Πέμπτη 8 Οκτωβρίου 2015

ΣΥΡΙΖΑ: το κόμμα και η κυβέρνηση

Η κυβερνώσα Αριστερά δεν έχει την ασφάλεια της κριτικής που παρέχει η απόσταση από την εξουσία - ούτε την ασφάλεια της εξουσίας που της παρέχει η απόσταση από τον λαό. 

του Γιώργου Παπασπυρόπουλου*

Ο ΣΥΡΙΖΑ σχημάτισε κυβέρνηση συνεργασίας μετά την εκλογική του νίκη - για δεύτερη φορά. Το κόμμα ΣΥΡΙΖΑ και η "κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ" αποτελούν δυο συγκοινωνούντα δοχεία αλλά δεν ταυτίζονται. Όχι επειδή στην κυβέρνηση υπάρχουν και μέλη συνεργαζόμενων κομμάτων ή και μη κομματικά στελέχη. Κυρίως επειδή το κόμμα ΣΥΡΙΖΑ επιθυμεί να εφαρμόσει το πρόγραμμά του αλλά η κυβέρνηση εφαρμόζει αυτό που μπορεί να εφαρμόσει. Και γι αυτό υπάρχουν γενικοί και ειδικοί λόγοι:


1. Ο παράγοντας Κράτος
(ή άλλο βούληση άλλο δυνατότητα)

Το πρόγραμμα της Αριστεράς δεν μπορεί να εφαρμοστεί από ένα κράτος χτισμένο στα πρότυπα της δεξιάς. Ένα τέτοιο κράτος δεν μπορεί να κινηθεί ξαφνικά με άλλη νοοτροπία, δεν μπορεί να αντικαταστήσει τα ακατάλληλα στελέχη του πέραν κάποιων διευθυντικών (υπάρχει η μονιμότητα), δεν μπορεί να λειτουργήσει με ταξική μεροληψία υπέρ των αδυνάτων, των εργαζομένων και των παραγωγών όταν είναι δομημένο ακριβώς στην αντίθετη κατεύθυνση: να λειτουργεί υπέρ των κομματικών φίλων, των εχόντων και κατεχόντων και των οικονομικών ελίτ - όσων έχουν μπάρμπα στην Κορώνη, στην Καλαμάτα ή την Κρήτη...

Πρώτα πρέπει να γίνει ανεξίθρησκο, αντικειμενικό, ουδέτερο, θεσμικό - δλδ "κανονικό". Ύστερα ίσως μπορέσει να εμφυσήσει στα στελέχη του τους ΔΥ, τον σεβασμό στον Πολίτη ανεξαρτήτως οικονομικής κατάστασης. Μετά ίσως μπορέσει να καθαρίσει τις τάξεις τους με αξιολόγηση, από τους επίορκους, ακατάλληλους και αδιάφορους υπαλλήλους και να τους αντικαταστήσει με καινούργιους. Ταυτόχρονα, ελέγχοντας αναδρομικά το πόθεν έσχες των υπαλλήλων με ελεγκτικές θέσεις, να αποδώσει δικαιοσύνη τιμωρώντας όσους/ες πλούτισαν παρανόμως εκβιάζοντας και δωροδοκούμενοι/ες, ώστε και οι Πολίτες να μπορέσουν να εμπιστευθούν το κράτος και τους υπαλλήλους του.

Ο ΣΥΡΙΖΑ ζητά να γίνουν όλα αυτά πράξη (γι αυτό ψηφίστηκε) και ελέγχει την κυβέρνηση ως προς αυτό - την στηρίζει, δεν την αντιπολιτεύεται, αλλά την στηρίζει κριτικά υλοποιώντας την βούληση των ψηφοφόρων του: με μια έννοια, αυτή είναι η "εσωτερική συμπολιτευόμενη αντιπολίτευση" στην κυβέρνηση και όχι οι φράξιες σαν εκείνη που έριξε την προηγούμενη "κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ"ή οι πιθανές μελλοντικές ομάδες επιρροής εφόσον μπορέσουν να σχηματισθούν - "εσωτερική συμπολιτευόμενη αντιπολίτευση" είναι ο Όλος ΣΥΡΙΖΑ.

