Τράπεζες - Φορολογικοί Παράδεισοι - Κόκκινα Δάνεια: ΕΝΑΣ ΑΛΥΤΟΣ ΓΟΡΔΙΟΣ ΔΕΣΜΟΣ

του Νίκου Χατζηγιαννάκη

Στην εποχή του ασυγκράτητου νεοφιλελευθερισμού, το αόρατο και πολυδαίδαλο σύστημα "τράπεζες-φορολογικοί παράδεισοι-δανεισμός" είναι ένας σκληρός μηχανισμός μεταφοράς πλούτου από τους πολλούς στους λίγους, και μάλιστα με τρόπο ανώδυνο και μη αντιληπτό από τους περισσότερους. Το σύστημα δουλεύει μια χαρά για τους δυνατούς και τις τράπεζες. Πρώτα αυτοί και τελευταίοι και καταϊδρωμένοι οι λαοί.

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. 

Τις μέρες των παχιών αγελάδων, όταν δέναμε τα σκυλιά με τα λουκάνικα, οι τράπεζες καλούσαν το πόπολο να ζήσει το μύθο του, να δανειστεί σπαρταριστό χρήμα για διακοπές στις Μπαχάμες ή να «πιάσει την καλή» στο τζόγο του χρηματιστήριου. Αυτοί φυσικά που άρπαζαν τη μερίδα του λέοντος ήταν τα βαριά ονόματα με τα λευκά κολάρα ή κάποιοι τυχάρπαστοι με γερές πλάτες, κάποιες φορές με ενέχυρο αέρα κοπανιστό, όπως αναιδώς έχει ομολογηθεί.

Το πανηγύρι αυτό τέλειωσε απότομα μετά το 2010, βγάζοντας απ’ τις ντουλάπες πολλούς σκελετούς που μέχρι τότε έδεναν και έλυναν με ξένα κόλλυβα. Έκτοτε οι τραπεζίτες έπεσαν σε λήθαργο, ελάχιστα έπραξαν να εισπράξουν τα χρωστούμενα ή έστω να ξεχωρίσουν τους μπαταχτσήδες απ’ τους πραγματικά αδύναμους δανειολήπτες. Οι κατεργάρηδες ξεθάρρεψαν από την αδράνεια αυτή και συνέχισαν τη θρασύτατη πρακτική στάσης πληρωμών, κρυμμένοι πίσω από τους συνεπείς ή αδύναμους δανειολήπτες. Κάπως έτσι τα κόκκινα δάνεια έφτασαν αισίως τα 100 δις.

Τώρα καλείται ο Τσίπρας να βγάλει κι αυτό το φίδι απ’ την τρύπα. Τέτοιες κληρονομιές του άφησαν. 
Αν πιέσει νομικά με κατασχέσεις και πλειστηριασμούς θα τον πουν ανάλγητο. 
Αν κάνει το κορόιδο, όπως οι προηγούμενοι, θα κληθούν άλλη μια φορά να πληρώσουν τα σπασμένα τα παιδιά κι εγγόνια μας με μια νέα ανακεφαλαιοποίηση, την τέταρτη. 
Ποιο απ’ τα δυο, αλήθεια, προτιμούν οι συνεπείς δανειολήπτες και φορολογούμενοι;

Ο Τσίπρας παρέλαβε κι άλλον ένα μαρτυρικό σταυρό. Τράπεζες στεγνές και ασφυκτική έλλειψη ρευστού στην οικονομία γιατί κάποιοι μεγάλοι «πατριώτες» απ’ τα μέσα του 2014 έστησαν για πολιτικούς λόγους πολυβολεία τρόμου, προκαλώντας τεράστια φυγή κεφαλαίων. Τους θυμόμαστε έναν προς έναν, μόνο που κανένας ευαίσθητος εισαγγελέας δεν συγκινήθηκε τότε να τους μπαγλαρώσει λόγω διασποράς ψευδών ειδήσεων που βλάπτουν καίρια την οικονομία.

Οι τραπεζίτες πάντως, που σκορπούσαν τις λαϊκές καταθέσεις σε δανεικά κι αγύριστα και σε παχυλά μπόνους στελεχών τους, μάλλον ποτέ δεν θα πληρώσουν. Σχεδόν τους βγάζει λάδι η τράπεζα Ελλάδος, μήτε η ΕΚΤ φαίνεται να χολοσκά. Ο δανεισμός με ελαστικά τραπεζικά κριτήρια είναι απαραβίαστη αρχή και ονομάζεται «συνήθης τραπεζική πρακτική». Με μόλις τρεις λέξεις σβήνονται μονοκονδυλιά ευθύνες και παραπτώματα.

