Τετάρτη 13 Ιουλίου 2011

Οίκοι Αξιολόγησης εναντίον Ευρώπης: Όσο κι αν φαίνεται παράξενο, λειτουργούν θετικά προς τη συνολική λύση

Ο τίτλος είναι συμπίλημα δυο "τίτλων". Το πρώτο μέρος του είναι ο πραγματικός τίτλος κειμένου του Γεράσιμου Γεωργάτου και το δεύτερο μέρος αντλήθηκε από φράση του Γιώργου Προκοπάκη σε σχετικό σχολιασμό στο fb, θεωρώντας την ως τον αρμόζοντα (δημοσιογραφική αδεία) τίτλο στα σχόλιά του (mea culpa). Ενδιαφέρουσα συζήτηση που περιγράφει χωρίς προκαταλήψεις το τι ακριβώς συμβαίνει αυτές τις μέρες και γιατί επιταχύνεται η ευρωπαϊκή λύση με απανωτές συσκέψεις των ισχυρών της ΕΕ. (ΑΣ)

Οίκοι Αξιολόγησης εναντίον Ευρώπης


του Γεράσιμου Γεωργάτου*

Σε μια πρωτοφανή επίδειξη δύναμης, στις 5 Ιουλίου 2011, η Moody`s υποβίβασε τα πορτογαλικά ομόλογα στην κατηγορία «σκουπίδια»ισχυριζόμενη πως «η Πορτογαλία δεν θα μπορέσει να εξασφαλίσει χρηματοδότηση με βιώσιμα επιτόκια, το δεύτερο τρίμηνο του 2013, όταν θα ξαναβγεί στις αγορές». (Le Quotidien, 5/7/11). Άμεση συνέπεια, η άνοδος του κόστους ασφάλισης των τίτλων (CDS) και των επιτοκίων της ευρωπαϊκής περιφέρειας και απώλειες του ευρώ έναντι του δολαρίου. (Capital.gr, 6/7/11). Έχει προηγηθεί, στις 13 Ιουνίου 2011, η Standard & Poor`s (S&P), τοποθετώντας την Ελλάδα στο κατώτατο σημείο της βαθμολογικής κλίμακας, τη στιγμή μάλιστα που οι υπουργοί οικονομικών της ευρωζώνης συζητούσαν στις Βρυξέλλες ένα σχέδιο διάσωσής της. Επιπλέον, οι οίκοι αξιολόγησης έσπευσαν να δηλώσουν πως ακόμα και η εθελοντική συμμετοχή ιδιωτών στη διαχείριση του ελληνικού χρέους, θα θεωρηθεί εκ μέρους τους «πιστωτικό γεγονός» που θα επιβαρύνει τη θέση της χώρας, με αλυσιδωτές συνέπειες στο σύνολο της ευρωζώνης. Προεξοφλείται μάλιστα ότι, με πιθανότητες τρεις στις τέσσερις, η Ελλάδα θα χρεοκοπήσει μέσα στη επόμενη πενταετία. (The Independent, 30/6/11). Μόλις την προηγούμενη Παρασκευή, 8/7, στο στόχαστρο των οίκων μπήκε η Ιταλία, η τρίτη μεγαλύτερη ευρωπαϊκή οικονομία, με εκτόξευση του επιτοκίου δανεισμού της, προκαλώντας συναγερμό στην ευρωζώνη. (Ημερησία, 11/7/11). Και όλα αυτά, μετά από διαδοχικά μέτρα και προγράμματα δημοσιονομικής προσαρμογής, με στόχους που έχουν τεθεί, τουλάχιστον για την Ελλάδα και την Πορτογαλία, από την τρόικα, Ε.Ε-ΕΚΤ-ΔΝΤ. Γιατί;

Γιατί οι τρεις γνωστοί ιδιωτικοί οίκοι - οι δύο αμερικάνικοι, Moody`s και S&P, και η μικρότερη Fitch όπου συμμετέχουν και γαλλικά και αγγλικά κεφάλαια, με έδρα όμως τη Νέα Υόρκη - επηρεάζουν και κατευθύνουν με τις εκθέσεις αξιολόγησης τις τοποθετήσεις των θεσμικών κυρίως επενδυτών σε συγκεκριμένα χρηματοπιστωτικά παράγωγα, σε μια παγκόσμια αγορά παραγωγής χρήματος από χρήμα (casino capitalism), όπου διακινούνται ιλιγγιώδη ποσά, 12πλάσια του παγκόσμιου ΑΕΠ. Οι επενδυτικές αποφάσεις δεν μπορεί παρά να κατευθύνονται σε χρηματοπιστωτικά προϊόντα με θετική αξιολόγηση, που έχουν δηλαδή «την εμπιστοσύνη των αγορών». Η αξιοπιστία, με βάση την πρόβλεψη και τη διαχείριση του ρίσκου, συμβαδίζει με τα κέρδη.

