Παρασκευή 15 Μαρτίου 2013

Είναι άδικες οι απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων;

των Σωτηρη Γεωργανα και Κωνσταντινου Καλλιρη* Δημοσιευτηκε σε λιγο διαφορετικη εκδοση στα Νεα
Η εργασιακή ασφάλεια των δημοσίων υπαλλήλων τίθεται, για πρώτη ίσως φορά στην ελληνική μεταπολιτευτική ιστορία, εν αμφιβόλω. O tempora o mores: έπρεπε να βρεθεί η χώρα στο χείλος του δημοσιονομικού γκρεμού για να συζητηθεί ρεαλιστικά έστω το ενδεχόμενο συστηματικών απολύσεων στο δημόσιο. 
Παρά το γεγονός ότι η ελληνική έννομη τάξη δεν αποκλείει μία τέτοια επιλογή, κανένα κοινοβουλευτικό κόμμα ως σήμερα δεν αποτόλμησε να την συμπεριλάβει στις προτάσεις του. 
Ακόμα και σήμερα, και παρά τις διαφορές τους, σε ένα ζήτημα συμπλέουν τα τρία κόμματα της συγκυβέρνησης, όπως διαφαίνεται από τις δημόσιες τοποθετήσεις των στελεχών τους: 
Τους είναι εξαιρετικά δύσκολο να αποχωριστούν έστω και έναν δημόσιο υπάλληλο. Έστω έναν από εκείνους που χαρακτηρίστηκαν «επίορκοι» ή των οποίων οι θέσεις καταργούνται. Έστω προκειμένου να αντικατασταθούν με άτομα υψηλότερης εξειδίκευσης ή υπευθυνότητας. 
Κι όμως, τις απολύσεις αυτές τις επιτάσσουν λόγοι δικαιοσύνης.

Η καταρρευση της απασχολησης στην Ελλαδα. Στοιχεια ΕΣΥΕ
Η καταρρευση της απασχολησης στην Ελλαδα. Στοιχεια ΕΣΥΕ
Με τουλάχιστον 800.000 θέσεις εργασίας να έχουν χαθεί από το 2008 στον ιδιωτικό τομέα, φαίνεται εκ πρώτης όψεως δίκαιο οι δημόσιοι υπάλληλοι να μοιραστούν κάποια από τα βάρη της κρίσης, με πρώτους υποψήφιους για αποχώρηση εκείνους που δεν προσφέρουν έργο

Οι εργαζόμενοι στο δημόσιο, όπως σε κάθε παραγωγικό οργανισμό, μπορούν να χωριστούν χονδρικά σε τρεις κατηγορίες. 
  • Πρώτον, τους εργαζόμενους που παράγουν έργο όσο καλύτερα επιτρέπει η θέση τους. 
  • Δεύτερον, εκείνους που καταφανώς δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες της θέσης. 
  • Τρίτον, εκείνους των οποίων η ίδια η θέση δεν έχει λόγο ύπαρξης. 
Μια αναδιάρθρωση του δημοσίου με την απομάκρυνση εργαζομένων των δύο τελευταίων κατηγορίων έχει προφανή οφέλη. 

Για την μεν δεύτερη κατηγορία, η απόλυση επιτρέπει την αντικατάσταση με ικανότερους εργαζομένους. Μια τέτοια κίνηση όχι μόνο βελτιώνει την ποιότητα των υπηρεσιών που παρέχει το κράτος (οι οποίες χρήζουν άμεσης βελτίωσης) αλλά συμβάλλει και στην αποκατάσταση της κοινωνικής δικαιοσύνης. Επί δεκαετίες, τόσο οι αναξιοκρατικές μέθοδοι πρόσληψης στο δημόσιο όσο και η φοβική απροθυμία αξιολόγησης (και αξιοποίησης) του ανθρώπινου δυναμικού, συντηρούν μια από τις βαθύτερες κοινωνικές αδικίες στον τόπο μας.
Παράλληλα, οι απολύσεις σε αρκετές περιπτώσεις θα ήταν οικονομικά αποτελεσματικές – δεν θα ήταν, με άλλα λόγια, μία μάταιη θυσία. 