Το τραγικότερο είναι πως τέτοιες πρακτικές υιοθετούνται κι από μικρομεσαίους, τρομάρα τους, που ποτέ δεν πέρασαν την πόρτα των τραπεζών ή είναι συνεπέστατοι στις δανειακές τους υποχρεώσεις. Ποιος τραπεζίτης, σου λένε, θα αρνηθεί να χρηματοδοτήσει μεγάλα ονόματα, ώστε να προσελκύσει τις καταθέσεις τους; Τρικυμία εν κρανίω. Οι άνθρωποι διαλέγουν να ταυτίζονται με τη λογική των τραπεζών, κόντρα στα συμφέροντα τους.

Με τούτα και μ’ εκείνα, οι πονηροί μάλλον παρακαλούν να πάρουν οι τράπεζες τα κουφάρια των επιχειρήσεων τους. Τι να τις κάνουν πια, όταν φυγάδεψαν στο εξωτερικό με νόμιμους και παράνομους τρόπους (ακόμα και μ’ ένα κλικ στον υπολογιστή) τούβλα κολλαριστά, όπως τα δανείστηκαν; Βοά η πιάτσα για μυστικοσυμβούλους φυγάδευσης κεφαλαίων ίσως και μέσα από τράπεζες. Ούτε γάτα λοιπόν ούτε ζημιά για τους επιτήδειους. Να είναι καλά το θεσμοθετημένο μοντέλο του χρεωκοπημένου πλην πάμπλουτου επιχειρηματία.

Η απαράδεκτη αυτή κατάσταση που ναρκοθετεί το μέλλον της χώρας μοιάζει με σκόπιμα μπλεγμένο κουβάρι που εμποδίζει να ξεχωρίσει η ήρα απ’ το στάρι, να νοιώσουν επιτέλους κάποια δικαίωση οι συνετοί νοικοκύρηδες.

Εδώ που φτάσαμε, δεν χωρούν ημίμετρα, ο ταύρος πρέπει να πιαστεί απ’ τα κέρατα. 

Μια λογική διέξοδος είναι οι ρυθμίσεις δανείων, ανάλογα με τις δυνατότητες αποπληρωμής και στις περιπτώσεις μη συνεργάσιμων δανειοληπτών κατασχέσεις και απειλή ή και εκτέλεση πλειστηριασμών, με αυστηρή και υπό προϋποθέσεις προστασία της πρώτης κατοικίας, άσχετα αν τους αφορίζουν πιασμένοι χέρι χέρι ανεύθυνοι, γραφικοί, σπεκουλαδόροι, αντιπολιτευόμενοι και επαγγελματίες κακοπληρωτές. Ειδικά αυτοί οι τελευταίοι ήρθε καιρός να αντιληφθούν πως τα ψέματα τέλειωσαν. Όμως πάνω απ’ όλα επείγει να γυρίσουν πίσω τα κλεμμένα που παραθερίζουν ανενόχλητα ανά την υφήλιο, κρυμμένα πίσω από τραπεζικά απόρρητα, προσωπικά δεδομένα και παρένθετα πρόσωπα.

Ο φιλόδοξος αυτός στόχος ξεφεύγει από τη βούληση της όποιας κυβέρνησης. 
Απαιτεί διεθνείς συνεργασίες, επιβολή αυστηρών τραπεζικών κανόνων, έλλειψη στεγανών, κατάργηση φορολογικών παραδείσων κλπ. 
Απαιτείται οι συστημικές τράπεζες να σταματήσουν το κρυφτούλι και να συντονιστούν με την κυβέρνηση. 
Απαιτείται τέλος να μη βάζουν τρικλοποδιές τα κονκλάβια των Βρυξελλών και της Φρανκφούρτης που μαχαιρώνουν και σφάζουν μισθούς και συντάξεις αλλά δεν δείχνουν την ίδια πυγμή απέναντι σε καταχραστές και μεγαλοφοροφυγάδες.

Οι νεοφιλελεύθεροι, προσκολλημένοι στα μεγάλα συμφέροντα που υπηρετούν, προσπαθούν φυσικά να δικαιολογήσουν την επιλεκτική τους στοργή στις τράπεζες. Αν καταρρεύσουν, σου λένε, θα συμπαρασύρουν στο χάος την πραγματική οικονομία. Αυτή τη δαμόκλειο απειλή επισείουν για να αρμέγουν τους λαούς κάθε φορά που κρυολογούν οι τράπεζες. 

Το επιχείρημα ότι δεν μπορεί να υπάρξει οικονομική ανάπτυξη χωρίς ισχυρό πιστωτικό σύστημα είναι λογικό εκ πρώτης όψεως. 
Γιατί όμως τότε οι κυβερνήσεις συντονισμένα δεν σπάζουν το άβατο των τραπεζών και δεν εφαρμόζουν αυστηρούς και άτεγκτους κανόνες λειτουργίας και ελέγχου τους, ώστε να αποτρέπονται τραπεζικές και κατ’ επέκταση οικονομικές κρίσεις; 
Πόσο δίκαιο είναι το ρίσκο να μεταφέρεται πάντα στους απλούς καταθέτες που εμπιστεύονται τις οικονομίες μιας ζωής στις τράπεζες; 
Οι απαντήσεις δικές σας.