Συντηρητικοί vs προοδευτικών: ο θάνατος της πολιτικής γεωγραφίας Δεξιάς-Αριστεράς

 του Γιώργου Παπασπυρόπουλου

Όταν ένας πολιτικός χώρος "προσπαθεί" να γίνει συγκεκριμένος "χωρίς να χάσει τα οράματά του" (1) αποκαλύπτει την δογματικότητά της προσέγγισής του. Ή την ελαφρότητα των οραμάτων του. Και δεν αναφερόμαστε μόνο στον ΣΥΡΙΖΑ ή τους δεξιούς πατριώτες που έχουν πλημμυρίσει το πολιτικό φάσμα, αλλά σε ολόκληρο το ελληνικό πολιτικό σύστημα.

Όταν ο έλεγχος της πραγματικότητας βρίσκει προβλήματα, κενά και αντιφάσεις στην θεωρία τότε η θεωρία πρέπει να "αναθεωρηθεί". Σχήμα πρωθύστερον μιας μεταπολιτευτικής πρακτικής συνήθους μεν αλλά συχνά όχι συνειδητοποιούμενης: οράματα συλλαμβάνονται διανοητικά ως λύση στις αντιφάσεις της κοινωνικής οργάνωσης του ανθρώπου και στην συνέχεια επενδύονται συναισθηματικά με αναμονές αφηρημένου τύπου έναντι μιας επίσης αφηρημένης ανάλυσης του παρόντος. Δηλαδή στα οράματα δεν υπάρχει το ίχνος μιας αλυσίδας συστηματικής καταγραφής σειράς λύσεων με κοινό λογικό υπόβαθρο αλλά η αυθαίρετη επέκταση γενικών ιδεών συχνά σε πείσμα ή και ενάντια στις πραγματικότητες. Ένα είδος μονόπλευρης και αυταρχικής μετάφρασης του "θείου" οράματος σε μιαν άγνωστη και δύσκολη γλώσσα ως του νέου ευαγγελίου...

Η πολιτική μοιάζει πολύ με την θρησκεία ως προς την αντίφαση οράματος και καθημερινής ζωής. Απαιτεί διαμεσολάβηση ανάμεσα στις αφηρημένες αρχές της και στην συγκεκριμένη τους εφαρμογή. Χωρίζει τους ανθρώπους σε ορθόδοξους και αιρετικούς, φύλακες της παράδοσης και μεταρρυθμιστές. Γιατί όμως περπατάμε ανάστροφα;

Τα προβλήματα όμως ανακύπτουν από την διαφορετικότητα ανάμεσα στους ανθρώπους και την βίαιη "ενοποιητική" διαχείρισή της από την εξουσία. Όλα θα ήταν απλά αν οι άνθρωποι ήσαν κλώνοι - όμως δεν είναι: άλλες είναι οι ανάγκες, οι δυνατότητες και τα ταλέντα του καθενός/καθεμιάς μας. Κι αυτή είναι η πραγματικότητα που παραβλέπουμε για να "ταιριάξει το παπούτσι". 

Στην πραγματική ζωή υπάρχει φυσιολογικά η τάση της ανάδειξης της καλύτερης λύσης και στην διαχείριση των προβλημάτων μέσα από την τέχνη της πολιτικής υπάρχει επίσης φυσιολογικά ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο τοπίο από ομαδοποιήσεις, συμμαχίες, συνεργασίες με μεγάλη αλληλεπίδραση μεταξύ τους. 

Αυτήν ακριβώς την πραγματικότητα έρχεται ειδικά στην χώρα μας λόγω πολτικής καθυστέρησης, να ανατρέψει η παγίωση των οραμάτων σε ιδεολογίες. Ή αλλιώς η θρησκευτικοποίηση της πολιτικής. Με λίγα λόγια η επιστροφή της βίαιης διακυβέρνησης με περιορισμό των καινοτόμων εφαρμογών και συνεργασιών και μονολιθική αντικατάστασή τους με το κληρονομικό πατριαρχικό χάρισμα της ερμηνείας των γραφών από το ιερατείο της Ιδεολογίας.
Το ρεύμα αυτό κάνει τα πράγματα πιο απλά, όπως και κάθε αυταρχική εφαρμογή. Δεν απέχει όμως πολύ από την "οριστική λύση" των φασιστικών οραμάτων.

Αποτέλεσμα της επικράτησης της Ιδεολογίας είναι η αποκρυστάλλωση μιας "φυσικής" πολιτικής γεωγραφίας. Ένα συνεχές ανάμεσα σε δυο πόλους: της Δεξιάς και της Αριστεράς. Που αν και σχετικά πρόσφατη ανακάλυψη διεκδικεί την αιωνιότητα αντικαθιστώντας αυθαίρετα τους πόλους αντίστοιχα των Συντηρητικών και των Προοδευτικών (από την σκοπιά της αριστεράς) και της Παράδοσης και της Νεωτερικότητας (από την σκοπιά της δεξιάς). Το σύστημα αυτό ταυτίστηκε με την εικονική μάχη καπιταλισμού και σοσιαλισμού μέχρι τις μέρες μας μέχρι και την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού της ΕΣΣΔ αλλά και του υπαρκτού καπιταλισμού της Δύσης υπό το βάρος της ανεξέλεγκτης χρηματοπιστωτικής μόχλευσης.
Σήμερα συναλλασσόμαστε πολιτικά με όρους του ...
παρελθόντος. 

