέρει η πολιτική οικολογία στην Ελλάδα να ενταχθεί στις δυνάμεις της μεταρρύθμισης;

Η Πολιτική Οικολογία δεν είναι πολυτέλεια!

Ένα κείμενο με αφορμή το συνέδριο των Οικολόγων Πράσινων στις 7, 8 και 9 Δεκεμβρίου και όχι μόνο...

 της Μαρίας Βιτωράκη*

Πολλοί πιστεύουν ότι σε συνθήκες κρίσης, η πολιτική οικολογία δεν μπορεί να έχει ιδιαίτερο πολιτικό βάρος και σταδιακά χάνει το ακροατήριο της- ένα ακροατήριο που κερδήθηκε στην εποχή της «ευημερίας»,την εποχή που ο πολίτης είχε τον χρόνο και την "πολυτέλεια" να έχει "οικολογικές ανησυχίες". Απόδειξη αυτού, λένε, αποτελεί, ότι τα πράσινα κόμματα κερδίζουν τα μεγαλύτερα ποσοστά σε ευημερούσες κοινωνίες της Κεντρικής Ευρώπης.

Αν προσπαθήσει κάποιος να φτιάξει το κοινωνικό προφίλ των πράσινων ψηφοφόρων, πιθανά θα τους περιέγραφε ως άτομα που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο έχουν λύσει τα "προς το ζην", συνήθως οικονομικά ευκατάστατοι μεσοαστοί, με ισχυρά αξιακά πρότυπα και προσωπική υπευθυνότητα (ένα ανεπτυγμένο ηθικό προφίλ) αλλά που -δυστυχώς- διαθέτουν μειωμένη ικανότητα να διαβάζουν τις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας και ελάχιστο ρεαλισμό. Άτομα που -με άλλα λόγια- «είναι στον κόσμο τους»!

Σήμερα τα πράγματα στην Ελλάδα είναι πολύ διαφορετικά σε σχέση με το 2009! Πολλοί συμπολίτες μας παλεύουν για τα "αυτονόητα".Την στιγμή λοιπόν που ένα μεγάλο ποσοστό της ελληνικής κοινωνίας βρίσκεται στο κατώφλι της φτώχειας, αν όχι κάτω από αυτό, η οικολογία μοιάζει να έρχεται σε δεύτερη μοίρα - η εξασφάλιση των βασικών αναγκών είναι πιο σημαντική! Μοιραία λοιπόν τα πράσινα κόμματα, ιδιαίτερα σε χώρες όπως η Ελλάδα που μαστίζονται από ανεργία και αποσάθρωση του κοινωνικού ιστού, χάνουν τους ψηφοφόρους τους! Η πρόσφατη "καθίζηση" του κόμματος των Οικολόγων Πράσινων στην Ελλάδα, ίσως εξηγείται με τα παραπάνω...

Τίθεται λοιπόν η εύλογη απορία πόσο χρήσιμη θα μπορούσε να είναι η πολιτική οικολογία σήμερα, σε μια κοινωνία σαν την ελληνική που "καίγεται" για νέες θέσεις εργασίας; Οι οικολόγοι - συμπαθέστατοι κατά τα άλλα - είναι σε όλους γνωστό ότι με την ανάπτυξη δεν τα πάνε καθόλου καλά και συνήθως βρίσκονται στην πλευρά του "όχι" απέναντι σε αναπτυξιακές προτάσεις- απολύτως απαραίτητες σήμερα για την αντιμετώπιση της ανεργίας.

Ισχύουν όμως όλα τα παραπάνω ή μήπως αποτελούν μια επιφανειακή ανάγνωση του θέματος και μεταφέρουν αυτούσια ορισμένα "κλισε' που έχει αναπτύξει η κοινωνία μας σχετικά με την πολιτική οικολογία;

Ποια χαρακτηριστικά θα έπρεπε να έχει σήμερα η πολιτική και κοινωνική οικολογία για να είναι χρήσιμη σε μια κοινωνία που έχει φτάσει στα όρια της και μια οικονομία που φαίνεται αδύνατο να σταθεί στα πόδια της;

Πως μπορεί η πολιτική οικολογία να δώσει πειστικές απαντήσεις για θέματα οικονομίας και βιώσιμης ανάπτυξης και να μην περιοριστεί σε μια μονοσήμαντη περιβαλλοντική ατζέντα που της αφαιρεί υποστηρικτές (φυσικά εδώ θα σημείωνα ότι άλλο τόσο πάσχει και η μονοσήμαντη οικονομική ατζέντα άλλων πολιτικών χώρων);

Από την μονοσήμαντη "περιβαλλοντική" οικολογία στην ρεαλιστική οικολογία: 

Η πολιτική οικολογία στην Ελλάδα βρίσκεται σήμερα μπροστά σε μια μεγάλη πρόκληση:

- Θα καταφέρει να υπερβεί τον κατακερματισμένο, αυστηρά «περιβαλλοντικό» της χαρακτήρα και να ενταχθεί στις δυνάμεις της μεταρρύθμισης ή θα παραμείνει εγκλωβισμένη ...
στην αριστερίστικη ρητορική της στείρας άρνησης;

- Θα καταφέρει να διαβάσει τα προβλήματα με ένα δημιουργικό, συνθετικό τρόπο, συζητώντας διαρκώς με την κοινωνία και τους πολίτες αλλά μη φοβούμενη να συγκρουστεί με αυτούς όταν χρειαστεί;

- Θα καταφέρει να προτείνει αλλά και να συναινέσει σε λύσεις που έχουν ένα αποδεκτό (αλλά όχι μηδενικό) οικολογικό αποτύπωμα και αντιπροσωπεύουν ότι καλύτερο μπορούμε να κάνουμε σήμερα –συνδυαστικά- για την κοινωνία και το περιβάλλον;

-Θα συμβάλλει στην δημιουργία συναινέσεων σε λύσεις που μεγιστοποιούν το όφελος για το σύνολο της κοινωνίας και όχι μόνο για τις τοπικές κοινωνίες, ξεπερνώντας το γνωστό σε όλους μας σύνδρομο NIMBY (notinmybackyard);

- Θα μπορέσει να γίνει κύτταρο δημοκρατίας, να είναι ανοιχτή στην κοινωνία των πολιτών και να στηρίξει την ολόπλευρη ανάπτυξη της ή θα κλειστεί πίσω από πόρτες και πολιτικά στεγανά, με επίφαση την δημοκρατία των λίγων κομματικών στελεχών;

Με άλλα λόγια θα καταφέρει να εξελιχθεί σε μια δύναμη ρεαλιστικής οικολογίας δημιουργώντας και προτείνοντας εφικτές, άμεσα υλοποιήσιμες λύσεις, δίνοντας αποτελεσματικές απαντήσεις σε προβλήματα αλλά συγχρόνως χτίζοντας την μακροπρόθεσμη στρατηγική για την αειφορία;

Τέλος θα μπορέσει να αντισταθεί και να απορρίψει την βία από όπου και αν προέρχεται, χωρίς αστερίσκους και συγχωροχάρτια, όπως επιβάλλεται για ένα πολιτικό χώρο που έχει δώσει για χρόνια μάχες στο πεδίο αυτό;

Από τον τρόπο που θα απαντηθούν τα παραπάνω ερωτήματα θα εξαρτηθεί πολύ και το μέλλον της πολιτικής οικολογίας στην χώρας μας (κατά την ταπεινή μου άποψη...)

*Η Μαρία Βιτωράκη είναι χημικός μηχανικός, καθηγήτρια επιστήμης περιβάλλοντος