Παρασκευή 6 Ιανουαρίου 2012

Ποιος κυβερνά αυτόν τον τόπο;


The Athens Review of Books: editorial του τεύχους 25

Οι κοινωνίες σπανιότατα λειτουργούν ορθολογικά. Ως άθροισμα πολύπλοκων και διαφορετικών κινήτρων, συμφερόντων, συμπεριφορών και συναισθημάτων οι κοινωνικές συμπεριφορές ακολουθούν τους δικούς τους νόμους. 

Όμως ο κοινωνικός ανορθολογισμός έχει και τα όριά του. Είναι τα αμείλικτα όρια που θέτει η πραγματικότητα, η οποία αναγκάζει τις κοινωνίες και τους ανθρώπους να προσαρμοστούν για να αντιμετωπίσουν τα πραγματικά προβλήματα και διλήμματα που θέτει η ζωή και να προχωρήσουν.
Η ελληνική κρίση δεν έχει δυστυχώς φτάσει ακόμα εκεί. Η κορύφωση της κρίσης συμπίπτει με την κορύφωση της έκρηξης του κοινωνικού ανορθολογισμού, ο οποίος τροφοδοτείται με μανία από το πολιτικό σύστημα και τα μέσα μαζικής «ενημέρωσης». Κυρίαρχο σύμπτωμα μια θεμελιώδης παρανόηση για όσα μας συμβαίνουν, την οποία τροφοδοτούν πρωτίστως όσοι φέρουν τις μεγαλύτερες ευθύνες και ενοχές.
Αναφερόμαστε στις ανοησίες περί «κατοχής», «εξανδραποδισμού», «διακυβέρνησης από την τρόικα», «καταστροφής που έφερε το μνημόνιο και το ΔΝΤ», τις οποίες καταπίνουν αμάσητες πρωτίστως τα μεγαλύτερα θύματα των ενόχων και συνενόχων, οι απλοί πολίτες, και κυρίως εκείνοι που ήταν ως τώρα χαμένοι από την συντεχνιακή, φαυλεπίφαυλη και κομματοκρατική λειτουργία του ελληνικού συστήματος.

Ας ξεκινήσουμε από την αρχή

Η Ελλάδα έφτασε στη σημερινή κρίση διότι οι κυβερνήσεις της δανείστηκαν τεράστια ποσά μετά την είσοδο στο ευρώ σε εξαιρετικά χαμηλά επιτόκια και τα ξόδεψαν όλα (κυριολεκτικώς) σε κατανάλωση. Κυρίως αυξάνοντας τους μισθούς, τις συντάξεις (και δευτερευόντως τις πάσης φύσεως προμήθειες του Δημοσίου), με προτεραιότητα σε όσες ομάδες και συμφέροντα είχαν πολιτική και οικονομική ισχύ. 
Ταυτόχρονα όλοι οι παραγωγικοί πόροι (άνθρωποι και κεφάλαια) προσαρμόστηκαν σε έναν ακραίο καταναλωτισμό, απολύτως εσωστρεφή, που τροφοδοτούνταν από τα δανεικά και τις εισαγωγές. 
Όταν ξέσπασε η διεθνής κρίση, στα τέλη του 2008, η κυβέρνηση Καραμανλή ξόδεψε ακόμα περισσότερα και έτσι στα τεράστια χρέη και την μη ανταγωνιστική οικονομία προστέθηκε ένα εκτός ελέγχου έλλειμμα που έφτασε το 2008 στο 10% και το 2009 στο 15% του ΑΕΠ.

Τότε οι αγορές –οι οποίες είχαν επιπολαίως επενδύσει σε ελληνικά ομόλογα σε τιμές ελάχιστα διαφορετικές από τα γερμανικά, παρασυρόμενες από τις υψηλές αξιολογήσεις των περιλάλητων οίκων και την υποτιθέμενη ασφάλεια της ζώνης του ευρώ– συνειδητοποίησαν τι συνέβαινε, άρχισαν να βλέπουν τον ελληνικό δανεισμό με όλο και μεγαλύτερη επιφύλαξη, ενώ η κυβέρνηση Παπανδρέου, μετά από μήνες αναποφασιστικότητας, αποφυγής της πραγματικότητας, ανόητων διεθνών δηλώσεων και ημίμετρων, αναγκάστηκε να καταφύγει στη διεθνή βοήθεια.