2. Ο παράγοντας Κόμμα.

Το κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί να υποκαταστήσει το κράτος. Δεν είναι το λενινιστικό κόμμα νέου τύπου του υπαρκτού σοσιαλισμού που μπορεί σε μια νύχτα να καταλάβει και να ασκήσει την εξουσία, αλλάζοντας απλά τα ονόματα των δομών του με κυβερνητικές επιγραφές. 

Αυτό ίσως μπορεί να το κάνει το ΚΚΕ δλδ ένα κόμμα δομημένο κατ΄εικόνα και ομοίωση του κράτους, ένα κόμμα μικρογραφία του κράτους. Δεν μπορεί να το κάνει ένα κόμμα ανοιχτό σαν τον ΣΥΡΙΖΑ, με χρονοβόρες δημοκρατικές διαδικασίες, με πλούτο διαφορετικών προσεγγίσεων, τάσεις και ρεύματα ιδεών και εκλεγμένα όργανα διεύθυνσης όπου αντιπροσωπεύονται δημοκρατικά όλες οι απόψεις. 

Όχι, το κράτος διευθύνεται κατ΄ανάγκη αυταρχικά - ο πρωθυπουργός φτιάχνει συγκεντρωτικό σχήμα, λειτουργικό, συνεκτικό και αποτελεσματικό - και δεν εφαρμόζει παρά μία εκ των απόψεων, εκείνη που φαίνεται πιο εφαρμόσιμη και ρεαλιστική στην συγκυρία. Οι υπόλοιπες απόψεις πειθαρχούν στην εφαρμοζόμενη τελεία και παύλα. 
Αλλιώς δεν έχουμε κυβέρνηση αλλά αναρχική ομοσπονδία - πιθανότατα πιο δημοκρατική αλλά σίγουρα όχι για την διαχείριση ενός κράτους με κοινοβουλευτική δημοκρατία δυτικού τύπου. 

Η Αριστερά δεν μπορεί από την φύση της να ταυτιστεί με το κράτος - είναι κίνημα, δεν είναι δομή εξουσίας. Δεν έχει προετοιμαστεί να υποκαταστήσει το κράτος με το κόμμα - δεν έχει προετοιμαστεί για μονοκομματική άσκηση της εξουσίας, για κατάληψη της εξουσίας. 
Δεν είναι πολεμικό κόμμα όπως τα φασιστικά ή σταλινικά μορφώματα αλλά χαλαρή δημοκρατική συλλογικότητα που ακούει την κοινωνία και προτείνει πράγματα - δεν επιβάλλει πράγματα. Το κράτος αντίθετα επιβάλλει πράγματα, ασκεί εξουσία με δημοκρατική νομιμοποίηση, αλλά εξουσία με νόμους επί των Πολιτών για το κοινό καλό - αλλά ασκεί εξουσία.

3. Ο παράγοντας Κίνημα.

Η διεκδίκηση από την κοινωνία δικαιωμάτων ισότητας, ελευθερίας και ισονομίας, προστασίας των παραγωγών και των εργαζομένων από την πλεονεκτική θέση των κατεχόντων κεφάλαιο και περιουσία, και ρύθμισης της αγοράς με κανόνες και θεσμούς δικαιοσύνης απαιτεί θεσμούς διαμεσολάβησης μεταξύ κρατικής εξουσίας και Πολιτών. 
Τέτοιοι θεσμοί είναι τα συνδικάτα των εργαζομένων, οι επαγγελματικές συντεχνίες και τα πολιτικά κόμματα - όταν φυσικά όλα τα προηγούμενα είναι υγιή και όχι ιδιοτελείς μηχανισμοί νομής τμημάτων της εξουσίας και του πλούτου. 