Η αξιοπιστία των τριών οίκων δέχτηκε εξαιρετικά σοβαρό πλήγμα από την αποτυχία τους να προβλέψουν την κρίση των αμερικάνικων ενυπόθηκων δανείων και την κατάρρευση της Lehman Brothers, το 2008, την οποία αξιολογούσαν θετικά μέχρι τις παραμονές του ξεσπάσματος της κρίσης. Γι` αυτό η Ευρώπη και πρώτα οι πιο αδύναμες χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας, αποτελούν αυτή τη στιγμή το πεδίο βολής των οίκων αξιολόγησης προκειμένου να ανακτήσουν την κλονισμένη αξιοπιστία τους. Σε περίπτωση που η Ελλάδα, η Ιρλανδία και η Πορτογαλία κατορθώσουν να διαχειριστούν βιώσιμα και να αποπληρώσουν το χρέος τους, το κύρος τους και η αξιοπιστία τους θα έχει καταρρακωθεί. Αν οι χώρες πτωχεύσουν, θα έχουν καταρρακωθεί οι ευρωπαϊκοί θεσμοί, η ευρωζώνη και το πολιτικό της προσωπικό, προς θρίαμβο των οίκων αξιολόγησης. Γι` αυτό η αντιπαράθεση είναι αμείλικτη.

Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι οι πλειοψηφούσες σήμερα στην Ευρώπη συντηρητικές πολιτικές δυνάμεις υιοθετούν, με τεράστια βεβαίως καθυστέρηση και διστακτικά, προτάσεις που έχει διατυπώσει πρώτη η αριστερά, όπως το ευρωομόλογο, την αναγκαιότητα και αναπτυξιακών επενδύσεων εκτός της δημοσιονομικής προσαρμογής και τώρα τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού οίκου αξιολόγησης, μέτρο σε σωστή κατεύθυνση αλλά από μόνο του απολύτως ανεπαρκές. Γιατί το πρόβλημα δεν λύνεται απλώς με τη δημιουργία και άλλων οίκων, ώστε να λειτουργήσει ο ανταγωνισμός υπέρ του καταναλωτή - των κρατών στην προκειμένη περίπτωση - και να σπάσει το ολιγοπώλιο των τριών, όπως δήλωσαν οι Μπαρόζο, Σόιμπλε, Τρισέ και άλλοι, σαν να πρόκειται για τις ακτοπλοϊκές γραμμές του νοτίου Aιγαίου. Οι τρεις οίκοι δεν είναι έτσι κι αλλιώς μόνοι τους στον κόσμο. Και οι Κινέζοι έχουν δημιουργήσει τον δικό τους, επονομαζόμενο Dagong Global Rating Agency, ο οποίος σημειωτέον έχει υποβαθμίσει, εντός του 2011, δύο φορές τις ΗΠΑ και την Αγγλία και μία τη Γαλλία, χωρίς όμως καμιά συνέπεια για το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα, παρά την αυξανόμενη οικονομική και πολιτική ισχύ της Κίνας.
Συνεπώς, η αντιμετώπιση της κρίσης δεν είναι απλά ζήτημα ορθής οικονομικής διαχείρισης και δημοσιονομικού εξορθολογισμού. Αυτό είναι καίριο ειδικά για την πελατειακή και διαπλεκόμενη Ελλάδα. Γενικότερα όμως είναι ζήτημα βαθύτατα πολιτικό και αφορά το κεντρικό ερώτημα, ποιος κατέχει την εξουσία και υπέρ ποιων την ασκεί: τα κράτη με τις εκλεγμένες κυβερνήσεις και οι ευρωπαϊκοί θεσμοί ή οι ιδιωτικοί οίκοι αξιολόγησης και οι παγκοσμιοποιημένες αγορές; Αν τα ευρωπαϊκά κράτη θέλουν να αποφύγουν την ολοκληρωτική υποταγή τους στους οίκους αξιολόγησης και τις αγορές και τη συνεπαγόμενη συρρίκνωση ή και τη διάλυση της ευρωζώνης, η άμεση προώθηση της ενοποιητικής διαδικασίας μοιάζει μονόδρομος, ώστε να γίνουν πραγματικότητα η φορολόγηση των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών, η αξιολόγηση και το πλαίσιο λειτουργίας των οίκων αξιολόγησης, ο ενισχυμένος και αναδιανεμητικός ευρωπαϊκός προϋπολογισμός ή ένα ευρωπαϊκό σχέδιο Μάρσαλ, όπως προτείνει ο ιστορικός Μαρκ Μαζάουερ (The Guardian, 6/7/11). Αυτό όμως προϋποθέτει αλλαγή συσχετισμών σε εθνικό και συνολικό ευρωπαϊκό επίπεδο και σύγκλιση των δυνάμεων της αριστεράς με τη σοσιαλδημοκρατία σε μια κοινή συμφωνημένη προγραμματική μεταρρυθμιστική ατζέντα. Γιατί το πολιτικό προσωπικό των 22 συντηρητικών, από τις 27 ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, είναι δυστυχώς κληρονόμοι της παράδοσης της Μάργκαρετ Θάτσερ και όχι του Βίλυ Μπραντ ή του Ζακ Ντελόρ. Οι επερχόμενες εκλογές στη Γαλλία και τη Γερμανία, όπως και οι ευρωεκλογές, το 2014, θα είναι καθοριστικές.

*Μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της Δημοκρατικής Αριστεράς


 Σχόλια

 του Γιώργου Προκοπάκη*

Αν δούμε την πραγματικότητα ψυχρά, θα παρατηρήσουμε ότι οι "επιθέσεις" των ισχυρών της Ευρώπης ενατίον των οίκων, έρχονται κάθε φορά που προσπαθούν (οι ισχυροί) να παραβιάσουν κανόνες διακυβέρνησης και διαφάνειας και οι οίκοι δεν "τους αφήνουν να κάνουν τη δουλειά τους". Παράδειγμα, η απόρριψη του γαλλικού σχεδίου. Όσον αφορά δε τις ραγδαίες υποτιμήσεις χωρών στο πρόγραμμα (Ελλάδα, Πορτογαλία, Ιρλανδία), αυτές οφείλονται στο σχεδιασμό των προγραμμάτων και είναι φυσιολογικές. Όσο τα προγράμματα (Μνημόνια) βασίζονται στο τσοντάρισμα των αγορών, κάθε στραβή στην εκτέλεσή τους στην πράξη τα ακυρώνει (π.χ., Ελλάδα με 57 δισ διαθέσιμα από το Μνημόνιο 1, χρειάζεται Μνημόνιο 2 ύψους 110-120 δισ), άρα η υποβάθμιση είναι υποχρεωτική. Δηλαδή, οι οίκοι λένε "όχι διπλά στάνταρντ", "όχι διπλά βιβλία". "όχι μεσοβέζικα". Όσο κι αν φαίνεται παράξενο, λειτουργούν θετικά προς τη συνολική λύση. Η Ελλάδα, ειδικά για τις τοποθετήσεις Moody's & Fitch σχετικά με το γαλλικό σχέδιο, πρέπει να τους στήσει εικόνισμα. Έχω την αίσθηση ότι, αν μπει στην (πολύ καλή) ανάλυση του ΓΓ και η "κανονιστική" οπτική, απαραίτητη για την αποκατάσταση governance, θα καθαρίσει η εικόνα σχετικά με την ευρωπαϊκή πολιτική και θα ξέρει κανείς πού χτυπάει κάθε φορά.

Ο λόγος που πρέπει να γίνεται κουβέντα είναι για να υπάρχει όσο το δυνατόν καθαρότερη εικόνα. Πριν λίγο ο Μπένι δήλωσε "η Ελλάδα πρόσχημα για την επίθεση στο ευρώ". Τι γίνεται όμως αν "η επίθεση στο ευρώ είναι πρόσχημα για να μην κάνουμε τίποτε"? Δηλαδή, αν η "επίθεση" στην Ιταλία είναι τζόγος ή όχι, έχει τεράστια διαφορά. Σε τελευταία ανάλυση, με ποιές εκτιμήσεις των οίκων δεν συμφωνούμε και γιατί? Προσωπικά πιστεύω ότι σε όλη τη διάρκεια της ευρωπαϊκής κρίσης όχι μόνον ήταν fair αλλά λειτούργησαν ως οιονεί Ανεξάρτητη Αρχή τήρησης θεσμών και καταλύτες προς την εξεύρεση λύσης. Αν χρειασθεί, το συζητάμε εν εκτάσει.

Το πρόβλημα ξεκινάει από τον σχεδιασμό των Μνημονίων. Βασίζονται στο τσοντάρισμα της αγοράς, οπότε από τη στιγμή που φαίνεται ότι δεν θα επιτευχθεί η έξοδος στις αγορές όπως σχεδιάστηκε, το δεύτερο πακέτο είναι σίγουρο. Η ευρωπαϊκή στάση έναντι της Ελλάδας με τους ιδιώτες, αυξάνει το ρίσκο των πιστωτών, οπότε η επανάληψη της διαδικασίας κάνει την υποβάθμιση μονόδρομο. Η έκθεση του ΔΝΤ για την Ιρλανδία, ενώ βλέπει εξαιρετική απόδοση σε όλους τους δείκτες πλην ανεργίας, αναφέρει ρητά ότι δεν θα μπορέσουν να βγουν στις αγορές το 2013, όπως προγραμματιζόταν. Πράγμα που σημαίνει ότι εάν η ΕΕ θέλει να τα έχει καλά με τις αξιολογήσεις (ο EFSF σήκωσε λεφτά ειδικά για την Ιρλανία - εξ αυτού τα υψηλά επιτόκια, αντίθετα με την Ελλάδα που έχει διακρατικά δάνεια) μάλλον πρέπει είτε (α) να σχεδιάζει μακρύτερα προγράμματα διάσωσης, είτε (β) να χαλαρώνει την απαίτηση εξόδου στις αγορές στο πλαίσιο του προγράμματος (άρα πιο πολλά "σίγουρα" λεφτά). Αυτό εννούσα όταν έλεγα ότι μπορεί κανείς να δει στόχο για ευρωπαϊκή παρέμβαση. Εναλλακτικά, θα μπορούσε να εγγυηθεί το χρέος για μια περίοδο (π.χ., ένα ή δύο χρόνια μετά το πέρας του προγράμματος διάσωσης). Θέλεις λύσεις που να μπορεί να ληφθούν στον χυλό (όσον αφορά το decision making) της Ευρώπης. Άρα πρέπει να δεις τι χρειάζεται να λύσεις - και οι οίκοι όσο μπήξε-δείξε κι αν είναι, βοηθάνε. Περισσότερο από τις πολιτικές της ΕΕ που λένε "θέλω φτηνή λύση, ας στραβώσουμε όποιον κανόνα βρούμε μπροστά μας".