Σε ολόκληρη αυτή την περίοδο, αλλά και στα δύο χρόνια που ακολούθησαν οι επιλογές που μας οδήγησαν εδώ ήταν αποκλειστικά και μόνον ελληνικές, με κυρίαρχη ευθύνη των δύο κομμάτων εξουσίας, αλλά όχι μόνον αυτών:

  • Ποιος αποφάσισε να δανειστεί 300 δισεκατομμύρια ευρώ και να τα ξοδέψει σε κατανάλωση, η τρόικα ή το ελληνικό πολιτικό σύστημα, υπερψηφιζόμενο από ένα εκλογικό σώμα που συστηματικά έδινε την ψήφο του στον εκάστοτε πλειοδότη πολιτικών υποσχέσεων και πρωταθλητή ρουσφετολογικών αθλιοτήτων;
  • Ποιος μετέτρεψε τις κοινοτικές επιδοτήσεις σε μεταμεσονύκτιες διασκεδάσεις και πολυτελή αυτοκίνητα, ποιος ανέθεσε τα έργα των κοινοτικών προγραμμάτων σε πολλαπλάσιες τιμές από τις πραγματικές, ποιος χρησιμοποίησε τα ευρωπαϊκά χρήματα για εκατομμύρια ώρες πλασματικής ή ανύπαρκτης επαγγελματικής κατάρτισης; Ποιος ξόδευε (και σε σημαντικό βαθμό ξοδεύει ακόμα) δισεκατομμύρια για φάρμακα και ιατρικά υλικά σε διπλάσιες και τριπλάσιες τιμές από τις πραγματικές; Ποιος επί δεκαετίες έδιωχνε με εξοντωτική γραφειοκρατία, ατελείωτες απεργίες, βίαιες διαδηλώσεις, δικαστικές προσφυγές, τοπικούς εκβιασμούς, περιβαλλοντικές δικαιολογίες, κάθε μεγάλη ξένη επένδυση από τη χώρα; Μήπως ήταν η τρόικα και το ΔΝΤ;
  • Ποιος υποστήριζε αδιακρίτως κάθε παράλογο κοινωνικό και συντεχνιακό αίτημα και κάθε συνδικαλιστική και πανεπιστημιακή αθλιότητα και υπερβολή; Ήταν η ακραία, ανεύθυνη και αδιάφορη για τα πραγματικά συμφέροντα του τόπου Αριστερά ή μήπως ήταν η τρόικα και το ΔΝΤ;
  • Ποιος κορόιδευε τον κόσμο μεταμορφώνοντας την ακραία δημοσιονομική σπατάλη σε δήθεν λιτότητα («σφίξιμο του ζωναριού») και επιβάλλοντας ως μέτρο της δημόσιας συζήτησης στη χώρα τον πιο ακραίο λαϊκισμό, οι ξένοι ή η εφημεριδοσύνη των μέσων μαζικής δήθεν «ενημέρωσης»; Και ποιοι με ευχαρίστηση αντάμειβαν την κοροϊδία αυτή, όπως και κάθε είδος χυδαιότητας και υποκουλτούρας, με κυκλοφορίες και ακροαματικότητες; Ποιοι έχτισαν εκατοντάδες χιλιάδες αυθαίρετα και εκατομμύρια παράνομους ημιυπαίθριους; Ποιοι λάδωναν, ποιοι διέφθειραν και διεφθάρησαν; Μήπως ήταν η τρόικα και το ΔΝΤ;
Ακόμα και σήμερα οι βασικές αιτίες της συνεχιζόμενης αθλιότητας είναι αποκλειστικά ελληνικές. 
  • Ποιος αποφυλάκισε γνωστή μορφή του ποδοσφαίρου και της νύχτας; Ποιος χαϊδεύει τον Τσοχατζόπουλο; Ποιος διορίζει τους επικεφαλής των εφοριών και των πολεοδομιών, όπου εξακολουθεί να ενδημεί η οργανωμένη διαφθορά; Ποιος φοροδιαφεύγει; Ποιος αντί να πληρώσει τον ΦΠΑ που υπεξαίρεσε βγάζει τα λεφτά του έξω; Μήπως είναι η τρόικα και το ΔΝΤ;

