Τρίτη 22 Δεκεμβρίου 2020

Κυριάκος Κατζουράκης, συγκλονιστικό κείμενο παραίτησης από το ΔΣ του Μουσείου της Ακρόπολης



του Κυριάκου Κατζουράκη, ζωγράφου και ομότιμου καθηγητή της Σχολής Καλών Τεχνών του ΑΠΘ

ΩΣ ΠΟΛΙΤΗΣ

Είμαι μέλος του ΔΣ του Μουσείου της Ακρόπολης και μιλάω για τα έργα που ξεκίνησε το ΥΠΠΟΑ πάνω στο βράχο, όχι ως ειδικός αλλά ως πολίτης με μακρά θητεία στο χώρο του πολιτισμού. 

Προσπαθώ να περιγράψω τη θλίψη μου για την κακομεταχείριση της κοινής μνήμης μας και την απαξίωση κάποιων βασικών αρχών που κάποτε ούτε καν χρειαζόντουσαν λόγια για να κοινοποιηθούν, ήταν κοινωνικά αυτονόητα. 
Όπως η αίσθηση της ιστορίας και των παθών του λαού που ζωντάνευαν πάνω στον κακοτράχαλο βράχο – στα μάτια μου ιερός ως φορέας μνήμης και φορέας πολιτισμού – που η προσοχή μας στο δύσκολο βάδισμα πάνω στις πέτρες του, μας οδηγούσε στην κυριολεξία να σκύβουμε με προσοχή, να γινόμαστε ένα με τη δυσκολία του. 
Κι αυτό μας αναβάθμιζε σε κατ’ ουσία ερευνητές της ιστορίας των 2.500 χρόνων του, γιατί δεν είναι μόνον οι ναοί του, οι Καρυάτιδες, τα αγάλματα, το θαύμα της «μη γεωμετρίας» του Παρθενώνα με τις οπτικές διορθώσεις. 
Είναι και η αντίσταση κατά της γερμανικής κατοχής, η σημαία του Σάντου και του Γλέζου, το τζαμί, ο βίαιος εκχριστιανισμός του, η ασεβής στάση των Άγγλων που το χρησιμοποίησαν σαν οχυρό, ο βομβαρδισμός του Μοροζίνι, οι μύθοι και η μυθοπλασία του, ο ενεργητικός ρεμβασμός των ερωτευμένων, η ληστεία του Ελγίνου, η ηρεμία που αποπνέει όταν σταθείς και κοιτάξεις τη θάλασσα χωρίς βιασύνη, χωρίς να σε εγκαλεί το καθήκον.

Τώρα πια το μέλλον είναι ακριβώς όπως το λέει ο Γκάτσος:
Εκεί που φύτρωνε φλισκούνι κι άγρια μέντα κι έβγαζε η γη το πρώτο της κυκλάμινο, τώρα χωριάτες παζαρεύουν τα τσιμέντα και τα πουλιά πέφτουν νεκρά στην υψικάμινο. Εκεί που σμίγανε τα χέρια τους οι μύστες ευλαβικά πριν μπουν στο θυσιαστήριο τώρα πετάνε αποτσίγαρα οι τουρίστες και το καινούργιο πάν να δουν διϋλιστήριο.
Τώρα οι απερισκεψίες του ΥΠΠΟΑ συσσωρεύονται αβάσταχτα. Ανάπτυξη, ανάπτυξη: Ο σταθμός Βενιζέλου, η πυρκαγιά στις Μυκήνες, η 50χρονη «ενοικίαση» αρχαιολογικού πλούτου, η περιφρόνηση των καλλιτεχνών, οι απ’ ευθείας αναθέσεις άνευ διαγωνισμών και ελέγχου, οι απίστευτες προτάσεις για ανεμογεννήτριες στους Δελφούς και στις αγιασμένες Κυκλάδες, η άγνοια του αισθητικού πλούτου των κορυφογραμμών, οι Δεσμώτες του Φαλήρου, η Ακρόπολη τώρα. 
Όλα δείχνουν το ποίημα του Γκάτσου ως προφητικό.

Στη διάρκεια των σπουδών μου στην ΑΣΚΤ 1963 – 68 και με την μεγάλη επιρροή του αρχιτέκτονα αδερφού μου Δημήτρη, που λάτρευε τον Δημήτρη Πικιώνη και τον Άρη Κωνσταντινίδη, ήρθα σε επαφή με το έργο τους. Αμέσως γοητεύτηκα από την οικονομία των μέσων τους, από τις εφαρμογές του μπετόν με τη λιτή γραφή του Κωνσταντινίδη – αυτή η έρημη κατοικία στη Σαρωνίδα αξεπέραστο δείγμα συμβίωσης μοντερνισμού και ιστορικότητας –, και φυσικά από τις αντίστοιχες εφαρμογές του Πικιώνη στην περιοχή της Ακρόπολης. Κυρίως ο σεβασμός του στην πέτρα, στο χώμα, στα δομικά υλικά, η τόλμη του ποτέ δεν ξεπερνούσε τα όρια του «μέτρον άριστον», η αγάπη του για το παρόν των ανθρώπων και το ότι ποτέ δεν έκρυψε το δέος που αισθανόταν για τον «βράχο» σαν αρχιτεκτονικό στοιχείο της Ακρόπολης.

Μου αφηγήθηκε ο αδερφός μου ένα περιστατικό: επισκέφτηκε τις εργασίες του Πικιώνη στην Ακρόπολη μια μέρα που είχε πεισμώσει με μια μεγάλη τετράγωνη πλάκα που τοποθετούσε - ήταν κάθε μέρα παρών μαζί με τους μαστόρους – σκυμμένος πάνω από τον μαρμαρά του έδινε οδηγίες: «χτύπα τη με το σφυρί τη γωνία, όχι εκεί στην άλλη γωνία, όχι όχι εκεί στη μέση, πιο λοξά το σφυρί, όχι έτσι σηκώνεται, στη κάτω γωνία με μικρές σφυριές, απ’ την άλλη τώρα, πιο δυνατά, πιο δυνατά» κάποια στιγμή ο μάστορας δίνει μια σφυριά σ’ ένα σημείο και ραγίζει η πέτρα με μια λοξή εγκάρσια ραγισματιά, «αυτό μπράβο… αυτό ήθελα» φώναξε ανακουφισμένος ο Πικιώνης που έγινε αυτό που ευχόταν. Μια ωδή στο τυχαίο! Βασικό εργαλείο; Υπομονή και επιμονή. Δεν ξέρω γιατί αυτήν την φριχτή περίοδο της πανδημίας οι γιατροί και οι νοσηλευτές, με την αφοσίωσή τους στο επιστημονικό τους καθήκον, τη φροντίδα και τον σεβασμό τους για τους πάσχοντες, μου θυμίζουν εκείνη την εποχή. Ίσως γιατί διακρίνω σ’ αυτούς συμπεριφορές ξεχασμένες που όμως ποτέ δε σβήνουν από τη μνήμη μας, παραμένουν κάπου μέσα μας σαν μέτρο σύγκρισης, με τον τρόπο που σκύβουν πάνω στους αρρώστους με αυτοθυσία ρισκάροντας τη ζωή τους την ίδια, με μια θαυμάσια σχεδόν νεόφερτη ανιδιοτέλεια.

Κάπως έτσι έσκυβε ατέλειωτες ώρες ο Πικιώνης μαζί με τους μαστόρους και δουλεύανε με αφάνταστη προσοχή τα αρχαία μονοπάτια. Είχε καλή παρέα όμως, τον Εγγονόπουλο και τον Χατζηκυριάκο-Γκίκα στη σχολή, τον Μόραλη, τον Κουν, τον Μάνο και τον Μίκη και καμία βιασύνη, μόνο υπομονή και σιγουριά διέκρινε το έργο όλης αυτής της γενιάς.

Σήμερα στο Υπουργείο Πολιτισμού δεν υπάρχει αυτό το χάρισμα της υπομονής. Προγραμματισμός σημαίνει μόνο υπομονή και στο ΥΠΠΟΑ αυτή απουσιάζει και έτσι το ιερατείο του Υπουργείου αφοσιώνεται σε βιαστικά έργα βιτρίνας, επίδειξης και νεοπλουτισμού. Το θέμα είναι όμως βαθιά πολιτικό. Η προχειρότητα είναι μια σκυτάλη που περνάει από τον εντολέα στον εκτελεστή. Είμαι ευγνώμων που λίγο πριν τη λήξη της θητεία της προηγούμενης κυβέρνησης η Μαρία Βλαζάκη (γ.γ. τότε του υπουργείου) με πρότεινε για μέλος του ΔΣ στο Μουσείο της Ακρόπολης.
Εκεί μέσα γνώρισα μια ποιότητα που με ξάφνιασε. Συζητήσεις και πληροφορίες πολύτιμες με ευγένεια και επιστημοσύνη είναι η καθημερινότητα στις συνεδριάσεις μας. Αγάπησα κάποιους ιδιαίτερα και παρόλο που αντιπαθώ το κτίριο του μουσείου Ακρόπολης – ποτέ δεν το ένοιωσα σαν δικό μου – προσαρμόστηκα καλά λόγω της ποιότητας των συνεργατών. Το τελευταίο διάστημα – συμπίπτει με το διάστημα του covid, εξ ου και η αναφορά μου στην πανδημία –, άρχισα να μαθαίνω τις βασικές λεπτομέρειες για τα έργα της αναβάθμισης στην πρόσβαση της επιφάνειας του βράχου, με οπλισμένο σκυρόδεμα, με πλάτυνση του μονοπατιού του Τραυλού προς τον Παρθενώνα και με προοπτικές «ταρατσών» σε διάφορα σημεία της επιφάνειας. Και όπως ειπώθηκε από τον πρώην βοηθό του Τραυλού, τον καθηγητή Τάσο Τανούλα, με βαρέα υλικά, χωρίς να έχει γίνει υδραυλική μελέτη, κάτι που είδαμε με τρόμο στις δυο τελευταίες πλημμύρες πάνω στο βράχο. Άκουσα τον ίδιο τον Κο Τανούλα σε συνέντευξη στο ραδιόφωνο και ομολογώ ότι ταράχτηκα. Μια φωνή που εξέπεμπε μεγάλη ανησυχία για τη βιασύνη των έργων και φυσικά μεγάλη αγωνία για το μέλλον της Ακρόπολης.

Σ’ αυτήν την αγωνία θέλω να προσθέσω και τη δική μου: η ανάπτυξη / εξέλιξη όπως εφαρμόζεται στο κορμάκι της Ακρόπολης είναι με μία λέξη επιπόλαια και μπορεί να εξελιχθεί σε εγκληματική. Και γίνεται μόνον για επίδειξη και για αύξηση επισκεπτών, δηλαδή εσόδων. Τα ΑΜΕΑ – το λένε και οι ίδιοι – κάλλιστα μπορούσαν να εξυπηρετηθούν με απλά μέσα, κατάλληλα, ακίνδυνα, αισθητικά ωραιότερα – ακόμα και το αναβατόριο στο τείχος που αναβαθμίστηκε σε ασανσέρ είναι σαν κακό σπυρί στην πλάτη του τείχους.