Χωρίς αγορές και δάνεια δεν υπάρχει ζωή στον πλανήτη γη; Δεν υπάρχει τρόπος να ζούμε μ αυτά που παράγουμε; (ερώτηση στον ΓΠ)

Προφανώς γίνεται και μακάρι! Πλην όμως (α) πρέπει να το πάρεις απόφαση ως κοινωνία, (β) πρέπει να φροντίσεις να μεταβείς ομαλά στην κατάσταση αυτή, (γ) κάτι πρέπει να κάνεις με τις παλιές αμαρτίες. Αυτό ακριβώς γίνεται τώρα, μόνο που (α) δεν το έχουμε πάρει απόφαση ως κοινωνία και σπρωχνόμαστε προς τα εκεί, (β) δεν το κάνουμε ομαλά (μεσοπρόθεσμο, μη μεταρρύθμιση, πελατειακό κράτος, κλπ), (γ) είμαστε υποχρεωμένοι να ρυθμίσουμε τις παλιές αμαρτίες σε συγκεκριμένο πλαίσιο.

*από σχόλια στο fb, σε συζήτηση με αφορμή το παραπάνω άρθρο του ΓΓ



Και για τους σπασίκλες :), ένα σχετικό κείμενο του Μαρτίου '11, επίκαιρο όσο ποτέ:


Τι είδε ο κυκλοθυμικός...[1]