Για την τρίτη κατηγορία υπαλλήλων, εκείνους που απασχολούνται σε θέσεις που πρέπει να καταργηθούν, η απόλυση οδηγεί σε μείωση του αριθμού εργαζομένων. Αυτό μειώνει απευθείας την δαπάνη μισθοδοσίας, τα έμμεσα κόστη του δημοσίου (π.χ. έξοδα στέγασης των υπηρεσιών) αλλά και τα έξοδα που προκύπτουν από την πολύπλοκοτητα της γραφειοκρατίας σε οργανισμούς με πληθώρα υπαλλήλων
Σε τούτη την περίοδο αυστηρής λιτότητας είναι αδιανόητο να μισθοδοτούνται άνθρωποι δίχως ουσιαστικό αντικείμενο εργασίας από ένα δημόσιο ταμείο που συντηρείται υπερφορολογώντας αδιάκριτα και έως εξαντλήσεως τον ιδιωτικό τομέα.*
Αν, όμως, η δικαιοσύνη επιβάλλει την κατά το δυνατόν ισοκατανομή των βαρών που γεννά η οικονομική κρίση, υπό την προϋπόθεση ότι η επιβολή τους είναι αποτελεσματική και όχι απλώς "ισότητα στη δυστυχία", μήπως υπάρχει κάποιος άλλος λόγος για την προνομιακή προστασία των δημοσίων υπαλλήλων; 

Το πιο σημαντικό αντεπιχείρημα βασίζεται στις δικαιολογημένες προσδοκίες τους, για, ούτε λίγο ούτε πολύ, σίγουρη δια βίου απασχόληση. Οι προσδοκίες γεννήθηκαν ...
και εδραιώθηκαν από δεκαετίες αμετάβλητης κρατικής πολιτικής προς αυτή την κατεύθυνση. 
Από ηθική σκοπιά το επιχείρημα αυτό είναι ελκυστικό: όταν το κράτος εμμένει στην ίδια πολιτική επί δεκαετίες, εύλογα αναμένει κανείς ότι αυτό θα συνεχιστεί. 
Πρέπει όμως να έχουμε πάντα κατά νου δύο εξίσου σημαντικές όψεις του ζητήματος. 

Πρώτον, το άδικο δίκαιο ου ποιεί: η αποκατάσταση μιας αδικίας είναι ηθικά υπέρτερη της ικανοποίησης των προσδοκιών. Ίσως ο μεγαλοαγρότης της Βιρτζίνια του 1860 ευλόγως περίμενε από το κράτος να συνεχίσει να του επιτρέπει να παράγει βαμβάκι με τους παραδεδομένους τρόπους της εποχής. Η δουλεία όμως ήταν απείρως σημαντικότερο να καταργηθεί. Η αρχή αυτή πρέπει να εφαρμόζεται αναλογικά και σε ηπιότερες μορφές αδικίας.

Καποιες προσδοκιες δεν αξιζουν σεβασμου
Δεύτερον, οι εποχές αλλάζουν και μαζί τους οι συνθήκες. Μπορεί πριν από μερικές δεκαετίες η πρόβλεψη για ιδιωτικό χώρο στάθμευσης στις πόλεις να έμοιαζε περιττή πολυτέλεια, σήμερα όμως είναι απολύτως απαραίτητη. Δεν δικαιούται λοιπόν ο πολίτης να επικαλείται τις διαμορφωμένες προσδοκίες του, όταν το κράτος προσπαθεί να επικαιροποιήσει προς το αυστηρότερο την πολιτική του σε ζητήματα στάθμευσης. 
Από τον συνδυασμό των δύο αυτών επιχειρημάτων προκύπτει ότι σε εποχές επιδείνωσης των κοινωνικών συνθηκών –όπως η σημερινή- είναι άδικο να επικαλείται κανείς τις προσδοκίες του προκειμένου να εξαιρεθεί από την ισοκατανομή των βαρών.

Υπάρχουν λοιπόν, καλοί και πειστικοί λόγοι που μας καλούν να εγκαταλείψουμε την συντηρητική νοοτροπία που αντιμετωπίζει την απόλυση δημοσίων υπαλλήλων ως ταμπού. Πρόκειται για λόγους που πηγάζουν από τη δικαιοσύνη και που αρκούν για την έναρξη μίας ουσιαστικής διαβούλευσης επί του ζητήματος. Είναι σημαντικό να απομακρυνθούμε οριστικά από την στρεβλή αντίληψη που αντιμετωπίζει το δημόσιο τομέα ως αστείρευτη πηγή απασχόλησης, χωρίς αρχές και, κατά τα φαινόμενα, τέλος.

——————————————-
*Πως γινεται να θεωρουμε δικαιο να μειωνονται συνταξεις ανθρωπων που πληρωναν εισφορες μια ζωη, να κλεινουν επιχειρησεις λογω χρεων στο δημοσιο και να αναγκαζονται να απολυσουν ολους τους υπαλληλους τους, και ολα αυτα γιατι αρνουμαστε να εξετασουμε τροπους μειωσης των δημοσιων δαπανων οπως ειναι η απολυση καποιων δημοσιων υπαλληλων;

*πηγή:  αναΜορφωση - συνΙστολογιο

 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Θέλετε να βάλετε ενεργό link στο σχόλιό σας; BlogU