Το ΥΠΠΟΑ είναι υπόλογο γι’ αυτήν την εξέλιξη. Δεν επιτρέπεται να γίνονται τέτοια έργα χωρίς να έχουν προηγηθεί εγκεκριμένες μελέτες και προβλέψεις. Όπως λέει ο κος Τανούλας: «Η Ακρόπολη είναι ένα εμβληματικό μνημείο της ανθρωπότητας από τη Δύση μέχρι τα άκρατης Ασίας». Δεν είναι ένα απλό οίκημα που χρήζει επισκευών. Είναι ένα μπαλκόνι που ανήκει στον κόσμο. Κάθε έργο τέχνης για να τα απολαύσει ο άνθρωπος και να γίνει ο εαυτός του έργο τέχνης απαιτείται κόπος, τεράστιο κόπος. Ο θεατής εκπαιδεύεται, ενεργοποιεί την δική του τρυφερότητα, την ανθρωπινότητα του, δεν καταναλώνει.

Λυπάμαι βαθύτατα που αναγκάζομαι να παραιτηθώ από μέλος του Δ.Σ. του μουσείου. Σε κάθε συνεδρίαση πήγαινα με χαρά που θα συναντούσα τους νέους φίλους μου, γεμάτους γνώση και αγάπη για τα απομεινάρια της ιστορίας του τόπου μας. Όμως φοβάμαι πολύ ότι – ειδικά στα επόμενα δίσεκτα χρόνια - αυτό το «εμβληματικό μνημείο της ανθρωπότητας», εις το όνομα της κακώς εννοούμενης τουριστικής ανάπτυξης θα έχει ακόμη πιο δυσάρεστη συνέχεια. Πρέπει να σταματήσουν τα έργα και να γίνει ενδελεχής μελέτη πιθανής αποκατάστασης, εφόσον είναι αναστρέψιμα. Ναι ευχολόγιο είναι το ξέρω, αλλά θάθελα να τραγουδήσω με πολύ κόσμο, δακρύζοντας και φωνάζοντας δυνατά προς το υπουργείο για την απερισκεψία του:
«Κοιμήσου Περσεφόνη στην αγκαλιά της γης, στου κόσμου το μπαλκόνι ποτέ μην ξαναβγείς».




Παρασκευή 18 Δεκεμβρίου 2020

Ο αντικομμουνισμός των σταλινικών

Ω! μεγάλε Στάλιν, ω αρχηγέ των λαών

Συ, που έδωσες τη ζωή στον άνθρωπο

Συ, που γονιμοποίησες τη γη

Συ, που ξανάνιωσες τους αιώνες

Συ, που κάνεις να ανθίζουν οι Aνοίξεις

Συ, που κάνεις να δονούνται οι μουσικές χορδές

Συ, λάμψη της ανοίξεως μου,

Ω! Συ Ήλιε, που αντανακλάται από εκατομμύρια καρδιές.

[Λ. Αραγκόν, εφημ. Pravda”, 28 Αυγούστου 1936]


του Βλάση Αγτζίδη*

marx-engelsΟ ιστορικός που καλείται να μελετήσει τον 20ο αιώνα, θα καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η ιδεολογία και το κίνημα που τον χαρακτήρισε ήταν το κομμουνιστικό. Η λέξη «κομμουνισμός» στα ελληνικά μπορεί να αποδοθεί ως «κοινωνισμός» κι έτσι χρησιμοποιούταν από τους πρώτους Έλληνες σοσιαλιστές. Εξέφραζε ένα ιστορικό ρεύμα που πίστευε στην ισότητα των ανθρώπων, αντιδρούσε στην εκμετάλλευση και αγωνιζόταν για την κοινωνική ισότητα. Ιστορικά είχε πολλές και διαφορετικές μεταξύ τους εκδοχές. Η επικρατέστερη αυτών, υπήρξε μια καλά επεξεργασμένη θεωρία από τον Καρλ Μαρξ και τον Φρειδερίκο Ένγκελς και έλαβε το όνομα «μαρξισμός». Ο μαρξισμός επιχείρησε να εξηγήσει τα ιστορικά φαινόμενα μέσα από το κριτήριο της πάλης των τάξεων. Οι μαρξιστές υποστηρίζουν ότι η κοινωνία αποτελείται από διάφορες κοινωνικές τάξεις, η υπόσταση των οποίων εξαρτάται από τη σχέση που διατηρούν με τα μέσα παραγωγής.

Η μαρξιστική θεωρία για την αταξική κοινωνία δεν έγινε αντιληπτή με τον ίδιο τρόπο απ’ όλους που επιχείρησαν τον επαναστατικό μετασχηματισμό της κοινωνίας. Ο Βλαδίμηρος Ουλιάνωφ, που έμεινε στην ιστορία με το ψευδώνυμο Λένιν100_1397, θα προσπαθήσει να επεξεργαστεί μια τεχνική υλοποίησης των μαρξιστικών απόψεων προτείνοντας τη δημιουργία ενός εργαλείου σύγκρουσης: το λεγόμενο Κόμμα Νέου Τύπου. Το κόμμα αυτό διέθετε χαρακτηριστικά ιεραρχικά και συγκεντρωτικά, τα οποία του επέτρεπαν να επιβιώσει στη σύγκρουση με τους κατασταλτικούς μηχανισμούς του τσαρικού καθεστώτος. Ήταν ουσιαστικά ένα αντίγραφο της μυστικής αστυνομίας του Τσάρου. Μια ιδιομορφία της λενινιστικής αντίληψης ήταν και η πίστη ότι το Κόμμα αποτελούσε την πρωτοπορία της εργατικής τάξης και δρούσε αντ’ αυτής.

LuxemburgΗ λογική της δράσης της εργατικής τάξης δι αντιπροσώπου συνάντησε την ουσιαστική και καίρια κριτική μιας μεγάλης μαρξίστριας, της Ρόζας Λούξεμπουργκ. Στο κείμενό της «Οργανωτικά ζητήματα της ρωσικής σοσιαλδημοκρατίας»  έθετε το δίλημμα: Μαρξισμός ή Λενινισμός; Θεωρεί ότι η λενινιστική αντίληψη αντίκειται στο μαρξισμό και ότι οι απόψεις του Λένιν οδηγούν νομοτελειακά στη δικτατορία του Κόμματος και στη στέρηση των λαϊκών ελευθεριών.

Η Λούξεμπουργκ αφού περιγράφει τις λενινιστικές αρχές, στη συνέχεια τους ασκεί κριτική:

«Οι δυο αρχές πάνω στις οποίες βασίζεται ο συγκεντρωτισμός του Λένιν είναι ακριβώς αυτές:

1. Η τυφλή καθυπόταξη, και στην πιο μικρή λεπτομέρεια, όλων των οργάνων του κόμματος στο κέντρο του κόμματος που μόνο αυτό σκέφτεται, καθοδηγεί και αποφασίζει για όλα.

2. Ο αποφασιστικός διαχωρισμός του οργανωμένου πυρήνα των επαναστατών από το κοινωνικό-επαναστατικό περιβάλλον τους.»

Εντοπίζει έτσι τον ουσιαστικό κίνδυνο αδρανοποίησης του λαού και της εργατικής τάξης προς όφελος μόνο της Κεντρικής Επιτροπής: «Με τον τρόπο αυτό, η κεντρική επιτροπή θα μπορεί να καθορίζει, όπως την βολεύει, την σύνθεση των υψηλότερων οργάνων του κόμματος. Η κεντρική επιτροπή θα είναι το μόνο σκεπτόμενο στοιχείο στο κόμμα. Οι υπόλοιποι κομματικοί σχηματισμοί θα είναι απλά τα εκτελεστικά άκρα της.»

Αμφισβητεί την ορθότητα του συγκεντρωτισμού και επισημαίνει τον κίνδυνο που ελλοχεύει για το εργατικό κίνημα: «Με το να παραχωρούμε, όπως θέλει ο Λένιν, τέτοιες απόλυτες εξουσίες αρνητικού χαρακτήρα στα ανώτερα όργανα του κόμματος, ενδυναμώνουμε σε επικίνδυνο βαθμό, τον συντηρητισμό που είναι έμφυτος σε τέτοια όργανα…. Ο υπέρ-συγκεντρωτισμός που ζητάει ο Λένιν είναι γεμάτος από το αποστειρωμένο πνεύμα του επιστάτη. Το πνεύμα αυτό δεν είναι ούτε θετικό, ούτε δημιουργικό. Η αγωνία του Λένιν δεν είναι το πώς θα κάνει την δραστηριότητα του κόμματος πιο καρποφόρα, αλλά το πώς θα ελέγξει το κόμμα- το να περιορίσει το κίνημα αντί να το αναπτύξει, να το δέσει παρά να το ενώσει.»

Η Λούξεμπουργκ που διατύπωσε με εκπληκτική διορατικότητα την άποψή της δικαιώθηκε απολύτως από τις εξελίξεις στη Σοβιετική Ένωση: «Η ελευθερία μόνο για τους οπαδούς της κυβέρνησης και μόνο για τα μέλη του κόμματος –όσο πολυάριθμα κι αν είναι αυτά– δεν είναι ελευθερία. Η ελευθερία νοείται πάντοτε ως ελευθερία γι’ αυτόν που σκέφτεται διαφορετικά…»

«Είναι φανερό ότι ο σοσιαλισμός, από την ίδια του τη φύση, δεν μπορεί να παραχωρηθεί, δεν μπορεί να εγκαθιδρυθεί με διατάγματα …. Πνίγοντας την πολιτική ζωή σε όλη τη χώρα, είναι μοιραίο να παραλύει ολοένα περισσότερο η ζωή σε αυτά τα ίδια τα σοβιέτ. Χωρίς γενικές εκλογές, απεριόριστη ελευθερία του Τύπου και των συγκεντρώσεων, ελεύθερη πάλη των ιδεών, η ζωή ξεψυχάει σε όλους τους δημόσιους θεσμούς, γίνεται μια ζωή επιφανειακή, όπου η γραφειοκρατία μένει το μόνο ενεργό στοιχείο …»

Η σύγκρουση με την Αριστερά

Η λενινιστική αντίληψη θα δοκιμαστεί στην πράξη με την Οκτωβριανή Επανάσταση και θα οδηγήσει από το 1918 στην απαγόρευση  αντιπολίτευσης και την οικονομική κατάρρευση του νεαρού σοσιαλιστικού οικοδομήματος. Η αντικατάσταση των Εργατικών Επιτροπών από τις Κομματικές Οργανώσεις θα προκαλέσουν τους πρώτους τριγμούς στο επαναστατικό μέτωπο. Έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον οι συγκρούσεις που προκλήθηκαν μεταξύ των μπολσεβίκων και των πολιτικών δυνάμεων που βρίσκονταν αριστερότερα στο πολιτικό φάσμα: μαχνοβίτες, ναύτες της Κροστάνδης, αναρχικοί κ.ά. Η πρώτη τους σημαντική και καθοριστική για το μέλλον των λαών της Ανατολής διαφωνία, ήταν το Φλεβάρη του 1918 πάνω στο ζήτημα της υπογραφής ή όχι της Συνθήκης του Μπρεστ Λιτόφσκ. Δηλαδή: ειρήνευση με βαρύτατους και επαχθέστατους όρους με τις Κεντρικές Δυνάμεις ή μετατροπή του πολέμου σε επαναστατικό με στόχο την επαναστατική ανατροπή στην καρδιά της Ευρώπης;

Στη συνέχεια, η σημαντικότερη αντίδραση ήταν αυτή των επαναστατών ναυτών της Κροστάνδης που θα κατασταλεί με πολύ αιματηρό τρόπο από τον Κόκκινο Στρατό με επικεφαλής τον Λέοντα Τρότσκι. Τον Φλεβάρη-Μάρτη του 1921, τέσσερα ακριβώς χρόνια μετά την Επανάσταση του Φλεβάρη του ΄17, οι επαναστάτες ναύτες της Κροστάνδης από τα πλέον πρωτοπόρα τμήματα της Επανάστασης του Οκτώβρη του ’17 εξεγέρθηκαν κατά της διαφαινόμενης δικτατορίας του 
art8
Κόμματος ενάντια στις λαϊκές επιτροπές των εργατών-αγροτών και στρατιωτών.

Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η προκήρυξη της Επαναστατικής Επιτροπής της Κροστάνδης :

«…η εξουσία της αστυνομικής μοναρχίας περνά στα χέρια των σφετεριστών, των κομμουνιστών, που αντί ν’ αφήσουν την ελευθερία στο λαό, κράτησαν γι’ αυτόν τον φόβο των κάτεργων της Τσεκά. ……η εξουσία επέτρεψε στη νέα γραφειοκρατία, στους κομισάριους και στους κομμουνιστές υπαλλήλους να εξασφαλίσουν μια ζωή ήσυχη και ξέγνοιαστη …αυτοί, με τη βοήθεια των κρατικοποιημένων συνδικάτων έδεσαν τον εργάτη στη μηχανή και μεταμόρφωσαν τη δουλειά σε μια νέα σκλαβιά…τώρα γίνεται φανερό, πως το κομμουνιστικό κόμμα δεν είναι όπως καμωνόταν πως είναι ο υπερασπιστής των εργαζομένων. Του είναι ξένα τα συμφέροντα της εργατικής τάξης. Αφού πέτυχε να κατακτήσει την εξουσία, έχει μόνο μια έγνοια: να μην την χάσει.»

Ο Λένιν συγκρούεται με τον Στάλιν

Αφού εδραιώσει την εξουσία του Κόμματος μετά τον αιματηρό εμφύλιο πόλεμο, τόσο κατά των τσαρικών και αστών δημοκρατών, όσο και κατά της αριστερών προς τους μπολσεβίκους δυνάμεων, ο ίδιος ο Λένιν θα αντιληφθεί το αδιέξοδο της πολιτικής του και θα προσαρμόσει τη θεωρία στην πραγματική ζωή επιλέγοντας τη Νέα Οικονομική Πολιτική (ΝΕΠ). Επίσης σύντομα θα αντιληφθεί το μεγάλο κίνδυνο που αποτελεί το συγκεντρωτικό οργανωτικό μοντέλο που ο ίδιος είχε εμπνευστεί, όταν στην εξουσία ανέλθει μια αυταρχική προσωπικότητα. Έτσι, στην Πολιτική Διαθήκη του ζητά την καθαίρεση του Στάλιν, τον οποίο ο ίδιος είχε ορίσει για Γενικό Γραμματέα του Κόμματος.

Γράφει: 

«Από τότε που ο Στάλιν έγινε Γενικός Γραμματέας του Κόμματος, συγκέντρωσε στα χέρια μία τεράστια δύναμη. Δεν είμαι εντελώς βέβαιος 
2α
πως κατορθώνει πάντοτε να χρησιμοποιεί τη δύναμη αυτή με αρκετή σύνεση…. Ο Στάλιν είναι πολύ απότομος και το ελάττωμα αυτό, που είναι εντελώς ανεκτό στις προσωπικές σχέσεις κομμουνιστών αναμεταξύ τους, δεν είναι ανεκτό για εκείνον που κατέχει τη θέση του Γενικού Γραμματέα. Γι’ αυτό, προτείνω στους συντρόφους να βρουν ένα μέσο να βάλουν στη θέση του κάποιον άλλο, ο οποίος σχετικά με τον Στάλιν να έχει τούτο το χαρακτηριστικό, να είναι πιο υπομονετικός, πιο ανοιχτόκαρδος και πιο ευγενικός απέναντι στους συντρόφους και να είναι λιγότερο δύστροπος.» [Νικολάϊ Λένιν, Γράμμα προς το συνέδριο (Η Διαθήκη), 23/12/1922]

Φυσικά ο Στάλιν, ο οποίος είχε μετατραπεί πλέον στον παντοδύναμο ηγέτη, ελέγχοντας και την Μυστική Αστυνομία παράλληλα, θα αγνοήσει πλήρως τη Διαθήκη του Λένιν, θα εδραιώσει απολύτως την εξουσία του μετά το θάνατό του και θα επιδοθεί σε μια προσπάθεια εξόντωσης όλων των εσωκομματικών ανταγωνιστών του. Η πλειονότητα των ηγετών της Οκτωβριανής Επανάστασης θα χάσει της ζωή της στο πλαίσιο της διαπάλης για την εξουσία. Από τα εφτά μέλη του Πολιτικού Γραφείου του μπολσεβικικού Κόμματος που οργάνωσαν την επανάσταση, μόνο ο Στάλιν πέθανε από φυσικό θάνατο.

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία το 1937-39 δολοφονήθηκαν 30 περίπου χιλιάδες αξιωματικοί -το 90% των στρατηγών και το 80% των συνταγματαρχών του Κόκκινου Στρατού. Τρεις Στρατάρχες, 13 Διοικητές Στρατιάς, 57 Διοικητές Σώματος, 110 Διοικητές Μεραρχίας, 220 Διοικητές Ταξιαρχίας, όλοι οι Φρούραρχοι των Στρατιωτικών Περιφερειών στάλθηκαν στο εκτελεστικό απόσπασμα.

Από τα ίδια τα ντοκουμέντα του ΚΚΣΕ φαίνεται ότι το 70% από τα τακτικά και αναπληρωματικά μέλη της Κ.Ε. του κόμματος τα οποία είχαν εκλεγεί 
2β
στο 17ο Συνέδριό του, το λεγόμενο «Συνέδριο των νικητών», συνελήφθησαν και εκτελέστηκαν διά τουφεκισμού. Δηλαδή από τους 139 σύνεδρους εκτελέστηκαν οι 98. Από τους 1.966 αντιπροσώπους του ίδιου Συνεδρίου συνελήφθησαν για αντεπαναστατικά εγκλήματα οι 1.108.Το ίδιο το ΚΚΣΕ στη Μυστική Έκθεση που κατατέθηκε στο 20ο Συνέδριο του 1956 αναφέρει ότι αυτοί που καταδικάστηκαν και εκτελέστηκαν ως «εχθροί του λαού» με «ομολογίες» που αποσπάστηκαν με «άσκηση σωματικών βασανιστηρίων» ήταν: «Θύματα του αυταρχισμού του Στάλιν ήταν οι περισσότεροι έντιμοι, αφοσιωμένοι στην υπόθεση του κομμουνισμού, επιφανέστεροι εκπρόσωποι αλλά και απλά στελέχη του κόμματος».

Ο σταλινισμός θα εδραιώσει ένα νέο εκμεταλλευτικό και ταξικό σύστημα βασισμένο στην καταπίεση των εργατών και των υπόλοιπων εργαζομένων από ένα κομματικό ιερατείο, που εξέφραζε με τον πλέον επώδυνο και τρομοκρατικό τρόπο τα συμφέροντα της νέας γραφειοκρατικής τάξης, όπου τα προνόμια δεν αποτελούσαν πλέον κληρονομικό δικαίωμα αλλά δικαίωμα που απέρρεε από την κομματική θέση.

Οι επιπτώσεις του σταλινισμού στο ελλαδικό κομμουνιστικό κίνημα είναι τεράστιες, παρότι άγνωστες. Μ’ αυτές θα ασχοληθούμε στο επόμενο φύλλο, όπως και για τις περιπτώσεις Μπεναρόγια, Πουλιόπουλου, αρχειομαρξιστών, Άρη Βελουχιώτη, Κώστα Καραγιώργη κ.λπ..


Εν κατακλείδι

Η περιγραφή του σταλινισμού από τον Γκι Ντεμπόρ ως «βασιλεία του τρόμου», περιγράφει με τον καλύτερο τρόπο το σύστημα που δομήθηκε εξοντώνοντας μαζί με τους επαναστάτες και το όραμα για μια δημοκρατική κοινωνία, απαλλαγμένη από εκμεταλλεύτριες τάξεις. Γράφει ο Ντεμπόρ στην «Κοινωνία του Θεάματος»: «Ο σταλινισμός υπήρξε η βασιλεία του τρόμου ακόμα και μέσα στην ίδια τη γραφειοκρατική τάξη. Η τρομοκρατία που θεμελιώνει την εξουσία αυτής της τάξης, πρέπει να πλήξει επίσης, κι αυτή την τάξη, γιατί δεν έχει καμία νομική υπόσταση που θα μπορούσε να την επεκτείνει και σε καθένα από τα μέλη της… Η ψευδής συνείδηση συντηρεί την απόλυτη εξουσία της, μόνο διαμέσου του απόλυτου τρόμου όπου κάθε αληθινό κίνητρο τείνει να εξαφανιστεί. Τα μέλη της γραφειοκρατικής τάξης στην εξουσία δεν έχουν δικαίωμα κυριότητας πάνω στην κοινωνία, παρά μόνο συλλογικά σαν συμμέτοχοι σ’ ένα θεμελιώδες ψέμα: πρέπει να υποδύονται το ρόλο του προλεταριάτου που διευθύνει μια σοσιαλιστική κοινωνία, πρέπει να είναι οι ηθοποιοί που παραμένουν πιστοί στο κείμενο της ιδεολογικής απάτης…»

Όλα αυτά που θα έπρεπε φυσιολογικά να ανήκουν στο χώρο της ιστορικής έρευνας γίνονται και πάλι επίκαιρα, μετά από το 18ο Συνέδριο του ΚΚΕ και την παλινόρθωση του Στάλιν και τον εξωραϊσμό της σταλινικής πολιτικής. Λαμβάνοντας ως δεδομένο ότι υπάρχει ήδη από το 1997 απόφαση του Δ’ Παγκόσμιου Ποντιακού Συνέδριου που καταδικάζει το σταλινισμό και τις σταλινικές διώξεις η ιδεολογική αντιπαράθεση φαντάζει αναπόφευκτη. Το Δ’ Συνέδριο αποφάσισε: «Την ανακήρυξη της 13ης Ιουνίου ως Ημέρας Μνήμης για τα θύματα των σταλινικών διώξεων στην πρώην Σοβιετική Ένωση, εφόσον την ημέρα αυτή, το 1949, πραγματοποιήθηκε η βίαιη εκτόπιση των ποντιακών πληθυσμών από τον Καύκασο στην Κεντρική Ασία.»