Γιώργος Προκοπάκης
Από το λεξικό:
moody [mUudi]:         επίθ. χαρακτηριζόμενος από ψυχικές μεταπτώσεις, κυκλοθυμικός, κακόκεφος, κατηφής
Μπλέξαμε οι Έλληνες με ένα παλιοχαρακτήρα που έχει και ψυχικές μεταπτώσεις. Δέκα βουλευτές του ΠΑΣΟΚ θέλουν να κάνουν αγωγή στον κυκλοθυμικό. Ο Υπουργός Οικονομικών το κάνει θέμα στις Βρυξέλλες. Περί των οίκων αξιολόγησης o λόγος με την ευκαιρία της υποβάθμισης της ελληνικής οικονομίας από την Moodys.
Ο οίκος αξιολόγησης και το θεάρεστο έργο του
Ένας οίκος αξιολόγησης είναι η AGB των αγορών. Όπως τα media shops κοιτάζουν απλώς τα νούμερα της AGB για να μοιράσουν τα λεφτά της διαφημιστικής πίτας, έτσι και οι επαγγελματίες επενδυτές κοιτάζουν τις αξιολογήσεις των διαφόρων οίκων πριν τοποθετήσουν τα χρήματα που διαχειρίζονται. Όπως τα κρατικά μαγαζιά πρώτα μοιράζουν τα διαφημιστικά κονδύλια κι ύστερα κοιτάζουν την έκθεση της AGB, έτσι και οι πρόθυμες φίλιες δυνάμεις, ΔΝΤ και ΕΕ, πρώτα αποφασίζουν και μετά συζητάνε για τις βαθμολογήσεις των οίκων αξιολόγησης.
Οι οίκοι αξιολόγησης (ναι, αυτοί οι ίδιοι που δεν πήραν χαμπάρι ή κάλυψαν τα κανόνια της Enron και της Lehman) επιτελούν θεάρεστο έργο. Συμβάλλουν αποφασιστικά στην αποτελεσματικότητα της αγοράς. Χωρίς τις υπηρεσίες τους, κάθε επενδυτικός οίκος θα έπρεπε να βασίζει τις επιλογές του ή σε αυτοδύναμο εσωτερικό μηχανισμό αξιολόγησης ή στις κάρτες Ταρό της τσιγγάνας. Στη δεύτερη περίπτωση, μόνο οι πρωταγωνιστές των διαφημίσεων του Πάμε Στοίχημα! θα μετείχαν στο επενδυτικό παιχνίδι. Η πρώτη βάζει τεράστιο κόστος στην όλη διαδικασία, με αποτέλεσμα, στην καλύτερη περίπτωση, επιβάρυνση των επιτοκίων και στη χειρότερη, αποκλεισμό πολλών εναλλακτικών επενδυτικών επιλογών, όπως επένδυση στο χρέος μικρών και παράξενων χωρών. Το όφελος των μικρών ή/και ιδιοσυγκρασιακών οικονομιών από την ευρεία αποδοχή των ρήσεων των οίκων αξιολόγησης είναι τεράστιο: ουσιαστικά αυτοί οι οίκοι εξασφαλίζουν την πρόσβαση σε δανειακά κεφάλαια. Γι αυτό άλλωστε ο Πρωθυπουργός ή ο Υπουργός Οικονομικών τους δέχονται με κόκκινο χαλί στο Μαξίμου την επαύριο της υποβάθμισης (θυμίζω το περιστατικό με τον Fitch) και τους παρέχουν κάθε διευκόλυνση στο έργο τους. Για τον απλούστατο λόγο ότι οι επενδυτές έχουν επιλέξει να ακούν αυτούς και όχι τον Παπανδρέου, τον Παπακωνσταντίνου, τον Καρχιμάκη, τον Στρως-Καν, τον Όλι Ρεν ή τη Μέρκελ.
Οι λαϊκιστές βουλευτές έχουν μια πολύ απλή διέξοδο αν παρακάμψουν τους οίκους αξιολόγησης. Ας πάνε μαζί με τον υπουργό Οικονομικών στην PIMCO (τον μεγαλύτερο θεσμικό επενδυτή στον κόσμο) και ας προσπαθήσουν να την πείσουν ότι αξίζει να δανείζει την Ελλάδα με 3% επιτόκιο.  Γιατί δεν το κάνουν;
Οι κυκλοθυμικοί συνωμοτούν εναντίον του ελληνισμού
Οι κυκλοθυμικοί οίκοι αξιολόγησης κατηγορούνται ότι παίζουν το  παιχνίδι των κερδοσκόπων. Οι επικριτές τους θεωρούν ότι αρκεί ως  απόδειξη το γεγονός ότι οργανισμοί όπως το ΔΝΤ και η ΕΕ με τους  ειδικούς τους διαβεβαιώνουν ότι «η Ελλάδα πάει καλά». Οι διαπιστώσεις  των ειδικών της Moody's δεν διαφέρουν από αυτές της Τρόικα. Στο δια  ταύτα αποκλίνουν διότι έχουν διαφορετικό ρόλο να παίξουν: η Moody' καλείται να προστατεύσει τους ιδιώτες επενδυτές επισημαίνοντας τους  κινδύνους, ενώ η Τρόικα είναι δανειστής ειδικού τύπου, με εξασφαλίσεις  των δανείων και ειδική αμοιβή, αλλά και με υποχρέωση εκτέλεσης μιας κατά βάσιν πολιτικής εντολής.
Ας μη πάμε στα μεγάλα (σταθερότητα της ευρωζώνης, του ευρώ κλπ) και ας περιοριστούμε στα μικρά. Το ΔΝΤ και η ΕΕ είναι και δανειστές. Πληρώνονται αδρά (0.5%, ή €550 εκατ) από τον “αξιολογούμενο”, την Ελλάδα εν προκειμένω, για τις υπηρεσίες που προσφέρουν ώστε να είναι δυνατή (μεταξύ άλλων και) η ανάκτηση των δανεικών. Έχουν φροντίσει να έχουν προτεραιότητα (για το ΔΝΤ η προτεραιότητα είναι συμβατικά πακτωμένη, για την ΕΕ μέσω της διαδικασίας) έναντι όλων των άλλων δανειστών. Το ζήτημα είναι ότι η Moodys απευθύνεται στους άλλους δανειστές – και τους δυνητικούς. Πέραν του ζητήματος αξιοπιστίας, με οικονομικούς