  • Ποιος αποφάσισε να αυξήσει τη φορολογία αντί να μειώσει τις δημόσιες δαπάνες για να φέρει την πολυπόθητη μείωση του ελλείμματος; Ποιος συνεχίζει ακόμα και σήμερα, την ώρα που εκατοντάδες χιλιάδες συμπολίτες μας χάνουν τη δουλειά τους, να δίνει πρόωρες συντάξεις σε πενηντάρηδες και πενηνταπεντάρηδες που ανήκουν σε προνομιακές ομάδες; Μήπως είναι η τρόικα και το ΔΝΤ;
"Μα η ζωή μας, οι δόσεις μας, δεν εξαρτώνται από τον εκβιασμό της τρόικας;" αναφωνούν οι προπαγανδιστές της "απώλειας της εθνικής κυριαρχίας". 
Η πραγματικότητα είναι όμως ότι η Ελλάδα συνεχίζει να ζει υπεράνω των δυνάμεών της εισάγοντας πολύ περισσότερα αγαθά και υπηρεσίες απ’ όσα εξάγει, για να ζει πολύ χειρότερα μεν απ’ ό,τι είχε συνηθίσει, αλλά και πολύ καλύτερα απ’ ό,τι της αναλογεί με βάση την πραγματική παραγωγική της ικανότητα. Ζητούμε σήμερα τεράστια σε μέγεθος φτηνά δάνεια με 3,5% επιτόκιο (αντί για 35%), για να αποφύγουμε μια καταστροφικά βίαιη προσαρμογή και να κερδίσουμε χρόνο για να αναδιαρθρώσουμε ριζικά την οικονομία μας και την κοινωνική μας συμπεριφορά και να αρχίσουμε να βελτιώνουμε τη ζωή μας με βάση τις δικές μας δυνάμεις. Και η απόφαση αυτή –να συνεχίσουμε να δανειζόμαστε φτηνά– υποστηρίζεται από το 70-80% του κόσμου που επιδεικνύοντας ένστικτο αυτοσυντήρησης, ζητά να μείνουμε στο ευρώΆλλωστε, όπως έμαθε από πρώτο χέρι και ο υπουργός των Οικονομικών και πάσης κομματοκρατίας, το δύσκολο δεν είναι να διώξουμε την τρόικα από τη χώρα –φεύγει εντός δεκαλέπτου– το δύσκολο είναι να την κρατήσουμε εδώ.
Η τρόικα έχει ασφαλώς τις δικές της ευθύνες. 
Τον περασμένο Οκτώβριο είχαμε ασκήσει σκληρή κριτική ("Έχουμε και την τρόικα που μας αξίζει!") στους αξιωματούχους του ΔΝΤ και των ευρωπαϊκών οργάνων που την στελεχώνουν, για το γεγονός ότι δεν απέτρεψαν συγκεκριμένα λάθη στην οικονομική πολιτική (αποδοχή υπερφορολόγησης αντί για τη μείωση δαπανών, ανοχή στις καθυστερήσεις προώθησης των μεταρρυθμίσεων, σταδιακή εξέλιξη του προγράμματος, κακός υπολογισμός των εξελίξεων στις διεθνείς αγορές). Η κριτική αυτή στην ουσία της έγινε αποδεκτή ακόμα και από την ίδια την τρόικα, με τις δηλώσεις της κατά την τελευταία επίσκεψη στην Αθήνα. 
Η κριτική όμως αφορά τις αρμοδιότητες των συγκεκριμένων γραφειοκρατών και τεχνοκρατών, συμβουλευτικές στην ουσία των δανειστών της χώρας. Δεν αφορά τη διακυβέρνησή της. Η τρόικα έχει τις δικές της ευθύνες, αλλά η διακυβέρνηση της Ελληνικής Δημοκρατίας δεν περιλαμβάνεται σ’ αυτές. Γιατί η αλήθεια είναι ότι ούτε η τρόικα, ούτε η Μέρκελ, ούτε ο Σαρκοζί, ούτε οποιοσδήποτε άλλος –εκτός ελληνικού συστήματος– δεν κυβερνά και δεν μπορεί να κυβερνήσει την Ελλάδα.