Ο σταλινισμός, εκτός από την καταστροφή του ονείρου για μια δίκαιη κοινωνία, δημιούργησε τις συνθήκες της διάλυσης της κοινωνικής δομής με την καταστροφή της αγροτικής τάξης (με τη βίαιη κολεκτιβοποίηση) και έθεσε τους λαούς της ΕΣΣΔ στο έλεος των οιονδήποτε ανεξέλεγκτων αποφάσεων του Π.Γ. της Κ.Ε. του ΚΚΣΕ. Η μεταχείριση αυτή των λαών μαζί με την συγκεντρωτική δομή είναι η βασική αιτία της κατάρρευσης του σοβιετικού οικοδομήματος και της εξαθλίωσης των πολιτών. Παράλληλα είναι ο βασικός υπεύθυνος της πολιτιστικής γενοκτονίας που υπέστη ο σοβιετικός ελληνισμός, μαζί με άλλες μικρές εθνικές οντότητες, των εκτελέσεων της φυσικών του ηγετών και την υποχρεωτική μαζική μετεγκατάσταση στις στέπες της Κεντρικής Ασίας. Η αντιλαϊκή και τρομοκρατική συμπεριφορά των σταλινικών, κατάστρεψε έναν μεγαλειώδη σοβιετικό ελληνικό πολιτισμό που άνθισε το Μεσοπόλεμο και μαζί μ’ αυτόν και την τελευταία ελπίδα των Ποντίων που παρέμειναν στη Μαύρη Θάλασσα να συγκροτηθούν και να αναπτυχθούν μαζί με τους σύνοικους λαούς σε μια αυτόνομη ελληνική συνιστώσα.

Στις 13 Ιουνίου (2009) συμπληρώνονται 60 χρόνια από τις σκληρές εκτοπίσεις των ελληνικών πληθυσμών στην Κεντρική Ασία. Η επέτειος αυτή θα έπρεπε να αποτελέσει αρχή για τον ουσιαστικό προβληματισμό πάνω στον αντικομμουνισμό που εκφράζει ιστορικά ο σταλινισμός και αναπαράγουν ως φάρσα οι σύγχρονοι κήρυκές του.

0025

Παρότι σε σχέση με το ναζισμό, δεχόμαστε την άποψη του Ισαάκ Ντόιτσερ:

«….ο Στάλιν δεν μπορεί να μπει στην ίδια μοίρα με τον Χίτλερ, ανάμεσα στους τυράννους που τα έργα τους είναι χωρίς αξία και περιεχόμενο: μάταια. Ο Χίτλερ ήταν ο ηγέτης μιας στείρας αντεπανάστασης, ενώ ο Στάλιν υπήρξε και ο ηγέτης κι ο εκμεταλλευτής μιας τραγικής αυτο-αντιφάσκουσας, αλλά δημιουργικής επανάστασης….»,

δεν μπορούμε να μη δούμε τα κοινά δομικά χαρακτηριστικά των δύο προσωπολατρειών που εκφράζονται με τη λατρεία της δύναμης και υπέρτατου ηγέτη. Στη φωτογραφία δύο χαρακτηριστικές αφίσες, η αριστερά απεικονίζει τον Χίτλερ και η δεξιά τον Στάλιν

———————————————————————————-

Φωτογραφίες του Στάλιν με και χωρίς τον Νικολάι Γιέζοφ: Οι εθνικές διώξεις κατά των Ελλήνων της Σοβιετικής Ένωσης του 1937-38 φαίνεται ότι είναι ιδέα του Κομισσάριου Εσωτερικών Υποθέσεων (δηλαδή, Υπουργός Εσωτερικής Ασφάλειας) Νικολάι Γιέζοφ, ο οποίος συνέτασσε τους καταλόγους των «εχθρών του λαού» και τους έστελνε στον Στάλιν για υπογραφή. Στη πρώτη φωτογραφία είναι ο κοντούλης που βρίσκεται στ’ αριστερά του Στάλιν. Λίγο αργότερα όμως θα εκτελεστεί κι αυτός με τη σειρά του από τον Στάλιν (1939) και θα αντικατασταθεί από τον Μπέρια, ο οποίος θα είναι και ο υπεύθυνος των μαζικων εκτοπίσεων του 1949. Στη δεύτερη φωτογραφία, το πρόσωπο του Γιέζοφ εξαφανίζεται απ’ όλες τις φωτογραφίες που κυκλοφορούσαν στην ΕΣΣΔ.

Yiezof ikolai

———————————————————————————-

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Εύξεινος Πόντος», Θεσσαλονίκη, Ιούνιος 2009


πηγή https://kars1918.wordpress.com/2009/06/18/18-6-2009/?fbclid=IwAR1ruJncWIUzLznaqPvIqateU0hXvM5Gsr1-OrRCqiBygsmZhbesCyzURjw


Τετάρτη 14 Οκτωβρίου 2020

Ε, ΟΧΙ ΚΑΙ ΤΟΣΗ ΥΠΟΚΡΙΣΙΑ



του Νίκου Χατζηγιαννάκη

Δεν μπορεί, κάτι παράξενο συμβαίνει στον τόπο αυτό.
Το 1944, μετά την απελευθέρωση από τους Γερμανούς κατακτητές, όλοι παρίσταναν τους
αντιναζιστές, πολλοί και τους αντάρτες. Το θαύμα κράτησε 1-2 μήνες.
Το 1974 μετά την κατάρρευση της χούντας όλοι παρίσταναν τους αντιχουντικούς, ακόμα και τους αντιστασιακούς. Το θαύμα κράτησε 1-2 χρόνια.
Και να ‘μαστε σήμερα, μετά την καταδίκη της Χρυσής Αυγής όλοι ξανά δηλώνουν φανατικοί
αντιφασίστες. Αυτό κι αν είναι θαύμα.

Λάβροι αντιφασίστες λοιπόν οι συμπαθούντες που δεν τολμούσαν να το πουν, οι ρατσιστές στα λόγια και τα έργα που δεν το παραδέχονται, οι τραμπούκοι του διαδικτύου που βρίζουν όποιον δεν γουστάρουν, οι σκοτεινοί άνθρωποι που δεν τα ‘χουν καλά ούτε με τον ίσκιο τους, οι «αγαθοί νοικοκυραίοι» που έλεγαν «μια Χρυσή Αυγή τους χρειάζεται», οι παγερά αδιάφοροι που καλοχώνευαν τις ασχήμιες στη Βουλή και στους δρόμους.

Λάβροι αντιφασίστες και οι πολιτικοί, μιντιάρχες, δημοσιογράφοι και κρατικοί λειτουργοί που
ανέχονταν τη ΧΑ, την ξέπλυναν, την χαϊδευαν, την έκαναν life style, που συντόνιζαν μαζί της τα ίδια συνθήματα στις πλατείες των μακεδονομάχων, που συζητούσαν με στελέχη της στο
παρασκήνιο, που κουκούλωναν τις ανομίες της, που τη λάνσαραν σαν φιλανθρωπικό σωματείο προστασίας των γιαγιάδων , που έκαναν συγκυβέρνηση την ακροδεξιά του ΛΑΟΣ, που δεν αφιέρωσαν 5χρόνια ούτε ένα δεκάλεπτο δημοσιότητας στη δίκη της (δεκάδες τα βίντεο και τα δημοσιεύματα που δεν πρόλαβαν να εξαφανίσουν σημερινοί Υπουργοί και βουλευτές).

Και σήμερα όλους αυτούς τους έπιασε ξαφνικά μεγάλος πόνος πόσα χρόνια θα μείνουν φυλακή τα πρωτοπαλλήκαρα της. Ρεσιτάλ υποκρισίας.

Όμως δεν σταματούν εδώ. Έχουν το θράσος και την αναίδεια να κουνούν το δάχτυλο στους αριστερούς, αυτούς δηλαδή που διαχρονικά, σταθερά και ανυποχώρητα μάχονται, πολλοί με προσωπικό κόστος, την ιδεολογία του μίσους, τον εθνικισμό, το ρατσισμό, το σκοταδισμό, τη βαρβαρότητα.

Θα μπορούσαν να σιωπήσουν και να κάνουν αυτοκριτική, μιας και όλοι ξέρουμε πως οι ψηφοφόροι της ΧΑ είναι αυτοί που, λόγω εκλεκτικής συγγένειας, μπαινοβγαίνουν στη δεξιά πολυκατοικία , οπότε τους καπνίσει.

Θα μπορούσαν ακόμα να χαρούν τη στιγμή, παίρνοντας σεμνά το όποιο μερτικό συμβολής τους στην πάταξη της εγκληματικής οργάνωσης. Για να σβήσουμε όλοι μαζί τη μαύρη κηλίδα και να λειτουργήσει ομαλότερα η Δημοκρατία.

Δεν το έκαναν, δεν το κάνουν. Τρέφονται με το διχασμό, τη θεωρία των δύο άκρων, το μένος τους κατά της Αριστεράς και της προοδευτικής παράταξης που τους χαλά τη νερόβραστη σούπα και απειλεί την ισόβια εξουσία τους.

Τους βόλευε στα χρόνια της κρίσης ο δήθεν αντισυστημισμός της Χρυσής Αυγής, για να εκτονώνει ο λαός το θυμό και τη μιζέρια του στους αδύναμους, στις μειονότητες, στους πρόσφυγες, στους ξένους, στους διαφορετικούς. Για να μετατοπίσουν το σκηνικό όλο και δεξιότερα.

Τώρα τους πολλούς τους ενσωμάτωσαν, δεν έχουν πια ανάγκη το κόμμα τους. Ίσως αύριο στα ζόρια να βγάλουν καβάντζα απ’ το μανίκι μια νέα «σοβαρή» ΧΑ, ή μήπως την έχουν ήδη έτοιμη;

Είναι πραγματικά άχαρο και μίζερο να σπαταλιέται κάποιος σε κομματικές αντιθέσεις τέτοιες ιστορικές στιγμές απαλλαγής της χώρας από ένα καρκίνωμα.
Έλα όμως που οι κατ’ επάγγελμα συκοφάντες της Αριστεράς πάνε φιρί φιρί να τα ακούσουν, αφού δεν λένε να συμμαζευτούν κι όταν ακόμα τους διαψεύδουν έγκριτοι νομικοί και πολιτικοί που ήταν μέχρι και Υπουργοί της συγκυβέρνησης ΝΔ-ΠΑΣΟΚ (Βενιζέλος, Ρουπακιώτης, Καστανίδης, συνήγοροι πολιτικής αγωγής κλπ).