όρους, των αξιολογήσεων που κάνουν αμειβόμενοι δανειστές με πολιτική ατζέντα, δηλαδή το ΔΝΤ και την ΕΕ, υπάρχουν και τα πολύ απλά οικονομικά ζητήματα που απορρέουν από την περίφημη προτεραιότητα των δανειστών. Εάν ένα μέρος του συνολικού δανεισμού προστατεύεται, οι επιπτώσεις της οποιασδήποτε αναδιάρθρωσης πέφτει στους ώμους των ιδιωτών επενδυτών, του ακροατηρίου δηλαδή των οίκων αξιολόγησης. Το δυσμενές σενάριο για τα επικείμενα stress test των τραπεζών (έχει διαρρεύσει ότι) προβλέπει “κούρεμα” 17.1% του ελληνικού δεκαετούς δανεισμού. Αν τα €110 δισ προστατεύονται, το σενάριο αυτό πολύ απλά προβλέπει ότι το “κούρεμα” των ιδιωτών δανειστών για τα υπόλοιπα €250 δισ (του 2012) που δεν προστατεύονται θα είναι 24.62% (όσο “κέρδισε” η ΕΚΤ από την αγορά ελληνικών ομολόγων στη δευτερογενή αγορά). Εάν δε, οι πολιτικές διαβουλεύσεις καταλήξουν και στην έκδοση ευρωμολόγου τύπου Γιούνκερ-Τρεμόντι, το σενάριο της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Αρχής μεταφράζεται σε “κούρεμα με την ψιλή” της τάξεως του 38.5% για τους ιδιώτες.
Τι είδε λοιπόν ο κυκλοθυμικός;
Οι οίκοι αξιολόγησης βλέπουν το προφανές: η πολιτική διάσωση (ή αναβολή της ελεγχόμενης ή μη χρεοκοπίας) της Ελλάδας αυξάνει τον κίνδυνο στον οποίο εκτίθενται οι ιδιώτες (τα funds, επιθετικά ή όχι, θεσμικά ή και συνταξιοδοτικά) επενδύοντας στο ελληνικό χρέος. Όσο περισσότερο διαφαίνεται ότι οι εταίροι στην ευρωζώνη δεν θα αφήσουν την Ελλάδα να χρεοκοπήσει, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος για τους τρίτους! Όσο οξύμωρο και αν φαίνεται αυτό, η κατάσταση θα είναι έτσι μέχρις ότου η Ελλάδα καταφέρει να μηδενίσει τα ελλείμματά της.
Ήλθαν λοιπόν οι κυκλοθυμικοί της Moodys και είδαν τα τεφτέρια. Το πρώτο πράγμα που έχουν στο μυαλό τους είναι τα ελλείμματα. Δηλαδή, μέτρα για αύξηση εσόδων και μείωση δαπανών. Τι είδαν λοιπόν (μεταξύ άλλων):
·         Η αφαίρεση κάπου €7 δισ από το ΑΕΠ μείωσε τα έσοδα από άμεσους φόρους κατά €4.4 δισ. Δεδομένου ότι οι άμεσοι φόροι (τα επαναλαμβανόμενα έσοδα) είναι κάπου 8% του ΑΕΠ, το αναμενόμενο θα ήταν η μείωση να είναι €600 εκατ – άντε τα διπλά, €1.2 δισ. Μετά από εννέα (9) φορολογικά νομοσχέδια ο Γ. Παπακωνσταντίνου έχει καταφέρει να κρατάει την οικονομία στο χείλος της κατάρρευσης. Το δέκατο που συζητείται αυτές τις μέρες, αφορά αυτόφωρα και εισαγγελείς. Η μείωση των σχετικών εσόδων κατά 10% έναντι του 2010 (προ Μνημονίου) το πρώτο δίμηνο του 2011 ήταν απλώς φυσικό επακόλουθο.
·         Οι έμμεσοι φόροι έχουν φθάσει το όριό τους. Η αύξηση του ΦΠΑ κατά 20% απέφερε για το Δεκέμβριο 2010 μόλις 3% παραπάνω έσοδα από τον Δεκέμβριο του 2009 – μετά από σχεδόν ένα χρόνο αποδειξιομανίας μάλιστα. Η βενζίνη είναι η ακριβότερη στην Ευρώπη, το πετρέλαιο θέρμανσης στα ουράνια. Οι εθισμένοι, καπνιστές και πότες, έχουν μείνει για την αύξηση εσόδων.
·         Παρά τα μέτρα του 2010 και τις μεταρρυθμίσεις(!), οι πρωτογενείς δαπάνες δεν πέφτουν με τίποτε. Ο προϋπολογισμός του 2011 άλλωστε προβλέπει αύξηση.
·         Κάπου €4 δισ υποχρεώσεων του 2010 μεταφέρονται στο πρώτο δίμηνο του 2011, χωρίς καμιά πρόβλεψη στον προϋπολογισμό, και ΔΝΤ/ΕΕ συμφωνούν με τον Γ. Παπακωνσταντίνου ότι το έλλειμμα ήταν 9.4% το 2010 και άντε να επιβαρυνθεί 0.75% το 2011.
·         Εκεί που διαφαινόταν μια διέξοδος με τις ιδιωτικοποιήσεις των €50 δισ (βελτίωση της δυνατότητας της χώρας να εξυπηρετεί το χρέος της), έρχεται ο Πρωθυπουργός και ευαγγελίζεται συνταγματική κατοχύρωση μη εκποίησης.
Βλέποντας αυτά οι κυκλοθυμικοί της Moodys, λένε το πολύ απλό: δεν θα δανείζαμε χρήματα στην Ελλάδα, παρά μόνο υπό όρους, όπως πολύ ψηλό επιτόκιο (μετάφραση: η Ελλάδα είναι μόνο για τζογαδόρους) ή εξασφάλιση (όπως έκανε το ΔΝΤ και εμμέσως η ΕΕ) και αυτό συνιστούμε στους πελάτες μας. Οι διαμαρτυρίες των βουλευτών και οι μηνύσεις είναι απλώς το ανάλογο του πιτσιρικά που χτυπιέται μπροστά στη βιτρίνα για να του πάρει η μαμά του ένα παιχνίδι ενώ η εκείνη δεν έχει μία στο πορτοφόλι της.