Αυτή είναι αποκλειστικά δική μας υπόθεση. Είναι δύσκολη υπόθεση, συνεπάγεται επώδυνες αποφάσεις. Απαιτεί σοβαρότητα, σωφροσύνη, αυτοθυσία. Απαιτεί όμως –προπαντός– αυτογνωσία.

—The Athens Review of Books

8 σχόλια:

  1. Πάνω-κάτω, κανείς δεν μπορεί να φέρει αντίρρηση στα γραφόμενα. Πάνω-κάτω βέβαια! Για ακόμη μια φορά αποκρύπτονται οι τεράστιες ευθύνες του ιδιωτικού τομέα στην χώρα μας, αλλά και, Μαρξιστικά μιλώντας, της Ελληνικής αστικής τάξης. Ακούω με πολύ προσοχή το επιχείρημα, κυρίως αριστερής προέλευσης, ότι η ανεπάρκεια του ιδιωτικού τομέα πολλές φορές ευθύνεται για την διόγκωση του κρατικού. Το δεξιό επιχείρημα είναι ακριβώς το αντίθετο, ότι το διογκωμένο δημόσιο παραγκωνεί την ιδιωτική πρωτοβουλία. Επανέρχομαι γιατί ξέφυγα λίγο.
    1) Το μνημόνιο απέτυχε και ήταν καταδικασμένο να αποτύχει. Ο στόχος του ήταν η καταπολέμηση της κρίσης χρέους στην Ελλάδα, η καταπολέμηση της ύφεσης δεν ήταν στόχος του, οπότε δεν συζητάμε καν ως προς αυτό. Οι βραχυχρόνιες περιοριστικές πολιτικές που απορρέουν από αυτό ευθύνονται για τα σημερινά επίπεδα ανεργίας. Η κρίση χρέους δεν καταπολεμήθηκε από την μία λόγω της ύφεσης από τα περιοριστικά μέτρα, και βέβαια από την άλλη λόγω του συστημικού προβλήματος της Ευρωζώνης.
    2) Επί της ουσίας, ποτέ δεν είμασταν το πρόβλημα της Ευρωζώνης. Το πρόβλημα είναι συστημικό, και η λύση θα δωθεί πολιτικά μόνο από την Γερμανία.
    3) Κανείς από Τρόϊκα-ΔΝΤ κτλ. δεν θέλει να μας βοηθήσει, και καλά κάνουν στην τελική. Μόνοι μας πρέπει να σωθούμε. Το θέμα όμως είναι ότι θέλουν να μας κάνουν Βουλγαρία της Ευρωζώνης. Να μας κατεβάσουν πάρα μα πάρα πολύ, και μετά να έρθουν με τις ωραίες του επενδύσεις να μας σώσουν!
    4) Ο Ελληνικός λαός συνέχεια κατεβαίνει. Όλα καλά ως εδώ θα έλεγα, ούτως ή άλλως τραγικά ήταν όπως ζούσαμε. Ερώτησηση: οι τιμές που βρίσκονται; Κατεβαίνουν κι αυτές; Ποιος ευθύνεται για αυτό; Το Κράτος; Ο ιδιωτικός τομέας προφανώς. Όχι, σου λένε. Τα συνδικάτα! Το μισθολογικό κόστος.
    5) Οκ, κατάλαβα. Στην Γερμανία δεν υπάρχουν συνδικάτα, ούτε στην Δανία, στην Γαλλία κτλ.
    CM