Κρίμα, μεγάλο κρίμα αυτός ο κατήφορος πίσω ολοταχώς στο 1950. Κι ας μεσολάβησε η μεταπολίτευση, όταν η συντηρητική παράταξη του Κωνσταντίνου Καραμανλή αλλά και του Κώστα Καραμανλή έκοψε κάθε δεσμό με την ακροδεξιά.

Μήπως ήρθε η ώρα οι ψύχραιμοι και μετριοπαθείς της ΝΔ να υψώσουν ανάστημα ή τους εξαγόρασαν κι αυτούς οριστικά τα λύτρα της εξουσίας; Όπερ έδει δείξαι.

Κατά τα άλλα οι πραγματικοί αντιφασίστες και όλοι οι δημοκράτες μπορούν να χαίρονται ότι δεν πήγαν στράφι οι αγώνες τους. 

Η 7η Οκτωβρίου ήταν και θα μείνει μια μεγάλη μέρα στην Ελληνική, Ευρωπαϊκή και παγκόσμια ιστορία και δικαίωση για τη χώρα που γέννησε τη Δημοκρατία και υπέστη τα πάνδεινα από το φασισμό και ναζισμό.

Η Χρυσή Αυγή ξεριζώθηκε, εκκρεμεί το δυσκολότερο, το ξερίζωμα του χρυσαυγιτισμού.




Κυριακή 11 Οκτωβρίου 2020

Το πρωτοσέλιδο της ΑΥΓΗΣ και η σιωπή των αμνών


Dimitrios Loukas

1. Το λάθος της ΑΥΓΗΣ δεν είναι η ολοσέλιδη φωτογραφία των δύο. Αντί να γράψει όμως "Δεν είναι αθώοι” θα μπορούσε να γράψει π.χ. “Έχουν ευθύνες”.

2. Και ξαφνικά όλοι αυτοί που είχαν πιεί το αμίλητο νερό, παρότι έβλεπαν μια πρωτοφανή και συστηματική προσπάθεια της κυβέρνησης και όλων των ΜΜΕ που τη στηρίζουν να ταυτίσουν την αριστερά με τα φασιστικά χρυσαύγουλα, βγήκαν από τη σιωπή τους και άρχισαν να πυροβολούν επαναληπτικά την αριστερά.

3. Αλλά υπάρχει εξήγηση για το αμίλητο νερό, και δεν μιλώ γι᾽αυτούς που θεωρούν ότι ο τίτλος θα έπρεπε ν᾽αποφευχθεί. Μιλώ για όλους αυτούς οι οποίοι συμπορεύονται με την κυβέρνηση στην προσπάθειά της να ταυτίσει την Αριστερά με το φασισμό της Χ.Α. Σιωπούσαν, χωρίς να αντιλαμβάνονται τον κίνδυνο για τη δημοκρατία μας, γιατί ο σκοπός αγιάζει τα μέσα. Και ο υπέρτατος σκοπός τους είναι η πολιτική εξαφάνιση του Αλέξη Τσίπρα και μαζί της η δυνατότητα να επανέλθει η Αριστερά στην εξουσία.

4. Γιατί δεν έχει ευθύνη ο Κ. Μητσοτάκης και η Ν.Δ. όταν πρωτοστατούσε στα συλλαλητήρια για τις Πρέσπες με όλη τη Χ.Α. μαζί και στον Εβρο δίπλα δίπλα?.

5. Γιατί δεν έχει ευθύνη ο Κ. Μητσοτάκης όταν δηλώνει αυτολεξί στο Politico ?: “ Είμαστε η μόνη χώρα στην Ευρώπη που έχει τρομοκρατία, προερχόμενη από την άκρα αριστερά. Η βία προέρχεται αποκλειστικά από την αριστερά τα τελευταία χρόνια.”

6. Ποιούς στεγάζει σήμερα το κόμμα του Κ. Μητσοτάκη? Τον Πλεύρη, τον Άδωνη, τον Βορίδη. Ποια πολιτική φύτρα τους γέννησε αυτούς? Η Αριστερά μήπως ? Και ξέρετε εεεε, οι φύτρες ξαναβγαίνουν στο φως όταν βρουν κατάλληλες συνθήκες...

7. Γιατί δεν έχει ευθύνη ο Α. Σαμαράς που συνδιαλέγονταν από την πίσω πόρτα, μέσω Μπαλτάκου, μέχρι τη στιγμή που κατάλαβε ότι το φασισταριό δεν αστειεύεται?.

Το μεγάλο πρόβλημα για τη Δημοκρατία σήμερα δεν είναι το λάθος τίτλου της ΑΥΓΗΣ, είναι η σιωπή των αμνών, δηλαδή όλων εκείνων των διανοούμενων οι οποίοι επικαλούμενοι αγνές προθέσεις συνηγορούν σε ένα τεράστιο ιστορικό λάθος. Στην προσπάθεια των επιγόνων των νικητών του εμφυλίου να θέσουν ξανά τις ιδέες και την ίδια την Αριστερά στη γωνιά της ιστορίας. Θα τους αφήσουμε ?

Δημήτρης Λουκάς



Δευτέρα 7 Σεπτεμβρίου 2020

Πάνος Σκουρλέτης: η αμορφία δεν είναι λύση σε κάτι - η διεύρυνση είναι στο έδαφος μιας σύγχρονης Αριστεράς




Η απολογιστική ομιλία του Πάνου Σκουρλέτη στη συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ:

Συντρόφισσες και σύντροφοι

Ο σύντροφος Αλέξης έκανε μια εμπεριστατωμένη ανάλυση της πολιτικής συγκυρίας και των τρεχουσών πολιτικών εξελίξεων, πράγμα που νομίζω ότι ήταν αναγκαίο και ταυτόχρονα μου δίνει τη δυνατότητα να μην επαναλάβω πράγματα με τα οποία συμφωνώ. 
Ο λόγος της σημερινής συνεδρίασής μας είναι πολύ συγκεκριμένος. Υπάρχει η πρόταση για την αναβολή του συνεδρίου και εκλογής νέου γραμματέα της Κεντρικής Επιτροπής. Μια πρόταση που ήδη έχει συζητηθεί στην ΠΓ και στο ΠΣ. Έγινε δεκτή κατανοώντας ότι, πράγματι, οι πολύ ιδιαίτερες συνθήκες τις οποίες αντιμετωπίζουμε, οι συνθήκες υγειονομικής κρίσης, προφανώς και δεν θα μας επέτρεπαν να κάνουμε ένα συνέδριο όπως το θέλαμε, ένα συνέδριο ανοιχτό, δημοκρατικό, ουσιαστικό, εμβαθύνοντας, ανταλλάσσοντας απόψεις. Ένα συνέδριο που θα μπορούσε και θα έπρεπε να γίνει υπόθεση όχι μόνο των μελών μας, αλλά ενός ευρύτερου περίγυρου. Ένα συνέδριο που θα κατέληγε στις αναγκαίες συνθέσεις, όπως πρέπει να γίνεται σε όλες τις ανώτερες, ανώτατες, δημοκρατικές διαδικασίες, με βάση και τις παραδόσεις του δικού μας χώρου. Συμφωνήσαμε νομίζω με μία αίσθηση ευθύνης ότι αυτός είναι ο ενδεδειγμένος δρόμος. Κερδίζουμε χρόνο για να τον αξιοποιήσουμε όσο το δυνατόν καλύτερα και για την αναγκαία συζήτηση στο εσωτερικό μας, αλλά ταυτόχρονα και για την αναγκαία διαρκή πολιτική παρουσία μας, σε μία συγκυρία η οποία φαίνεται ότι θα είναι συνεχώς επιδεινούμενη.
Ο χρόνος θα είναι πυκνός, οι καταστάσεις θα είναι ακραίες. Δεν επιτρέπεται από το δικό μας πολιτικό χώρο, από τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης, να αφήσουμε ούτε μία μέρα που να μη βρεθούμε δίπλα σε όλους όσους θα μας έχουν ανάγκη. Και δυστυχώς θα είναι πολλοί και πολλές. Είτε αφορά άνεργους, είτε αφορά εργαζόμενους, μη εργαζόμενους, ανθρώπους που θα χάσουν τη δουλειά τους, επιχειρήσεις οι οποίες θα βρεθούν και ήδη βρίσκονται σε πάρα πολύ δύσκολη θέση. Αυτός είναι ο ρόλος μας, αυτή είναι μεγάλη μας πρόκληση.

Συντρόφισσες και σύντροφοι

Αντιλαμβάνεστε ότι η δική μου τοποθέτηση θα έχει έναν χαρακτήρα όσο το δυνατό λιγότερο προσωπικό. Μιας αναφοράς στα δύο χρόνια που συμπληρώθηκαν από την εκλογή μου στη θέση του γραμματέα σε μία συγκυρία εντελώς διαφορετική από τη σημερινή. 
Είπε και ο σύντροφος πρόεδρος, τότε ήμασταν στην κυβέρνηση. 
Τα είδαμε μέσα σε αυτή τη διετία, όλα. 
Έχουν αλλάξει οι συνθήκες. 
Τότε είχαμε την δυνατότητα, βγαίνοντας από τα μνημόνια, σπάζοντας τον κύκλο των ανακυκλούμενων μνημονίων, να ελπίζουμε πως θα μπορούσαμε να δημιουργήσουμε μια ανάταση στην Ελληνική κοινωνία και, κυρίως, να πάρουμε τις αναγκαίες πρωτοβουλίες που δεν είχαμε τη δυνατότητα λόγω του αυστηρού μνημονιακού πλαισίου, έτσι ώστε να κερδίσουμε χρόνο, να δημιουργήσουμε νέα ελπίδα στον κόσμο, να δημιουργήσουμε μία νέα πορεία συνολικά για τη χώρα. 
Εκ του αποτελέσματος, αυτή την κορυφαία στιγμή της εξόδου από τα μνημόνια, με τις πολλές δυνατότητες, προφανώς δεν μπορέσαμε να αξιοποιήσουμε όπως θα θέλαμε. 

Δεν σκοπεύω να κάνω έναν συνολικό κυβερνητικό απολογισμό, κάποιες επισημάνσεις θεωρώ ότι με τον έναν ή τον άλλο τρόπο έχουν συζητηθεί ανάμεσά μας όλο αυτό το διάστημα και θα συζητηθούν στην πορεία προς το συνέδριο. Δύσκολή τότε η συγκυρία, κάτι στο οποίο αναφέρθηκε εκτεταμένα ο σύντροφος Αλέξης πριν. Η δύσκολη τότε συγκυρία που είχε να κάνει με τη συζήτηση της συμφωνίας των Πρεσπών, πραγματικά λειτουργούσε ως ένα εμπόδιο στο να μπορέσουμε να κεφαλαιοποιήσουμε αυτή την μεγάλη επιτυχία που είχαμε από την έξοδο από τα μνημόνια. 