[1]           Δημοσιεύθηκε στο the books’ journal, Τεύχος 6, 23/3/2011

6 σχόλια:

  1. «…όμορφη Αθήνα παν τα χρόνια εκείνα, παν τα χρόνια εκείνα τα παλιά…που δέναν τα σκυλιά με τα λουκάνικα…» η καντάδα εποχής ίσως ξαναγίνει της μόδας στις παραλίες ανά την επικράτεια, συνοδεύοντας την αθερίνα και τον γαύρο που αντικαθιστά πλέον την αστακομακαρονάδα, την καραβιδόψυχα και το «…περνάω καλά, ...είμαι μια χαρά…» του δανειζόμενου πρασινογαλαζοκόκκινου νεοέλληνα, προνομιούχου ή μη…(Π. Κουτσοπίνης)
    http://panayotiskoutsopinis.blogspot.com/2011/07/blog-post_13.html

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Μια μικρή παρατήρηση.
    Ίσως όντως να λειτουργούν θετικά πρός κάποια προσωρινή λύση. Σίγουρα όμως όχι προς την συνολική λύση.
    Δεν μπορεί να θεωρείται συνολική λύση η διατήρηση ενός στρεβλού χρηματοπιστωτικού συστήματος, του οποίου η "πολιτική διακυβέρνηση" έχει καταστεί όμηρος, αν και είναι αυτή που εγγυάται την λειτουργία του.
    Οι κανόνες που λειτουργεί δεν εντάσσονται σε καμμία οικονομική σχολή και η κριτική του με οικονομικούς όρους είναι τουλάχιστον χωρίς νόημα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Επειδή, ως συρραφή από κομμάτια διαλόγου, ίσως να μην είναι καθαρά μερικά σημεία, θα ήθελα να διευκρισίσω εν τάχει:
    1. Η όλη ιστορία με τις υποβαθμίσεις του ελληνικού χρέους ξεκινάει, αφ' ενός μεν από το χρέος το ίδιο (διαδοχικές υποβαθμίσεις μέχρι το Φλεβάρη) - λογικές και αναμενόμενες, αφετέρου από την αποτυχία του Μνημονίου όπως αποτυπώνεται και στις εκθέσεις του Φλεβάρη/Μάρτη.
    2. Το Μνημόνιο προέβλεπε συμμετοχή στον προϋπολογισμό του 65 δισ από τις αγορές. Μόλις κατέστη προφανές ότι αυτό δεν θα επιτευχθεί, οι προοπτικές ήταν δύο: (α) χρεοκοπία, (β) ανάληψη του χρέους από τους θεσμούς, άρα τεράστια αύξηση του κινδύνου για τους ιδιώτες.
    3. Οι οίκοι αξιολογούν για να πληροφορούνται οι ιδιώτες και όχι για το Γραφείο Τύπου του Παπακωνσταντίνου.
    4. Τα δομικά προβλήματα της προσέγγισης σωτηρίας ανεδείχθησαν από τους οίκους. Δηλαδή, το ατελέσφορο της προσέγγισης Μνημόνιο με τσόντα από αγορές βγήκε από τις αξιολογήσεις.
    5. Αν ανασύρουμε την αλληλουχία των γεγονότων, θα δούμε ότι κάθε πίεση με αρνητική αξιολόγηση (ή απειλή της) οδηγούσε σε κάποιο "διορθωτικό" βήμα.

    Όσον αφορά την ιστορία της γαλλικής πρότασης, ο Moody's είπε ξεκάθαρα ότι δεν μπορείτε να μπαλαμουτιάζετε τα βιβλία των τραπεζών. [Ο ακνονισμός IAS 39 προβλέπει εγγραφή αξιογράφου σε fair value price - άντε τώρα να εγγράψεις ελληνικά ομόλογα με 100 τη στιγμή που τα αδελφά διαπραγματεύονται στο 50 και να το δεχτεί ο ορκωτός.]

    Αυτό μπορεί να ξεβόλεψε τους Γάλλους (και Γερμανούς), όμως θεσμικά ήταν ενδεδειγμένο. Αν η εποπτεία και η διαφάνεια στο χρηματοπιστωτικό σύστημα δεν είναι αερολογίες και α λα καρτ βερμπαλισμοί (στάχτη στα μάτια) ο Moody's ήταν αυτός που έπαιξε σωστά θεσμικά και όχι οι πολιτικοί.

    Η παρέμβασή μου στη συζήτηση είχε να κάνει με την ανάγκη συνεκτίμησης θεσμικών και κανονιστικών παραμέτρων. Η σωστή εκτίμηση επιτρέπει κατάστρωση πολιτικής και ανάδειξη στόχων.

