Αναζητώντας μια νέα ισορροπία

Μια ενδιαφέρουσα προβληματική για την μεθοδολογία αντιμετώπισης της χρηματοπιστωτικής φούσκας: Τι κάνουμε όταν μια τράπεζα "σκάει"; Φορολογούμε την περιουσία των πολιτών ή κουρεύουμε τους μετόχους και μεγαλοκαταθέτες; Και πρέπει αυτό να το κάνουμε το ίδιο ως αρχή, σε κάθε χώρα της ΕΕ ανεξαρτήτως ιδιαιτεροτήτων και κοινωνικού κόστους; Είναι ο Ντάισελμπλουμ ένας ανεύθυνος ή προσπαθεί να πει με αδεξιότητα ότι "καπιταλισμός-καζίνο τέρμα" μέσα στην ΕΕ; Είναι η Κύπρος μοναδική περίπτωση ή δικαίως ανησυχούν Μάλτα και Λουξεμβούργο; (ΑΣ)

της Αντιγόνης Λυμπεράκη*

Το μοντέλο διάσωσης της Κύπρου αντιμετώπισε τους μεγαλοκαταθέτες σαν επενδυτές. Αυτό θεωρήθηκε ως κίνηση που θίγει μια ιερή αγελάδα: το τραπεζικό λόμπι ισχυρίζεται πως επίκειται επικίνδυνη αποσταθεροποίηση. Είναι όμως έτσι;

Μάλλον δεν είναι. Τα τελευταία χρόνια (από το 2000 κι έπειτα) οι σχετικές αποδόσεις των καταθέσεων σε τράπεζες έχουν κινηθεί εναντίον των αποδόσεων στην πραγματική οικονομία. Αυτό συνέβη για πολλούς λόγους: επειδή μειώθηκε πολύ ο πληθωρισμός, επειδή φορολογήθηκαν τα μερίσματα (μειώνοντας έτσι την απόδοση των μετοχών), επειδή μειώθηκε η απόδοση συμμετοχής στο συνταξιοδοτικό σύστημα (στην Ελλάδα πολύ δραματικά) και επειδή ξεφούσκωσαν τα ακίνητα, ενώ ταυτόχρονα αυξήθηκε η φορολογία τους.

Όλα αυτά ενίσχυσαν μια τάση φυγής χρημάτων προς τράπεζες και καταθέσεις, καθώς και τη διατήρηση πολύ υψηλής ρευστότητας -την οποία οι τράπεζες απλώς διοχέτευσαν στην εξυγίανση των δικών τους χαρτοφυλακίων (διαγραφές χρεών κ.λπ.). Στην πραγματικότητα, οι υψηλές αποδόσεις των τραπεζών οφείλονται σε ένα στοίχημα κατά πόσο οι τράπεζες θα διασωθούν με χρήματα των φορολογουμένων ή όχι. Αυτό το μοντέλο καταλήγει να επιβραβεύει την αποφυγή συμμετοχής στο ρίσκο της πραγματικής οικονομίας, δηλαδή της παραγωγικής διαδικασίας.

Οι δηλώσεις Ντάισελμπλουμ προσπαθούν να αποκαταστήσουν μια ισορροπία που έχει τελείως ανατραπεί. Αποκαθιστώντας την ισορροπία, καθιστά πιο ριψοκίνδυνη τη διατήρηση χρημάτων σε αδράνεια στις τράπεζες. Και αποτελεί ένα βήμα προς την αναθέρμανση των επενδύσεων σε πραγματικές οικονομικές δραστηριότητες.

Η ΕΕ για να λειτουργήσει σωστά, χρειάζεται να λειτουργεί στη βάση κανόνων. Στην προκειμένη περίπτωση, ούσα το «πρώτο θύμα» των νέων κανόνων, συμφέρει την Κύπρο να ακολουθήσουν και άλλοι το παράδειγμά της, αντί να μείνει η μοναδική εξαίρεση. 

Για μια μικρή χώρα στο πλαίσιο μιας μεγάλης οικογένειας, είναι πάντα προτιμότερο να υπάρχουν και να τηρούνται σαφείς κανόνες στους οποίους να υπακούουν όλοι. Με αυτόν τον τρόπο μπορεί μια μικρή χώρα, κινούμενη με τη ροή των εξελίξεων να εξασφαλιστεί πολύ πιο αποτελεσματικά, από το να προβάλλει οπερατικά βέτο και να τραβάει κόκκινες γραμμές. Εξάλλου, για την Ευρωπαϊκή Ένωση ισχύει η αφρικανική παροιμία: Αν θες να πας γρήγορα, πήγαινε μόνος σου. Αν όμως θες να πας μακριά, πήγαινε παρέα.

* πηγή: ethnos.gr