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ούτε εγώ νομίζω ότι μπορούμε να διαφωνήσουμε στην ουσία όσων γράφονται. Απλά αναρωτιέμαι, δε βαρέθηκαν οι συντάκτες να κάνουν ένα κείμενο που λέει αυτό που φωνάζουμε εδώ και πόσα χρόνια; Γιατί να μην προσθέσουν κάτι ουσιαστικότερο στο διάλογο πέρα από απλές, αυτονόητες κι εμφανείς πια, διαπιστώσεις;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Ίσως γιατί Δήμο, μπορεί να τα λέμε χρόνια αλλά έχουμε ηττηθεί κατά κράτος απέναντι στον κομματάρχη και την παρέα του... Νομίζω ότι το κείμενο περιγράφει την απελπισία όσων (μας) νοιώθουμε επάνω σε ένα πλοίο που το βουλιάζουν κάποιοι και δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα από το να παρατηρούμε μια κοινωνία να χάνεται...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. CM,θάλεγα ότι δεν μπορούμε να αξιολογήσουμε ένα μνημόνιο που δεν εφαρμόστηκε παρά βίαια και εκβιαστικά και ποτέ βάσει της συμφωνίας. Το κομματικό πελατειακό σύστημα έκανε ότι μπορούσε να μην εφαρμοστεί τίποτα από τα ουσιώδη (φοροδιαφυγή, άνοιγμα επαγγελμάτων, κλείσιμο οργανισμών φαντασμάτων, περιστολή δαπανών ιδιαίτερα εξοπλιστικών, φορολόγηση εκκλησίας, offshore, καταθέσεων, έλεγχος πόθεν έσχες κλπ κλπ) και έτσι κάθε φορά στο παρά πέντε οι δανειστές ξεσπούν απαιτητικά και λόγω έλλειψης χρόνου πέφτουν τα οριζόντια μέτρα σαν το χαλάζι... Νομίζω ότι απλά ζούμε την τακτική της καμμένης γης - το ντόπιο κατεστημένο καίει ότι βρει μπροστά του για να μην βρεθούν οι γκρίζες περιουσίες και τα εγκλήματα της σπατάλης και μετά το παρουσιάζει ότι φταίνε οι ...επιδρομείς. Τέλεια απόγνωση!
    Την ώρα που ότι καλύτερο έχουμε μεταναστεύει απλά για να μπορέσει να ζήσει, οι εγκληματίες αυτοί συνεχίζουν να ζητούν εξαιρέσεις των δικών τους από τα νέα μέτρα (βλ. εκκλησία πχ) τόσο πεισματικά και αμετανόητα που ελπίζω ο παγωμένος πια λαός να συνειδητοποιήσει ποιούς ψήφιζε έναντι ανταλλαγμάτων τόσα χρόνια. Τώρα που χάνει και αυτήν την θεσούλα που του παρείχαν στην μιαρή αλλαξοκωλιά...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Είναι τέτοιο το αδιέξοδο των κρατούντων που σε λίγο θα δημοσιεύουν αυτές τις γελοίες προπαγανδιστικές κοινοτοπίες και σε περιοδικά μαγειρικής, μέχρι και το τελευταίο τσόλι να ξεφωνίσει υστερικά “ζούμε υπεράνω των δυνάμεών μας, ρεεεεεεεεε”