    Αν ενδιαφέρει έχω πολύ συγκεκριμένα παραδείγματα να καταθέσω.

    Το επιμύθιο: μη πυροβολείτε τον πιανίστα πριν δείτε αν το πιάνο είναι κουρδισμένο!

    Γιώργος Προκοπάκης

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Ας το πάρουμε όσο απλούστερα γίνεται: η ΕΕ μπροστά στην κρίση χρέους αδυνατεί να κάνει βήματα μπροστά αλλά δεν κάνει και πίσω. Στέκει μετέωρη ευχόμενη με ημίμετρα να αποφύγει (Γερμανοί και Γάλλοι κυρίως, αλλά και άλλοι βόρειοι) το αναπόφευκτο ντόμινο χωρίς να ολοκληρώσει την πολιτική διακυβέρνηση που εξ αρχής είναι που δημιουργεί (ως έλλειμμα) την ανισορροπία. Τόσον καιρό καθυστερούν τα ευρωομόλογα, την επιμήκυνση, το μικρό επιτόκιο, την αναδιάρθρωση, τις επενδύσεις με σχέδιο προκειμένου να διατηρηθεί η πλεονεκτική τους θέση. Οι Οίκοι παίζουν το δικό τους παιχνίδι αλλά κάνοντάς το αυτό δείχνουν και το αδιέξοδο και αναγκάζουν την ΕΕ να κινηθεί. Μπροστά ή πίσω είναι άλλο ζήτημα - το ζήτημα είναι ότι σκορπούν τις αυταπάτες και υποχρεώνουν σε έκτακτες συνόδους και επίσπευση της λύσης. Ποιας λύσης; Εδώ έχουν αξία οι προτάσεις!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Εδώ που φτάσαμε η μηχανιστική σκέψη και οι αριστεροί αυτοματισμοί δεν προσφέρουν τίποτα. Είναι μια κακή κληρονομιά της αριστεράς που πρέπει χωρίς δαιμονοποιήσεις της άλλης άποψης να απαλλαγούμε με την ευκαιρία της κρίσης. Έτσι η κρίση, όπως πάντα στην ιστορία, μπορεί να γεννήσει μιαν άλλη προοπτική, μιαν επανάσταση στην σκέψη και στην διαχείριση της πραγματικότητας. Όσο κι είναι όμορφα τα παραμύθια της εξόδου από το ένα και από το άλλο, στην πραγματικότητα μας τελείωσαν εδώ και καιρό. Αν έδειξε κάτι αυτή η κρίση είναι ότι η αριστερά δεν έχει εναλλακτικές γιατί παραμένει δογματική ακόμη και αυτή που δεν θάπρεπε.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Τι καταφέραμε τους τελευταίους 18 μήνες?
    Γίναμε πάνσοφοι.Ο μέσος Έλληνας έχει πλήρη εικόνα για τους οίκους αξιολόγησης, για τα sprents, για τα επιτόκια της Κεντρικής Ευρωπαϊκής τράπεζας, για τα ευρωομόλογα.
    Σοφοί μεν οι Έλληνες αλλά μπερδεμένοι.
    Δεν υπάρχει χειρότερο πράγμα από τον ημιμαθή, αυτόν που νομίζει ότι έχει πλήρη εικόνα αλλά στην πραγματικότητα δεν ξέρει του τι γίνεται.
    Και δεν αναφέρομαι μόνο στους πολίτες αλλά και στους πολιτικούς.
    Το τι μαλακίες αραδιάζουν με ύφος 100 καρδιναλίων είναι να γελάς και να κλαις ταυτοχρόνως.
    Γιατί σαν πολίτες αισθανόμαστε πως πρέπει να παρακολουθούμε από κοντά τις εξελίξεις?
    Γιατί δεν εμπιστευόμαστε πλέον κανέναν.
    Έχετε την εντύπωση πως ο μέσος Γερμανός, Γάλλος ή Αμερικανός ασχολούνται με τον ίδιο τρόπο?
    Φυσικά όχι.
    Γιατί αισθάνονται πως αυτοί που πληρώνονται γι΄αυτήν την δουλειά θα την κάνουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο για λογαριασμό τους.
    Εμείς παρατήσαμε τις δουλειές μας και ασχολούμαστε και αγωνιούμε για πράγματα που όφειλαν να διαχειρίζονται άλλοι.
    Για να σοβαρευτούμε και να αρχίσουμε να παράγουμε πρέπει να σταματήσει αυτός ο βομβαρδισμός από γραφικούς ημιμαθής πολιτικούς, από τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων και των καναλιών.
    Να ξεχωρίσουμε την σωστή ενημέρωση από την κινδυνολαγνεία των δημοσιογράφων και των πολιτικών.
    Γιώργος EL

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Θέλετε να βάλετε ενεργό link στο σχόλιό σας; BlogU