Όταν ένα κόμμα δημοκρατικό όπως ο ΣΥΡΙΖΑ σχηματίζει κυβέρνηση, το ίδιο οφείλει να γίνει ακόμη πιο ανοιχτό και κινηματικό για να εξισορροπήσει τον κλειστό και συγκεντρωτικό πόλο της κυβερνητικής διαχείρισης. Οφείλει να παραμείνει εντεταλμένο των ψηφοφόρων του, ιμάντας προώθησης των αιτημάτων των πολιτών στην κυβέρνηση. Και αυστηρός κριτής των παρεκκλίσεων της εξουσίας όταν αυτές ξεφεύγουν από ένα λογικό πλαίσιο ανοχής και κατευθύνονται σε τελείως άλλη κατεύθυνση: το κόμμα παραμένει ο ελεγκτής και το "πολεμικό απόσπασμα" που έχει σχηματισθεί ως κυβέρνηση, ο ελεγχόμενος. Αν το "απόσπασμα" αποτύχει μπορεί να σχηματισθεί άλλο. 

Η κυβέρνηση είναι ένα εργαλείο και όχι αυτοσκοπός - έχει τους δικούς της κανόνες αλλά μέσα σε συγκεκριμένα χρονικά πλαίσια. Έχει "έκτακτες" εξουσίες και περιθώρια να τις ασκήσει αλλά όχι για πάντα. 

Εγγυητής ότι η κυβέρνηση δεν θα γίνει αυτοσκοπός είναι το κόμμα γι αυτό και δεν μπορεί να ταυτισθεί κόμμα και κυβέρνηση όπως γινόταν παραδοσιακά όταν η ΝΔ ή το ΠΑΣΟΚ έρχονταν στην εξουσία - τα κόμματα μαραίνονταν και οι τοπικές οργανώσεις ερήμωναν και έμενε μόνο ο μηχανισμός.

4. Η ζητούμενη ισορροπία.

Η Αριστερά προσεγγίζει ισόρροπα την διακυβέρνηση. Ή τουλάχιστον αυτή είναι η βασική πρόκληση που έχει μπροστά της. 

Κινείται μεταξύ κινημάτων και εξουσίας με αλληλοεπίδραση σε δημοκρατικό κοινοβουλευτικό θεσμικό πλαίσιο. Ενισχύει κυβερνητικές αποφάσεις όταν είναι στην σωστή κατεύθυνση ή τις υποβάλλει στην έμπρακτη κινηματική κριτική όταν είναι σε λάθος κατεύθυνση. 

Ταυτίζεται με την κυβέρνηση όταν αυτή πλησιάζει αισθητά το πρόγραμμά της ή την στηρίζει κριτικά όταν βλέπει ότι χρειάζεται χρόνος για να διορθωθούν επιμέρους λάθη ή να δοκιμαστούν νέες πολιτικές. Ελέγχει αυστηρά πλευρές της κυβερνητικής πολιτικής και στελέχη της κυβέρνησης που ξεφεύγουν από τα πλαίσια της συλλογικής προσπάθειας και επαναλαμβάνουν πρακτικές του παλαιού πολιτικού συστήματος.

Η κυβερνώσα Αριστερά δεν είναι  - δεν θάπρεπε να είναι - ούτε το κόμμα ούτε η κυβέρνηση - είναι η ισορροπία και των δύο. 

Η κυβερνώσα Αριστερά δεν έχει την ασφάλεια της κριτικής που παρέχει η απόσταση από την εξουσία - ούτε την ασφάλεια της εξουσίας που της παρέχει η απόσταση από τον λαό. 

Δεν κινείται με μια εντολή κάθε τέσσερα χρόνια, δεν είναι μόνο εξουσία - συχνά κάνει μόνη της καλύτερα και πιο ουσιαστικά αντιπολίτευση στον εαυτό της από τις ανοησίες χωρίς ουσία της τυπικής κοινοβουλευτικής αντιπολίτευσης των άλλων κομμάτων.

Η κυβερνώσα Αριστερά είναι και κίνημα και εξουσία - κι έτσι πρέπει να μείνει, αλλιώς δεν είναι παρά η επανάληψη ως φάρσα του παρελθόντος - ένα νέο ΠΑΣΟΚ. Αν γίνει μόνο εξουσία, αυτό θα σημαίνει την "πασοκοποίησή" της  - αυτό και όχι η συνεργασία της με πασοκογενείς που πολλοί θεωρούν αυτόματα, δλδ μη-πολιτικά, ως απειλή.


πηγή το ιδεολόγιο


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Θέλετε να βάλετε ενεργό link στο σχόλιό σας; BlogU