Ζούσαμε σε συνθήκες ενός ακήρυχτου εμφυλίου πολέμου με ευθύνη της αντιπολίτευσης, όπου ήμασταν αναγκασμένοι να προσπαθούμε -έχοντας και εσωτερικές αντιφάσεις τότε λόγω του κυβερνητικού μας εταίρου- να απαντάμε σε επιθέσεις αλλά να μη δειλιάζουμε, να μη κάνουμε πίσω, να κάνουμε εκείνη την ιστορική επιλογή με βάση τις αρχές μας και σήμερα όλοι να ομολογούν σιωπηρά ή φωναχτά ότι, ναι, ήταν μία ιστορική τομή, ήταν μία εθνική εκκρεμότητα που έληξε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. 
Και αυτό πιστώνεται στην Αριστερά. 
Σε καμία άλλη πολιτική δύναμη. 

Αυτή είναι μία μεγάλη παρακαταθήκη, είναι ένα παράσημο που μας εμπνέει, που μας δίνει δύναμη. Και ακριβώς αυτή τη δύσκολη στιγμή πολιτευθήκαμε με βάση τις αρχές μας. Αφήσαμε στην άκρη τακτικισμούς, το πολιτικό κόστος. 
Και αναγνωρίστηκε αυτό. 
Ήταν ακριβώς το πρώτο σήμα στις δυνάμεις που δεν εκφράζονταν από άλλους πολιτικούς χώρους, κοντοστεκόντουσαν απέναντί μας, ενθαρρύνθηκαν στο να μας πλησιάσουν και αυτό αποτυπώθηκε στη μετέπειτα συγκρότηση της Προοδευτικής Συμμαχίας. Ήταν μια θετικότατη τομή αυτή η στάση μας.

Συντρόφισσες και σύντροφοι

Το προηγούμενο διάστημα και μέχρι τις εθνικές εκλογές και τις ευρωεκλογές, δεν μπορέσαμε να συνειδητοποιήσουμε το μέγεθος αυτού του αντιΣΥΡΙΖΑ μετώπου το οποίο είχε χτιστεί σιγά σιγά από την πρώτη μέρα που αναλάβαμε την κυβέρνηση. Και ήταν ένα εμπόδιο αυτό στο να αντιλαμβανόμαστε ακριβώς την πραγματικότητα και να μπορούμε να οργανώνουμε τη δική μας παρέμβαση. Μας εμπόδισε ακόμα και να οργανώσουμε έτσι τη στρατηγική μας και την τακτική μας και σε σχέση με τις εκλογές. 

Πολλές φορές στο εσωτερικό μας –μου έλεγαν αργότερα, τότε δεν ήμουν στο κόμμα- ότι πηγαίναμε και κάναμε εισηγήσεις με μία αίσθηση υπεραισιοδοξίας ότι είναι δεδομένη μια δεύτερη τετραετία. Θα θυμόσαστε ότι δείξαμε μια αδυναμία στο να οργανώσουμε την εκλογική μας τακτική γνωρίζοντας ότι τον Μάιο έχουμε ευρωεκλογές, για τις οποίες ανεβάσαμε πολύ ψηλά τον πολιτικό πήχη, χωρίς να μπορέσουμε -με αυτό το δεδομένο αντιΣΥΡΙΖΑ μέτωπο- χωρίς να έχουμε αξιολογήσει τα προβλήματα που εκ των πραγμάτων προκαλούνται μέσα από τις αντιφάσεις του να υλοποιείς μια πολιτική που δεν είναι δική σου, τα οποία είχαν δημιουργηθεί στο πεδίο του πολιτικού μας κεφαλαίου και της αξιοπιστίας. 

Χάνοντας όλο αυτό το διάστημα, ώστε να μη μπορέσουμε να πάμε με τους καλύτερους δυνατούς όρους στη μάχη των ευρωεκλογών. 
Προσωπικά τότε, όχι μόνο σε εσωτερικές συζητήσεις αλλά και στην τότε ΠΓ στα τέλη εκείνου του έτους ή στις αρχές του επόμενου, είχα πει ότι δεν θα έπρεπε να μας βρει το Πάσχα χωρίς να έχουμε κάνει εθνικές εκλογές. Εθνικές εκλογές που κατά τη γνώμη μου θα έπρεπε να γίνονταν ή ταυτόχρονα με τις ευρωεκλογές, με δεδομένο ότι αναμέναμε ένα πολύ αρνητικό αποτέλεσμα και με την επικοινωνιακή υπεροπλία του αντιπάλου δεν θα μπορούσαμε –όπως επιβεβαιώθηκε- να ανασάνουμε αμέσως μετά. 
Άρα, να πηγαίναμε πριν για εθνικές εκλογές ή ταυτόχρονα με τις ευρωεκλογές. 
Δεν εισακούστηκε αυτή η πρόταση. 
Θα μου πείτε, θα άλλαζε το αποτέλεσμα; 
Ενδεχομένως θα οδηγούσε σε ένα εκλογικό αποτέλεσμα με μία πολύ μικρότερη διαφορά. 

Διότι εάν δεν είχαμε αποφασίσει έτσι τότε, αντιλαμβάνεστε ότι θα είχαμε οργανώσει διαφορετικά τη δική μας τακτική, τις δικές μας δυνατότητες στο οικονομικό πεδίο, τι πρόγραμμα, αναπτυξιακό, πρωτοβουλιών, παρέμβασης, ανακούφισης, στήριξης συγκεκριμένων κοινωνικών ομάδων. Ποια νομοσχέδια θα είχαμε προωθήσει, τα οποία τα κρατάγαμε όλο το προηγούμενο διάστημα με την προσδοκία ότι θα εξαντλούσαμε την τετραετία. 
Είχαμε αντιφατικές δηλώσεις σε σχέση με το χρόνο των εκλογών. 
Τέλος επιλέξαμε και κάτι που ήταν ένας επιπλέον αρνητικός παράγοντας. Τις δημοτικές εκλογές που για ένα χρόνο, προηγουμένως, μέσα από την ανοιχτή και πρωτόγνωρη διαβούλευση με την ελληνική κοινωνία που κάναμε για την απλή αναλογική, το νομοσχέδιο «Κλεισθένης», τις είχαμε ορίσει να γίνουν -αλλάζοντας και τη διάρκεια της θητείας των αιρετών οργάνων- τον Οκτώβριο, ακριβώς διότι αναγνωρίζαμε την αυταξία των δημοτικών εκλογών και ότι δεν θα έπρεπε σε καμία περίπτωση να συγχέεται το περιεχόμενό τους, αυτή όλη η πολιτική συζήτηση που αναπτύσσεται, με κεντρικές πολιτικές μάχες. 

Τελευταία στιγμή, κυριολεκτικά τελευταία στιγμή και είχα δυστυχώς την ατυχία να το βιώσω προσωπικά αυτό -όταν κατατέθηκε ο νόμος, αφού είχε περάσει ήδη από τις Επιτροπές- στην Ολομέλεια αποφασίσαμε να τις κάνουμε την ίδια ημερομηνία με τις ευρωεκλογές, μέσα από μια εντελώς λανθασμένη εκτίμηση ότι αυτό μπορεί τακτικά να μας συνέφερε. 
Ακυρώνοντας όλη την επιχειρηματολογία που είχα εγώ προσωπικά ως μέλος της κυβέρνησης και υπουργός Εσωτερικών, αλλά και οι δυνάμεις μας οι αυτοδιοικητικές, ότι θα έπρεπε οι αυτοδιοικητικές εκλογές να γίνουν μόνες τους. Βεβαίως, μετά το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών, δεν νομίζω ότι υπήρχαν πολλές διαφορετικές δυνατότητες από αυτό που κάναμε. 
Ο κύβος είχε ριφθεί.

Συντρόφισσες και σύντροφοι

Όταν ανέλαβα τη θέση του γραμματέα μη όντας μέλος της προηγούμενης ΠΓ, στο συνέδριο του ’16 ήμουν απλό μέλος της ΚΕ, δεν ήμουν στην ΠΓ, το προηγούμενο διάστημα ήμουν σε κυβερνητικές θέσεις και πριν από το ’15 για πέντε χρόνια στο γραφείο Τύπου του κόμματος, όχι αποκομμένος από την κομματική ζωή, γιατί πάντοτε πήγαινα στις συγκεντρώσεις, μίλαγα με τους συντρόφους, αλλά μη έχοντας μια καθημερινή επαφή με τα οργανωτικά ζητήματα, διαπίστωσα ότι ήμασταν σε μια οιονεί προεκλογική περίοδο. Το ανέλυσα πριν αρκετά. 

Φαίνεται ότι δεν το είχαμε συνειδητοποιήσει. 
Το κόμμα μας ήταν ξεχασμένο. Παρατημένο. Με μειωμένη αυτοπεποίθηση. Και με προβληματική, σε πάρα πολλούς τομείς, επικοινωνία με την κυβέρνηση. Όχι συνολικά, σε ορισμένους τομείς αναφέρομαι. 
Χωρίς να έχει συνείδηση της αναγκαιότητας του διακριτού του ρόλου, σε σχέση με την κυβέρνηση. Με συγκεχυμένες αντιλήψεις. 
Αλλά όλα αυτά δημιουργούσαν μια συνολική απαξία. 

Μέσα από τις τότε συζητήσεις και σε προσωπικό επίπεδο και με διάφορους συντρόφους αποδέχτηκα την πολύ τιμητική, πράγματι τιμητική -και αυτό Δημήτρη νομίζω ότι αφορά και τη δική σου πρόταση αυτή τη στιγμή- κάποιος να είναι γραμματέας ενός κόμματος της Αριστεράς, ενός κόμματος το οποίο οφείλει να λειτουργεί συλλογικά, δημοκρατικά, να θέλει να παίζει τον ρόλο του συλλογικού διανοούμενου. 
Απέχουμε πολύ αλλά προς τα εκεί θα πρέπει να κατατείνουμε. 
Σε μια τέτοια λειτουργία. 
Να είναι φυτώριο ιδεών, επεξεργασιών. Ταυτόχρονα να μπορεί με τα στελέχη του να επενεργεί στους κοινωνικούς χώρους, σεβόμενο την αυτονομία τους. 
Μέσα από ένα τέτοιο πλαίσιο νομίζω ότι μπορέσαμε, μέσα από την συλλογική προσπάθεια, σήμερα να μιλάμε για ένα κόμμα που αυτά τα δύο χρόνια ξαναλειτούργησαν στην πλειοψηφία τους οι οργανώσεις, οι νομαρχιακές επιτροπές και έδωσε τρις εκλογικές μάχες, που τα χαρακτηριστικά τους δεν τα έχει κανένα άλλο κόμμα. 
Κανείς δεν οργάνωσε τόσες συγκεντρώσεις με υποψήφιους βουλευτές, με τον σύντροφο τον πρόεδρο. Ποιος; Η ΝΔ, το ΠΑΣΟΚ; Ανύπαρκτα κόμματα. 