    dimitris t

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. "αδιέξοδο των κρατούντων";
    Μα που ζεις Δημήτρη;
    Οι μόνοι που έχουν αδιέξοδο είμαστε εμείς. Δεν έχουμε δύναμη, χάνουμε τη δουλειά μας, χάνουμε το εισόδημά μας, χάνουμε γενικώς και ο φόβος κλείνει στόματα.
    Οι κρατούντες δεν νομίζω να έχουν περάσει άλλη τέτοια περίοδο παντοδυναμίας. Αγοράζουν τα πάντα φτηνά, ελέγχουν την κυβέρνηση και τα κόμματά της, μπλοκάρουν κάθε αλλαγή και περνούν τέλεια. Γι αυτούς η κρίση είναι Η ευκαιρία. Και η αριστερά βαυκαλίζεται ότι "έχουν αδιέξοδο"...
    Θα μου πεις, και πότε η αριστερά τα τελευταία χρόνια ασχολήθηκε με την πραγματικότητα; Μόνο να βολεύει τα στελέχη της στο σύστημα ήξερε.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Γιώργο συμφωνώ σε όλα που λες. Νομίζω όμως ότι υποθέτεις ότι τα πράγματα που γράφεις και συμφωνούμε η Τρόϊκα ήθελε να τα κάνουμε. Εγώ νομίζω ότι δεν τους καίγεται καρφί αν τα κάνουμε σωστά ή όχι. Μην σου πω ότι δεν θέλουν να τα κάνουμε σωστά. Μια χαρά θα τους βολέψει να μας κατεβάσουν όσο μπορούν. Αυτά που αναφέρεις εσύ είναι πραγματικές μεταρρυθμίσεις, τις οποίες εγώ κι εσύ τις θέλουμε, αλλά, νομίζω, δεν τις θέλει ούτε αυτό που ονομάζουμε πολιτικό σύστημα στο σύνολό του, αλλά ούτε και η Τρόϊκα. Η κριτική μου στο μνημόνιο, θα μου πεις περυσινά ξινά σταφύλια, αλλά για να πάμε μπροστά πρέπει να έχουμε εμπεριστατωμένη άποψη για το παρελθόν, ειδικά για το άμεσο, είναι στα βραχυχρόνια περιοριστικά μέτρα τα οποία εντείνουν την ύφεση και δεν έχουν κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα ούτε στην μείωση των ελλειμμάτων, άρα ούτε στην αντιστροφή της δυναμικής του χρέους. Άσε που οι ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις που αναφέρεις χρειάζονται ουσιαστικό σχεδιασμό. Ποιος θα τον κάνει;
    ΥΓ: Ανάρτησε κανα κείμενο για την διαμάχη ΔΟΛ-Παπανδρέου, έτσι να κάνουμε καμιά 'διαπλεκόμενη' συζήτηση!!!
    CM

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Ωραια ολα αυτα και εγω σχεδον συμφωνω,αλλα:Οταν τα δανεια καταναλωθηκαν για μισθους και συνταξεις,αυτο αυτοματα σημαινει οτι πριν,κανεις δεν ειχε διανοηθει να αυξησει τους μισθους και τις συνταξεις,κατι που ηταν απαραιτητο να γινει και με αυτον τον ''ευκολο''τροπο βρεθηκε η λυση μη λυση.Το οτι δοθηκαν τα χρηματα για μισθους,δεν σημαινει οτι κακως δοθηκαν,οπως επισης δεν σημαινει οτι αυτοι που τα εδωσαν,ειχαν στο μυαλο τους κοινωνικη πολιτικη.Και ενταξει,σαφως και οι δικοι μας εθυνονται για τα χαλια μας και οχι η τροικα η το ΔΝΤ,αλλα τροικα και ΔΝΤ συνεργαζοντουσαν απο πριν με τα εγχωρια λαμογια,και ηξεραν απο πρωτο χερι το ποιον τους.Αρα δεν ειναι αμετοχοι στο ολισθημα της χωρας.Ειναι σαφες οτι ναι μεν η λυση θα ειναι πολιτικη,αλλα αν οι πολιτικες εκφραζονται οπως τωρα,καμμια λυση δεν διαφαινεται στον οριζοντα.Ειναι τοσο απλο,οσο ακουγεται και συναμα τοσο δυσκολο και εδω ειναι οι δικες μας η μαλλον και οι δικες μας ευθυνες.Οι αποφασεις ειτε θα παιρνονται απο τους πολιτες ειτε δεν θα ειναι αποφασεις

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Θέλετε να βάλετε ενεργό link στο σχόλιό σας; BlogU