το πολιτικό θέατρο σκιών και η προκλητική υποκρισία του...

Κι όμως, η πραγματικότητα βοά: ούτε η δεξιά ούτε η αριστερά είναι πια αυτό που ήσαν κάποτε. Η κρατική παρεμβατικότητα είναι παγκοσμίως αποδεκτή από τις φιλελεύθερες κοινωνίες, ο συντηρητισμός και ο εθνικισμός έχουν κατακλύσει την αριστερά, η βιομηχανική ανάπτυξη θεωρείται από τους ρεαλιστές πράσινους προϋπόθεση της χρηματοδότησης της πράσινης ανάπτυξης κλπ κλπ

Τα αρχαία ρεύματα της συντηρητικής ή προοδευτικής αντίληψης τέμνουν οριζόντια όλη την γνωστή πολιτική γεωγραφία. Αλλά οι πολιτικοί συνεχίζουν να συζητούν με την παλιά γλώσσα παίζοντας ένα θέατρο σκιών που γνωρίζουν καλά αφού κανέναν δεν συμφέρει να δείξει το πραγματικό πρόσημο των απόψεών τους με όρους του σήμερα.

Η αριστερά δεν θέλει να φανεί πόσο βαθιά βρίσκεται μέσα στο συντηρητικό στρατόπεδο υποστηρίζοντας κάθε αίτημα του χθες και κάθε "όχι" στις αναγκαίες αλλαγές και η δεξιά αισθάνεται πολύ καλύτερα μέσα στον "αριστερό" κρατισμό της από την αποκάλυψη της χρόνιας σύμπλευσής της με την συντήρηση που αποκαλεί "παράδοση". Και η σκιαμαχία συνεχίζεται τόσο όσο είναι απαραίτητο για να εγκλωβιστεί ο λαός σε μια ενδοσυντηρητική διένεξη και να μην ακολουθήσει προοδευτικές ιδέες και προτάσεις.

Στην χώρα μας έτσι βρισκόμαστε ανάμεσα σε δυο συντηρητικά στρατόπεδα: εκείνο της τρικομματικής συνεργασίας για την παραμονή στο ευρώ χωρίς ν΄αλλάξει τίποτα και εκείνο της αντιπολιτευτικής συνεργασίας ΣΥΡΙΖΑ-ΑνΕλλ για την έξοδο από το ευρώ για να μην αλλάξει τίποτα. Στην μέση η Ευρώπη που προσπαθεί αδέξια να εντάξει την Ελλάδα στους μέσους όρους της και ο λαός που επιλέγει ανάμεσα στην παραμονή ή την έξοδο ψηφίζοντας κόμματα που δεν θέλει και πολιτικούς που δεν εμπιστεύεται.

Η "αιώνια" πολιτική γεωγραφία που μας δίδαξε η μεταπολίτευση έχει πεθάνει προ πολλού. Τώρα ζούμε την φάρσα της.

Η έλλειψη σχεδίου από την ελληνική πλευρά για έξοδο από την κρίση και η αμφίσημη στάση απέναντι στην τρόικα με τον αντιμνημονιακό ανένδοτο στο τσεπάκι και την γλοιώδη υποταγή στο προσκήνιο, είναι ενδεικτικά της αδιέξοδης συντηρητικοποίησης. Και η εναλλακτική της χρυσής αυγής η άλλη όψη του νομίσματος της χρεοκοπίας της "ελληνικής μεταπολίτευσης". 

η νεοσυντηρητική συμμαχία...

Βαδίζουμε αμετανόητα στην οριστικοποίηση της καταστροφής που ήδη ζούμε καλώντας το πολιτικό προσωπικό που μας έφερε ως εδώ να δεχτεί τις απαραίτητες αλλαγές. Καλώντας μια βαθιά συντηρητική δυναστεία να γίνει ξαφνικά προοδευτική. Όχι, αυτό δεν γίνεται. Και μάλιστα όταν κατέχει το κράτος ή αναμένει να το αποκτήσει...

Καλύτερο θάταν να ξεχωρίσουν τα στρατόπεδα: με ανάληψη ευθύνης του καθενός/καθεμιάς μας. Στην συντηρητική ή στην προοδευτική πλευρά;
Τα γεγονότα έχουν ξεχωρίσει καθαρότατα τις πλευρές - οι άνθρωποι μένει να το αποδεχτούν και να πάρουν θέση εκεί που οφείλουν και όχι εκεί που ο συμβατικός τους πολιτικός προσδιορισμός τούς κάνει συνυπεύθυνους/ες της παρακμής. 
Και όχι μόνο για την σωτηρία της ψυχής τους - αλλά επειδή χρειάζονται όλοι και όλες για την συνδιαμόρφωση της πολιτικής έκφρασης της προοδευτικής παράταξης σε δύσκολες συνθήκες. Χωρίς την συμμετοχή όλων των διαθεσίμων δυνάμεων τίποτα δεν μπορεί να γίνει - και η συντήρηση θα συνεχίσει να κυριαρχεί πάνω στα ερείπια μιας όμορφης και ευλογημένης χώρας που την παρασίτησε μέχρι θανάτου.

Γιώργος Παπασπυρόπουλος


(1) μια χρήσιμη πραγματεία για μια αριστεροφιλελεύθερη σύνθεση όπου αναφέρεται η παραπάνω φράση για την αριστερά: "να γίνει συγκεκριμένη χωρίς να χάσει τα οράματά της" - εδώ