Έδωσε τρεις εκλογικές μάχες, ξαναζωντάνεψε και κατόρθωσε να πάρει πάνω του, αμέσως μετά τις εκλογές, και την υπόθεση της διεύρυνσης. Συνήθως, μετά από μια εκλογική ήττα επέρχεται ένας μαρασμός, μια ψυχολογική κατάπτωση. 
Το ξεπεράσαμε. 
Το πιστοποιούν τα νούμερα των χιλιάδων νέων συντρόφων που οι περισσότεροι, το 90%, γράφτηκαν μέχρι τον Δεκέμβριο
Κι αυτό δεν οφείλεται πάντοτε στην πανδημία. 
Οφείλεται και σε μία, κατά τη γνώμη μου ρεαλιστική, ανάγνωση των πραγμάτων, όπου το θέμα δεν ήταν να τραβάμε την προσυνεδριακή διαδικασία μέχρι να γεμίσουν με όσο το δυνατόν περισσότερο κόσμο οι οργανώσεις μας, αλλά πως θα δημιουργούσαμε μια τέτοια δυναμική, ένα τέτοιο ενδιαφέρον στον κόσμο, ένα κύμα νέων εγγραφών και το συνέδριο με τις απαντήσεις του θα ήταν ένα εφαλτήριο για ακόμη μεγαλύτερη διεύρυνση, μαζικοποίηση και ουσιαστικοποίηση της δουλειάς. 
Και εδώ είναι αλήθεια ότι είχα μειοψηφήσει στην ΠΓ, λέγοντας ότι το συνέδριο –μη γνωρίζοντας την ιστορία του κορονοϊού, ούτε ο πρόεδρος και κάποιος άλλος- θα έπρεπε να γίνει μέσα στο ‘19. 

Το θεωρώ ακατανόητο στην παγκόσμια πολιτική ιστορία να προαναγγέλλουμε ένα συνέδριο το οποίο στην καλύτερη των περιπτώσεων θα γινόταν σχεδόν έναν χρόνο μετά. 
Αυτό είναι η τέλεια συνταγή της εσωστρέφειας. 
Για σκεφτείτε τι έχει γίνει όλο αυτό το διάστημα. 
Εμείς κυρίως κερδίζαμε δημόσια αναφορά μέσα από προβλήματα εσωτερικά, υπαρκτά ή όχι, παρά μέσα από τις θέσεις, τις επεξεργασίες, τις προτάσεις μας. 

Νομίζω ότι επιβεβαιώθηκε ότι ήταν λάθος που το πήγαμε τόσο μακριά
Δεν ήταν αυτό το διάστημα, από τις εθνικές εκλογές και έπειτα, παραγωγικό. 
Διότι χάσαμε πάρα πολύ χρόνο στην αρχή για να συζητήσουμε εάν είναι αναγκαίος ένας πολιτικός απολογισμός. 
Ένας αναγκαίος πολιτικός απολογισμός της πρώτης φοράς Αριστερά. 
Του παγκόσμιου παραδείγματος, με δημοκρατικό τρόπο, σε συνθήκες ηγεμονίας του νεοφιλελευθερισμού, μίας κυβέρνησης της Αριστεράς στην Ευρώπη. 

Αυτό θα έπρεπε να είναι η πρώτη μας έγνοια, αμέσως μετά τις εκλογές, αλλά είχαμε αναστολές, φοβόμασταν ότι θα είναι εσωστρεφές, μήπως οδηγηθούμε σε ένα κυνήγι μαγισσών, εσωστρέφειας, ανθρωποφαγίας. 

Όλα αυτά έγιναν, χωρίς να έχουμε συζητήσει και φτάσαμε μέχρι τα Χριστούγεννα για να βγάλουμε ένα εξαιρετικό κείμενο το οποίο, όμως κι αυτό δεν το έχουμε συζητήσει στο βαθμό που θα έπρεπε στις οργανώσεις. 

Όταν όμως, δεν κάνεις συλλογικούς απολογισμούς, ανοίγεις τον δρόμο για τους προσωπικούς απολογισμούς, τους υποκειμενισμούς και υπήρξαν τέτοιοι πάρα πολλοί. Οι οποίοι αξιοποιούνται πλέον κατά το δοκούν, θέλοντας ο καθένας να υποστηρίξει την άποψή του επιλεκτικά, στέκεται σε ζητήματα που αφορούν την προηγούμενη διακυβέρνηση, σε ζητήματα που αφορούν την λειτουργία του κόμματος, τα βγάζει στις παρέες του, κάποιοι υποκύπτουν και στη γοητεία του πληκτρολογίου μετά τα μεσάνυχτα και εκτονώνονται και ισορροπούν. 

Δυστυχώς αυτά τα φαινόμενα πλήθυναν. Να αναφερθώ σε μερικά. 

Δημοτικές εκλογές, οι οποίες συνδέθηκαν άμεσα με το πρόσωπό μου. Ακόμη και σήμερα μία από τις φιλικές εφημερίδες, τις κυριακάτικες, μιλάει για τη μεγάλη ευθύνη του Πάνου του Σκουρλέτη για την αποτυχία των δημοτικών εκλογών. Επειδή θεωρώ ότι είναι μείζον αυτό το θέμα για το κόμμα, ζήτησα να γίνει συζήτηση και το τμήμα έκανε απολογισμό, έγινε μια καταρχήν συζήτηση στην ΠΓ, αλλά δεν πήγε ποτέ στην ΚΕ. 
Ήταν ένα κείμενο – πλαίσιο το οποίο ήταν αρκετά γόνιμο, αλλά βέβαια, βόλευε τελικά να υιοθετήσουμε διάφορες υποκειμενικές και λάθος κατά τη γνώμη μου εκτιμήσεις, λέγοντας ότι το πρόβλημα στις δημοτικές εκλογές ήταν ότι υπήρχαν δύο στρατηγικές. Μία που ήθελε τις συνεργασίες και μία που δεν τις ήθελε. 
Δεν ήταν έτσι. 

Ήταν οι διαρκείς και μόνιμες παθογένειες του χώρου μας, γιατί στις δημοτικές εκλογές εάν δεν έχεις στελέχη που να είναι γνωστά στις τοπικές κοινωνίες, δεν πα να κάνεις ανοίγματα, κλεισίματα, αν δεν έχεις συνδυασμούς οι οποίοι να είναι ριζωμένοι και όχι τέσσερις μήνες πριν από τις εκλογές, δεν πρόκειται να κάνεις τίποτα.

Και ούτε θα ήταν λύση, απλά και μόνο αποτιμώντας τους άλλους συνδυασμούς να δούμε ποιος έχει πολύ περισσότερες πιθανότητες να εκλεγεί για να τον υποστηρίξουμε, για να κολλήσουμε κάπου. 
Σε μερικές περιπτώσεις το κάναμε κι αυτό. Αλλά αυτό δεν είναι ο ρόλος μας. 

Ο ρόλος μας στην ΤΑ είναι να παρεμβαίνουμε, να διαμορφώνουμε συνθήκες, συνειδήσεις, να έχουμε προγραμματικές προτάσεις για τις τοπικές κοινωνίες. Αυτή ήταν και η πεμπτουσία της μεγάλης θεσμικής αλλαγής που κάναμε μέσα από την απλή αναλογική. 

Δυστυχώς όλα αυτά δεν τα συζητήσαμε, λέγοντας ότι κάποιοι ήθελαν και κάποιοι δεν ήθελαν τις συμμαχίες. Για να μην αναφερθώ σε άλλα, νοσηρά φαινόμενα, που για πρώτη φορά ήταν τόσο έντονα στον χώρο μας. 
Κεντρικά πολιτικά στελέχη μας οι οποίοι έπαιζαν με δύο και με τρεις συνδυασμούς, έκαναν δημόσιες σχέσεις στην προοπτική των εθνικών εκλογών, καταρρακώνοντας το ηθικό συντρόφων μας. 
Αυτά όλα δεν θα έπρεπε να τα συζητήσουμε; 
Δεν θα έπρεπε σε κάθε οργάνωση να γίνει μια τέτοια συζήτηση; 
Δεν είναι προωθητικό αυτό; 

Αλλιώς τι κάνουμε, ποιος είναι ο ρόλος του κόμματος τελικά και η περίφημη γείωση; 
Γείωση δεν είναι δημόσιες σχέσεις. 
Γείωση δεν είναι με έναν μηχανιστικό τρόπο να ενσωματώνεις στο πρόγραμμά σου ό,τι λέει η κάθε κοινωνική ομάδα ή και κάθε ξεπερασμένος και απαξιωμένος θεσμός. 

Γείωση είναι να απευθύνεσαι και σ’ αυτούς που δεν έχουν έκφραση και είναι οι περισσότεροι στους κοινωνικούς χώρους. 

Και να τους εμπνέεις, να έχεις ένα διάλογο μαζί τους για να φτιάχνεις πραγματικά ένα ριζοσπαστικό, ρωμαλέο, σύγχρονο, διεκδικητικό πρόγραμμα.

Συντρόφισσες και σύντροφοι,

Αντίθετα, στο διάστημα αυτό προέκυψαν με έναν τεχνητό τρόπο διλήμματα τα οποία δεν είχαν σχέση με τις ομόφωνες αποφάσεις μας. 
Ομόφωνες ήταν οι αποφάσεις μας, όλες, στην ΚΕ και στο Πολιτικό Συμβούλιο. 

“Ποιος είναι υπέρ ή κατά της διεύρυνσης”.   

Μα δεν ήταν αυτό το ζήτημα. 
Το περιεχόμενο της διεύρυνσης ήταν.  
Τα χαρακτηριστικά αυτού του πράγματος που θέλουμε να φτιάξουμε, κατά τη γνώμη μου τον σύγχρονο φορέα της Αριστεράς της εποχής μας. Αυτό ήταν που θα έπρεπε να συζητήσουμε. 

Ανακαλύψαμε και σωστά και δώσαμε “όρκους πίστης” στην ανάγκη μιας νέας προγραμματικής πρότασης. Τι δουλειά έχουμε κάνει σε αυτή την υπόθεση; Έχει γίνει μια καλή δουλειά σε μια επιτροπή, ναι. 
Την έχουμε συζητήσει; 
Την έχουμε δοκιμάσει πουθενά; 
Θα το κάνουμε τώρα, στις συνθήκες της πανδημίας, τις υβριδικές; 

Να το κάνουμε. 
Αλλά, που είναι η δυναμική προγραμματική αντιπολίτευση; 
Ή η δυναμική αντιπολίτευση είναι όταν ουρλιάζουμε σε όλους τους τόνους, ακατάληπτα, για να πείσουμε τον στενό εκλογικό μας πυρήνα και να αποκομίζουμε χιλιάδες ή εκατοντάδες like; Από τους ίδιους και τους ίδιους και να βράζουμε στο ζουμί μας; 
Αυτά είναι τα μεγάλα ζητήματα.

Ή το άλλο “δίλημμα”, το οποίο ακούγεται ακόμη και τώρα και το οποίο στην αρχή το προσπεράσαμε δυστυχώς. Θα έπρεπε να τα συλλάβουμε αυτά τα αρνητικά διλήμματα, αλλά τα αφήσαμε και λειτούργησαν δηλητηριάζοντας τις εσωκομματικές μας σχέσεις: 

“Το κόμμα του 3% και του 33%”;  

Μα σε ποιους απευθύνεται αυτό; Σε μια ηγετική ομάδα που από το 2010 είχε μια νικηφόρα επιβεβαιωμένη πορεία; Έγινε ή δεν έγινε συνάντηση στο έδαφος της Αριστεράς του ΣΥΡΙΖΑ, αυτού που ονομάζουμε σήμερα Προοδευτική Συμμαχία; 

Υπήρχαν φωνές οι οποίες δεν δικαιώθηκαν, ηττήθηκαν πολιτικά, ήταν σε άλλα σχήματα. 
Στο δημοψήφισμα ποιοι ήταν με το “Μένουμε Ευρώπη” και ποιοι ήταν με το ηρωικό ΟΧΙ; 
Άλλαξαν. Βεβαίως. 
Καλοδεχούμενοι. 
Αλλά, ο καθένας με το δικό του ειδικό βάρος, το ιστορικό μέγεθος. 
Δεν μπορούμε να αφομοιώνουμε έτσι μια νικηφόρα πορεία σε δύσκολες συνθήκες. 
Αυτή είναι η δική μας Αριστερά. Ανοιχτή Αριστερά, αντιδογματική Αριστερά, δημοκρατική Αριστερά, των ανοιγμάτων, των συμμαχιών. Γιατί αυτά ήταν τα εφόδιά μας, από εκεί που προερχόμαστε, είτε ήταν το ανανεωτικό ρεύμα του ΚΚΕ, είτε η διάσπαρτη, ανένταχτη Αριστερά, είτε οι ευρωκομμουνιστικές αναφορές του ΚΚΕ Εσωτερικού, η ΕΑΡ και άλλα. 

Αυτά τα εφόδια είχαμε, δεν ήταν ποτέ ο σκαντζόχοιρος και το “αριστερόμετρο”, για να βγαίνουν δήθεν φιλικά Μέσα και να διασύρουν συντρόφους
Και καλά να το κάνουν σε έναν, δύο, τρεις. 
Είναι καρμπόν σε όλες τις οργανώσεις αυτό σήμερα. 
Πως θα το ανατάξουμε αν δεν συνεννοηθούμε πολιτικά για όλα αυτά τα ζητήματα;

Συντρόφισσες και σύντροφοι

Νομίζω ότι όλα αυτά τα χαρακτηριστικά της προηγούμενης περιόδου, οδήγησαν πραγματικά σε αυτό που ονομάζουμε εσωστρέφεια η οποία, τελικά, φαίνεται ότι αποτυπώνεται και στα ποιοτικά χαρακτηριστικά των δημοσκοπήσεων. 

Δεν είναι μόνο ο χρόνος, δεν είναι πολύς ένας χρόνος, δεν μπορεί να αποδεχτεί κάποιος που ψηφίζει ένα κόμμα ότι έπεσε έξω και να τον δεις να μεταστρέφεται μέσα σε ένα χρόνο. Δεν γίνονται αυτά εύκολα. Αυτή είναι και η έννοια της δημοκρατικής νομιμοποίησης. 

Αλλά, όμως, όταν είναι ορατά τα σημάδια της κατάρρευσης της σημερινής κυβέρνησης, τα πρώτα, οι ρωγμές, εμείς γιατί να μη δούμε μια δυναμική; Αυτό είναι που θα πρέπει να μας προβληματίσει. Και η δυναμική αυτή δεν μπορεί να προκύψει στο όνομα μιας απροσδιοριστίας προγραμματικής, ιδεολογικοπολιτικής. 

Δεν μπορεί η ιστορία της διεύρυνσης να είναι μια άμορφη αναφορά σε έναν φορέα που θα ταυτίζεται με την παράταξη. 
Άλλο παράταξη, άλλο κόμμα. 

Βεβαίως, ένα κόμμα είναι στο πλαίσιο μιας ευρύτερης παράταξης, βεβαίως ένα κόμμα πρέπει να έχει αντίληψη συμμαχιών σε προγραμματική βάση, να το επιδιώκει, να προσπαθεί να ωριμάσει αυτές τις συνθήκες της συνεργασίας. 
Αλλά η αμορφία δεν είναι λύση σε κάτι
Δεν θεωρώ ότι έχουν κλείσει αυτά τα ζητήματα με αυτό τον τρόπο, ως κινδύνους τα επισημαίνω. Ως κινδύνους, ορατούς όμως.

Συντρόφισσες και σύντροφοι

Έστω και με βάση αυτή την αρνητική εμπειρία του «μη διαλόγου» -αντί του πραγματικού διαλόγου- που έγινε στα social media, στο περιθώριο των οργανώσεών μας, ενεργοποιώντας εξωθεσμικά κέντρα. 
Μη συζητώντας. 

Έχουμε μια αρνητική εμπειρία, τουλάχιστον ας την αξιοποιήσουμε για να υπερβούμε όλο αυτό το νοσηρό κλίμα. Και να πάμε σε συντεταγμένες, δημοκρατικές, συλλογικές, διαδικασίες. Αυτός είναι ο μόνος ασφαλής δρόμος για να έχουμε μια προωθητική πορεία. 

Τίποτα από αυτά που σας έχω πει με τον έναν ή τον άλλον πολιτικό τρόπο δεν τα έχω πει και δημόσια, στις διάφορες συνεντεύξεις. Όμως υπέστην μια “δημιουργική” εν πάση περιπτώσει ερμηνεία αυτών των πραγμάτων, ότι δήθεν υπονομεύω τον πρόεδρο, ότι αποτελώ έναν “νέο Λαφαζάνη”, δηλαδή αστεία πράγματα, είμαστε και χρόνια γνωστοί. 
Αλλά δεν πιστεύω ότι η προοπτική του χώρου μας είναι να αποτελέσει ένα μέρος ενός νέου δικομματισμού στις σημερινές συνθήκες. Ενός συναινετικού, δηλαδή, δικομματισμού. 
Πρέπει να είναι το αντίπαλο δέος στα πλαίσια ενός ανταγωνιστικού διπολισμού, όπου αυτός ο ανταγωνισμός θα πατάει σε μια εξίσου ανταγωνιστική προγραμματική πρόταση. 

Δεν μπορεί η δική μας Αριστερά να μην αξιοποιεί τις καλύτερες των παραδόσεων και των άλλων χώρων, αλλά να μην αναδεικνύουμε τελικά ότι αυτή η συνάντηση είναι στο έδαφος μιας σύγχρονης Αριστεράς, η οποία αποτελεί σημείο αναφοράς και για παραδοσιακές, ιστορικές, αριστερές δυνάμεις, αλλά και για τον χώρο της σοσιαλδημοκρατίας, που κι αυτός σήμερα έχει τις δικές του, πολύ ενδιαφέρουσες διεργασίες. 
Βεβαίως να είμαστε η ραχοκοκαλιά της ευρύτερης δημοκρατικής παράταξης. 
Βεβαίως να μπορούμε να εκφράσουμε και ανθρώπους οι οποίοι εκφράζονταν από άλλες πολιτικές μήτρες, έχουν άλλη ιστορική διαδρομή. 
Στο έδαφος, όμως, της Αριστεράς της εποχής μας. 

Που πρέπει, προφανώς, να προσδιορίσουμε τι σημαίνει, όσο μπορούμε να το προσδιορίσουμε. 

Η Αριστερά, την οντότητά της την αποδεικνύει επειδή επαγγέλλεται διαφορετικές σχέσεις, διαφορετικές κοινωνικές και παραγωγικές σχέσεις. Έχει μέσα της το στοιχείο μιας διαφορετικής κοινωνίας. Δεν μπορεί να το μοντελοποιήσει αυτό γιατί οδηγεί σε δογματικές προσεγγίσεις, είναι μακριά από εμάς αυτός ο κλειστός τρόπος ενόρασης των πραγμάτων. 
Νομίζω ότι έχουμε ανάγκη από μια τέτοια Αριστερά, με τη δική της πολύμορφη ταυτότητα, τη δικαιωματική ταυτότητα, την οικολογική ταυτότητα. 

Μια Αριστερά η οποία θα επιβεβαιώνει τον συλλογικό και δημοκρατικό τρόπο λειτουργίας της και ταυτόχρονα θα μπορεί να κάνει πράξη αυτό που εύστοχα είπαμε όταν κάναμε το ξεκίνημα για τον ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία, μια νέα σχέση με την πολιτική. 

Νέα σχέση με την πολιτική δεν είναι αυτό το μοντέλο λειτουργίας των οργανώσεών μας, δεν είναι το μοντέλο πολιτικής παρουσίας αρκετών από τα στελέχη μας, που είναι παλιομοδίτικο
Είναι άλλο πράγμα. 
Να το διαμορφώσουμε, να το αναζητήσουμε. 
Έτσι θα κερδίσουμε τις εν υπνώσει δυνάμεις της νεολαίας, της αποχής. 
Έτσι θα αλλάξουν οι συσχετισμοί, αυτή θα είναι η νικηφόρα πορεία. Και μπορεί να είναι σύντομη αυτή η νικηφόρα πορεία. 
Ξέρετε γιατί; 
Όχι γιατί εμείς θα κάνουμε μια εργώδη, συστηματική προσπάθεια. Που πρέπει να την κάνουμε, αλλά επειδή θα είναι πολύ πυκνές οι κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις. 
Το έχουμε ξαναζήσει. Θα έρθουν τα πάνω – κάτω κι εμείς πρέπει να είμαστε έτοιμοι.

Συντρόφισσες και σύντροφοι

Σύντροφε Δημήτρη θα ήθελα, ειλικρινά, να σε αγκαλιάσω σταυρωτά. Ο covid και το πρωτόκολλο το απαγορεύουν. Κυριολεκτικά θα σου έλεγα τράβα μπρος. Όλοι μαζί θα στηρίξουμε αυτή την προσπάθεια. 
Ο Δημήτρης δεν είναι ουρανοκατέβατος, είναι ο άνθρωπος ο οποίος γνωρίζει το ιστορικό μας ίχνος και αυτό είναι εγγύηση. Είναι μιας νέας γενιάς. 
Χωρίς να ξέρω την πρόταση του Αλέξη, προφητικά πριν από δύο εβδομάδες είχα δώσει μια συνέντευξη στον Βασίλη Σκουρή. Στην τελευταία ερώτηση μου λέει θα είσαι και πάλι γραμματέας; Και του λέω, δεν είμαι παντρεμένος με τις καρέκλες, πιστεύω στην ανανέωση των οργάνων και θεωρώ ότι αυτό είναι ένα θέμα που θα πρέπει δει η ΚΕ, άρα είναι αποπροσανατολιστική η συζήτηση. 
Έφτασε, λοιπόν, η στιγμή. Μακάρι να γινόταν μέσα από διαδικασίες μιας νέας εκλεγμένης ΚΕ από ένα δημοκρατικό συνέδριο. Είπαμε ότι αυτό δεν μπορεί να γίνει, νομίζω όμως ότι είναι ένα ελπιδοφόρο ξεκίνημα που πρέπει να το αξιοποιήσουμε.

Ευχαριστώ